Ο Μπερντ και το “μαγικό τρίγωνο”

Το ΝΒΑ, όπως το ξέρουμε σήμερα, οφείλει την ύπαρξη του σε ένα... τρίγωνο. Του Θεού, του διαβόλου... Δεν έχει σημασία. Δίχως την τριανδρία των Τζόρνταν, Μάτζικ, Μπερντ, τίποτα δεν θα ήταν το ίδιο. Τίποτα δεν θα ήταν λαμπερό και με απήχηση παγκόσμια.

Στο... τρίλημμα ποιος είναι καλύτερος δεν υπάρχει κατηγορηματική απάντηση. Κι αν υπάρχει δεν απηχεί το σύνολο του παγκόσμιου μπασκετικού κοινού. Για μένα είναι ο “MJ” όμως δεν μπορώ να μην καταλάβω γιατί μπορεί να είναι ο Λάρι Μπερντ. Ο “Μεγάλος Λευκός” που όμοιος του δεν υπήρξε και δεν θα υπάρξει. Ο θρύλος των Σέλτικς αποσύρθηκε στις 18 Αυγούστου 1992. Το “SportsIllustrated” αναδημοσίευσε παλαιότερο άρθρο (3 Μαρτίου 1986) στο οποίο μελετούσε τον Μπερντ στην ακμή της καριέρας του. Τότε, που κυριαρχούσε και “έδινε” όλα τα επιχειρήματα για να δικαιολογηθεί ο προκλητικός-τότε-χαρακτηρισμός “ζωντανός μύθος”. [Οι μεσότιτλοι δικοί μας. Οι φωτογραφίες από το άρθρο του "SI"]

Ταλέντο και πείσμα

Δεν υπήρξε ποτέ παίκτης σαν τον Λάρι Τζο Μπερντ των Σέλτικς, στον οποίο το ταλέντο και το πείσμα να “παλεύουν” για την υπεροχή. Λαμβάνοντας υπόψη τη σημασία των μεγάλων σέντερ στο παιχνίδι, μάλλον είναι απίθανο να δηλώσουμε ότι στην έβδομη σεζόν του στο ΝΒΑ θεωρείται καλύτερος των Μπιλ Ράσελ, Γουίλτ Τσάμπερλεν, Καρίμ Αμπντούλ Τζαμπάρ. Ή μήπως δεν είναι; Ο Μπομπ Κούζι αναφέρει ότι “πριν τον Μπερντ ταλαντευόμουν. Το ερώτημα δεν έμοιαζε σχετικό. Αλλά ήρθε με όλες τις δεξιότητες και όλα όσα έπρεπε να κάνει ένας παίκτης μπάσκετ. Νομίζω είναι ο κορυφαίος”. Με λιγότερα λόγια ο κόουτς των Μπακς Ντον Νέλσον λέει απλά ότι είναι ο καλύτερος που έπαιξε το παιχνίδι. Ο έγκυρος και αξιοσέβαστος Τζον Γούντεν τονίζει πως “θεωρούσα τον Όσκαρ Ρόμπερτσον καλύτερο όλων. Τώρα δεν είμαι τόσο σίγουρος ότι ο Λάρι Μπερντ δεν είναι”. Από κοντά και ο Τζέρι Γουέστ που δεν έβαζε σε σύγκριση παίκτες από άλλες εποχές.

Υπόκλιση

Τις τελευταίες εβδομάδες το παιχνίδι του Μπερντ μας έδειξε το ύψος των δυνατοτήτων του. Όταν ο Κέβιν ΜακΧέιλ τραυματίστηκε στη φτέρνα σήκωσε το βάρος. Στα οκτώ παιχνίδια μετά το Ολ Σταρ Γκέιμ καταγράφει 30.8 πόντους, 13.1 ριμπάουντ και 7.8 ασίστ! Αυτοί όμως είναι αριθμοί και δεν μπορούν να δώσουν την αληθινή εικόνα όταν συγκρίνουμε παίκτες διαφορετικών χρονικών περιόδων. Ο Ρεντ Άουερμπαχ συμβουλεύει πως “όταν μιλάς για τον Μπερντ πρέπει να αποφεύγεις τα στατιστικά. Είναι η συνολική του παρουσία, ο τρόπος που κερδίζει την προσοχή στο παρκέ. Αυτά μετράνε”. Μάλιστα, ο Μπερντ κρατά μια θέση στην προσωπική του κόλαση γι' αυτόν που παίζει για τα στατιστικά του.

