Πώς από το «Bizim ΠΑΟΚ» φτάσαμε στο «ο δικός μας ΠΑΟΚ δε χάνει ποτέ!»
Τον Δεκέμβριο του 1926, συγκεκριμένα στις 12/12/1926, ο ΠΑΟΚ έδωσε το πρώτο επίσημο παιχνίδι της ιστορίας του και νίκησε τη Νέα Γενιά με 3-1, για την 1η αγωνιστική του πρωταθλήματος της β’ κατηγορίας Θεσσαλονίκης.
Σε μια ιστορική συγκυρία, 98 χρόνια μετά, ο «Δικέφαλος του Βορρά» έδωσε επίσημο αγώνα ανήμερα της επετείου και μάλιστα πέτυχε μια από τις μεγαλύτερες νίκες της ιστορίας του στα κύπελλα Ευρώπης συντρίβοντας την ουγγρική Φερεντσβάρος με 5-0.
Η ελληνική έξοδος από την Τουρκία έναν αιώνα πριν, άφησε πίσω της ένα αξιοσέβαστο σύλλογο -Beyoğluspor. Στο άρθρο του Άντριου Γουίλκς, που δημοσιεύεται στο κορυφαίο Αγγλικό ποδοσφαιρικό περιοδικό «Blizzard», γίνεται λεπτομερής αναφορά στην ίδρυση του «Ερμή» από την ελληνική κοινότητα της Κωνσταντινούπολης το 1877, την υιοθεσία του ονόματος της συνοικίας «Πέρα» εννέα χρόνια αργότερα και την μετονομασία σε Beyuoğluspor το 1923 λίγους μόλις μήνες πριν την επίσημη ίδρυση της Τούρκικης δημοκρατίας.
Ο σημερινός πρόεδρος, Πάρις Μαγίς, επιχειρεί με στοιχεία να βάλει ένα τέλος στην όποια διαμάχη και προπαγάνδα αναφέροντας επί λέξει:
«Το 1923 πολλοί ποδοσφαιριστές μας πήγαν στην Ελλάδα και βοήθησαν να ιδρυθεί η AEK Θεσσαλονίκης που λίγο αργότερα έγινε Π.Α.Ο.Κ. Άλλοι μετακόμισαν στην Αθήνα και ίδρυσαν την Α.Ε.Κ.».
Ο Ανδρέας Μπαλτάς ιστορικός του αθλητισμού, αρωγός στη δημιουργία του μουσείου στο γήπεδο της ΑΕΚ αναφέρει ότι από Έλληνες πρόσφυγες ιδρύθηκαν συνολικά περισσότερα από 500 αθλητικά σωματεία τα οποία συνεισέφεραν τα μέγιστα στην κοινωνικοποίηση των προσφύγων με τον ΠΑΟΚ και την ΑΕΚ να επικρατούν ως οι ισχυρότεροι και πολυπληθέστεροι σύνδεσμοι αφού ιδρύθηκαν από την ελληνική ελίτ της Πόλης σε Θεσσαλονίκη και Αθήνα αντίστοιχα.
Όπως αναφέρεται στο άρθρο «το διάστημα από το 1923 έως το 1936 ιδρύθηκαν τουλάχιστον 250 προσφυγικά αθλητικά σωματεία στη Θεσσαλονίκη και περισσότερα από 520 σε όλη την Ελλάδα!». Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι ο ΠΑΟΚ είναι το μοναδικό προσφυγικό σωματείο που δεν έχει υποβιβαστεί ΠΟΤΕ στην ιστορία του!
Σε άλλο σημείο του άρθρου γίνεται λόγος για τις αντιδράσεις που δημιούργησε στη Θεσσαλονίκη η ίδρυση του ΠΑΟΚ:
«Η σύσταση του ΠΑΟΚ δεν κύλησε ομαλά και στην ουσία πραγματοποιήθηκε εν μέσω έντονων διαπληκτισμών ανάμεσα στους νεοαφιχθέντες στην Θεσσαλονίκη, παρόλα αυτά όμως κατάφερε να ολοκληρωθεί το 1926!».
