Σαν σήμερα (5/3/1976) στο Βίλνιους της Λιθουανίας (Σοβιετική Ένωση τότε), η Ρίτα Γιασικεβιτσιένε, κορυφαία αθλήτρια της εποχής στο χάντμπολ, έφερνε στη ζωή το ν πρώτο από δύο γιους της, Σάρας, τερματίζοντας παράλληλα την καριέρα της, μιας και η Σοβιετική Ένωση θα την τιμωρούσε με δια βίου αποκλεισμό από την Εθνική ομάδα, λόγω της άρνηση της να τερματίσει την εγκυμοσύνη της, προκειμένου να λάβει μέρος στην Ολυμπιάδα του Μόντρεαλ. «Ο γιος μου θα μου δώσει πίσω τους Ολυμπιακούς Αγώνες που θα χάσω», ήταν τα προφητικά λόγια της, καθώς ο μικρός Σαρούνας μεγαλώνοντας της υποσχέθηκε να κατακτήσει για χάρη της ένα ολυμπιακό μετάλλιο. Και τελικά το κατάφερε. Όχι μόνο αυτό φυσικά, καθώς το χάλκινο με την Λιθουανία στους Ολυμπιακούς αγώνες του Σίδνεϊ αποτελεί μονάχα ένα από τα πολλά κατορθώματα του Γιασικεβίτσιους στην 16ετή επαγγελματική του καριέρα.

Το gazzetta.gr με αφορμή τα 40ά γενέθλια του «Τρελό-Σάρας» απαριθμεί τα έργα και τις ημέρες ενός εκ των μεγαλύτερων «μυαλών» της σύγχρονης ιστορίας του ευρωπαϊκού μπάσκετ.

Στα ξένα από... νωρίς

Από πολύ νεαρή ηλικία ο Γιασικεβίτσιους είχε αποφασίσει πως η επαγγελματική ενασχόληση με το μπάσκετ θα ήταν ο ιδανικότερος δρόμος, προκειμένου να τηρήσει την υπόσχεση που είχε δώσει στην μητέρα του. Άλλωστε το μπάσκετ είναι και το εθνικό άθλημα των Λιθουανών. Παρόλα αυτά ο Γιασικεβίτσιους βρέθηκε από πολύ νεαρή ηλικία στην... ξενιτιά, περνώντας 10 χρόνια στις ΗΠΑ, προτού επιστρέψει στην Ευρώπη. Τα πρώτα του μπασκετικά βήματα τα έκανε στο Solanco High Scool της Πενσιλβάνια και το 1994 εντάχθηκε στο κολέγιο του Μέριλαντ. Μετά τις δύο πρώτες χρονιές δύσκολε χρονιές, ο Σαρούνας άρχισε να ξετυλίγει το πληθωρικό του ταλέντο με 10.6 πόντους και 2.4 ασίστ ως τριτοετής και 12.6 πόντους και 3.6 ασίστ στην τελευταία του χρονιά, με το όνομα του να φιγουράρει παράλληλα και στην τρίτη θέση στην ιστορία του κολεγίου, στην κατηγορία για τα περισσότερα εύστοχα τρίποντα.

Επαναπατρισμός, Λιουμπλιάνα και... εκτόξευση

Παρά την πολύ καλή παρουσία του, καμία ομάδα δεν το επέλεξε στο Draft του 1998 και έτσι επιστρέφει στην πατρίδα, προκειμένου να αγωνιστεί με τη Λιέτουβος Ρίτας. Η επόμενη χρονιά το βρίσκει στη Σλοβενία, αγωνιζόμενο με τα χρώματα της Ολίμπια Λιουμπλιάνας. Ο πρώτος τίτλος στην καριέρα του φτάνει πολύ γρήγορα, καθώς το 1999-2000 κατακτά το Κύπελλο Σλοβενίας, το παιχνίδι εξελίσσεται διαρκώς, η Ευρώπη αρχίζει να τον «μαθαίνει» και το ίδιο καλοκαίρι έρχεται η πρόταση-πρόκληση της Μπαρτσελόνα, με την οποία θα εκτόξευε την καριέρα του.

Βαρκελώνη+Τελ Αβίβ= Τρία Triple-Crown!

