Ο Ζοάο Ράμος ντο Νασιμέντο, κατά κόσμον Ντοντίνιο, λέγεται πως κατάφερε να σκοράρει 350 γκολ σε δύο χρόνια με την Ατλέτικο Μινέιρο. Ανάμεσα στα κατορθώματά του ήταν ότι έσπασε το φράγμα των 900 γκολ καριέρας στα πρωταθλήματα της Βραζιλίας και πέτυχε και το all-time ρεκόρ σκοράροντας με πέντε κεφαλιές σε ένα παιχνίδι. Στην ερώτηση, όμως, για το κορυφαίο από όλα τα γκολ του, απάντησε:

«Το κορυφαίο γκολ που πέτυχα ποτέ μου ήταν ένα ‘’ένα-δύο’’ με τη γυναίκα μου, τη Σελέστε. Τον ονομάσαμε Έντσον Αράντες ντο Νασιμέντο». Στον υπόλοιπο κόσμο, συστήθηκε ως Πελέ. «Θαύμα» στα εβραϊκά, μια προφορική αστοχία στο σχολείο όταν ήθελε να πει στους φίλους του πως ο αγαπημένος του παίκτης ήταν ο Μπιλέ της Βάσκο Ντα Γκάμα.

Το γκολ ζωής, λοιπόν, του πατέρα του έμελλε να εξελιχθεί στο «Μαύρο Μαργαριτάρι». Τον κορυφαίο παίκτη που πάτησε το πόδι του στη Γη, από κάποιον απόκοσμο πλανήτη. Τον έναν και μοναδικό «Βασιλιά» της στρογγυλής θεάς, τον μεγαλύτερο πρεσβευτή και τιμητή της, που με τη σειρά του «μάτωσε» τα αντίπαλα δίχτυα όπως κανείς άλλοτε, ξεπερνώντας τους αριθμούς ακόμα και του μπαμπά του, Ντοντίνιο.

Ο τεράστιος Πελέ δεν είναι πια ανάμεσά μας, αφού μετά από γενναίες νίκες στην πολύχρονη «μάχη» με τον καρκίνο, άφησε την τελευταία του πνοή σε ηλικία 82 ετών. Παραχωρώντας στις επόμενες γενιές του το υπόδειγμα του υπερ-αθλητή, του συνώνυμου της ποδοσφαιρικής τελειότητας, που όσες δεκαετίες κι αν περάσουν οι παρομοιώσεις για το υπέρτατο, για το άπιαστο του αθλήματος θα συνοψίζονται στη λέξη «Πελέ».

Μαζί με την ιερή παρακαταθήκη του, κληροδότησε και έναν –ευχάριστο ή δυσάρεστο– «πονοκέφαλο» στους απανταχού στατιστικολόγους του ποδοσφαίρου. Πόσα γκολ πέτυχε στην καριέρα του; Μετρούν και τα ανεπίσημα; Είναι ο απόλυτος ρέκορντμαν ή οι σύγχρονοι σταρ τον ξεπέρασαν;

Οι απόψεις διίστανται. Για την ακρίβεια, στο λήμμα «πόσα γκολ πέτυχε ο Πελέ;», υπάρχουν επτά διαφορετικοί ορισμοί.

757 - Ο επίσημος «κανόνας»

Για τη μεγάλη πλειονότητα, το κοντέρ του Πελέ σε επίσημα παιχνίδια σταμάτησε στα 757 γκολ. Αυτή είναι η επικρατούσα εκδοχή στο ευρωπαϊκό στερέωμα, όπου η γλώσσα των αριθμών τείνει να εξελιχθεί (αν δεν έχει ήδη μετατραπεί) στην πεμπτουσία του αθλήματος. Από αυτά, τα 643 τα πέτυχε με τη Σάντος στη διάρκεια της 19ετους θητείας του, σε πρωτάθλημα, κύπελλα Βραζιλίας και διασυλλογικές διοργανώσεις της Νότιας Αμερικής. Τα υπόλοιπα 37 της συλλογικής του καριέρας σημειώθηκαν με τη Νιου Γιορκ Κόσμος από το 1975 ως το 1977, ενώ ο επίσημος λογαριασμός του με τη Σελεσάο, με την οποία κατέκτησε τρία Μουντιάλ, κατέγραψε 77 διεθνή γκολ. Επίδοση που τον διατηρεί στην κορυφή των τοπ-σκόρερ, με επτά περισσότερα από τον Νεϊμάρ (σε 25 λιγότερα παιχνίδια).

Αυτός ο αριθμός αντιστοιχεί πλέον στις λίστες των κορυφαίων στατιστικολόγων. Ως εκ τούτου, τόσο ο Κριστιάνο Ρονάλντο όσο και ο Λιονέλ Μέσι ολοκλήρωσαν τη μυθική προσπέραση. Ο Πορτογάλος σούπερ σταρ το πέτυχε τον Ιανουάριο του 2021 και πλέον μετρά 803 επίσημα γκολ, δύο λιγότερα από τον all-time ρέκορντμαν, Γιόσεφ Μπίτσαν, για τον οποίο η σιγουριά σχετικά με τα επίσημα γκολ του είναι επίσης ρευστή. Από την πλευρά του, ο Μέσι ξεπέρασε τα 757 γκολ μόλις τον περασμένο Δεκέμβριο, με τα δύο γκολ του στο Παρί-Μπριζ (758).