Οι Σέλτικς κατέχουν το καλύτερο ρεκόρ στη λίγκα μέχρι στιγμής (43-11) και η απουσία του ΜακΧέιλ δεν τους έχει επηρεάσει. Ο Μπερντ σίγουρα έχει τον πρώτο λόγο για τον τίτλο του MVP, τον τρίτο σερί, επίδοση που μόνο οι Ράσελ, Τσάμπερλεν έχουν σημειώσει. Σίγουρα μπορεί να υπολογίζει στην ψήφο του Τζακ Ράμσι, προπονητή των Μπλέιζερς. Μετά τη μεγαλειώδη εμφάνιση απέναντι τους -47 πόντοι και το νικητήριο καλάθι, 14 ριμπάουντ και 11 ασίστ, στις 14 Φεβρουαρίου- τον αποκάλεσε “τον καλύτερο clutch player όλων των εποχών”. Πέντε βράδια αργότερα ήταν σειρά των Γκόλντεν Στέιτ Γουόριορς να νιώσουν την οργή του Μπερντ. Σκόραρε 36 πόντους, πήρε 12 ριμπάουντ και μοίρασε 11 ασίστ. Ο Τζον Μπαχ τον χαρακτήρισε “ερμαφρόδιτο” και μπορεί να ακούγεται παράξενα και ίσως προκλητικά, όμως ο τεχνικός των “πολεμιστών” εννοούσε ότι είναι “συνδυασμός διαφορετικών στοιχείων”. Και τα κολακευτικά σχόλια δεν σταματάνε, καθώς Τζορτζ Ίρβιν (Πέισερς) και Άρτις Γκίλμορ (Σπερς) υποκλίνονται σε αυτόν.

Όλα δείχνουν Μπερντ

Ο φόργουορντ της Βοστόνης βρίσκεται στους κορυφαίους σε πέντε κατηγορίες. Στο σκορ είναι πέμπτος με 25.3 πόντους μέσο όρο και στα ριμπάουντ ένατος με 10.1. Σε αυτές όμως δεν φαίνεται η μοναδικότητα του. Είναι τρίτος σε ευστοχία στις ελεύθερες βολές με 89.3% και ο μόνος με γεμάτο χρόνο συμμετοχής στο τοπ-6. Συνήθως, το ποσοστό φθίνει όσο αυξάνεται η παρουσία στο παρκέ. Όχι για τον ακούραστο Μπερντ που δήλωσε “ότι έχω έναν στόχο: Να παίξω κάθε λεπτό σε κάθε παιχνίδι”. (38.9 λεπτά είναι ο μέσος όρος του και δεν έχει χάσει αγώνα. Πριν τη σεζόν η μέση του ήταν άσχημα και σχεδόν είχε ξεγράψει τη χρονιά). Στα σουτ τριών πόντων οι τρεις πρώτοι είναι κοντά σούτινγκ γκαρντ. Εκτός από τον Μπερντ και τον Ντέιλ Έλις των Μάβερικς. Στα κλεψίματα κυριαρχούν οι βραχύσωμοι και γρήγοροι αθλητές όπως ο Άλβιν Ρόμπερτσον, Κλάιντ Ντρέξλερ, Αϊζέια Τόμας, κ.α. Εκτός από τον “L.B” με 2.19 μέσο όρο. Τον αργό, λευκό τύπο, για τον οποίο ο Μίκαλ Τόμπσον των Μπλέιζερς έχει πει ότι είναι “ο καλύτερος λευκός που έπαιξε στο άθλημα των μαύρων”.

