• Εδώ η κόλαση, εδώ ο παράδεισος
• Διανομή και μίμηση

Τι χρειάζεται για να υπάρξει θέατρο; Ένα έργο, ηθοποιοί, σκηνοθέτης και κοινό. Τι χρειάζεται για να υπάρξει ένας ποδοσφαιρικός αγώνας; Ένα έργο, ηθοποιοί, σκηνοθέτης και κοινό. Μην ψάχνετε τόπο και τρόπο δράσης. Αυτά είναι παντού και είναι ποδόσφαιρο και θέατρο! Αν βρεθείς σε μια αλάνα και πάρεις δυο πέτρες φτιάχνεις το τέρμα. Και… αυτό. Τίποτε άλλο. Μετά αναλαμβάνει η διάθεση, ο ανταγωνισμός, η φιλοδοξία, η μίμηση (κρατήστε το αυτό), ο αγώνας, το παιχνίδι. Καθένας μπορεί να παίξει ποδόσφαιρο και σίγουρα μπορεί να δει και να καταλάβει. Το θέατρο χρειάζεται μια σκηνή και αυτή είναι ο κόσμος όλος! Στον δρόμο να σταθείς και να εκφραστείς θα εκτονωθείς, θα λυτρωθείς. Μία μοναδική εκτέλεση, μια performance που σίγουρα θα βρει έναν θεατή. Καθένας μπορεί να συμμετάσχει στην αρχέγονη θεατρική πράξη. Αρχίζει, λοιπόν, το ματς, αδειάζουν οι δρόμοι και τα φώτα της σκηνής ανάβουν. Οι πρόβες τελείωσαν, οι προπονήσεις ολοκληρώθηκαν και τα πάντα θα κριθούν στη δράση που ζει και πεθαίνει σε μια στιγμή: ένα σουτ, ένα βλέμμα, μία απόκρουση, ένα θαρραλέο συναίσθημα, υπόκλιση, χειροκρότημα, μνήμες, επιβεβαιώσεις, διαψεύσεις, ενθουσιασμός, απογοήτευση. Όταν η αυλαία πέφτει ο ηθοποιός ξεκουράζεται στο καμαρίνι του και ο ποδοσφαιριστής στα αποδυτήρια. Η μέρα τελείωσε και αύριο είναι μια διαφορετική μέρα.

Εδώ η κόλαση, εδώ ο παράδεισος

Η λαϊκότητα είναι αυτό που σώζει και ταλαιπωρεί ποδόσφαιρο και θέατρο. Μαζικά θεάματα που απευθύνονται στην ψυχή και την καρδιά των θεατών τους. Η απουσία ισχυρών κοινωνικών/πολιτικών αναφορών προσθέτει ευθύνες που δεν αναλογούν στις δύο ισχυρές καταστάσεις. Η έλλειψη παιδείας και η σωματική, πνευματική πίεση οδηγούν το κοινό σε υπερβολικές απαιτήσεις, στην άγνοια και στην ασέβεια. Η μόνιμη αίσθηση του ανικανοποίητου δεν αφήνει τον θεατή να χαρεί το παιχνίδι. Η σύγχυση και η προκατάληψη δεν αφήνουν τον θεατή να ξεφύγει από τα στερεότυπα και τις αμετακίνητες απόψεις του. Έτσι, δεν αφήνεται στη ζωντάνια και τη μαγεία της θεατρικής πράξης και προσπαθεί να τη χωρέσει στα δικά του μέτρα. Όταν ο θεατής καταργεί τον «δεσμό αίματος» με την ομάδα την ώρα του αγώνα, τότε απολαμβάνει ή δέχεται με ηρεμία την αγωνιστική προσπάθεια. Όταν ο θεατής προετοιμάζεται και αφήνεται στη δράση του θεάτρου, τότε απολαμβάνει όλα όσα γίνονται στη σκηνή. Η επιβράβευση βγαίνει αυθόρμητα και στα δύο πεδία, αλλά και η στεναχώρια κάπου συνυπάρχει. Στο γήπεδο η εκδήλωση της, συνήθως, είναι άμεση και έντονη. Στο θέατρο σπάνια βλέπεις έντονη αποδοκιμασία. Υπάρχουν όμως θεατές-φίλαθλοι που κρατούν την πίκρα για τον εαυτό τους και την αντιμετωπίζουν μόνοι τους, η πρώτη μνήμη γίνεται η κόλαση, το καθαρτήριο και ο παράδεισος του ατόμου.

Διανομή και μίμηση

Αμφότερα τα μεγάλα αυτά λαϊκά θεάματα έχουν δύο μόνιμες ανησυχίες: τη διανομή και τη μίμηση. Οι μεγάλοι σκηνοθέτες ακολουθώντας το κείμενο αναζητούν τους ερμηνευτές. Ακόμη κι αν έχουν διαλέξει εκ των προτέρων πρωταγωνιστή, οι υπόλοιποι ρόλοι είναι μία από τις δοκιμασίες που καλούνται να περάσουν. Καταλυτικός παράγοντας το καλλιτεχνικό όραμα του σκηνοθέτη. Πώς έχει φανταστεί τη μεταφορά του έργου σκηνή. Απ’ αυτό προκύπτει το ύφος, η φυσιογνωμία και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που πρέπει να έχει ο ερμηνευτής. Το ίδιο συμβαίνει και με τον προπονητή. Η τακτική, ο σκοπός του παιχνιδιού και ο αντίπαλος επηρεάζουν και διαμορφώνουν τις επιλογές του. Ακόμη κι αν για κάποιους ποδοσφαιριστές υπάρχει σίγουρη θέση, ορισμένα κενά δεν καλύπτονται εύκολα. Και καταλήγουμε στη μίμηση, καταλήγουμε στον Αριστοτέλη και τον ορισμό του για την τραγωδία:

Ἔστιν οὖν τραγῳδία μίμησις πράξεως σπουδαίας καὶ τελείας, μέγεθος ἐχούσης, ἡδυσμένῳ λόγῳ, χωρὶς ἑκάστῳ τῶν εἰδῶν ἐν τοῖς μορίοις, δρώντων καὶ οὐ δι' ἀπαγγελίας, δι' ἐλέου καὶ φόβου περαίνουσα τὴν τῶν τοιούτων παθημάτων κάθαρσιν.

Η τραγωδία είναι απομίμηση μιας σοβαρής και με αξιόλογο περιεχόμενο πράξης. Είναι αναπαράσταση της πραγματικότητας, όχι όμως πιστή και δουλική αλλά ελεύθερη και δημιουργική, με τάση εξιδανίκευσης. Αυτή η βάση της ηθοποιίας και αυτή των ενεργειών του ποδοσφαιριστή. Και ποια η πράξη που αναπαρίσταται στο χορταριασμένο σκηνικό; Αυτή του αέναου, καθημερινού, αγώνα. Η ποδοσφαιρική αναπαράσταση είναι ελεύθερη και δημιουργική και θα υπάρχει όσο υπάρχει κοινό και αισθήματα, όπως στο θέατρο.