Ιστορίες του παλιού κινηματογράφου vol. 77 (pics & vids)
ME THN EΥΓΕΝΙΚΗ ΧΟΡΗΓΙΑ ΤΗΣ Bergmann Kord
«Η Μεσόγειος φλέγεται», ο Τζέιμς Πάρις και ο αυτοκαταστροφικός Πρέκας
Στην Ελλάδα έχουμε μάθει να βάζουμε ταμπέλες σε πρόσωπα και καταστάσεις και με βάση αυτές να κρίνουμε. Το αποτέλεσμα είναι να μην φτάνουμε ποτέ στην ουσία του πράγματος, αφού οι ταμπέλες αυτόματα αποκλείουν την αντικειμενική θεώρηση των καταστάσεων. Από μια τέτοια πραγματικότητα δεν θα μπορούσε να ξεφύγει και η Τέχνη. Βλέποντας π.χ. μια ταινία, πολλοί την κρίνουν από τα πιστεύω του πρωταγωνιστή της και όχι από την ίδια την καλλιτεχνική της αξία. Με τα οποία πιστεύω εάν διαφωνούν, απορρίπτουν και την ταινία. Κάτι τέτοιο συμβαίνει τα τελευταία χρόνια με τις πολεμικές περιπέτειες που γύρισε ο Κώστας Πρέκας στις αρχές του 1970, τις περισσότερες με τον παραγωγό μετρ του είδους Τζέιμς Πάρις. Ταινίες όπως π.χ. «Η Μεσόγειος φλέγεται», η οποία γυρίστηκε το 1970 και λοιδωρήθηκε από πολλούς εξαιτίας του πρωταγωνιστή της. Μπορεί πολλούς να ενοχλούν οι απόψεις του Πρέκα, μπορεί να τις θεωρούν ακραίες, μπορεί να θεωρούν τον ίδιο γραφικό. Ενδέχεται να έχουν δίκιο. Kαι μάλλον έχουν δίκιο. Σε κάθε περίπτωση, η άποψή τους είναι σεβαστή. Είναι όμως πέρα για πέρα λάθος να κρίνεται το έργο του και η προσφορά του στον ελληνικό κινηματογράφο από αυτές τις απόψεις και όχι από το υποκριτικό του ταλέντο. Το οποίο ήταν πραγματικά μεγάλο. Κι αν κάποιος επιμένει να μην δέχεται την άποψη αυτή, επειδή ακριβώς τον ενοχλεί ο ενίοτε ακραία πατριωτικός χαρακτήρας των ταινιών του, ας τον δεί και σε άλλες ταινίες, λιγότερο «επώδυνες»: Ο ρόλος του π.χ. στην ταινία «Επαναστάτης Ποπολάρος» αρκεί για να αποδείξει στον καλόπιστο θεατή του λόγου το αληθές.
Ο Φίνος φεύγει, ο Τζέιμς Πάρις έρχεται
Η ταινία «Η Μεσόγειος φλέγεται» είναι η τρίτη ταινία της σειράς πολεμικών περιπετειών που γύρισε ο Πρέκας εκείνη την περίοδο. Η πρώτη ήταν «Τα σύνορα της προδοσίας» και η δεύτερη το «Οχι». Ο Φίνος είχε προσεγγίσει νωρίτερα τον Πρέκα για να του προτείνει να γυρίσουν μια πολεμική ταινία, ωστόσο δεν υπήρξε συμφωνία. Οπότε ο Πάρις βρήκε την ευκαιρία και προσέγγισε τον Πρέκα για τον ίδιο λόγο και κάπου εκεί επήλθε η συμφωνία για το γύρισμα των προαναφερθέντων ταινιών. Ο ελληνικός κινηματογράφος την περίοδο εκείνη – τα χρόνια της χούντας – είχε μια προτίμηση στις πολεμικές ταινίες, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία γι’ αυτό. Όπως δεν υπάρχει αμφιβολία για το γεγονός ότι οι συνταγματάρχες ευνοούσαν και ενθάρρυναν παρόμοιες ταινίες, για τους δικούς τους λόγους που είναι εύκολο να καταλάβει κανείς. Ωστόσο αυτό δεν πρέπει να εμποδίζει τους σινεφίλ από το να εστιάσουν στην καλλιτεχνική αξία της ταινίας αυτής, που κατά τη γνώμη μας είναι σημαντική. Ο σκηνοθέτης της ταινίας – όπως και των άλλων δύο της