Γιατί νιώθουμε ναυτία στα ηλεκτρικά αυτοκίνητα: Η επιστήμη έχει εξήγηση

• Το «παιχνίδι» του εγκεφάλου και η αναγεννητική πέδηση
• Η προσαρμογή του οδηγού και οι λύσεις του μέλλοντος
• Το μέλλον της οδήγησης και η «εκπαίδευση» των αισθήσεων

Το αίσθημα ναυτίας που ορισμένοι από εμάς βιώνουμε στα ηλεκτρικά οχήματα (EV) δεν είναι καθόλου φανταστικό. Αυτό το φαινόμενο, που συχνά αποδιδόταν σε προσωπικές ιδιαιτερότητες, έχει πλέον επιστημονική εξήγηση. Η μετάβαση από τον γνώριμο κόσμο των θερμικών κινητήρων στην ηλεκτροκίνηση φέρνει μαζί της, πέρα από τα προφανή οφέλη των μηδενικών ρύπων και της αθόρυβης κύλισης, και μια απρόσμενη πρόκληση για τον ανθρώπινο οργανισμό.

Το «παιχνίδι» του εγκεφάλου και η αναγεννητική πέδηση

Οι βασικοί ένοχοι πίσω από τη ναυτία στα EV είναι δύο συγκεκριμένα χαρακτηριστικά τους: η αθόρυβη λειτουργία και η αναγεννητική πέδηση. Ο εγκέφαλός μας έχει εκπαιδευτεί επί δεκαετίες να συσχετίζει συγκεκριμένα ερεθίσματα με την κίνηση ενός αυτοκινήτου. Ο ήχος του κινητήρα, οι δονήσεις, οι λεπτές μετατοπίσεις του οχήματος κατά την επιτάχυνση ή την επιβράδυνση – όλα αυτά συνθέτουν ένα σύνολο πληροφοριών που βοηθούν τον εγκέφαλο να «χαρτογραφήσει» την κίνηση και να προβλέψει τις επόμενες ενέργειες.

Στα ηλεκτρικά αυτοκίνητα, ωστόσο, αυτά τα δεδομένα είτε απουσιάζουν πλήρως είτε είναι πολύ διαφορετικά. Η στιγμιαία ροπή των EV σημαίνει συχνά πολύ απότομες εκκινήσεις, αν ο οδηγός δεν είναι ιδιαίτερα προσεκτικός με το πεντάλ του γκαζιού. Πιο σημαντικό είναι το φαινόμενο της αναγεννητικής πέδησης. Αυτό το σύστημα, το οποίο μετατρέπει την κινητική ενέργεια σε ηλεκτρική κατά την επιβράδυνση, μπορεί να προκαλέσει μια παρατεταμένη και έντονη επιβράδυνση ακόμα και χωρίς τη χρήση του πεντάλ του φρένου, ειδικά στη λειτουργία «one-pedal driving». Φανταστείτε την αίσθηση ενός παρατεταμένου, αλλά ανεπαίσθητου φρεναρίσματος – αυτή η συνεχής επιβράδυνση, χωρίς τους αναμενόμενους ήχους ή κραδασμούς, μπερδεύει τον εγκέφαλό μας.

Ενώ τα οπτικά μας σήματα επιβεβαιώνουν την κίνηση προς τα εμπρός, οι αισθήσεις του σώματος, που αναμένουν συγκεκριμένα ακουστικά και απτικά ερεθίσματα για να «επιβεβαιώσουν» την κίνηση ή την επιβράδυνση, δεν τα λαμβάνουν. Αυτή η ασυμφωνία μεταξύ των αισθήσεων είναι που οδηγεί στη ναυτία, καθώς το σώμα και ο εγκέφαλός μας αγωνίζονται να επεξεργαστούν με συνέπεια το τι ακριβώς συμβαίνει γύρω μας.

Η προσαρμογή του οδηγού και οι λύσεις του μέλλοντος

Η αντιμετώπιση αυτής της ναυτίας είναι σε μεγάλο βαθμό ζήτημα προσαρμογής. Όπως ο εγκέφαλός μας έχει μάθει επί δεκαετίες να αποκωδικοποιεί τα σήματα ενός βενζινοκίνητου οχήματος, έτσι καλείται τώρα να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα των EV. Οι οδηγοί που μεταβαίνουν σε ηλεκτρικά αυτοκίνητα ενδέχεται να χρειαστούν λίγο χρόνο για να συνηθίσουν την ομαλή, αθόρυβη λειτουργία και να τελειοποιήσουν τον χειρισμό του γκαζιού και της αναγεννητικής πέδησης, ώστε να ελαχιστοποιούνται οι απότομες μεταβολές στην κίνηση. Μια πιο απαλή οδήγηση και η προοδευτική ρύθμιση της αναγεννητικής πέδησης (όπου το όχημα το επιτρέπει) μπορούν να μετριάσουν σημαντικά το πρόβλημα.

Οι επιστήμονες, ωστόσο, προτείνουν και πιο καινοτόμες λύσεις για τους ίδιους τους κατασκευαστές. Μια πολλά υποσχόμενη ιδέα είναι η ενσωμάτωση οπτικών σημάτων μέσα στην καμπίνα. Για παράδειγμα, αλλαγές στον ατμοσφαιρικό φωτισμό του εσωτερικού θα μπορούσαν να «ενημερώνουν» τον εγκέφαλο για επικείμενες επιταχύνσεις ή επιβραδύνσεις. Αυτά τα οπτικά ερεθίσματα θα λειτουργούσαν ως συμπληρωματικές πληροφορίες, γεφυρώνοντας το χάσμα μεταξύ των αισθήσεων και βοηθώντας τον εγκέφαλο να προβλέψει και να επεξεργαστεί καλύτερα την κίνηση του οχήματος.

Το μέλλον της οδήγησης και η «εκπαίδευση» των αισθήσεων

Η ναυτία στα EV δεν είναι μύθος, αλλά ένα πραγματικό φαινόμενο με σαφή επιστημονική βάση. Καθώς η ηλεκτροκίνηση γίνεται όλο και περισσότερο ο κανόνας στους δρόμους μας, είναι ζωτικής σημασίας τόσο οι οδηγοί να προσαρμοστούν σε αυτή τη νέα οδηγική εμπειρία, όσο και οι κατασκευαστές να αναπτύξουν έξυπνες λύσεις που θα διευκολύνουν αυτή την προσαρμογή. Το μέλλον της οδήγησης δεν είναι μόνο πιο «πράσινο» και αθόρυβο, αλλά και μια νέα πρόκληση για τις αισθήσεις μας, τις οποίες καλούμαστε να «εκπαιδεύσουμε» εκ νέου για μια πιο άνετη και ευχάριστη μετακίνηση.

Φωτογραφίες: Unsplash