Το ερώτημα, λοιπόν, έρχεται αβίαστα. “Είναι ο Λάρι Μπερντ ο καλύτερος φόργουορντ όλων των εποχών;” Για κάποιους δεν υπάρχει αμφιβολία. Άλλοι θέτουν την παράμετρο της μακροβιότητας και επιλέγουν τον Έλτζιν Μπέιλορ, ενώ λίγοι προτιμούν τον Τζούλιους Έρβινγκ. Ωστόσο, όλα δείχνουν Μπερντ. Δεν αψηφά τη βαρύτητα όπως οι Μπέιλορ, Έρβινγκ, όμως “είναι μοναδικός παίκτης” σύμφωνα με τον Πιτ Νιούελ, διευθυντή προσωπικού στο Γκόλντεν Στέιτ. Και συνεχίζει λέγοντας πως “δεν υπήρξε ποτέ φόργουορντ που να κάνει τόσα πράγματα τόσο καλά”. Τελικά, ίσως είναι αδύνατο να τον συγκρίνουμε με άλλους στη θέση του. Πιθανόν το απόλυτο κομπλιμέντο. Ο Μπαχ σημειώνει ότι “η μόνη σύγκριση που μπορεί να γίνει είναι με τον Όσκαρ, γκαρντ”. Μολαταύτα, ούτε ο Ρόμπερστον είχε την ικανότητα του στο ριμπάουντ ή την εμβέλεια του στο σουτ.

“Σαν να προσπαθείς να δαμάσεις τον άνεμο”

Τι λέει όμως ο ίδιος; Η ψήφος του πάει στον Μάτζικ και όχι επειδή δεν είναι ματαιόδοξος ή θέλει να αποφύγει το αμάρτημα της φιλαυτίας. Κανείς δεν μπορεί να τον κατηγορήσει για ψεύτική μετριοφροσύνη και τα λόγια του είναι αληθινά. “Κάνει τους συμπαίκτες του καλύτερους σε μεγαλύτερο βαθμό από μένα. Είναι ο χαρακτήρας του. Όχι μόνο οι ικανότητες του” αναφέρει. Το ίδιος όμως ισχύει και για τον 29χρονο Μπερντ. Πλέον νιώθει άνετα με το να είναι ο Λάρι Μπερντ. Και ποιος είναι; Πρώτα απ' όλα είναι αυτός που παίζει με θράσος και ένταση όπως κανείς άλλος. Παράδειγμα. Στον αγώνα με το Γκόλντεν Στέιτ έπεσε στις θέσεις παραπλεύρως του παρκέ κυνηγώντας την μπάλα. Υπάρχουν πολλοί Ολ Σταρ που δεν θα έκαναν κάτι τέτοιο στην τέταρτη περίοδο παιχνιδιού πλέι οφ. Είναι αυτός που, όπως ο Μοχάμεντ Άλι, δια της έπαρσης προκαλεί τον εαυτό του. Την περασμένη χρονιά, στον πέμπτο αγώνα των ημιτελικών της Ανατολής με τους Πίστονς, κοίταξε τον Αϊζέια Τόμας, που μόλις είχε ηγηθεί ξεσπάσματος της ομάδας του, και του είπε:

“Τελείωσες;”

“Οχι” απάντησε ο Τόμας.

“Λοιπόν, τελείωσες διότι είναι η σειρά μου”. Και έτσι έγινε. Ο Μπερντ ανέλαβε τον αγώνα και οι Σέλτικς νίκησαν 130-123.