Πολλοί πρόεδροι του ΠΑΟΚ ήταν Κωνσταντινουπολίτες όπως ο Πέτρος Λεβαντής και ο Παντελής Καλπακτσόγλου ενώ δεκάδες παράγοντες προσφυγικής προέλευσης υπηρέτησαν το σύλλογο σε βάθος χρόνου από διάφορες διοικητικές θέσεις...
Άλλωστε και ο σημερινός πρόεδρος της ομάδας, Ιβάν Σαββίδης, μπορεί να είναι ευρύτερα γνωστός ως ένας μεγιστάνας γεννημένος στη Γεωργία που εκλέχτηκε κατά το παρελθόν βουλευτής στη Ρωσία, αλλά στην πραγματικότητα πρόκειται για ένα παιδί ελληνικής οικογένειας η οποία εκδιώχθηκε από τον Εύξεινο Πόντο, περιοχή που μπορεί εδαφικά να ανήκει σήμερα στην Τουρκία αλλά αποτελεί προπύργιο του ελληνισμού ανά τους αιώνες...
Γίνεται εκτενής αναφορά μεταξύ άλλων στο άρθρο για την Μικρασιατική καταστροφή, για το κάψιμο της Σμύρνης και το πογκρόμ των περιβόητων Σεπτεμβριανών του 1955.
Για την τουρκική προπαγάνδα που προκάλεσε τα γεγονότα και το σχέδιο αφελληνισμού της Πόλης που επιβλήθηκε μέσω κυβερνητικών μέτρων όπως δήμευση περιουσιών και ωμοί εκβιασμοί το 1964, φυσικά με την ανοχή των μεγάλων δυνάμεων. «Έτσι φτάσαμε στο σημείο από 1,2 εκατομμύρια Έλληνες που ζούσαν στην Πόλη το 1964 αποτελώντας το ένα τρίτο του πληθυσμού της, να παραμένουν μόλις 2.000 Έλληνες στην Πόλη των 16 εκατομμυρίων σήμερα»...
Για την αρχική αποστροφή του Σουλτάνου για το (δυτικόφερτο) ποδόσφαιρο που θεωρούνταν αντίθετο με τις θρησκευτικές καταβολές των μουσουλμάνων...
Γίνεται επίσης εκτενής αναφορά στην κατάσταση της Θεσσαλονίκης την εποχή της άφιξης των προσφύγων, για τις πληγές της πόλης από τις πυρκαγιές που είχαν προηγηθεί, για την πολυπολιτισμική σύσταση του πληθυσμού της και φυσικά στον τρόπο που οι ντόπιοι αντιμετώπισαν τους πρόσφυγες.
Οι αντιθέσεις των νεοφερμένων προσφύγων που ήταν περίπου το ένα τέταρτο του συνολικού πληθυσμού της χώρας με την ήδη υπάρχουσα ελληνική κοινωνία όχι μόνο ήταν τεράστιες αλλά σκοπίμως παρέμεναν χαώδεις για πολλά χρόνια οδηγώντας συχνά σε βίαιες συγκρούσεις...
Μάλιστα ορισμένοι διεθνείς παρατηρητές θεωρούν ότι οι κοινωνικές αυτές αντιθέσεις ήταν μια από τις βασικές αιτίες για το ξέσπασμα του εμφυλίου πολέμου κατά την περίοδο 1946-49.
«Αρκεί κανείς να αναλογιστεί ότι υπήρχαν περίπου 35000 πρόσφυγες που το 1952 (30 χρόνια δηλαδή μετά την Μικρασιατική καταστροφή) ακόμα δεν είχαν πάρει την άδεια παραμονής στην Ελλάδα και στην ουσία ζούσαν λαθραία στην ελληνική επικράτεια», αναφέρει το άρθρο...
Οι άνθρωποι λοιπόν αυτοί, όπως γίνεται αντιληπτό, είχαν την απόλυτη ανάγκη να έχουν τη δική τους «ταυτότητα». Κάτι που να θυμίζει πρώτα απ' όλους στον ίδιο τους τον εαυτό ποιοί είναι για να μην αλλοιωθούν στο πέρασμα του χρόνου και η «ταυτότητα» αυτή δεν άργησε καθόλου να βρεθεί.
