ΕSP: O σωτήρας 15.000 ζωών έκλεισε τα 25 χρόνια (vid)

Το σύστημα ευστάθειας ΕSP θεωρείται αυτονόητο για κάθε σύγχρονο αυτοκίνητο, όπως συμβαίνει με τις ζώνες ασφαλείας και τους αερόσακους. Την εξέλιξή του ξεκίνησε το 1977 ο ογδοντάχρονος σήμερα Άντον βαν Zάντεν, που εργαζόταν στη γερμανική Bosch και συμμετείχε στην ομάδα έρευνας σχετικά με το σύστημα αντιμπλοκαρίσματος των τροχών, ABS.

Ο Ολλανδός άρχισε να σκέφτεται τη δημιουργία ενός συστήματος που θα μπορούσε να επαναφέρει από μόνο του σε συνθήκες ευστάθειας ένα αυτοκίνητο, το οποίο γλιστρούσε στον δρόμο και είχε χάσει τον έλεγχό του ο οδηγός. Ο βαν Ζάντεν ξεκίνησε να το εξελίσσει μόνος του στον υπολογιστή γνωρίζοντας ότι αν πετύχαινε τον σκοπό του και λειτουργούσε το σύστημα, τότε αυτό θα ήταν πολύ σημαντικό για την οδική ασφάλεια. Όπως είχε δηλώσει κάποια στιγμή αργότερα, «ήμουν ανέκαθεν πεπεισμένος, ότι το ESP θα μπορούσε να αποτρέψει το γλίστρημα του αυτοκινήτου και κατά συνέπεια τα σοβαρά ατυχήματα. Δεν γνώριζα όμως, πόσο πολλές ζωές θα μπορούσαν να σωθούν με αυτό. Και όμως, αρχικά δεν ήθελε κανένας αυτό το σύστημα ασφαλείας».

Στις αρχές της δεκαετίας του 90 τοποθέτησε ο βαν Ζάντεν από ένα τέτοιο σύστημα πρώτης γενιάς σε ένα μοντέλο Mercedes και σε μία BMW και το παρουσίασε σε διάφορες μάρκες εκπροσωπώντας τη Bosch. «Μόνον η Toyota ενδιαφέρθηκε, επειδή εργαζόταν και αυτή παράλληλα σε κάτι ανάλογο. Η BMW γέλασε μαζί μας. Μόνον όταν άκουσε, ότι τελικά το θέλει η Mercedes, το ήθελε και εκείνη», θυμάται ο 80χρονος ερευνητής.

Η Mercedes ανήκει έτσι και αλλιώς στους πρωτοπόρους σε ζητήματα παθητικής ασφάλειας των αυτοκινήτων. Η μάρκα με σήμα το αστέρι είχε παρουσιάσει πρώτη το 1959 τις ζώνες παραμόρφωσης ενέργειας για τα αμαξώματα των οχημάτων, το 1978 ακολούθησε το ηλεκτρονικό σύστημα αντιμπλοκαρίσματος των τροχών ABS σε συνεργασία με τη Bosch και το 1991 τοποθέτησε για πρώτη φορά αερόσακο σε μοντέλο παραγωγής.

Η νέα καινοτομία της ονομάστηκε τελικά «ESP», δηλαδή «Ηλεκτρονικό Σύστημα Ευστάθειας» από τα αρχικά των αγγλικών λέξεων «Electronic Stability Programm» και έκανε πρεμιέρα το 1995 στην πολυτελή Mercedes S-class Coupe. Ο τρόπος λειτουργίας του συστήματος είναι περίπλοκος, αλλά αποτελεσματικός. Ουσιαστικά πρόκειται για ένα δίκτυο αισθητήρων που ελέγχει τη γωνία των τροχών, τα φρένα, την ισχύ και τη στιγμιαία απόδοση κάθε τροχού. Αν ξεφεύγει η τελευταία από τα επιτρεπτά όρια, σημαίνει ότι ο τροχός αρχίζει και δεν έχει πλέον τη σωστή πρόσφυση, οπότε παρεμβαίνει αστραπιαία το ESP και τον φρενάρει μεμονωμένα από τους άλλους τρεις. Ετσι επανέρχεται η πρόσφυση και δεν γλιστρά το αυτοκίνητο.

Η Bosch υπολογίζει, ότι χάρη στο ESP έχουν μειωθεί κατά 80% τα τροχαία ατυχήματα τέτοιου τύπου, ενώ έχουν σωθεί μόνον στην Ευρώπη περίπου 15.000 άνθρωποι και έχουν σημειωθεί περίπου 500.000 λιγότερα ατυχήματα με τραυματίες! Γι αυτό και περιλαμβάνεται πλέον υποχρεωτικά στα συστήματα ασφαλείας των σύγχρονων αυτοκινήτων που ταξινομούνται στην Ευρώπη, αν και αρχικά προοριζόταν μόνον ως πανάκριβος πρόσθετος εξοπλισμός για τα αυτοκίνητα πολυτελείας.

Μεγάλη ώθηση στο Σύστημα Ευστάθειας έδωσε το φιάσκο της Mercedes με την A-class πρώτης γενιάς το 1997. Το πρώτο compact car των Γερμανών ανατρεπόταν στο περιβόητο «Τεστ Ταράνδου» και για να γλιτώσει η Mercedes την ολική οικονομική καταστροφή και το στραπατσάρισμα του γοήτρου της τοποθέτησε στάνταρ σε αυτό το ESP! Ετσι υποχρέωσε και τους ανταγωνιστές της να προχωρήσουν σταδιακά σε ανάλογα βήματα, το ESP εξαπλώθηκε γρήγορα και από το 2014 είναι πλέον υποχρεωτικό σε όλα τα καινούρια αυτοκίνητα που κυκλοφορούν στην Ευρώπη.

Η τεράστια συμβολή του βαν Ζάντεν, που είναι πλέον συνταξιούχος από το 2003 και μετά, αναγνωρίστηκε έστω και αρκετά καθυστερημένα. Ο Ολλανδός τιμήθηκε πριν τέσσερα χρόνια με το Ευρωπαϊκό Βραβείο Εφευρετών για το δημιούργημά του και οδηγεί σήμερα μία Mercedes A-class, δηλαδή εκείνο το μοντέλο που διέδωσε άθελά του την εφεύρεσή του σε όλον τον κόσμο.

Δείτε το σχετικό video της Bosch, όπου περιγράφεται ο τρόπος λειτουργίας του ESP: