Μαγκιά ή ανοησία; Επιδεξιότητα ή άγνοια κινδύνου; Επιδειξιομανία ή τρόπος ζωής; Οσες λέξεις και να χρησιμοποιήσεις, είναι δύσκολο να χαρακτηρίσεις με ευκολία το κίνημα της σούζας που άνθισε στις τάξεις των μηχανόβιων και έκανε θραύση, ειδικά στη δεκαετία του 1980, όταν αποτέλεσε τρόπο ζωής για πολλούς!

Σούζα το αλογάκι!

Ο ορισμός της σούζας είναι βέβαια, η κίνηση της μηχανής μόνο με τη μία ρόδα για μεγάλη απόσταση. Και μπορεί να ακούγεται εύκολο αλλά δεν είναι, καθώς πέρα από τους χειρισμούς του οδηγού, μετράει και η μοτοσυκλέτα! Οι μηχανές με μεγάλη ιπποδύναμη είναι εύκολο να σηκωθούν, αντιθέτως με τα χαμηλού κυβισμού μηχανάκια που πρέπει να χρησιμοποιήσει ο αναβάτης διάφορα κόλπα για να πετύχει το πολυπόθητο αποτέλεσμα.Πάντως σούζα έχουμε δει ακόμα και με πενηντάρια παπάκια, αποδεικνύοντας ότι εάν θέλει ο αναβάτης, το... αλογάκι θα σουζάρει! Τσίτα το γκάζι με χαμηλή ταχύτητα και ξαφνικά η μηχανή κοιτάει τον ουρανό!

Η εμφάνιση της σούζας

Οσο εξελίσσονταν οι μοτοσυκλέτες, τόσο οι σούζες έμπαιναν στη ζωή των Ελλήνων. Κομβικό χρονικό σημείο, όμως, είναι η δεκαετία του 1980, όταν η σούζα με τη μηχανή ήταν μαγκιά και επίδειξη ανωτερότητας, αλλά και έκρηξη αδρεναλίνης σε μία εποχή που έλειπαν οι δυνατές συγκινήσεις για όσους ήθελαν να ξεφύγουν από τα τετριμμένα. Ασχέτως εάν οι συντηρητικές φωνές εκείνων των χρόνων θεωρούσαν τις σούζες, απλώς αλητεία...

Στην έξαρση του φαινομένου βοήθησε η οικονομική άνθηση της εποχής αλλά και οι ευκολίες για την αγορά με τα πολλά γραμμάτια που μπορούσες να βάλεις, με αποτέλεσμα οι μηχανές enduro μεγάλου κυβισμού, να είναι πλέον πιο προσιτές σε ένα ευρύ κοινό. Ηταν και η τάση των κατασκευαστών να δημιουργούν για την κατηγορία enduro σχετικά ελαφρές μηχανές, με μεγάλη ροπή, με δυνατές πρωτοποριακές αναρτήσεις και με σηκωμένο τον πίσω προφυλακτήρα, που βοήθησε στη νέα μόδα.

Στην κορυφή της λίστας των μοντέλων ήταν το XR της Honda με απίστευτη ροπή που και χωρίς να το θέλεις, άνοιγες το γκάζι και η μηχανή «πετούσε». Ηταν το απόλυτο must για τους σουζάκηδες της εποχής, ειδικά το μοντέλο με τα 600 cc! Η Yamaha είχε την πρόταση της με το YZ αλλά παρότι ήταν σπουδαία μηχανή, στην Ελλάδα δεν ήταν τόσο δημοφιλές μοντέλο.

Aπό κοντά και το XT της Yamaha, αν και ήταν πιο βαρύ και ουσιαστικά αποτελούσε το αντίπαλο δέος του XL της Honda! Ωστόσο και τα δύο, με μεγαλύτερη βέβαια προσπάθεια από τον αναβάτη, μπορούσαν να σηκωθούν στη μία ρόδα, ενώ η αντίστοιχη πρόταση της Kawasaki ήταν το ΚΧ. Σπουδαία μοντέλα enduro για σούζες είχαν και οι KTM και Huqsvarna, αλλά οι αγοραστές εκείνης της εποχής είχαν την προσοχή τους στα ιαπωνικά μοντέλα και όχι στον ευρωπαϊκό ανταγωνισμό.

Βέβαια η μεγάλη μαγκιά ήταν η σούζα με τις street μηχανές, που μπορεί να είχαν την κατάλληλη ιπποδύναμη αλλά το ασήκωτο βάρος και η κατασκευή τους δεν ενδεικνύονταν για ηρωϊσμούς. Οι επιδέξιοι, όμως, έκαναν τη διαφορά με τις συγκεκριμένες μοτοσυκλέτες και φυσικά αποσπούσαν το θαυμασμό όλων.

