Στον κήπο του καλού και του κακού

Όπως θα έχετε καταλάβει δεν είμαι άνθρωπος της θρησκείας και δεν γιορτάζω ούτε Πάσχα ούτε Ραμαζάνι ούτε τίποτε σχετικό.

Σέβομαι απόλυτα την πίστη του συνανθρώπου μου, στον βαθμό που δεν προσπαθεί να μου τη φορέσει και εμένα καπέλο. Αυτό το τελευταίο είναι το μεγάλο κουσούρι των κατά τόπους και κατά θρησκεία ταλιμπάνων. Και στην Ελλάδα και αλλού.

Σε εκκλησία θα με δείτε μόνο εκτός ωρών λειτουργίας, σε ρόλο τουρίστα περιηγητή. Ή σε καμιά κηδεία, οξαποδώ. Ούτε όμως θα με συναντήσετε σε «αντιδραστικές» εκδηλώσεις όπως το ετήσιο δείπνο των αθέων.

Καθ’ είς και τα κουμάντα του, στον δικό του μικρόκοσμο, μακριά από προπαγάνδα και προσηλυτισμό. Τώρα που συνεννοηθήκαμε, πάμε παρακάτω.

Μία και μοναδική φορά ένιωσα να πλησιάζω κοντά στη θρησκεία από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου. Αυτό συνέβη τον Νοέμβριο του 2018, όταν είχα την τιμή να συνομιλήσω με τον πατέρα Αντώνιο Παπανικολάου, της «Κιβωτού του Κόσμου».

Στην δική μου κοσμοθεωρία, ιερωμένος δεν είναι απαραίτητα αυτός που ψέλνει απολυτίκια και ασφαλώς δεν είναι αυτός που ανοίγει παράνομα το μαγαζί του εν μέσω πανδημίας για να μη χάσει την πελατεία και το παγκάρι.

Ιερωμένος, άνθρωπος του Θεού, είναι ο άνθρωπος των ανθρώπων. Αυτός που κηρύσσει στο ποίμνιό του την ανόθευτη αγάπη, χωρίς να νοιάζεται για την καταγωγή, το χρώμα του δέρματος και την κοινωνική προέλευση.

Με είχαν εντυπωσιάσει τα λόγια αφοσίωσης και ευγνωμοσύνης των αδελφών Αντετοκούνμπο για τον πατέρα Αντώνιο, όπως και ο δικός του λόγος, στους Μαραθωνίους Αγάπης και στις λίγες δημόσιες εμφανίσεις του.

Προθυμοποιήθηκα με ξεχωριστή χαρά να του ζητήσω συνέντευξη μόλις οι δραστηριότητές του συναντήθηκαν με τον αθλητισμό και χάρηκα ακόμα περισσότερο όταν τον βρήκα πρόθυμο.

Γνώριζα ότι ο χρόνος του είναι περιορισμένος, αλλά μπόρεσα να τον εντοπίσω με τη βοήθεια των συνεργατών του πάνω σε ένα καράβι, εν πλω για τη Χίο. Ο πατήρ Αντώνιος δεν έχει κινητό τηλέφωνο.

Συζητήσαμε αρκετή ώρα, περίπου 75 λεπτά. «Πολύ ωραίες οι ερωτήσεις που μου κάνετε», μου είπε κάποια στιγμή της συνομιλίας μας. Φυλάω το κομπλιμέντο του ως κειμήλιο.

Του μετέφερα την πάγια άποψή μου, ότι η Εκκλησία πρέπει να είναι όχι ίδρυμα διάδοσης της θρησκείας, αλλά κοινωνικός οργανισμός, αφιερωμένος στη φιλανθρωπική δράση. Δίχως διακρίσεις και δίχως να θέτει ως απαράβατο όρο την «πίστη».

Εκείνος δεν διαφώνησε. «Αγαπημένη μου λέξη είναι η ενότητα, η ένωση», μου είπε. Δεν είναι όλοι οι παπάδες ταγμένοι στο έρεβος, σαν αυτούς που εξαπολύουν κατάρες ή σαν τους Αμβρόσιους.

Ο ρασοφόρος που μας δίδασκε Θρησκευτικά κάποτε στο 1^ο Λύκειο του Χαϊδαρίου μου έβαζε 12άρια και 13άρια επειδή τόλμησα να διατυπώσω παρόμοιες απόψεις σε κάποιο γραπτό μου, απαιτώντας να διδαχθούμε και άλλες θρησκείες εκτός από την επικρατούσα.

Αλλά ο πατέρας Αντώνιος είναι ανοιχτόμυαλος άνθρωπος. Και διόλου δογματικός.

Συνομολόγησε ότι υπάρχουν και σκάρτοι ιερείς στους κύκλους της επίσημης Εκκλησίας (όχι μόνο της Ελλαδικής φυσικά), αλλά ζήτησε να μην τσουβαλιάζονται οι καλοί μαζί με εκείνους που ατιμάζουν τον θείο λόγο.

«Το δυσκολότερο πνευματικό γύμνασμα είναι να εστιάζεις όχι στο κακό, αλλά στο καλό», τόνισε. Πόσο αλήθεια!

Αν υπάρχει Θεός, δεν ζει απαραίτητα μέσα στους τέσσερις τοίχους του οίκου του, ιδίως όταν αυτοί είναι χρυσοποίκιλτοι. Ζει όπου υπάρχουν φτωχοί και αναξιοπαθούντες. Ανεξαρτήτως θρησκείας.

Ακόμα και σήμερα, ενάμισυ χρόνο αργότερα, ανατρέχω συχνά στο ηχογραφημένο ντοκουμέντο εκείνης της συνέντευξης και αισθάνομαι την ψυχή μου να γαληνεύει.

«Δεν βγάλαμε ποτέ χοντρή πέτσα», είπε ο πατήρ Αντώνιος στη σημερινή εκπομπή του εξαίρετου Πάνου Χαρίτου στην ΕΡΤ, μεταφέροντας λόγια της συγχωρεμένης Μαρίνας Κατσίμπαλη. Δυστυχώς δεν γίνεται να ειπωθεί το ίδιο για τους μεγαλόσχημους της Εκκλησίας.

Μακάρι να μπορούσα να σας μοιράσω το σχετικό αρχείο για να ακούσετε τα λόγια του πατέρα Αντώνιου με εκείνη τη σεμνή γλυκιά φωνή που τον χαρακτηρίζει, φωνή δασκάλου χωρίς τον διδακτισμό, αλλά δυστυχώς είναι αδύνατο.

Μπορείτε όμως να διαβάσετε εδώ το κείμενο της συνέντευξης, όπως δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Documento.

Σας εύχομαι υγεία και φώτιση. Ο χειρότερος εχθρός της θρησκείας όπως την αντιλαμβάνεται ο πατήρ Αντώνιος -αλλά και η ταπεινότης μου- είναι η τυφλή θρησκοληψία.

Όποιος βρει το ακριβές σημείο όπου οφείλει να χαράξει την κρίσιμη γραμμή, θα βρει στην εκκλησία παρηγοριά και όχι σκοτάδι.