Όταν η Bernice Sandler ολοκλήρωσε το διδακτορικό της στη συμβουλευτική στο University of Maryland το 1969, το πανεπιστήμιο της είπε πως δεν θα την προσλάμβανε γιατί «παραήταν πνευματώδης για γυναίκα». Προσπαθώντας να βρει το δίκιο της, η Sandler ανακάλυψε ένα εκτελεστικό διάταγμα που είχε υπογράψει ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Lyndon B. Johnson και απαγόρευε τις διακρίσεις βάση φύλου σε οργανισμούς που έπαιρναν χρηματοδότηση από το κράτος, συμπεριλαμβανομένων και πολλών πανεπιστημίων, συγκέντρωσε παραδείγματα από εκπαιδευτικά ιδρύματα σε όλη τη χώρα και τα κατέθεσε στην Δημοκρατική Βουλευτή Edith Green.
Το 1970, με πρωτοβουλία της Green, η Βουλή των ΗΠΑ κάλεσε σε ακρόαση γυναίκες που αποκάλυψαν σχεδόν απίστευτες ιστορίες προκατάληψης στην ανώτατη εκπαίδευση: ιδρύματα δεν πλήρωναν τις γυναίκες καθηγήτριες γιατί οι σύζυγοί τους έπαιρναν ήδη μισθό, αρκετές γυναίκες είχαν αναγκαστεί να παρατήσουν τις σπουδές τους σε πολυτεχνεία λόγω της συμπεριφοράς καθηγητών και συναδέλφων, ενώ άλλες είχαν ακούσει σεξιστικά σχόλια, όπως ότι είναι πολύ όμορφες για να κάνουν δύσκολα μαθήματα. Οι ακροάσεις του 1970 έγιναν η βάση για το Title IX, τον ομοσπονδιακό νόμο που πέρασε το 1972 και σε 37 μόνο λέξεις εξασφαλίζει νομικά την ισότητα των φύλων στην εκπαίδευση.
Καμία από τις γυναίκες που συμμετείχαν στις ακροάσεις δεν μίλησαν για εμπειρίες από το χώρο του αθλητισμού σύμφωνα με τη Susan Ware, συγγραφέα του βιβλίου Title IX: A Brief history With Documents. Ο βασικός στόχος ήταν άλλωστε η εισαγωγή περισσότερων γυναικών στα πανεπιστήμια, πολλά από τα οποία είχαν θεσπίσει ποσοστώσεις. Όταν λοιπόν έγινε ξεκάθαρο ότι ο νόμος θα ίσχυε και για τα αθλητικά προγράμματα, «οι αρχικοί υποστηρικτές ξαφνιάστηκαν όσο και τα ίδια τα αθλητικά τμήματα».
Σε σχέση με άλλα πεδία, οι αδικίες στον αθλητισμό ήταν προφανείς: αν τα ακαδημαϊκά τμήματα δεν προσλάμβαναν γυναίκες, δεν ήταν εύκολο να αποδείξει κανείς ότι οι δικαιολογίες που χρησιμοποιούσαν δεν ήταν βάσιμες. Αν όμως το 99% του προϋπολογισμού προοριζόταν για τις ανδρικές ομάδες και μόλις το 1% για τις γυναικείες, το αθλητικό τμήμα έκανε ξεκάθαρα διακρίσεις. «Πάρα πολλά πράγματα έγιναν σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα γιατί ξαφνικά πολλά πανεπιστήμια είδαν ότι μπορούσαν να βρουν χρήματα για το γυναικείο αθλητισμό, για γυναικείες φόρμες, για τέτοια πράγματα. Οπότε έγινε ένα μεγάλο άλμα προς τα εμπρός» είπε η Ware στο Harvard Gazette.
Έχουν περάσει 50 χρόνια από τότε που ο Nixon υπέγραψε το Title IX και, ενώ άλλοι ομοσπονδιακοί νόμοι που προστατεύουν τα δικαιώματα των γυναικών στις ΗΠΑ δεν είναι πλέον σε ισχύ, ο συγκεκριμένος δε φαίνεται να απειλείται. «Όλοι μπορούν να ταυτιστούν με τον αθλητισμό, είτε είναι η αγαπημένη σου ομάδα είτε τα αθλήματα που έπαιζες στο πανεπιστήμιο- ο αθλητισμός είναι ο κοινός παρονομαστής που μας ενώνει» λέει η Δρ. Courtney Flowers, καθηγήτρια sports management στο Texas Southern University και μία από τους συγγραφείς μιας ανάλυσης του Title IX από το Women’s Sports Foundation. «Αυτή τη στιγμή έχουμε τη Serena, τη Simone Biles, λόγω του Title IX», συνεχίζει. Όντως, σύμφωνα με την έκθεση, το Title IX έχει δημιουργήσει ευκαιρίες συμμετοχής σε αθλητικές δραστηριότητες στο λύκειο για 3 εκατομμύρια κορίτσια. Το 44% των αθλητών στο κολλεγιακό επίπεδο σήμερα είναι επίσης γυναίκες, με το αντίστοιχο ποσοστό πριν το Title IX να είναι 15%.