775 - Η σπάνια εξαίρεση

Σ’ αυτό το σημείο, αρχίζουν οι… διαφωνίες. Πρώτος σταθμός και χωρίς μεγάλη απόκλιση, τα 775 γκολ σύμφωνα με τη «Βικιπαίδεια των ποδοσφαιρικών στατιστικών», το «RSSSF». Ο λογαριασμός καταμετρά γκολ όπως εκείνα με τη στρατιωτική ομάδα (4) και την επίλεκτη ομάδα του Σάο Πάουλο (12). Το αρχείο του διεθνούς φορέα διευρύνεται διαρκώς, συνεπώς αυτός ίσως να μην είναι ο τελικός αριθμός.

1.279 - Ρεκόρ Γκίνες

Το βασικό «debate» ανάμεσα στην επίσημη και την ανεπίσημη καταγραφή περνάει από το ορόσημο του «1000». Στη διάρκεια της θρυλικής καριέρας του, ο Πελέ σκόραρε συνολικά τετραψήφιο αριθμό τερμάτων, κάτι που θεωρείται δεδομένο τουλάχιστον με βάση τους ιστορικούς της εποχής. Στις 19 Νοεμβρίου του 1969, συγκεκριμένα, σημείωσε το ιστορικό, ανεπανάληπτο για εκείνη την εποχή επαγγελματικό γκολ Νο1000, σε ένα παιχνίδι απέναντι στη Βάσκο Ντα Γκάμα στο «Μαρακανά». Το ζήτημα για το οποίο «ερίζουν» οι παλαιότερες και οι σύγχρονες πηγές είναι πόσα από αυτά σημειώθηκαν σε φιλικές αναμετρήσεις και σε επίσημα παιχνίδια.

Η πιστοποίηση των ρεκόρ Γκίνες, πάντως, θέτει ως παγκόσμιο ρεκόρ στην ιστορία του ποδοσφαίρου τα 1279 γκολ. Από εδώ και στο εξής, όλες οι διαφορετικές εκδοχές περιλαμβάνουν τον συνολικό όγκο τερμάτων του Πελέ. Αγώνες με την ομάδα νέων, φιλικά παιχνίδια, αγώνες επιδείξεων, περιοδείες. Γκολ που δεν υπολογίζονται στην περίπτωση των αστέρων του 21^ου αιώνα. Ο οργανισμός των Γκίνες, μάλιστα, βράβευσε με το επίσημο δίπλωμα και την τιμητική πλακέτα τον Βραζιλιάνο θρύλο τον Αύγουστο του 2016.

.@Pele has the most football career goals at 1,279! Stick to your passions everyone: https://t.co/45XlIquRbn pic.twitter.com/9a8XMsQKQj

— Guinness World Records (@GWR) August 30, 2016

1.281 - Το κοντέρ της FIFA

Κι όμως, υπάρχει και πιο επίσημη αναγνώριση. Τόσο η Παγκόσμια Συνομοσπονδία, όσο και η CONMEBOL, θέτουν τον πήχη στα 1.281 γκολ. Δύο περισσότερα συγκριτικά με το Γκίνες, οι ιθύνοντες του οποίου αρνούνταν να προσμετρήσουν τα δύο γκολ του Πελέ σε δύο αγώνες με τη Σάντος που διοργανώθηκαν προς τιμήν του μετά την απόσυρσή του (το 1977). Διακρίνοντας το… χάος στη συγκεκριμένη περίπτωση, η στάση της FIFA τα τελευταία χρόνια έχει αλλάξει και ο τελικός αριθμός υπολογίζεται κατά προσέγγιση, με την επίσημη ετυμηγορία να αναφέρει «πάνω από 1.200 γκολ».

1.282 - Τι λέει ο ιστορικός της Σάντος

Για να κατανοήσει κανείς την αναλογία των δύο εποχών, αυτής του Πελέ και της σημερινής των Μέσι-Κριστιάνο, πρέπει να λάβει υπόψη του το τι σήμαινε εκείνος για το αναπτυσσόμενο ποδόσφαιρο, ενός αναπτυσσόμενου κόσμου, στα μέσα του 20^ου αιώνα. Αυτό επικαλέστηκε και ο ιστορικός της Σάντος, Οντίρ Κούνια, δικαιολογώντας τη δική του καταγραφή των 1.282 γκολ καριέρας.