τριλογίας – ήταν ο Ντίμης Δαδήρας και το σενάριο ήταν του Αντώνη Δαυίδ και του Σταμάτη Φιλιππούλη. Δύο ήταν οι εταιρείες παραγωγής, εξαιτίας του μεγάλου της κόστους: η Δαμασκηνός-Μιχαηλίδης και η Όλυμπος Φιλμ, ενώ τα δικαιώματά της ανήκουν σήμερα στην Καραγιάννης-Καρατζόπουλος. Η εξαιρετική μουσική, που αποτελεί ένα από τα ισχυρά «όπλα» της ταινίας είναι του Νίκου Μαμαγκάκη και η υπέροχη φωτογραφία του Νίκου Καβουκίδη. Πέρα από τον Κώστα Πρέκα, στην ταινία πρωταγωνιστεί και ο Κώστας Καρράς, σε μια από τις καλές στιγμές της καριέρας του, υποδυόμενος έναν γερμανό αξιωματικό του πολεμικού ναυτικού. Η χημεία των δύο ηθοποιών είναι πολύ καλή, ωστόσο δεν είναι λίγες οι φορές που ο Καρράς εμφανίζεται με μία αγχώδη ερμηνεία, προσπαθώντας ίσως να σταθεί στα υψηλά ερμηνευτικά standards που θέτει ο Πρέκας χωρίς ιδιαίτερη προσπάθεια. Είναι φανερό ότι ο Πρέκας έχει μπει εύκολα και εις βάθος στο «πετσί» του ρόλου του, «νιώθει» την ερμηνεία του και αυτό δυσκολεύει ασυναίσθητα τους άλλους ηθοποιούς του καστ.
Η πρώτη κινηματογραφική εμφάνιση της Όλγας Πολίτου
Η υπόθεση της ταινίας ξεκινά το 1939, όταν τα σύννεφα του πολέμου έχουν αρχίζει να μαζεύονται πάνω από την Ευρώπη. Ο Κώστας Καρράς υποδύεται έναν γερμανό αξιωματικό, τον Έρικ Φον Άουερ ο οποίος είναι φίλος με τον Παύλο Δελή, αξιωματικό του ελληνικού πολεμικού ναυτικού, τον οποίο υποδύεται ο Κώστας Πρέκας. Ο Φον Άουερ συμπαθεί ιδιαίτερα την αδελφή του Δελή, την Μαρίνα, την οποία υποδύεται η Όλγα Πολίτου, στην πρώτη της εμφάνιση στον ελληνικό κινηματογράφο (έπαιξε μόλις σε 10 ταινίες, με την τελευταία να είναι η ταινία με τίτλο «Τρία πουλάκια κάθονται», το 2003). Με το πέρασμα του χρόνου, οι δυο τους συνάπτουν δεσμό, ωστόσο τους «προλαβαίνει» ο πόλεμος. Ο δεσμός των δύο νέων προκαλεί την δυσαρέσκεια του Παύλου, αφού οι Γερμανοί έχουν ήδη κατακτήσει την Ελλάδα, με αποτέλεσμα ο δεσμός αυτός να προκαλεί εντάσεις και να κατακρίνεται από τον κοινωνικό περίγυρο της Μαρίνας και του Παύλου. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που θεωρούν πλέον την Μαρίνα προδότρια της πατρίδας της, κάτι που αρχίζει να το πιστεύει και ο ίδιος ο Παύλος. Και φυσικά αυτό τον φέρνει πολλές φορές σε σύγκρουση με την αδελφή του, σύγκρουση που κορυφώνεται όταν ο ίδιος προσπαθεί να σκοτώσει τον Έρικ, αλλά η Μαρίνα μπαίνει μπροστά και τον σώζει. Η αλήθεια όμως ήταν πολύ διαφορετική από εκείνη που νόμιζε ο κόσμος. Στην πραγματικότητα, η Μαρίνα συζεί με τον Έρικ για να κλέβει έγγραφα του εχθρού, τα οποία στη συνέχεια τα διοχετεύει στην ελληνική αντίσταση. Κάτι που κρατούσε κρυφό ακόμα και απο τον ίδιο τον αδελφό της, αφού αυτό επέβαλλε το «πρωτόκολλο» της αντίστασης. Ωστόσο, το τέλος δεν είναι καλό, αφού ένας αξιωματικός της Γκεστάμπο (Τέλης Ζώτος) θα την ανακαλύψει και θα την σκοτώσει. Η θυσία της θα αναγνωριστεί