Βουλευτής ... 5 Ολυμπιάδων!

Ένα από τα πράγματα που ήθελα πάντα να κάνω, ήταν συνεντεύξεις – συζητήσεις με ανθρώπους που θαυμάζω. Για πρώτη τέτοια συζήτηση διάλεξα και τον ευχαριστώ για τη θετική του ανταπόκριση, έναν αθλητή μύθο για το ελληνικό πόλο αλλά και τον ελληνικό αθλητισμό γενικότερα. Έναν πανεπιστημιακό που ξεπέρασε τις απολιτίκ αγκυλώσεις και βγήκε μπροστά ως οφείλουν οι καλύτεροι κάθε γενιάς, για να προσφέρει κάτι ενεργά κι όχι κρίνοντας από απόσταση. Αν μπορούσα να βάλω έναν υπότιτλο σε αυτή τη συζήτηση θα ήταν “Κάλιο Μαυρογιώργος (όπως είναι το παρατσούκλι του), παρά Μαυρογιαλούροι”, αλλά ο Γιώργος Μαυρωτάς θα δυσανασχετούσε, γιατί παραμένει, όπως όλοι οι σπουδαίοι, ταπεινός και σεμνός. Ελπίζω να απολαύσετε την κουβέντα μας για το πόλο, την πολιτική, τους Ολυμπιακούς Αγώνες και για ένα αγαθό που πρέπει επειγόντως να βρούμε: την ομαδικότητα.

Λένε ότι το πόλο είναι ένα πολύ ευγενές κι εντυπωσιακό άθλημα μεταξύ ρωμαλέων ανδρών και πολύ δυνατών γυναικών, όσον αφορά στο γυναικείο πόλο, αλλά είναι κι ένα πολύ βρώμικο άθλημα κάτω από το νερό, εκεί όπου δε βλέπει ο θεατής, ισχύει;

Το νερό έχει τα καλά του και τα κακά του. Ο πολίστας πρέπει να είναι ένας συνδυασμός κολυμβητή, ρίπτη και παλαιστή. Το νερό κρύβει πολλά πράγματα, ο θεατής βλέπει το κεφάλι ή από το στήθος και πάνω όταν ο αθλητής σουτάρει, τα πόδια είναι οι αφανείς ήρωες της υπόθεσης, γιατί αυτά είναι που κάνουν την περισσότερη δουλειά. Κάτω απ το νερό μπορεί να μη βλέπεις μια κλωτσιά που μπορεί να φύγει, μια μπουνιά , ένα τράβηγμα του μαγιό, όμως το νερό λειαίνει τα χτυπήματα, παίζει το ρόλο του μαξιλαριού.

Κάτι σαν υδρόσακος...

Υδρόσακος, σωστό. Οπότε δε νομίζω ότι το πόλο είναι πιο βρώμικό άθλημα από το μπάσκετ ή το ποδόσφαιρο.

Έλεγα να το συγκρίνω με το ελληνικό κοινοβούλιο, αλλά καλύτερα μάλλον να μην κάνω αυτή τη σύγκριση.

Έχει και μερικά κοινά, έχει και πολλές διαφορές βέβαια. Το κοινό είναι ότι υπάρχουν και στα δύο στόχοι, υπάρχει πολλές φορές, όχι πάντα, η ομαδική προσπάθεια, στην πολιτική πολύ λιγότερες φορές απ' ότι θά 'πρεπε κατά τη γνώμη μου. Υπάρχουν όμως και πάρα πολλές διαφορές. Ο αθλητισμός γενικά είναι αξιοκρατικός. Η μεζούρα και το χρονόμετρο δεν μπορούν να πουν ψέματα. Δεν μπορείς να θεωρείσαι καλός, επειδή ήσουν από μικρός στο κόμμα ή επειδή είσαι ο γιός του ταδε κλπ

Κι οπωσδήποτε δεν μπορείς να γίνεις κάποιος, χωρίς να έχεις δουλέψει ποτέ στη ζωή σου.

Ακριβώς. Στον αθλητισμό πρέπει να είσαι των πράξεων κι όχι των λόγων. Στον αθλητισμό άμα θέλεις να ηγηθείς πρέπει να εμπνέεις κι όχι να πείθεις. Πρέπει να δίνεις το παράδειγμα εσύ. Στην πολιτική δυστυχώς όποιος είναι καλός στα λόγια, στην κοκορομαχία, διακρίνεται.