Στην πραγματικότητα αρκούσε ένα πανί, λίγη μαύρη μπογιά και δύο λέξεις: «Bizim ΠΑΟΚ», που σημαίνει στην τουρκική γλώσσα «ο δικός μας ΠΑΟΚ», ένα σύνθημα που στο πέρασμα του χρόνου και λόγω της μεγάλης αδικίας που έχει βιώσει διαχρονικά αυτός ο προσφυγικός σύλλογος, μεταλλάχθηκε στο «ο δικός μας ΠΑΟΚ δε χάνει ποτέ!»
Όπως ήταν αναμενόμενο αυτή η οργή, το μίσος και η βία γρήγορα εξαπλώθηκαν και στις κερκίδες των γηπέδων... Αυτό όμως που είναι πραγματικά αξιοθαύμαστο είναι ότι ακόμα και στη σημερινή μοντέρνα εποχή του άκρατου επαγγελματικού αθλητισμού η προσφυγική ταυτότητα παραμένει ζωντανή και αναλλοίωτη για τους οπαδούς των σωματείων αυτών, όπως αναφέρει ο ακαδημαϊκός Λουκάς Τσίπτσιος.
«Ειδικά για τους οπαδούς του ΠΑΟΚ το προσφυγικό υπόβαθρο αποτελεί ακόμα και σήμερα μια πολύ βασική παράμετρο της ταυτότητας του συλλόγου! Δίνουν τεράστια σημασία στην διατήρηση της ταυτότητας αυτής και πάντοτε θεωρούσαν τους εαυτούς τους γνήσιους και ασυμβίβαστους με οποιαδήποτε συμπεριφορά αντίκειται στην προσφυγική τους ταυτότητα, μη διστάζοντας ακόμη και να ειρωνευτούν τους αντίστοιχους της ΑΕΚ».
Πάντα κατά τον Τσίπτσιο ο ανταγωνισμός αυτός κορυφώθηκε το 2017 στον τελικό του κυπέλλου Ελλάδας στο Βόλο με τα σοβαρά επεισόδια που σημειώθηκαν ανάμεσα στους οπαδούς των δύο ομάδων.
Αναζητώντας λοιπόν την απάντηση σε αυτό το ερώτημα, ο Βρετανός δημοσιογράφος, Άντριου Γουίλκς, στράφηκε στον πρώην ηγέτη της ασπρόμαυρης κερκίδας, Χρήστο Παπανικολάου, και τον ρώτησε ευθέως: «Τί νόημα έχει για εσάς τους οπαδούς του ΠΑΟΚ η διατήρηση αυτής της προσφυγικής ταυτότητας; Γιατί επιμένετε τόσο πολύ σε αυτή;»
Blizzard 55 is out now and packed full of all that good stuff.
— The Blizzard (@blzzrd) December 4, 2024
Read a sampler of the new issue below ⬇️https://t.co/scIuinRy1N pic.twitter.com/gnT6c878It
Η απάντηση του Χρήστου φιλοξενείται στο τεύχος 55 του περιοδικού «The Blizzard» το οποίο μαθαίνουμε έχει γίνει ήδη ανάρπαστο... Με τη σειρά μας του θέσαμε κι εμείς το ίδιο ερώτημα για να λάβουμε μια κάπως πιο αναλυτική απάντηση:
«Για τους σύγχρονους οπαδούς του ΠΑΟΚ η προσφυγική ταυτότητα λειτουργεί σα μια πηγή περηφάνειας και ενότητας στον αέναο αγώνα μας ενάντια στην αδικία και την ανισότητα. Είναι πράγματι πολύ δυνατή για όλους εμάς», είπε ο Χρήστος Παπανικολάου, ένας πρώην ηγέτης του οπαδών της Θύρας 4, του οποίου οι πρόγονοι έφτασαν επίσης στη Θεσσαλονίκη τη δεκαετία του 1920.