μετά θάνατον και θα της απονεμηθεί το μετάλλιο εξαιρέτων πράξεων για τις υπηρεσίες της προς την πατρίδα, το οποίο θα παραλάβει ο Παύλος - ο οποίος έχει πλέον γίνει πλωτάρχης -, κατά τη διάρκεια της δικής του παρασημοφόρησης, η οποία διεξήχθη πάνω στο θωρηκτό Αβέρωφ, παρουσία εκατοντάδων πραγματικών ναυτών και αξιωματικών του Πολεμικού Ναυτικού. Το μετάλλιο του απένειμε ο Άγγελος Μαυρόπουλος, ο οποίος υποδύθηκε τον αρχηγό του Στόλου. Στην ταινία συμμετείχαν ακόμα η Σοφία Ρούμπου, η οποία υποδύθηκε την Όλγα, την κοπέλα που αγαπούσε ο Παύλος, καθώς και οι Λυκούργος Καλλέργης, Τέλης Ζώτος (εξαιρετικά ρεαλιστικός στο ρόλο του Γερμανού αξιωματικού της Γκεστάμπο), Δημήτρης Μπισλάνης, Γιώργος Βελέντζας, Λευτέρης Ελευθεριάδης, Κατερίνα Χέλμη (ως guest star, σε μια από τις τελευταίες της εμφανίσεις στον ελληνικό κινηματογράφο), ο Ντίνος Δουλγεράκης κ.α.
Ο Πρέκας των ακροτήτων
Η ταινία «Η Μεσόγειος φλέγεται» διαθέτει πολλές σκηνές δράσεις κυρίως στη θάλασσα, στις οποίες συμμετείχαν αντιτορπιλικά του ελληνικού στόλου, αλλά και τορπιλάκατοι που είχε κινητοποιήσει το Υπουργείο Εθνικής Αμυνας της χούντας. Οι σκηνές καταδιωξης των πλοίων στην θάλασσα παρά το γεγονός ότι σε μεγάλο βαθμό παρουσιάζουν αληθοφάνεια, δεν αποφεύγουν κάποιες στιγμές την αφέλεια και την γραφικότητα. Στοιχεία ωστόσο που δεν είναι αρκετά ώστε να αλλοιώσουν το τελικό αποτέλεσμα. Μάλιστα, κάποιες φορές οι εικόνες του ηλιοβασιλέματος μέσα στη θάλασσα, απο την κουπαστή των πολεμικών πλοίων δίνουν και έναν χαρακτήρα αντιπολεμικό, ίσως και ρομαντικό, εν μέσω της κόλασης του πολέμου και του θανάτου. Iδιαίτερο χαρακτηριστικό της ταινίας δε, είναι και οι υποβρύχιες λήψεις, τις οποίες είχε κάνει ένας από τους γνωστότερους εκείνη την εποχή υποβρύχιους κινηματογραφιστές, ο Masimo Manunza. Η ταινία προβλήθηκε τη σεζόν 1969-1970, έκοψε 410.329 εισιτήρια και βρέθηκε στην 7η θέση ανάμεσα τις 99 ταινίες της σεζόν εκείνης. Η διάρκειά της ήταν δύο ώρες, γεγονός όχι ιδιαίτερα συνηθισμένο στον ελληνικό κινηματογράφο, που η συντριπτική πλειοψηφία των ταινών είχαν διάρκεια 90 λεπτών. «H Mεσόγειος φλέγεται» δεν είναι μια ταινία χωρίς ατέλειες, χωρίς κενά, χωρίς ασάφειες και αφέλειες. Είναι όμως μια ταινία που βλέπεται με ενδιαφέρον από τον καλοπροαίρετο θεατή και που σίγουρα θα είχε καλύτερη τύχη στην ελληνική τηλεόραση, εάν ο Πρέκας δεν «φρόντιζε» με τις ακραίες του απόψεις να στιγματίσει αρνητικά τον εαυτό του και το έργο του. Ο καθένας μπορεί να έχει τη γνώμη του, ωστόσο πολλές φορές είναι και ο τρόπος που τις διατυπώνει, οι εκφράσεις που χρησιμοποιεί. Ο Πρέκας πολλές φορές έχει ξεπεράσει τα όρια σε συνεντεύξεις του και έχει προκαλέσει. Κι αυτό του έχει στοιχίσει. Ότι κι αν ισχύει όμως, κάποτε ήταν ένας σπουδαίος ηθοποιός...
Περιμένουμε σχόλια, απόψεις και παρατηρήσεις στο mail μας.