Εσύ πόσο στα νερά σου αισθάνεσαι μέσα στη βουλή;

Το μότο μου είναι, ότι όλα στη ζωή είναι προπόνηση. Είτε αθλητής είσαι, είτε φούρναρης, είτε δημοσιογράφος, είτε πολιτικός, είτε επιστήμονας, αυτό που σε κάνει καλό είναι η δουλειά. Δεν υπάρχει ξεκούραστη επιτυχία, αν θες να είσαι επιτυχημένος πρέπει να κουραστείς και η γνώμη μου είναι, ότι αν έχεις κάποια εφόδια μπορείς να ανταπεξέλθεις σε οτιδήποτε. Και στην πολιτική το πως θα συμπεριφερθείς, το που θα δώσεις σημασία και που δε θα δώσεις είναι στοιχεία, που τα αποκτάς με προπόνηση, δηλαδή με τριβή, με εμπειρία και βέβαια με αγώνες. Γίνεσαι καλύτερος μέσα από τους αγώνες, όπως και στον αθλητισμό. Η δική μου μετάβαση από αθλητής και πανεπιστημιακός σε πολιτικός, αν έχω τους ίδιους κανόνες, μπορεί να φέρει κάποια επιτυχία. Ο δικός μου κανόνας είναι ότι τουλάχιστον, αν δεν καταφέρεις εσύ να αλλάξεις κάτι στην πολιτική, να μην αλλάξει η πολιτική εσένα. Να πας τουλάχιστον για το Χ κι από κει και πέρα βλέπουμε.

Το Χ πως το εννοείς στην πολιτική;

Το Χ είναι ούτε η πολιτική να καταφέρει να σε αφομοιώσει και να σε αλλοτριώσει, ούτε εσύ δυστυχώς να καταφέρεις κάτι σημαντικό, να αφήσεις κάποιο δικό σου αποτύπωμα.

Επειδή είμαι σίγουρος ότι η απόφαση σου να εμπλακείς με την πολιτική ήταν απολύτως συνειδητή, ούτε κανείς σε παρέσυρε, ούτε έφαγες το τυρί στη φάκα, έχεις σκεφτεί ότι θα σου ταίριαζε περισσότερο να βρίσκεσαι στο ευρωπαϊκό κοινοβούλιο κι όχι στην ελληνική βουλή, μια που όπως εγώ νομίζω μόνο στο ευρωπαϊκό κοινοβούλιο παράγεται παραγματικά πολιτική.

Μιλώντας και με τον Μίλτο τον Κύρκο αλλά και τον Γιώργη Γραμματικάκη που είμαστε πιο κοντά όντως έχεις δίκιο. Εκεί τα πράγματα είναι πιο οργανωμένα, είναι περισσότερο ουσία και λιγότερο επιφάνεια σε πολλά πράγματα και από την άλλη μεριά θεωρώ ότι μου πηγαίνει περισσότερο ο ρόλος της εξωστρέφειας.Να μπορώ να επικοινωνήσω σε ένα διεθνές περιβάλλον. Από την άλλη μεριά δε διαλέγεις πάντα την πισίνα που θα παίξεις.

Μπορείς όμως να έχεις μια αγαπημένη πισίνα μετά από κάποια χρόνια καριέρας.

Αυτό ναι συμβαίνει. Σε όποια πισίνα όμως κι αν γίνεται αγώνας πρέπει να βουτήξεις και να παίξεις.

Το ελληνικό κοινοβούλιο για να λέμε την αλήθεια δεν είναι ένα ευρωπαϊκό κοινοβούλιο.

Είναι μάλλον ένα βαλκανικό κοινοβούλιο.

Βαλκανικό, σωστά. Πολλές φορές παρασύρεσαι, αρχίζει να σου αρέσει το θέαμα, αλλά μετά αναρωτιέσαι αυτός είναι ο ρόλος του; Είναι περισσότερο θέαμα παρά ουσία. Το βλέπεις κι από τις συμπεριφορές των βουλευτών, κάποιοι έχουν μόνο στο μυαλό τους τα φώτα, την ατάκα, πως θα μπορέσουν να παρέμβουν να τους δείξει η τηλεόραση, πως να τσακωθούν, άσχετα που απ' έξω αγκαλιάζονται κι είναι όλοι μαζί.