Στα τρία χρόνια που έμεινε στη Βαρκελώνη, ο Γιασικεβίτσιους καθιερώθηκε ως ένα από τα κορυφαία πλέι-μέικερ της εποχής, δίνοντας τις πρώτες του μεγάλες παραστάσεις στο κορυφαίο επίπεδο. Οι τίτλοι γίνονται συνήθεια για τον Λιθουανό, φτάνοντας συνολικά τους πέντε στο διάστημα παραμονής του στην Ισπανία. Το νταμπλ το 2001 ήταν απλά το ορεκτικό, καθώς το 2003 έρχεται η κορυφαία, μέχρι την επόμενη, στιγμή της καριέρας του, μιας και μαζί με τους Μποντιρόγκα και Ναβάρο κυριαρχούν στα ευρωπαϊκά γήπεδα, φτάνοντας μέχρι το Triple-Crown. H... ισοπεδωτική τελευταία χρονιά των «μπλαουγκράνα» τον κάνει να σκεφτεί πως ο κύκλος του στην ομάδα έκλεισε και η Μακάμπι Τελ-Αβίβ του προσφέρει το νέο κίνητρο που έψαχνε. Ο αποκλεισμός της τελευταίας χρονιάς στους «16» της Euroleague φέρνει ριζικές αλλαγές στους Ισραηλίτες, ο Ντέιβιντ Μπλατ αποχωρεί από το τιμόνι της ομάδας, το οποίο περνά στα χέρια του Πίνι Γκέρσον, ο οποίος δίνει τη «μπαγκέτα» του μαέστρου με κλειστά μάτια στον «Σάρας» και η δυναστεία της Μακάμπι για την επόμενη διετία είχε μόλις ξεκινήσει. Παρέα με τους χαρισματικούς Νίκολα Βούισιτς και Άντονι Πάρκερ και συνοδευόμενοι από τους Μασέο Μπαστόν, Ντέρικ Σαρπ, Ταλ Μπούρσταϊν συνθέτουν έναν απίθανο κορμό για την Μακάμπι, σκορπώντας τον... τρόμο στην Ευρώπη. Συνδυάζοντας θέαμα και ουσία, η ομάδα του «Λαού» έπαιξε για πολλούς εκείνη τη διετία το καλύτερο μπάσκετ που έχει παιχτεί σε ευρωπαϊκά παρκέ, φτάνοντας δύο συνεχόμενες χρονιές (2002-03, 2004-05) στο triple-crown (Πρωτάθλημα και Κύπελλο Ισραήλ, Euroleague), αποκλείοντας μάλιστα στο Final-4 του 2004 (Μόσχα) τον Παναθηναϊκό στα ημιτελικά. Μετά τον τίτλο του MVP των τελικών του ισπανικού πρωταθλήματος, η μεγαλύτερη διάκριση σε ατομικό επίπεδο ήταν γεγονός, καθώς πέρα από την παρουσία του στις κορυφαίες πεντάδες της Euroleague το 2004 και το 2005, ο «Τρελο-Σάρας» ανακηρύχθηκε MVP του Final-4 της Μόσχας και πλέον ο τίτλος του «Golden Boy» του άνηκε δικαιωματικά.

