Ο ρόλος του αναλυτή στο σύγχρονο ποδόσφαιρο

• Έχεις άποψη για κάποιο αθλητικό θέμα; Στείλε το κείμενό σου στο [email protected] και δες το δημοσιευμένο στο αγαπημένο σου site.

Συχνά ακούμε πλέον στο ελληνικό ποδόσφαιρο τον όρο «αναλυτής ποδοσφαίρου» και τον συναντάμε με την μορφή του αναλυτή απόδοσης, αναλυτή αντιπάλου, αναλυτή τακτικής, στατιστικό αναλυτή, καθώς και με άλλους παραπλήσιους όρους. Αναφέρομαι στο ελληνικό ποδόσφαιρο, γιατί στο παγκόσμιο ποδόσφαιρο ο ρόλος του αναλυτή άρχισε να υφίσταται (σε πιο πρώιμη μορφή) στις αρχές της μεταπολεμικής περιόδου κυρίως και να πλησιάζει τη σημερινή του μορφή στις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας (2000). Από το 2010 και έπειτα οι ομάδες αλλά και οι αναλυτές εξελίχθηκαν σε σημείο που πλέον έχουν δικά τους επιτελεία ανάλυσης (department of analysis), έχουμε λογισμικά και εργαλεία πολύτιμα για κάθε επαγγελματία τα οποία παρέχονται από εταιρίες - κολοσσούς που βασίζουν την ύπαρξή τους και την εξέλιξη τους γενικότερα στον τομέα της ανάλυσης.

Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΡΟΛΟΥ

Μέσα σε ένα επιτελείο κάθε άτομο έχει την θέση του, η οποία αναδεικνύεται μέσα από τον ρόλο του αλλά και από την συνεργασία του με τα υπόλοιπα μέλη του επιτελείου και πάντοτε υπό την διαχείριση του προπονητή. Εμείς θα εστιάσουμε στην σημασία του ρόλου, τα χαρακτηριστικά που πρέπει να έχει, την σπουδαιότητα του, την χρησιμότητα στην καθημερινότητα της ομάδας μας και τις αρμοδιότητες του.

Είναι σημαντικό για τους προπονητές να αντιληφθούν ότι η απλή παρατήρηση «με το μάτι» μπορεί να οδηγήσει σε λάθος συμπεράσματα και κατά συνέπεια στην μείωση της αθλητικής απόδοσης. Ένας αναλυτής με τις ικανότητες του, κάποιες εκ των οποίων είναι οι βασικές γνώσεις (ανάλογα με το επίπεδο) σε τεχνικά και τακτικά θέματα, ο χειρισμός οπτικοακουστικών μέσων (υπολογιστής, κάμερα κλπ.), η επικοινωνία, η οργάνωση, η παρατηρητικότητα, η συνέπεια, οι γνώσεις μαθηματικών και οι γνώσεις στατιστικής με τις οποίες θα μπορέσει μέσω της απαραίτητης επεξεργασία να επιτύχει την ανάλυση των δεδομένων, την πρόβλεψη, την καλύτερη λήψη απόφασης και την υψηλότερη απόδοση.

Συγχρόνως, ενημέρωση τόσο των αθλητών, όσο και του προπονητή για όσα πραγματικά συμβαίνουν και όχι για όσα επιδιώκουν να συμβούν. Ο αναλυτής είναι ένα ακόμη ζευγάρι μάτια, είναι τα μάτια του προπονητή. Ένα ακόμη σημαντικό κομμάτι για τον αναλυτή είναι να έχει μεθοδικότητα και πλάνο για την συλλογή των πληροφοριών, να μπορεί να κρατάει και να διαχωρίζει αυτά τα οποία είναι πραγματικά, τα ουσιώδη, και όταν φτάνει να τα παρουσιάσει στον προπονητή και την ομάδα μέσω της βίντεο-ανάλυσης, θα πρέπει όλα αυτά να δίνουν μια σαφή και πλήρη εικόνα.