«Καθώς η Ευρώπη βίωνε την αναγέννηση μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι λάτρεις του ποδοσφαίρου ήθελαν να δουν από κοντά τους κορυφαίους παίκτες. Περισσότερο από όλους, τον Πελέ. Οι διεθνείς περιοδείες της Σάντος δεν ήταν απλά φιλικά παιχνίδια. Είχαν τεράστια σημασία για τις ομάδες που την υποδέχονταν. Ήταν πολύ πιο σημαντικά από κάποια επίσημα παιχνίδια του σήμερα», δηλώνει ο Κούνια, χρησιμοποιώντας ως απτό παράδειγμα το φιλικό της Σάντος κόντρα στον Ολυμπιακό το 1961, όταν οι Ερυθρόλευκοι έσπασαν το αήττητο των 16 αγώνων του βραζιλιανικού κλαμπ και ενέταξαν αυτή τη νίκη στον ύμνο τους:

«Κι ακόμα σε θυμούνται η Σάντος κι ο Πελέ».

Ο αριθμός αυτός μένει ακόμα και σήμερα στα βιβλία της Σάντος, χωρίς τον παραμικρό επιθετικό προσδιορισμό, «επίσημα ή ανεπίσημα». Σύμφωνα με τον Κούνια, τα 1.091 γκολ τα πέτυχε σε 1.282 παιχνίδια με τη Σάντος και τα 448 αντιστοιχούν σε διεθνή φιλικά και λοιπές ανεπίσημες αναμετρήσεις. Αν κάνει κανείς την αφαίρεση, το υπόλοιπο επιβεβαιώνει τον επίσημο αριθμό των 643 γκολ, πάντα με τη Σάντος.

1.283 - Ο λογαριασμός του Βασιλιά

Ο ίδιος ο Πελέ, όμως, είχε διαφορετική άποψη από όλες τις παραπάνω. Όπως είχε ανακοινώσει και στα social media, το δικό του, βιωματικό κοντέρ σταμάτησε στα 1.283 γκολ, μετρώντας κι ένα παραπάνω από τον ιστορικό της Σάντος. Όταν, μάλιστα, ο Κριστιάνο Ρονάλντο έσπασε το ρεκόρ των 757 γκολ, υπήρξαν αρκετοί που παρατήρησαν ότι ο Πελέ είχε αλλάξει το “bio” του στο Instagram, υπερτονίζοντας μέσα σε παρένθεση ότι παραμένει ο κάτοχος του παγκόσμιου ρεκόρ με τα 1.283 γκολ. Λίγο αργότερα, όμως, έσπευσε να αναγνωρίσει και να συγχαρεί τον CR7 για το μεγαλειώδες του επίτευγμα.

View this post on Instagram

A post shared by Pelé (@pele)

Τερματικός σταθμός - 1.303

Ούτε ο Πελέ, πάντως, δεν είχε την πιο θετική προσέγγιση για τον συνολικό λογαριασμό των γκολ του. Το «RSSSF», ξέχωρα από τα 775 επίσημα, ορίζει τον απολογισμό στον «αστρονομικό» αριθμό των 1.303 γκολ, 20 περισσότερα δηλαδή από όσα υπολόγιζε ο ίδιος ο «Rei». Σε αυτή τη σούμα, συμπεριλαμβάνονται όλα τα γκολ σε κάθε λογής αγώνα που έδωσε στην καριέρα του. Επαγγελματικό ή ερασιτεχνικό, επίσημο ή ανεπίσημο, στο διάστημα που ήταν στην ενεργό δράση ή και μετά την απόσυρση στις λιγοστές του εμφανίσεις με τα εξάταπα.

Τελικά, πόσα γκολ πέτυχε ο Πελέ;

Ναι, για έναν θρύλο όπως ο Πελέ, το πρώτο πραγματικά οικουμενικό «τοτέμ» της στρογγυλής θεάς, κάθε γκολ μετρούσε. Κάθε γκολ επεξέτεινε τον μύθο του, γιγάντωνε τη δυναμική του, έμοιαζε με φόρο τιμής στο ίδιο το ποδόσφαιρο. Οι Βραζιλιάνοι ζούσαν για να τον παρακολουθούν και να τον υμνούν, οι εκτός Νότιας Αμερικής άκουγαν για αυτόν και τελικά πείθονταν όταν τον έβλεπαν να «λάμπει» στα Παγκόσμια Κύπελλα και τις διεθνείς περιοδίες. Ασφαλώς, η αξιοπιστία του συνολικού αριθμού μοιάζει αμφίβολη. Ήταν πολύ πιο εύκολο να χαθεί το μέτρημα, εκούσια ή ακούσια, στην εποχή του. Και η αντίφαση με τη στατιστική «επανάσταση» του σήμερα, τη μαθηματική ακρίβεια στον λογαριασμό του Κριστιάνο Ρονάλντο ή του Λιονέλ Μέσι, θα θολώνει πάντα τα «νερά» για το αριθμητικό εύρος του μύθου του. Ωστόσο, στο κάτω-κάτω της γραφής όπως είχε δηλώσει εύστοχα για τον Πελέ ο μεγαλύτερος ποιητής στην ιστορία της Βραζιλίας, Κάρλος Ντρουμόντ Ντε Αντράντε:

«Το δύσκολο, το πραγματικά αξιοσημείωτο, δεν είναι να σκοράρεις 1.000 γκολ όπως ο Πελέ. Είναι να πετύχεις ένα γκολ σαν τον Πελέ».