Επειδή ανέφερες πριν ένα δυο ονόματα, υπάρχουν άνθρωποι με τους οποίους έχεις έρθει κοντά με τη θητεία σου στη βουλή; Κάποιους με τους οποίους να έχεις κοινούς κώδικες , κοινό μυαλό, να ταιριάζεις περισσότερο;

Κοίταξε δε θα μπω σε ονοματολογία,αλλά πλην Χρυσής Αυγής που δεν έχουμε πάρε-δώσε, υπάρχουν πολλοί αξιόλογοι άνθρωποι σε όλα τα κόμματα και το όνειρό μου είναι, το πως θα βοηθηθούν αυτοί οι άνθρωποι να διακριθούν και να βγουν στην επιφάνεια των κομμάτων τους.

Είναι πολύ αισόδοξο το ότι από μόνος σου μας λες, ότι υπάρχουν τέτοιοι άνθρωποι σε όλες σχεδόν τις παρατάξεις, από την άλλη μάλλον είμαστε απαισιόδοξοι για την ανάδειξη αυτών των ανθρώπων.

Αυτό είναι το μεγάλο στοίχημα. Αυτό είναι ένα μεγάλο στοίχημα και για την ελληνική κοινωνία, γιατί τους ανθρώπους αυτούς κάποιος τους επιλέγει, κάποιος τους δίνει τις ευκαιρίες.

Μόλις ξεκίνησαν οι Ολυμπιακοί αγώνες και σε σένα αυτό πρέπει να φέρνει στο νου πολλά πράγματα μετά από 5 Ολυμπιάδες σωστά;

Ναι 5 Ολυμπιακοί Αγώνες από το 1984 έως το 2000...

Ποιά θυμάσαι ως την πιο δυνατή Ολυμπιακή σου στιγμή; Ηταν η πρώτη σου Ολυμπιάδα, ή μήπως η τελευταία σου συμμετοχή;

Για διαφορετικούς λόγους και η πρώτη και η τελευταία συμμετοχή, ίσως η τελευταία ήταν πιο πολύ συναισθηματικά φορτισμένη. Στην πρώτη συμμετοχή 17 χρόνων στο Λος Αντζελες, ένιωθα σαν την Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων δεν είχα πλήρη επίγνωση, δεν είχα συνειδητοποιήσει αρκετά πράγματα. Στο Σύδνευ το 2000 είχα συνειδητοποιήσει πια τα πάντα πολύ καλά.

Στην Αθήνα το 2004 δεν ήσουν πια παρών σαν μέλος της Ολυμπιακής ομάδας...

Ήμουν παρών στην κερκίδα ως θεατής.

Σωστά. Εχοντας την πείρα των 5 Ολυμπιάδων και όντας αθλητικά και πολιτικά ώριμος, είχες ιδεολογική θέση, όσον αφορά στην ανάληψη των Ολυμπιακών Αγώνων από τη χώρα μας;

Ναι, το θεώρησα ως μια τεράστια ευκαιρία, γιατί είχα ανάλογες παραστάσεις. Είχα στο μυαλό μου το παράδειγμα της Βαρκελώνης, γιατί είχα δει ιδίοις όμμασι το πως ήταν η Βαρκελώνη πριν και μετά την Ολυμπιάδα του 1992...

Η Βαρκελώνη νομίζω είναι η πόλη σταθμός σε όσους θέλουν να αναφερθούν στην Ολυμπιακή μεταμόρφωση...

Μα το έζησα γιατί πήγα για αγώνες εκεί και πριν και μετά τους Ολυμπιακούς και πίστευα ότι ήταν μια χρυσή ευκαιρία και για την Ελλάδα το 2004. Δυστυχώς πιστεύω ότι το στοίχημα χάθηκε στην μετα-ολυμπιακή εποχή. Για να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους τα θετικά που άφησαν οι Αγώνες ήταν έργα υποδομών για την Αθήνα, όπως το αεροδρόμιο, η Αττική Οδός, το Μετρό, η Βάρης - Κορωπίου, η Λαυρίου, υποδομές που αν δεν ήταν οι Αγώνες ακόμα θα φτιάχνονταν...