Σούζα, το απόλυτο must

Οποιος αναβάτης εκείνη την εποχή σεβόταν τον εαυτό του, έπρεπε να σηκώνει τη μηχανή στη μία ρόδα. Ηταν τέτοια η παραζάλη της εποχής για σούζες που οι περισσότεροι πήγαιναν στους αντιπροσώπους με μοναδικό κριτήριο για αγορά μηχανής, το πόσο φιλικό είναι το εργαλείο για σούζες! Κι από τη στιγμή που γινόταν η αγορά, τα γκάζια τερμάτιζαν, κυρίως μπροστά στις καφετέριες για την τέρψη του κοινού, ειδικά του αντίθετου φύλου. Φυσικά υπήρχαν συγκεκριμένα μέρη στην Αθήνα που οι σούζες έδιναν και έπαιρναν, πολλές φορές παράλληλα με τις κόντρες που γίνονταν στα ίδια σημεία με γρήγορα αυτοκίνητα.

Η Συγγρού πάντα ήταν ο ενδεδειγμένος δρόμος, ειδικά εκείνη την εποχή ήταν η μοναδική μεγάλη ευθεία στην Αθήνα δίχως φανάρια. Η παραλιακή μετά τη Βάρκιζα αλλά και ο Σταυρός αποτελούσαν επίσης σημεία ραντεβού των μηχανόβιων, πάντα τις βραδινές ώρες. Για το πρωϊ υπήρχε τα Σαββατοκύριακα, ο χώρος μέσα στην Πολυτεχνειούπολη Ζωγράφου, που εκτός από αλάνα, ήταν προστατευμένη από το πανεπιστημιακό άσυλο και δεν μπορούσαν να γίνουν συλλήψεις. Το ρεπορτάζ της ΕΡΤ στα μέσα της δεκαετίας του '80 είναι πλήρως διαφωτιστικό...

Οι σούζες στην 7η τέχνη

Η τρέλα για τις σούζες ενέπνευσε και τον κινηματογράφο της εποχής. Ταινίες όπως «Ρόδα, τσάντα και κοπάνα» και «Παπασούζας» ουσιαστικά αποτελούσαν την προσπάθεια της 7ης τέχνης να ακολουθήσει τη μόδα της εποχής. Στον «Παπασούζα», τον οποίο ακολούθησε το σίκουελ, «Ο Παπασούζας Φαντομάς», ο ξεχωριστός Νίκος Παπαναστασίου υποδύεται έναν παπά που θέλοντας να προσελκύσει τους νέους στους κόλπους της εκκλησίας, είναι αποφασισμένος να κάνει τα πάντα για να τους κερδίσει και αρχίζει να συχνάζει στα στέκια τους με μία μηχανή για να κάνει μαζί τους κόντρες. Έτσι, ο παπα-Ησύχιος μετονομάζεται σε παπα-Σούζα!

Aκόμα και ο Στάθης Ψάλτης επιχειρεί σούζα στην ταινία Κλεφτρόνι και Τζέντλεμαν του 1987, αλλά καταλήγει πάνω σε ένα δέντρο...

​

Οι επιδέξιες σούζες θέλουν και καλά... νοσοκομεία!

Καλές οι σούζες, αλλά είχαν και το τίμημα τους. Τα ατυχήματα ήταν συχνά και πολλά και στην καλύτερη ο αναβάτης τη γλύτωνε με γρατζουνιές και ζαλάδες. Ωστόσο τα κατάγματα και οι πιο σοβαροί τραυματισμοί ήταν στην ημερήσια διάταξη, μετά από δυνατές πτώσεις. Και τα συνεργεία, όμως, έκαναν χρυσές δουλειές, είτε με μετατροπές μηχανών για σουζάρουν πιο εύκολα, είτε με επισκευές από μία πτώση...

Τα χρόνια πέρασαν, οι σούζες ποτέ!

Είναι γεγονός ότι το σουξέ που είχαν οι σούζες τη δεκαετία του ΄80 και στις αρχές του ΄90, δεν το είχαν ποτέ ξανά. Το γεγονός ότι τα νέα παιδιά μπορούσαν να αγοράσουν πιο εύκολα αυτοκίνητα, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι ως μόδα έκανε τον κύκλο της, οδήγησε σιγά – σιγά σε μία ύφεση της τάσης για... σήκωμα στη μία ρόδα. Βοήθησαν και οι κατασκευαστές σε αυτό, καθώς σταμάτησαν να βγάζουν γρήγορα και ελαφρά enduro και έστρεψαν το κοινό σε πιο μεγάλες και βαριές μηχανές για οδήγηση στην πόλη. Ετσι τα επόμενα χρόνια οι σούζες έπεσαν σε παρακμή και θεωρήθηκαν ανόητη επίδειξη ψευτομαγκιάς από κάποιους γραφικούς μπας κλας τύπους.

Ωστόσο σε πείσμα των καιρών, η σούζα δεν εξαλείφθηκε! Κάπου εκεί έξω, θα ακούσετε τον άγριο ήχο μίας μηχανής με τις στροφές να είναι στο κόκκινο και τον αναβάτη περήφανο να τα δίνει όλα για να κρατήσει σηκωμένη τη μπροστινή ρόδα!