Είναι αυτός που μέσω πειθαρχίας και μελέτης ζει για τον αυθορμητισμό και τη φρεσκάδα του παιχνιδιού. Ο συμπαίκτης του Ντάνι Εϊντζ παρατηρεί πως “μερικές φορές ο Λάρι βαριέται. Παρατηρώ ότι προσπερνά εύκολα σουτ και αισθάνεσαι ότι σκέφτεται Λοιπόν, γιατί να μην διεισδύσω, να τραβήξω τους αντιπάλους πάνω μου και δω τι θα γίνει; Ο ίδιος το επιβεβαιώνει. “Συμβαίνει. Βαριέμαι. Τότε, ψάχνω τρόπο να το κάνω ενδιαφέρον”. Και το έχει καταφέρει για διάφορους λόγους. Λόγους που υπερβαίνουν τις ελλείψεις του σε ταχύτητα και αλτικότητα. Η προσπάθεια να περιγράψεις τον παίκτη Λάρι Μπερντ είναι μάταιη. Όπως παρατηρεί ο ασίσταντ των Πέισερς Μελ Ντάνιελς, “είναι σαν να προσπαθείς να δαμάσεις τον άνεμο”.

Ορίστε γιατί είναι ο καλύτερος παίκτης σήμερα και ίσως ο καλύτερος που έπαιξε ποτέ

Σουτ

Η ικανότητα του να ευστοχεί υπό πίεση είναι που τον κάνει σπουδαίο. Ο Σκοτ Γουέντμαν τον κέρδισε στο H-O-R-S-E, ο Εϊντζ για 35 δολάρια σε αγώνα πριν δυο εβδομάδες στο Σηάτλ, αλλά όταν βρίσκεται μπροστά σε 15 χιλιάδες αγριεμένους οπαδούς ο Μπερντ δεν έχει αντίπαλο. [...] Φυσικά και χάνει σουτ και μάλιστα κάποια εύκολα. Αλλά αυτό είναι μέρος του παιχνιδιού του. Συνεχώς προσπαθεί να επικοινωνήσει την ιδέα ότι μπορεί να κάνει τα πάντα στο γήπεδο. Μάλιστα, μερικά εκτός ισορροπίας σουτ πάνε μέσα. “Είμαι σαν αθλητής γυμναστικής. Ψάχνω τον βαθμό δυσκολίας”

Προσποίηση-βήμα πίσω

Κανείς δεν έχει περισσότερες κινήσεις να “φτιάξει” σουτ από τον Μπερντ. “Μερικές φορές ξεγελώ και τον εαυτό μου” δηλώνει. Αυτό όμως συμβαίνει σπάνια. Ο Γουέντμαν (συμπαίκτης του) περιγράφει τον τρόπο δράσης του. “Ο Λάρι προκαλεί τον αμυντικό να τον παίξει. Μετά από λίγο, ο αντίπαλος του δεν ξέρει εάν έρχεται ή φεύγει απ' αυτόν”. Η γρήγορη εκτέλεση και η κίνηση στο σουτ καθιστούν πιθανό το απίθανο. Το σουτ του μοιάζει με την προσποίηση του. Εντούτοις, αυτό που τον χαρακτηρίζει είναι το “βήμα πίσω”. Ο βοηθός των Κλίπερς Ντον Κέσι τονίζει ότι “ανοίγει πολύ γρήγορα την απόσταση με τον αμυντικό του. Τότε, ο αμυντικός πασχίζει να κλείσει το κενό και χάνει την ισορροπία του και ο Μπερντ είναι γύρω απ' αυτόν”. Πράγματι, όταν αρχίζει τις προσποιήσεις του αφήνει τους αμυντικούς εκτεθειμένους να πηδάνε σε άκυρο χρόνο.

Αμφιδεξιότητα

Η λήξη του αγώνα με το Πόρτλαντ βρήκε τον Μπερντ να έχει σημειώσει εφτά από τα 21 εντός παιδιάς με το αριστερό. Η ικανότητα του είναι πρωτοφανής. Ο Ντέιβιντ Γκρίνγουντ, πρώην των Μπουλς, θυμάται αγώνα στο Σικάγο όπου ο “μεγάλος λευκός” φώναζε για το “κακό” του χέρι. “Αριστερό, αριστερό” φώναζε και “ευστοχούσε. Ακόμη και σε σουτ ενώ έβγαινε εκτός ορίων”. Ο Μπερντ τρώει και γράφει με το αριστερό, αλλά το ίδιο ισχύει και για άλλους αθλητές που δεν έχουν την ικανότητα του στο σουτ με το αριστερό. Η αλήθεια είναι ότι δούλεψε πάνω σε αυτό και έχει γίνει πολύ καλός.

