Όλα είναι επιστήμη, όλα είναι φαντασία!
Ο χρόνος πάει μπροστά και στην πορεία προς το άπειρο συναντά την αφετηρία μας! Όλα έχουν μείνει όπως είναι. Το απέραντο, άνυδρο, τοπίο επιβλητικό. Το φως του ήλιου καυτό, πηγή ζωής. Ο ουρανός να κρύβει και να υπόσχεται τα μεγαλεία που θα έρθουν. Τη νύχτα, τα αστέρια να φωτίζουν το μικρό μέγεθος μας. Και μεις, στη μέση της ερήμου να χοροπηδάμε, να ουρλιάζουμε, να προσπαθούμε να βάλουμε στη σειρά τους ήχους, να παλεύουμε, να κυνηγάμε, να σκοτώνουμε και να σκοτωνόμαστε. Ο χρόνος, όμως, δεν μας ακολουθεί και με απίστευτη ταχύτητα μας φέρνει κάτι από το μέλλον. Ένα μονόλιθο. Κανείς δεν είδε. Κανείς δεν άκουσε. Το άγνωστο μας βρήκε, μας παρέσυρε, μας έσυρε στην ανακάλυψη νέων κόσμων, νέων σωμάτων και νέων λόγων. Η γοητεία και η έλξη του μας έδωσαν στην επιστήμη. Και όλα εξηγήθηκαν! Ή μήπως όχι; Σχεδόν όλα αποκαλύφθηκαν και σχεδόν όλα χάθηκαν στο χάος του σύμπαντος. Η γνώση έγινε το σύμπαν μέσα στο σύμπαν και κανείς δεν μπορεί να πει ότι είδε τον Θεό να παίζει ζάρια με την ύπαρξη (μας). Κανείς, όμως, δεν μπορεί να πει ότι δεν κρατάει του μοιραίους κύβους. Τελικά, όλα είναι επιστήμη, όλα είναι φαντασία. Και το σημείο τομής;
Ο κρυμμένος κόσμος του οικείου!
Ο Μπενχαμίν Λαμπατούτ «εκμεταλλεύεται» την ομορφιά που θα σώσει (;) τον κόσμο και μας δίνει ένα συναρπαστικό βιβλίο. Το «Όταν παύουμε να καταλαβαίνουμε τον κόσμο» (Εκδόσεις Δώμα) είναι καθαρή αποτύπωση του ωραίου και του χάους που το συνοδεύει. Ναι, η επιστήμη, και ιδιαίτερα οι ιστορικές στιγμές της, έχει μια γοητεία που σε καθηλώνει. Ο λόγος της ανήκει σε όλους και όταν μια δήλωση της είναι απόλυτη, είναι και επιβλητική. Όταν διαβάζεις για τις απαντήσεις που δίνει ο άνθρωπος στις ερωτήσεις του αγνώστου, τότε μόνο θαυμασμός και δέος προκαλείται μέσα σου, στην έκφραση σου. Ο Λαμπατούτ, όμως, δεν διάλεξε μερικά υπέρλαμπρα επιστημονικά επιτεύγματα. Όχι. Στην ουσία χαρτογράφησε τον κρυμμένο κόσμο του οικείου! Αυτά που ξέρουμε, αυτά που νομίζουμε ότι ξέρουμε, αυτά που κάτι μας λένε και αυτά που κάτι μας έχουν αφήσει στη μνήμη. Εδώ, όλα εξηγούνται και όλα αποκτούν τις διαστάσεις που τους αναλογούν. Όλα ταιριάζουν τέλεια με αυτό που ζούμε και όλα εισέρχονται με άνεση και αρμονία στον χώρο του φανταστικού. Με τον τρόπο του, ο χιλιανός συγγραφέας βρήκε το σημείο τομής μεταξύ επιστήμης και φαντασίας. Εκεί που οι δακτύλιοι του εφικτού συναντιούνται με αυτούς του ανέφικτου, εκεί υπάρχει καθαρός λόγος, τέχνη και το ανεπηρέαστο μέγεθος της ιδιοφυΐας.
Η σιωπή του χάους και τα γνωστά-άγνωστα
Ο Λαμπατούτ ξεκινά απ’ αυτό που αναφέρει ο τίτλος του βιβλίου. Τι γίνεται όταν παύουμε να καταλαβαίνουμε τον κόσμο; Με ένα περίεργο τρόπο ακούμε τον ήχο της περιδίνησης του. Όταν δεν καταλαβαίνουμε, η σιωπή του χάους επικρατεί, του ασύνδετου και πάνω σε αυτή την τροχιά απλώνονται τα γνωστά-άγνωστα. Ο Χιλιανός συνδυάζει την ιστορική, επιστημονική, γνώση, με το ντοκουμέντο και την έρευνα και με μέσο το ύφος της μυθοπλασίας μας δίνει ιστορίες αξέχαστες. Οι κάψουλες κυανίου, η μαύρη τρύπα, τα μαθηματικά, η κβαντομηχανική θεωρία, μπλέκονται με το συναίσθημα, με την ποίηση του απόλυτου, με τα ανθρώπινα πάθη, τις αδυναμίες. Ο λόγος του μας μεταφέρει αβίαστα στο παρελθόν και μας αποκαλύπτει το μέλλον (μας). Η δομή του βιβλίου είναι στιβαρή, η αφήγηση κρατά την ορμή της -αν και σε κάποιο σημείο το επιστημονικό υπερτερεί και κάπως δυσκολεύει την ανάγνωση- και η χάρη της απλότητας και της ανθρωπιάς βάζει τη σφραγίδα της στο τέλος. Ο Λαμπατούτ δεν μας παρουσιάζει μόνο τις μεγάλες απαντήσεις, αλλά θέτει κι ένα τεράστιο ερώτημα στο φινάλε. Αυτό το υβριδικό έργο θα το λατρέψετε. Η καλή μετάφραση ανήκει στην Αγγελική Βασιλάκου.