Το ξέρουμε καλά αυτό εμείς στη Θεσσαλονίκη δυστυχώς!

Όπως επίσης θετικό ήταν, ότι έστω για 15 μέρες οι Έλληνες έδειξαν, πως μπορούν να δουλέψουν για έναν κοινό σκοπό. Αυτός ο κοινός σκοπός ήταν ένα πολύ θετικό πρόσημο για την Ελλάδα.

Αυτό βρίσκεις όμως ότι είχε ένα ουσιαστικό υπόβαθρο, ή ικανοποιούσε περισσότερο ένα χωριάτικο ένστικτο που είχε να κάνει με το τι θα πουν οι ξένοι για μας;

Ναι υπάρχουν και τέτοια στοιχεία, αλλά επειδή όπως σου είπα πριν, όλα είναι θέμα προπόνησης για εμένα, αφού μπορέσαμε να το κάνουμε για 15 μέρες, θα μπορούσαμε να το κάνουμε και για έξι μήνες και για έναν χρόνο. Θα μπορούσαμε να το κάνουμε κτήμα μας όλο αυτό τελικά. Διαψεύστηκα δυστυχώς σε αυτή την προσδοκία μου και η μεγαλύτερη απογοήτευση για μένα, ήταν το πως αφήσαμε να μαραζώσει όλη αυτή η κληρονομιά των αγώνων. Πας τώρα στην πισίνα του ΟΑΚΑ και σε πιάνει η καρδιά σου. Αποτύχαμε να μπορέσουν όλα αυτά τα στάδια στην Αττική να αξιοποιηθούν, αλλά και στις άλλες πόλεις όπου δημιουργήθηκαν προπονητήρια να αξιοποιηθούν χωρίς παντού να τα περιμένουμε όλα από το κράτος.

Θα ήταν μια λύση να δωθούν όλα τα Ολυμπιακά ακίνητα στους Δήμους, στα πλαίσια μια διοικητικής αποκέντρωσης;

Κοίταξε, θα μπορούσε με κάποια εχέγγυα να συμβεί κι αυτό, αλλά δεν είμαι τόσο βέβαιος και για την φερεγγυότητα των δήμων. Έχω δει και καλές και κακές διοικήσεις δήμων.

Έχει να κάνει προφανώς με τον πεφωτισμένο δήμαρχο.

Με τον πεφωτισμένο δήμαρχο, με τους ανθρώπους που έχει γύρω του, με τις τοπικές δημοτικές υπηρεσίες. Στην Ελλάδα δυστυχώς αυτό που μας λείπει είναι οι δομές που να λειτουργούν ανεξαρτήτως προσώπων. Δεν μπορεί όλα να τα περιμένουμε, από τον μερακλή δήμαρχο, από τον φιλότιμο σύμβουλο κλπ

Με τη γνώση ότι έχουμε χάσει 12 ολόκληρα χρόνια από την τέλεση του Αθήνα 2004, μπορούμε να πούμε, ότι χάσαμε δια παντός την ευκαιρία αξιοποίησης της ολυμπιακής κληρονομιάς ή υπάρχουν ακόμη περιθώρια;

Υπάρχουν ακόμα κάποια περιθώρια, αλλά όσο περνάει ο χρόνος, τόσο πιο δύσκολο θα είναι να αναταχθούν τα ολυμπιακά ακίνητα. Τα προπονητήρια του Αγίου Κοσμά, που ήταν πολύ καλά προπονητήρια σκουριάζουν, το ίδιο συμβαίνει με πολλές ολυμπιακές εγκαταστάσεις, η πισίνα στο ΟΑΚΑ, το μπητς βόλλεϋ δεν είναι απολύτως τίποτα τώρα, ακούσαμε μάλιστα ότι το ζήτησαν για δικαστήρια... Όσο περνάει ο χρόνος τόσο πιο αδύνατη θα γίνει η αξιοποίηση αυτών των εγκαταστάσεων.