Πάσα

Υπάρχει κανείς που διαφωνεί ότι ο Μπερντ είναι ο καλύτερος φόργουορντ-πασέρ; Καλύτερος και από τον Ρικ Μπάρι; Όχι. Ο Νιούελ δίχως δισταγμό αποφαίνεται ότι “πρέπει να είναι ένας από τους κορυφαίους πασέρ όλων των εποχών. Συμπεριλαμβανομένων των γκαρντ. Δεν μπορείς να διδάξεις αυτό που κάνει”. Εντάξει, στον αιφνιδιασμό ο Μάτζικ είναι αξεπέραστος. Σε όλες τις άλλες περιπτώσεις όμως ο Λάρι υπερτερεί. Τελευταία, με τον ΜακΧέιλ εκτός λόγω τραυματισμού, ο Μπερντ έπαιξε αρκετά με πλάτη στο καλάθι. Σκόπιμα τράβαγε παίκτες πάνω του ώστε να πασάρει στους ελεύθερους Τζόνσον, Εϊντζ, Γουέντμαν. Ή θα έκανε κάτι πιο ακραίο. Εναντίον των Γουόριορς, σε στιγμή που μάλλον βαριόταν, πήγε αργά-αργά στη γωνία έχοντας τρεις παίκτες πάνω του. Την επόμενη στιγμή ο Γουόλτον είχε πάρει την μπάλα. Πώς; Ο συμπαίκτης του την είχε περάσει ανάμεσα από τα πόδια του Τζόε Μπάρι Κάρολ!

Ριμπάουντ

Δύο από τους πιο καλούς ριμπάουντερ στην ιστορία του ΝΒΑ είναι οι Πολ Σίλας, Μορίς Λούκας. Αμφότεροι με μέσο όρο 9.85. Ο Μπερντ είναι καλύτερος. Δύσκολο να το πιστέψεις έτσι; Ο ΜακΧέιλ εξηγεί πως “το κλειδί βρίσκεται στη δύναμη που έχει στα χέρια”. Ο Νιουέλ προσθέτει ότι είναι η “επιτομή αυτού που προσπαθείς να διδάξεις. Δηλαδή, θέση, λήψη της μπάλας στο ψηλότερο σημείο και αμέσως τρέξιμο στην άλλη πλευρά”. Ο ίδιος τονίζει ότι “τα περισσότερα ριμπάουντ παίρνονται κάτω από το στεφάνι. Εκεί παίρνω τα δικά μου”.

Αποδίδοντας υπό πίεση

Τα λόγια του Ρεντ Άουερμπαχ τα λένε όλα. “Οι καλύτεροι που είχα σε αυτόν τον τομέα ήταν οι Κούζι, Χάβλιτσεκ και Ράσελ. Ο Λάρι πάει πιο πέρα στη συγκεριμένη φάση του παιχνιδιού. Θέλει την μπάλα και ξέρει τι στο διάολο να την κάνει”.

Παίζοντας δυνατά

Η σκηνή που ακολουθεί καταδεικνύει το ατελείωτο πάθος και την αμέτρητη θέληση του παίκτη. Ο Μπερντ μόνος εναντίον τριών επιθετικών των Νάγκετς. Παρεμβαίνει στην πάσα. Βουτάει στο έδαφος, πιάνει την μπάλα και δίνει πάσα από τα γόνατα στον συμπαίκτη του Γουέντμαν για να φύγει στον αιφνιδιασμό. “Κοιτάς στα μάτια του και βλέπεις ένα δολοφόνο” λέει ο Ντομινίκ Γουίλκινς.