ΟΙ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ

Οι αρμοδιότητες ενός αναλυτή είναι πολλές και το πλήθος τους εξαρτάται από το πόσα άτομα έχει το τμήμα ανάλυσης κάθε ομάδας, εάν εξαιρέσουμε τα κορυφαία κλαμπ και πρωταθλήματα οι περισσότερες ομάδες έχουν έναν η δυο αναλυτές. Η ανάλυση που μπορούμε να έχουμε είναι η ανάλυση αντίπαλου (opponent analysis), ανάλυση της δίκης μας ομάδας (self-analysis), ανάλυση προπόνησης (training analysis), η ατομική ανάλυση ενός δικού μας παίκτη η αντιπάλου (individual analysis), η ανάλυση τακτικής η οποία είναι μια κατηγορία που την συναντάμε κυρίως στο εξωτερικό και έχει να κάνει με την εκπαίδευση της δίκης μας ομάδας σε μια συγκεκριμένη φιλοσοφία (tactical analysis), η ανάλυση πριν, μετα και κατά την διάρκειά ενός αγώνα (pre-game analysis, in-game or live analysis, post-match analysis), η στατιστική ανάλυση ενός αγώνα και όχι μόνο (statistical analysis), ανάλυση στατικών φάσεων όπου στην Premier League υπάρχει ξεχωριστός αναλυτής για αυτό το κομμάτι (set-pieces analysis), ανάλυση για τον τερματοφύλακα (goalkeeper, -ing analysis), και κάτι που για την δική μου αντίληψη είναι ξεχωριστό κομμάτι, η ανάλυση απόδοσης (Perfomance analysis) και πολλές φορές η διαχείριση δίνεται στον γυμναστή της ομάδας και οι τιμές δίνονται μέσα από την διαδικασία με τα γιλέκα GPS. Κάθε ένα από αυτά τα κομμάτια έχει διάφορες πτυχές και το ποιες είναι αυτές εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως τα θέλω του κάθε επιτελείου, του πρώτου προπονητή τις εκάστοτε συνθήκες, την φιλοσοφία της κάθε ομάδας κλπ. Οι πτυχές αυτές κυρίως είναι η τεχνική, τακτική, φυσική κατάσταση, η ταυτότητα της ομάδας ή του εκάστοτε αθλητή, η ψυχολογία, το πνεύμα. Η ανάλυσή μας όμως πρέπει να είναι πιο ακριβής και να μην έχει γενικό χαρακτήρα αλλά να μας δίνει συγκεκριμένα στοιχεία. Για παράδειγμα στην ανάλυση αντιπάλου έχουμε τις 4 φάσεις του παιχνιδιού:

ΦΑΣΕΙΣ ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΥ

ΕΠΙΘΕΣΗ (positional play)

ΑΜΥΝΑ (organized defense)

ΘΕΤΙΚΗ ΜΕΤΑΒΑΣΗ (attacking transition)

ΑΡΝΗΤΙΚΗ ΜΕΤΑΒΑΣΗ (defensive transition)

Και μπορούμε να αναλύσουμε την τακτική συμπεριφορά του αντιπάλου σε κάθε φάση συνολικά αλλά και τμηματικά:

ΑΜΥΝΑ

Low block (πρώτο 1/3 του γηπέδου, δικό μας)

Δομή τοποθέτησης της άμυνας (Διάταξη)

Λειτουργία της άμυνας. Πώς ενεργεί;

Συμπεριφορά της άμυνας: ενεργητική; Παθητική;

Πώς κινείται;

Middle block (2/3 του γηπέδου)

Δομή τοποθέτησης της άμυνας (Διάταξη)

Λειτουργία της άμυνας. Πώς ενεργεί; (άξονα, πλάγια)

Συμπεριφορά της άμυνας: ενεργητική; Παθητική;

Δημιουργεί παγίδες; Επιλέγει να οδηγήσει τον αντίπαλο, αν ναι πώς και πού; (πίεση στον κάτοχο της μπάλας, ζώνη άμυνας κλπ.)

High block (3/3 του γηπέδου, στην περιοχή του αντιπάλου)

Δομή τοποθέτησης της άμυνας (Διάταξη)

Πίεση στην μπάλα;

1. Αριθμός παικτών στην μπάλα;

2. Σε τι χώρος και χρόνο ενεργούν;

3. Αφήνουν την πρώτη πάσα;

4. Πότε πιέζουν;

Αυτά και άλλα πολλά λεπτομερή στοιχεία μπορούν να αναλυθούν και να γνωστοποιηθούν στον προπονητή και τους παίκτες. Οι αναλύσεις γίνονται σε γκρουπ (άμυνα, επίθεση, άλλες υπο-ομάδες), ομαδικά η ατομικά.

ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΤΟΥ ΑΝΑΛΥΤΗ

Ένας αναλυτής χωρίς τα κατάλληλα εργαλεία δεν θα μπορέσει ποτέ να φτάσει στο επιθυμητό αποτέλεσμα. Ακούμε πολλές φορές για την βίντεο-ανάλυση αλλά ο τομέας της ανάλυσης στο ποδόσφαιρο αλλά και γενικότερα δεν εξαρτάται μόνο από το βίντεο, υπάρχουν διάφορες συσκευές καταγραφής αγώνων, προπονήσεων και γενικά των δραστηριοτήτων της ομάδας όπως επίσης και διάφοροι τρόποι παρουσίασης των δεδομένων. Τα εργαλεία για την συλλογή/καταγραφή των δεδομένων και των πληροφοριών είναι τα εξής: Κάμερες επαγγελματικές / ημι-επαγγελαμτικές, κινητά τηλέφωνα, action cameras, drones, Multi cameras system (σύστημα καμερών εγκατεστημένο περιμετρικά ή σε διάφορα σημεία του γηπέδου η του προπονητικού κέντρου, ελεγχόμενο από κάποια ηλεκτρονική εγκατάσταση ενός γραφείου).