​Η... καψούρα για το ΝΒΑ και το «κεφάλαιο» Παναθηναϊκός

Με τα... κατορθώματά του στην Ευρώπη, η πόρτα του ΝΒΑ άνοιξε διάπλατα γι' αυτόν, καθώς πολλές ομάδες ήταν διατεθειμένες να βρουν χώρο στο ρόστερ τους για έναν κορυφαίο point-guard εκείνη την περίοδο, δίνοντας σάρκα και οστά στο παιδικό όνειρο του Σάρας. Ο Λιθουανός κάνει τελικά το επόμενο βήμα στην καριέρα του, υπογράφοντας πλουσιοπάροχο 3ετές συμβόλαιο με τους Ιντιάνα Πέισερς, έναντι 12 εκατομμυρίων δολαρίων. Μετά από 1,5 χρόνο παρουσίας στους Πέισερς (112 παιχνίδια, 7.3 πόντοι, 3 ασίστ),μετακομίζει μέσω ανταλλαγής στο Σαν Φρανσίσκο και τους Γκόλντεν Στέιτ Ουόριορς. Ο χρόνος και οι αριθμοί του περιορίζονται και έχοντας ζήσει για δύο σεζόν το... αμερικάνικο όνειρο, αποφασίζει να επιστρέψει ξανά στην Ευρώπη. Η μεταγραφή του εξελίσσεται στο θρίλερ του καλοκαιριού του 2007. Ολυμπιακός και ΤΣΣΚΑ Μόσχας τον θέλουν «διακαώς», όμως ο Λιθουανός σταρ επιλέγει τελικά Παναθηναϊκό και Ζέλιμιρ Ομπράντοβιτς, με τους «πράσινους» να τον «χρυσώνουν», κάνοντας τον τον πιο ακριβοπληρωμένο παίκτη στην Ευρώπη, με καθαρές αποχές που ξεπερνούσαν τα 6.5 εκατομμύρια ευρώ για συμβόλαιο 2 χρόνων. Με το «τριφύλλι» στο στήθος, ο Σάρας επέστρεψε ξανά στην κορυφή, συνεχίζοντας απ' όπου είχε σταματήσει με την Μακάμπι. Μαζί με τον Διαμαντίδη συνθέτουν ένα τρομερό δίδυμο που που εναλλάσσεται στην οργάνωση του παιχνιδιού των «πρασίνων», ενώ τα σεμιναριακά pick & roll του με τον Μάικ Μπατίστ, απενεργοποίησαν οποιαδήποτε αμυντική λειτουργία κι αν συνάντησαν στο διάβα τους. Το πάθος του και ο... «φαντεζί» τρόπος παιχνιδιού και φυσικά η κίνηση του να πετάξει στο κασκόλ του Ολυμπιακού που προσπάθησαν να του φορέσουν κατά την άφιξη του στο «Ελ.Βενιζέλος», τον καθιστούν εξ' αρχής ως ένα από τα αγαπημένα παιδιά της εξέδρας και ο ίδιος ο Λιθουανός ανταποδίδει την λατρεία προς το πρόσωπο του με τις εμφανίσεις του. Μετά το νταμπλ του 2008 που πρόσθεσε αρχικά στην συλλογή του, έρχεται το highlight της παρουσίας του στον Παναθηναϊκό, καθώς το 2009 φτάνει για τέταρτη φορά στο triple-crown, πετυχαίνοντας παράλληλα ένα ιστορικό ρεκόρ, μιας και είναι ο μοναδικός παίκτης που έχει κατακτήσει την Euroleague με τρεις διαφορετικές ομάδες. To ίδιο καλοκαίρι το συμβόλαιο του εκπνέει, όμως το «Τριφύλλι» ανανεώνει τη συνεργασία για ακόμα ένα χρόνο, με τον Σάρας να μένει όμως αρκετό καιρό εκτός δράσης, καθώς είχε υποβληθεί σε αρθροσκόπηση στο γόνατο.