Για να επιστρέψουμε στα αγωνιστικά των Ολυμπιακών, έβλεπα τις προάλλες το στιγμιότυπο από τη Βαρκελώνη με την κούρσα της Βούλας Πατουλίδου και παρατήρησα, ότι μετά το χρυσό κατοστάρι, οι πρώτοι άνθρωποι που μπήκατε να τη συγχαρείτε, είσασταν εσείς της ομάδας του πόλο και διέκρινα τη δική σου μορφή... Πως θυμάσαι αυτή τη επιτυχία της Βούλας;

Αυτή ήταν μια από τις χαρακτηριστικές στιγμές της καριέρας μου, που ήταν εξωαγωνιστική, αλλά ήταν και τόσο δυνατή συναισθηματικά... Είχαμε παίξει με τους Ιταλούς αν θυμάμαι καλά, είχαμε χάσει 8-7 κι επειδή η πισίνα ήταν δίπλα στο στίβο είπαμε, ποιός είναι σήμερα στο στίβο; Πηδάει ο Κουκοδήμος και πέρασε κι η Βούλα στον τελικό. Α, πάμε να τους δούμε... Πήγαμε λοιπόν ξέμπαρκοι να δούμε τους αγώνες κι όταν τέλειωσε η κούρσα της Βούλας, δεν είχαμε καταλάβει ότι βγήκε πρώτη, περιμέναμε να δούμε τα αποτελέσματα. Όταν είχε πέσει στο τελευταίο εμπόδιο η Ντίβερς κι έπεσαν όλες μαζί οι υπόλοιπες στον τερματισμό, είπαμε έχει γούστο να πάρει μετάλιο... Όταν είδαμε ότι παίρνει χρυσό, ορμήσαμε πηδήξαμε ένα καγκελάκι ενός μέτρου, ούτε security ούτε τίποτα τότε, πήραμε και μια σημαία κι αρχίσαμε να φωνάζουμε Βούλα – Βούλα...

Κι από κει που πήγατε να δείτε μια κούρσα για να περάσει η ώρα...

Ζήσαμε από κοντά μια από τις ιστορικότερες στιγμές του ελληνικού αθλητισμού. Αυτό το χρυσό της Βούλας και το χρυσό του Πύρρου στη Βαρκελώνη ήταν για τα ολυμπιακά αθλήματα, ό,τι ήταν το χρυσό του '87 για το μπάσκετ. Αυτό που έκαναν ο Γκάλης και τα άλλα παιδιά τότε ήταν να μετατρέψουν τον καλό και φιλότιμο Ελληνα αθλητή σε επαγγελματία. Έτσι και οι επιτυχίες της Βούλας και του Πύρρου ήταν σημεία καμπής για τον ελληνικό αθλητισμό. Έπειτα ήρθαν στην Ατλάντα κι άλλα μετάλια, μετά στο Σύδνευ, στην Αθήνα... Βέβαια τώρα μετά από τόσα χρόνια, πιστεύω ότι ο δείκτης αθλητικότητας μιας χώρας δεν αποτιμάται στον πίνακα των ολυμπιακών μεταλίων, αλλά στο ποσοστό του πληθυσμού από 5 έως 85 ετών που αθλούνται.

Μια που αναφέρθηκες πριν στο ΄87 το οποίο ήταν έναυσμα πολλών επιτυχιών για το ελληνικό μπάσκετ, πως εξηγείς ότι ενώ το πόλο μοιάζει με τον φτωχό συγγενή των ομαδικών αθλημάτων σε σχέση πάντα με μπάσκετ και ποδόσφαιρο, εμείς πάντα στελεχώνουμε καλές εθνικές ομάδες σε άνδρες και γυναίκες που είναι πάντα παρούσες στους Ολυμπιακούς αγώνες;

Το πόλο είναι ένα άθλημα με μεγάλη παράδοση στη χώρα μας από τις δεκαετίες του ΄60 και του ΄70. Δεν ξεκίνησε όταν ξεκίνησε την καριέρα του ο Μαυρωτάς. Εμείς πατήσαμε πάνω στα σκαλοπάτια που είχαν χτίσει οι προηγούμενοι, οι επόμενοι σε αυτά που χτίσαμε εμείς και το όνειρο πολλών γενιών, που ήταν η κατάκτηση του Ολυμπιακού μεταλίου, πιστεύω ότι αυτή η Εθνική μπορεί να το υλοποιήσει περισσότερο από ποτέ. Για μένα τα πιο δύσκολα τουρνουά στην καριέρα μου ήταν τα προ-ολυμπιακά τουρνουά. Πιο δύσκολα από Πανευρωπαϊκούς και Παγκόσμιους αγώνες.