Παρόλ’ αυτά, υπάρχουν ακόμα περιθώρια βελτίωσης. Η ίδια έκθεση δείχνει πως υπάρχουν 60.000 περισσότερες ευκαιρίες στον ανδρικό κολλεγιακό αθλητισμό παρά στο γυναικείο. Ο γυναικείος αθλητισμός είναι επίσης πίσω στον αριθμό υποτροφιών που παρέχονται κάθε χρόνο και στα χρήματα που δαπανώνται για να βρεθούν αθλήτριες. Ακόμα και αν τα γυναικεία και τα ανδρικά αθλήματα είχαν τον ίδιο προϋπολογισμό, πάλι η πρόσβαση στις ανάλογες ευκαιρείες δεν θα ήταν ίση. Το ποσοστό των μη λευκών αθλητριών είναι επίσης πολύ χαμηλό -μόλις 14%- που σημαίνει ότι αν ο γυναικείος αθλητισμός θέλει να συνεχίσει την ανοδική του πορεία, πρέπει να λάβει υπόψη και τη φυλετική ισότητα και συμπερίληψη.
Ένα ακόμη θέμα που αντιμετωπίζει ο κολλεγιακός αθλητισμός στις ΗΠΑ σήμερα παρά -ή ίσως λόγω του- Title IX είναι ότι συνεχίζει να αντιμετωπίζεται ως παιχνίδι μηδενικού αθροίσματος. «Αν οι γυναίκες κερδίσουν, οι άντρες χάνουν», λέει η Ware. «Και λένε ότι ο Title IX ευθύνεται για όλα, ειδικά όταν ένα αθλητικό τμήμα πρέπει να πάρει δύσκολες αποφάσεις». Πριν 50 χρόνια, ακόμα και τα υψηλού επιπέδου πρωταθλήματα ήταν γνωστά μόνο σε τοπικό επίπεδο. Σήμερα ο κολλεγιακός αθλητισμός είναι μια επιχείρηση πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων κι έχει πλέον προβλήματα αντίστοιχης τάξης, από την υπερβολική εμπορευματοποίηση και την κατάχρηση της άμισθης εργασίας των αθλητών, μέχρι το γεγονός ότι η υπόσχεση μεγάλων αμοιβών αποπροσανατολίζει τους μαθητές από τα ακαδημαϊκά τους καθήκοντα. Κι εδώ παίζει ρόλο το Title IX, καθώς τα αθλητικά τμήματα των πανεπιστημίων χρησιμοποιούν τη χρηματοδότηση των γυναικείων ομάδων ως πρόφαση για να συνεχίσουν να εκμεταλλεύονται την εμπορική πλευρά του αμερικάνικου ποδοσφαίρου. Σε κάποιες περιπτώσεις, ο νόμος «παρέχει μια ασπίδα για αυξηθούν οι κερδοφόρες δραστηριότητες που θα επιδοτήσουν τα άλλα αθλήματα», προειδοποιεί η Victoria Jackson, ιστορικός των σπορ στο Arizona State.
Ακόμα και υπό αυτές τις συνθήκες, παραμένει εύκολο να δει και να συγκρίνει κανείς τους προϋπολογισμούς, τη χρηματοδότηση και τα στατιστικά. Αυτό που είναι ακόμα δύσκολο είναι να συνειδητοποιήσουν όλοι οι εμπλεκόμενοι ότι κάποια στερεότυπα για τις γυναίκες αθλήτριες δεν έχουν ακόμα εξαλειφθεί και συνεχίζουν να έχουν επιπτώσεις στις ίδιες και στο χώρο γενικότερα. Αυτός είναι και ένας από τους λόγους που η γυναικεία ομάδα ποδοσφαίρου των ΗΠΑ κινήθηκε δικαστικά εναντίον της ομοσπονδίας για να διεκδικήσει αμοιβές ίσες με εκείνες των ανδρών. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, η επιτυχία της ομάδας ήταν αντικειμενική, αλλά ο τρόπος που η ομοσπονδία την προσέγγισε είχε τις ρίζες του σε αντιλήψεις άλλων εποχών. Ένα άλλο παράδειγμα είναι το κολλεγιακό μπάσκετ, όπου η Sedona Prince έγινε γνωστή από το TikTok όταν ανέβασε βίντεο στο οποίο σύγκρινε τις εγκαταστάσεις στις οποίες είχαν πρόσβαση οι άντρες μπασκετμπολίστες με τα βαράκια που ήταν διαθέσιμα για τη δική της ομάδα.
Σε σχέση όμως με την κατάσταση πριν από 50 χρόνια -και παρόλο που τα ίδια θέματα επανέρχονται ξανά και ξανά- η μεγαλύτερη διαφορά είναι ότι αυτή τη φορά βρέθηκε κοινό που ενδιαφέρθηκε για το equal pay, για την αίθουσα με τα βάρη και τα βαράκια και για το γυναικείο αθλητισμό γενικότερα. Το γεγονός αυτό είναι μία από τις μεγαλύτερες νίκες του Title IX. Ο νόμος επέτρεψε στις γυναίκες στις ΗΠΑ να γίνουν κάτοχοι ρεκόρ, αθλητικογράφοι ή προπονήτριες κι έδωσε στις γυναικείες ομάδες τη δυνατότητα να γίνουν επαγγελματικές. Μετά από 50 χρόνια, είναι ξεκάθαρο ότι το Title IX δεν αφορούσε ποτέ μόνο τον αθλητισμό. Ούτε όμως και ο γυναικείος αθλητισμός αφορούσε ποτέ μόνο το αθλητικό κόμμάτι.