«Το πρώτο μέλημα των παππούδων μας ήταν να δημιουργήσουν κάτι που να θυμίζει τις εστίες τους. Έτσι δημιούργησαν τον ΠΑΟΚ. Οι ήδη υπάρχοντες σύλλογοι Ηρακλής και Άρης υπήρχαν για τον ντόπιο πληθυσμό, ενώ ο ΠΑΟΚ απευθύνθηκε στους πρόσφυγες, αγκαλιάζοντας τους όλους! Ναι είναι έντονη η προσφυγική μας ταυτότητα και θα είναι σίγουρα για πολύ καιρό ακόμα, γιατί είναι ο ιδανικότερος τρόπος να αναδεικνύουμε τη διαφορετικότητα μας από όλους τους άλλους!
Το να στέκεσαι όρθιος και να κοιτάς στα μάτια τους διώκτες σου και να τους λες κατάμουτρα, "κοίτα με ρε, επιβίωσα και είμαι εδώ δυνατός", είναι από μόνο του ένα μεγάλο κατόρθωμα! Είναι ένας τρόπος ζωής που βασίζεται στην αλληλεγγύη. Είναι κάτι που κανείς δεν μπορεί να το αγνοήσει!
Όλο αυτό είναι αδύνατο να νικηθεί, και κάπως έτσι στο "δικός μας (Bizim) Π.Α.Ο.Κ." ήρθε φυσιολογικά να κουμπώσει το "δε χάνει ποτέ", υποδηλώνοντας με τον πιο άμεσο και κυνικό τρόπο πως όλο αυτό που περιλαμβάνεται στην ιδέα του ΠΑΟΚ είναι κάτι πολύ σημαντικότερο από το αποτέλεσμα ενός αγώνα της Κυριακής.
Επομένως ο ΠΑΟΚ λειτούργησε ως καταφύγιο για τους πρόσφυγες οι οποίοι αντιμετωπίσθηκαν εχθρικά και με καχυποψία από τους γηγενείς κατοίκους της Θεσσαλονίκης που αυτοπροσδιορίζονταν ως καθαρόαιμοι Θεσσαλονικείς και τους έβλεπαν ως απειλή», συμπλήρωσε ο Παπανικολάου.
«Πώς αξιολογείς το δεσμό του ΠΑΟΚ με την Beyuoğluspor;», ρώτησε ο Άντριου Γουίλκς. «Η σχέση έχει παραμείνει έντονη περισσότερο ανάμεσα στον ερασιτέχνη ΠΑΟΚ και την Beyuoğluspor, αφού και η ίδια είναι ένας ερασιτεχνικός σύλλογος. Θα μπορούσε να έχει εξελιχθεί περισσότερο κατά τη γνώμη μου, όπως για παράδειγμα θα μπορούσε ο ΠΑΟΚ να εκθέσει τα τρόπαια που έχει κατακτήσει στα γραφεία της Beyuoğluspor για λίγες μέρες ώστε να μπορούν όλοι οι Έλληνες της Πόλης να τα δουν από κοντά "πλησιάζοντας" τους συλλόγους.
Για μένα προσωπικά ως οπαδό του ΠΑΟΚ η σχέση αυτή μπορεί να περιγραφεί ως εξής: Η Beyuoğluspor είναι μια μάνα που έμεινε πίσω και ο ΠΑΟΚ είναι ο γιος της που ξενιτεύτηκε σε νεαρή ηλικία και μεγαλουργεί. Όταν τα νέα φτάνουν στην πατρίδα η μάνα του που κάθεται με τις γειτόνισσες σε μια φτωχική αυλή, δακρύζει από περηφάνεια για το παιδί της...
Αλλά και το παιδί, όσο και αν μεγαλώνει , όσο κι αν μεγαλουργεί, όσο κι αν μεταλλάσσεται , όσο κι αν φθείρεται από τη ζωή, πάντα στο πίσω μέρος του μυαλού του έχει τη μάνα του. Αυτό δεν αλλάζει...»
Διάβασε όλα τα τελευταία νέα της αθλητικής επικαιρότητας. Μάθε για όλους τους live αγώνες σήμερα και δες τις αθλητικές μεταδόσεις της ημέρας και της εβδομάδας μέσα από το υπερπλήρες Πρόγραμμα TV του Gazzetta.
