Η Ευρώπη προσγειώνεται στην πραγματικότητα

• Το νέο ισοζύγιο: Ζήτηση, κεφάλαιο, κλίμακα
• Το -πολύ υπαρκτό- φάντασμα της Κίνας

Για χρόνια το αφήγημα ήταν ευθύγραμμο: ραγδαία εξηλέκτριση, software-first αυτοκίνητο, καθετοποίηση κρίσιμων τεχνολογιών. Το 2025, όμως, η Ευρώπη γυρίζει σελίδα. Οι διοικήσεις των μεγάλων αυτοκινητοβιομηχανιών μιλούν πλέον για «reality check» στους κανονισμούς και στα χρονοδιαγράμματα, οι επενδύσεις αναδιατάσσονται και οι επιδιώξεις προσγειώνονται στο τι βγαίνει οικονομικά στο ταμείο, όχι στις αίθουσες συσκέψεων. Σημείο καμπής; Η δημόσια παρέμβαση του Όλα Κάλενιους, που ζητά ευελιξία στους στόχους CO₂ για τα 2030 και 2035 λόγω κόστους, υποδομών και εξάρτησης από Ασία για κρίσιμα εξαρτήματα. Όταν ο CEO της Mercedes και πρόεδρος της ACEA γράφει στην Κομισιόν ζητώντας «ρεαλισμό», δεν είναι λεκτικό πυροτέχνημα· είναι ξεκάθαρο μήνυμα ότι το μονοπάτι χρειάζεται διόρθωση πορείας.

Το νέο ισοζύγιο: Ζήτηση, κεφάλαιο, κλίμακα

Πρώτο δεδομένο: η ζήτηση για BEV στην ΕΕ κινείται, αλλά όχι με ρυθμούς που να δικαιολογούν όλες τις φιλόδοξες καμπύλες επενδύσεων. Στο Α’ εξάμηνο του 2025 τα αμιγώς ηλεκτρικά είναι στο 15,6% μεριδίου, ενώ τα υβριδικά καλπάζουν στο 34,8% — δηλαδή ο μέσος Ευρωπαίος αγοράζει «γέφυρες» περισσότερο από τον «τελικό προορισμό». Αυτό αφορά την πολιτική οικονομία: υποδομές που προχωρούν άνισα ανά χώρα, τιμές μπαταριών που δεν έπεσαν όσο αναμενόταν, και κόστος χρήματος που δεν θυμίζει 2019. Όταν ο ισολογισμός «μιλά», οι εταιρείες ακούν.

Δεύτερο δεδομένο: η κλίμακα. Η Porsche μόλις σταμάτησε την ιδιοπαραγωγή κυψελών μπαταριών στο Cellforce και μετατρέπει τη μονάδα σε R&D, επικαλούμενη ακριβώς αυτό: χωρίς τεράστιους όγκους, το κόστος ανά kWh δεν «κάθεται». Δεν είναι αναδίπλωση από την ηλεκτροκίνηση· είναι επιλογή πεδίου μάχης, με την παραγωγή να μένει στους «γιγάντες» και το engineering να εστιάζει εκεί όπου προσθέτει αξία. Το μήνυμα πάει πέρα από τη Στουτγκάρδη - σε μια αγορά που δεν «ρουφάει» ακόμα ό,τι σχεδιάστηκε στα roadmaps του ’21–’22, η καθετοποίηση χωρίς κλίμακα γίνεται πολυτέλεια.

Τρίτο δεδομένο: το software reality. Η Stellantis πατά φρένο στη Level 3 αυτόνομη οδήγηση, ως τεχνολογία υπαρκτή, αλλά εμπορικά δύσκολη τώρα (κόστος, ευθύνη, περιορισμένη εφαρμογή). Η τάση είναι ξεκάθαρη: λιγότερα φιλόδοξα «στοιχήματα» και περισσότερα χαρακτηριστικά με άμεση αξία για τον πελάτη, όπως η ασφάλεια, οι αξιόπιστες αναβαθμίσεις λογισμικού και η βελτιωμένη ενεργειακή απόδοση. Είναι η ίδια μετατόπιση που βλέπουμε και στην τεχνολογία κινητήρων: πρακτικός πλουραλισμός αντί μονοκαλλιέργειας.

Το -πολύ υπαρκτό- φάντασμα της Κίνας

Και μέσα σε όλα, ο κινεζικός παράγοντας. Η Ευρώπη έβαλε φρένα με δασμούς/αντιστάθμιση επιδοτήσεων, τώρα συζητά με Πεκίνο ακόμα και κατώτατες τιμές αντί δασμών. Την ίδια στιγμή, το ίδιο το Πεκίνο καλεί τους κατασκευαστές να βάλουν τέλος στον «πόλεμο τιμών» και στην υπερπαραγωγή. Με απλά λόγια: η Κίνα παραμένει η το παράδειγμα σε κλίμακα και κόστος, αλλά ούτε εκεί το μοντέλο «παράγω–ρίχνω τιμή–εξάγω» είναι απεριόριστο. Η ευρωπαϊκή στρατηγική πρέπει να ισορροπήσει ανάμεσα σε βιομηχανική πολιτική, ανταγωνιστικότητα και πράσινους στόχους - με πολλή γεωπολιτική ενδιάμεσα.

Το αποτέλεσμα όλων αυτών είναι ένα καθαρό paradigm shift: από το «όλα-ηλεκτρικά-τώρα» στο «όλα-ηλεκτρικά-σωστά». Ευελιξία στόχων και τεχνολογιών (BEV όπου βγαίνει, ισχυρά υβριδικά όπου χρειάζεται), κεφαλαιακή πειθαρχία, συνεργασίες αντί μοναχικής καθετοποίησης, και software που πληρώνεται. Όχι λιγότερη φιλοδοξία, αλλά περισσότερη ακρίβεια. Αν οι κατασκευαστές το κάνουν γρήγορα δόγμα, θα προστατεύσουν αποτιμήσεις, θέσεις εργασίας και -κυρίως- την εμπιστοσύνη του κοινού ότι η μετάβαση δεν είναι ιδεολογικό project, αλλά ένα προϊόν που αξίζει τα χρήματά του.