Τα συγκεκριμένα εργαλεία δίνουν την δυνατότητα στους αναλυτές να καταγράφουν στην προπόνηση η τον αγώνα βίντεο και εικόνες, από ασκήσεις τακτικής, συγκεκριμένες ασκήσεις η και ολόκληρες προπονητικές μονάδες τις οποίες έπειτα από την κατάλληλη επεξεργασία θα διορθώσουν, αναλύσουν, εξηγήσουν με τους ποδοσφαιριστές και τον προπονητή. Η διαδικασία επεξεργασίας αυτών των βίντεο και εικόνων γίνεται με τα κατάλληλα προγράμματα τα οποία διαθέτουν σχεδιαστικές δυνατότητες, αλλά δεν μπορούμε να αναφερθούμε ονομαστικά για ευνόητους λόγους. Επίσης είναι πολύ σημαντικό να γίνει αναφορά στην γλώσσα επικοινωνίας (communication language) που χρησιμοποιούν οι αναλυτές καθώς πλέον αποτελεί έναν από τους βασικότερους πυλώνες της δουλείας μας. Δεν αναφέρομαι μόνο στην γλώσσα του σώματος αλλά και στα απαιτούμενα εργαλεία που με τις κατάλληλες δυνατότητες δημιουργούν το επιθυμητό αποτέλεσμα.

ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

Οι προπονητές δουλεύουν σε κύκλους, εβδομαδιαίους, μηνιαίους κλπ. Το ίδιο συμβαίνει και με τους αναλυτές οι οποίοι εργάζονται με βάση το πλάνο της ομάδας ανά μικρόκυκλο, μεσόκυκλο και μακρόκυκλο. Κάθε σύλλογος έχει την δική του φιλοσοφία και σε συσχετισμό με την φιλοσοφία εφαρμόζουν το δικό τους πλάνο λειτουργίας και το εβδομαδιαίο πρόγραμμα τους, υπάρχουν κοινοποιημένα πολλά πλάνα στο διαδίκτυο ή πολλές φορές παρουσιάζονται από τους προπονητές στα διάφορα σεμινάρια, σχολές οπότε δεν θα μπω στην διαδικασία να παρουσιάσω κάποια από αυτά. Σημαντική ωστόσο είναι μια αναφορά στο πλάνο που κατά γενική ομολογία χρησιμοποιούν οι περισσότερες ομάδες σε επίπεδο Α΄ Εθνικής αν και όπως αναφέραμε και για τα υπόλοιπα κομμάτια, αλλάζει με βάση το επίπεδο της ομάδας οι άλλους παράγοντες.

Δευτέρα: Πρωινό meeting τεχνικού επιτελείου - γνωριμία αντιπάλου, πριν την προπόνηση προηγείται βίντεο από το προηγούμενο παιχνίδι, επίσης ατομικά βίντεο η ομιλίες παικτών-προπονητή.

Τρίτη: Συνήθως Ρεπό

Τετάρτη: Πρώτη γνωριμία με τον αντίπαλο μέσω βίντεο (κυρίως θετικά και αρνητικά στοιχεία του αντιπάλου), υπάρχουν βέβαια και προπονητές που επιλέγουν αυτήν την μέρα να δούνε την επιθετική λειτουργία του αντιπάλου και να προσαρμόσουν την προπόνηση τους.

Πέμπτη: Λεπτομερείς παρουσίαση στοιχείων του αντιπάλου, εάν μια ομάδα δούλεψε πάνω στην επιθετική λειτουργία του αντιπάλου σήμερα θα δουλέψει στην αμυντική

Παρασκευή: Στατικές φάσεις σε ομαδική παρουσίαση και ίσως επιπρόσθετα ιδιωτικές ομιλίες

Σάββατο: Στην πρωινή προπόνηση είτε στο ξενοδοχείο ανάλογα το επίπεδο, υπο-ομαδικα βίντεο είτε ομαδικά ανάλογα.

Κυριακή: Ημέρα αγώνα, στην συγκεκριμένη διαδικασία θα κάνουμε μια πιο λεπτομερή αναφορά και θα δούμε πώς λειτουργούν ομάδας υψηλότερου επιπέδου.