Πνευματικό παιχνίδι

Ο κόουτς των Πίστονς Τσακ Ντέιλι, θυμάται την ενέργεια του Μπερντ μετά από εύστοχο σουτ μπροστά στον πάγκο των Πίστονς. Όπως αναφέρει έκανε βήμα προς τα πίσω “ρίχνοντας με κάτω. Νομίζω ότι το έκανε επίτηδες. Είναι σκληρός τύπος. Η συμπεριφορά του είναι σχεδόν τέλεια”. Προς επίρρωση των λεγομένων του Ντέιλι, ο διαγωνισμός τριών πόντων στο Ολ Σταρ Γκέιμ. Πριν ακόμη σημειώσει 11 σερί τρίποντα είχε κερδίσει από τα αποδυτήρια. Πώς; Λέγοντας στους υπόλοιπους συμμετέχοντες “εντάξει, ποιος παίζει για δεύτερος;”. Όταν δεν μπορείς να υποστηρίξεις τον επηρμένο λόγο είσαι μικρός. Αντίθετα, όταν το κάνεις είσαι μύθος και ο Μπερντ έχει γίνει τέτοιος.

Αυτή τη στιγμή δεν τον ενδιαφέρει να κλείσει θέση στο πάνθεον του ΝΒΑ. Ποτέ δεν είδε τους μεγάλους φόργουορντ του παρελθόντος (Μπέιλορ, Πέτιτ) ενώ έχει παρακολουθήσει λίγα στιγμιότυπα του Μπάρι, σούπερ σταρ του πρόσφατου παρελθόντος. Η άποψη του για τα περασμένα μεγαλεία κοινότυπη και διπλωματική. “Το μόνο που ξέρω είναι ότι ο κόσμος ξεχνά πόσο μεγάλοι ήταν οι μεγάλοι του παρελθόντος. Έτσι θα συμβεί και με μένα”. Ο ίδιος δεν ήταν ποτέ μαθητής της Ιστορίας. Όπως και να χει, σήμερα είναι το επίκεντρο μιας ομάδας που κερδίζει, που είναι χαρούμενη, χαλαρή. Ο συμπαίκτης του Ρικ Καρλάιλ περιγράφει τον Λάρι και τη σχέση του με το μπάσκετ. “Ακόμη μπορώ να τον δω να μπαίνει στο λεωφορείο μετά την προπόνηση και να λέει Τελειώσαμε την προπόνηση. Τώρα είναι ώρα να πάμε στο πληρωμένο ξενοδοχείο, να φάμε το πληρωμένο μας γεύμα και μετά να παίξουμε τον αγώνα. Είναι δύσκολη ζωή. Για τον Λάρι είναι ξεχωριστό. Το λατρεύει. Δεν θα μπορούσε να κάνει κάτι άλλο”. Ο Κέβιν ΜακΧέιλ δεν διαφωνεί για τη χαρά που παίρνει από το άθλημα, αλλά δεν θέλει να τον βλέπει να παίζει για πάντα. “Ο Λάρι Μπερντ είναι σαν τον Έλβις. Πρέπει να φύγει ενώ είναι ακόμα ο βασιλιάς”.

Ο Μπερντ, που μετά απ' αυτή τη σεζόν έχει άλλα τέσσερα χρόνια συμβόλαιο, έχει σκεφτεί το τέλος. “Νομίζω ότι μπορώ να παίξω άλλα έξι χρόνια σε αυτό το επίπεδο. Αλλά μάλλον θα είναι τέσσερα. Ο Ρεντ (σ.σ Άουερμπαρχ) λέει ότι μετά από 10-11 χρόνια αρχίζεις να το χάνεις. Και ξέρω ότι δεν θέλω να φύγω με πόνο”. Σταματά για λίγο, ανασηκώνει τους ώμους και προσθέτει “Φυσικά, ίσως χρειαστεί να πω στον Ρεντ ότι είμαι διαφορετικός απ' όσους έχει προπονήσει”.