​

Το πρώτο «αντίο» στην Αθήνα, η επιστροφή και η περιπλάνηση στις... πρώην

Το καλοκαίρι του 2010, ο Γιασικεβίτσιους αποχαιρετά για πρώτη φορά την Αθήνα έχοντας κατακτήσει το νταμπλ και επιστρέφει στις... ρίζες του, για χάρη της Λιέτουβος Ρίτας. Ο Λιθουανός βρίσκει σιγά-σιγά τον καλό του εαυτό μετά το χειρουργείο στο γόνατο και το δεύτερο μισό της χρονιάς τον φέρνει στην Φενέρμπαχτσε, με την οποία κατακτά ακόμα ένα νταμπλ! Η Κωνσταντινούπολη δεν απέχει και πολύ από την Αθήνα και η... επιστροφή του υγιούς Γιασικεβίτσιους στα παρκέ ανοίγει τον δρόμο για την δεύτερη θητεία του στον Παναθηναϊκό, προς ικανοποίηση των δύο πλευρών. Έχοντας πλέον περισσότερο συμπληρωματικό ρόλο στο ροτέισον του Ομπράντοβιτς συνεχίζει να συλλέγει τίτλους, προσθέτοντας άλλο ένα Κύπελλο Ελλάδας το 2012. Με την καριέρα του να βρίσκεται κοντά στο φινάλε, επιθυμία του είναι να αγωνιστεί ξανά στην αγαπημένη του πόλη, τη Βαρκελώνη, φορώντας και πάλι τη φανέλα των «Μπλαουγκράνα» τη σεζόν 2012-13. Η τελευταία σελίδα της επαγγελματικής του καριέρας θα γραφτεί την επόμενη χρονιά, όταν και επέστρεψε ξανά πίσω στην πατρίδα του, προκειμένου να αγωνιστεί στην Ζαλγκίρις Κάουνας, ενώ παράλληλα η συλλογή τίτλων συνεχίστηκε με το πρωτάθλημα Λιθουανίας. Τον Φεβρουάριο του 2015 η διοργανώτρια αρχή τον τίμησε με τον τίτλο του Euroleague Legend, ενώ παράλληλα έχει θέση και στη λίστα με τους 50 παίκτες που άλλαξαν την ιστορία του ευρωπαϊκού μπάσκετ.

«Συλλέκτης» και με το αντιπροσωπευτικό συγκρότημα

Η καριέρα του Γιασικεβίτσιους ήταν εξίσου εντυπωσιακή και για όσο διάστημα αγωνίστηκε με τα χρώματα του αντιπροσωπευτικού συγκροτήματος της Λιθουανίας. Δύο χρυσά μετάλλια με τις μικρές Εθνικές το 1994 και 1996, χάλκινο μετάλλιο στην Ολυμπιάδα του Σίδνεϊ και στο Ευρωμπάσκετ του 2007 στην Ισπανία, με κορυφαία στιγμή την πρώτη θέση και τον τίτλο του MVP το 2003 στο αντίστοιχο Eurobasket της Σουηδίας.

Με την παρουσία του στους Ολυμπιακούς αγώνες του Λονδίνου το 2012, έφτασε τις τέσσερις συνεχόμενες συμμετοχές σε Ολυμπιακά Τουρνουά, μετρώντας συνολικά με τη «Λιέτουβα» 10 πόντους, 4.9 ασίστ και 2.3 ριμπάουντ.

Και πλέον... coach Saras

Η ενασχόληση του Γιασικεβίτσιους με την προπονητική θεωρούταν δεδομένη, συνεχίζοντας με την σειρά του την παράδοση των μεγάλων παικτών που συεχίζουν να «υπηρετούν» το άθλημα από την άκρη του πάγκου και έτσι μετά την απόσυρση του από την ενεργό δράση τον Ιούλιο τους 2014, η Ζαλγκίρις του πρόσφερε θέση βοηθού προπονητή στην ομάδα. Το όνομα του «έπαιξε» για δύο συνεχόμενα καλοκαίρια (2014, 2015) και για τον Παναθηναϊκό και πλέον από τις 22 Ιανουαρίου 2016 έχει ξεκινήσει την καριέρα του ως πρώτος προπονητής, αντικαθιστώντας τον Γκιντάρας Κράπικας στο τιμόνι της ομάδας του Κάουνας. Tα πρώτα δείγματα της δουλειάς του δείχνουν άκρως ενθαρρυντικά, με αποκορύφωμα της εως τώρα πορείας του την επικράτηση απέναντι στον Ολυμπιακό στο πρόσφατο παιχνίδι για το Top-16 της Euroleague, ενώ μόλις χθες (4/3) υπέταξε τη Μπάμπεργκ του Νίκου Ζήση στη «Zalgirio Arena», φτάνοντας στις δύο νίκες στον όμιλο.

Τον περασμένο Νοέμβριο ο Σάρας εέστρεψε στο ΟΑΚΑ για το παιχνίδι της Ζαλγκίρις με τον Παναθηναϊκό στα πλαίσια του α' γύρου της Euroleague, γνωρίζοντας αποθεωτική υποδοχή και πλέον το... αγέραστο «golden boy» από το Βίλνιους ζει τη νέα μεγάλη πρόκληση της ζωής του, στοχεύοντας να κατακτήσει για ακόμα μία φορά την κορυφή της Ευρώπης.

​