Κατά την διάρκεια της συγκέντρωσης (ξενοδοχείο, λεωφορείο κλπ.): τέτοιες στιγμές έχουμε περισσότερο χρόνο για να διανείμουμε τις πληροφορίες με διαφορετικά μέσα. Ανάλογα με το πόσο μεγάλες είναι αυτές οι χρονικές περίοδοι, μπορεί να οργανωθούμε με διαφορετικούς τρόπους. Υπάρχουν μεγάλες διαφορές μεταξύ μιας συγκέντρωσης όπου συναντιόμαστε μια μέρα πριν και μιας όπου συναντούμε μερικές ώρες πριν τον αγώνα.

Στα αποδυτήρια, πριν την προθέρμανση: Όλα όσα κάνουμε σε αυτό το σημείο πρέπει να έχουν ως στόχο το γενικό και ατομικό κίνητρο κάθε μέλους της ομάδας, Με την συγκριτική μέθοδο. Επισημαίνουμε τις πιο σημαντικές λεπτομέρειες για τον αντίπαλο.

Μετά την προθέρμανση: Σε αυτό το σημείο δεν προετοιμάζουμε τον αθλητή μόνο σωματικά αλλά και κοινωνιολογικά, τεχνικά, τακτικά, ψυχολογικά, Όσον αφορά την παρέμβαση των αναλυτών σε αυτό το σημείο, ανάλογα με τον βαθμό συμμετοχής και τη δυναμική που έχει καθορίσει ο προπονητής, μπορούμε να βοηθήσουμε στη μετάδοση πληροφοριών.

Στο ημίχρονο και μετά το τέλος του αγώνα: Υπο-ομαδικά είτε ατομικά.

Μέσα σε όλη αυτήν την διαδικασία είναι σημαντικό να λάβουμε υπόψιν και του πνευματικούς παράγοντες και την ψυχολογική κατάσταση της ομάδας και του αθλητή και να μην προκαλέσουμε «ζημιά». Τα εργαλεία μετάδοσης των πληροφοριών και της διαχείρισης των αθλητών σε αυτό το σημείο είναι η παρουσίαση βίντεο, εικόνες, ομιλίες, συσκευές tablet, γραφήματα στατιστικών και τακτικής η στατικών φάσεων σε κάποιο πίνακα.

O OΓΚΟΣ, Η ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΙ ΤΟ ΦΙΛΤΡΑΡΙΣΜΑ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ

Θα πρέπει να καταστεί σαφές πως όλα τα παραπάνω δεν ισχύουν κατ' αποκλειστικότητα αλλά τα περισσότερα αλλάζουν με βάση τα θέλω και την φιλοσοφία του κάθε επιτελείου και σε συσχετισμό με την φιλοσοφία της εκάστοτε ομάδας. Βέβαια αυτό που μας ενδιαφέρει σε αυτό το σημείο είναι να αντιληφθούμε τον όγκο τις πληροφορίας και την διαχείριση που χρειάζεται αυτή μέσα σε έναν εβδομαδιαίο κύκλο έτσι ώστε να υπάρχει το κατάλληλο φιλτράρισμα πριν αυτές οι πληροφορίες φτάσουν στον προπονητή και στον κύριο δέκτη, τον ποδοσφαιριστή.

Πλέον οι αναλυτές εργάζονται σε πλήρη αρμονία με το υπόλοιπο τεχνικό επιτελείο και τους βρίσκουμε σε κάθε σημείο του γηπέδου. Ένας αναλυτής μπορεί να βρίσκεται στα θεωρία του γηπέδου, στις κερκίδες βιντεοσκοπώντας την δραστηριότητα της ομάδας, στον πάγκο της ομάδας, μέσα στον αγωνιστικό χώρο η σε κάποιο γραφείο η κάποιον ειδικά διαμορφωμένο χώρο, είτε σε ώρα προπόνησης η σε ώρα αγώνα. Επίσης ο ρόλος του αναλυτή έχει διαχωριστεί πλέον από αυτόν του ανιχνευτή (scout) και είναι διαφορετικά τμήματα σε κάθε ομάδα (scouting department). Αυτό βέβαια δεν εμποδίζει έναν scout και έναν αναλυτή να συνεργάζονται και να ανταλλάσσουν πληροφορίες για έναν πιθανό μεταγραφικό στόχο ή και τον επόμενο αντίπαλο.

Έχεις άποψη για κάποιο αθλητικό θέμα; Στείλε το κείμενό σου στο [email protected] και δες το δημοσιευμένο στο αγαπημένο σου site.