Επειδή δεν ήσουν ήδη εκεί; Επειδή προσπαθούσες να μπεις;

Γι αυτό ακριβώς! Επειδή διεκδικούσες την είσοδό σου στους πρωταγωνιστές. Ήταν μια πολύ ψυχοφθόρος διαδικασία. Αυτές οι επαναλαμβανόμενες ψυχοφθόρες διαδικασίες, χαλύβδωσαν το χαρακτήρα των εθνικών ομάδων πόλο και έφεραν τις εθνικές επιτυχίες στο άθλημα. Ενώ το μπάσκετ έχει αποτύχει πολλές φορές στα προ-ολυμπιακά τουρνουά, το βόλλεϋ το ίδιο, στο πόλο είχαμε τους Ολυμπιακούς αγώνες ως ορόσημα και οι εθνικές ομάδες έφταναν στο peak της αγωνιστικής τους κατάστασης πριν την Ολυμπιάδα. Αυτή τη φορά, πέραν του 2004 που είμασταν διοργανωτές, είναι η πρώτη φορά που πάμε στο Ρίο χωρίς προ-ολυμπιακό λόγω του Παγκοσμίου του Καζάν.

Φαντάζομαι μετά από 5 Ολυμπιάδες, έχεις πολλές στιγμές να θυμάσαι για όλη την υπόλοιπη ζωή σου, ωραίες παρέες με τα παιδιά της Εθνικής και βέβαια την τελευταία σου Ολυμπιάδα, τον τελευταίο σου αγώνα...

Ήταν μια πολύ δυνατή στιγμή που θα θυμάμαι πάντα, είχα την ευτυχία να έχω πέσει στην πισίνα με πολύ σπουδαίους συμπαίκτες και πολύ καλούς χαρακτήρες, πάντα ακουμπούσαμε ο ένας πάνω στον άλλον, πάντα στηρίζαμε ο ένας τον άλλον. Θυμάμαι πως με πρόσεχαν οι μεγάλοι, όταν πήγα 17χρονος στην πρώτη μου Ολυμπιάδα, με πήγαιναν σινεμά να δω σε παγκόσμια πρώτη τους Ghostbusters και τον Indiana Jones στο Λος Αντζελες το '84, ο Βόσσος και ο Γιαννόπουλος. Που να φανταστώ τότε πιτσιρικάς, ότι τις τεράστιες Κόκα Κόλες και τα τεράστια ποπ κορν θα τα έβλεπα κάποτε και στην Ελλάδα.

Ναι ήρθε και η δική μας ώρα να ζήσουμε τις εποχές της “αφθονίας”. Υπήρχε πάντα ένας απρεπής αστικός μύθος, ότι στα Ολυμπιακά χωριά οι Ανατολικές αθλήτριες των ρίψεων, αντί να κυνηγούν εσάς τους παραδοσιακά παιδαράδες πολίστες, κυνηγούσαν τους Αιθίοπες δρομείς, μπορείς να επιβεβαιώσεις κάτι τέτοιο;

Χαχα... Εγώ τις συνάντησα μόνο στο Σύδνεϋ και στη γκρίζα Ολυμπιάδα της Σεούλ, που παρεπιπτόντως δε μου άρεσε πολύ λόγω άσχημου Ολυμπιακού χωριού και της διαρκούς συννεφιάς. Προφανώς το φαινόμενο που περιγράφεις οφείλεται σε ορμόνες που πήραν τον λάθος δρόμο!

Ως φινάλε της κουβέντας μας κι αφού σε ευχαριστήσω πάρα πολύ που μου έκανες την τιμή να μιλήσουμε, έχω μια στήλη στο blog μου, όπου προτείνω ταινίες-σειρές, αγαπημένα μου τραγούδια και βιβλία στους φίλους – αναγνώστες του gazzetta. Θα ήθελα αυτή τη φορά οι προτάσεις να είναι δικές σου, αν συμφωνείς.

Εγώ ευχαριστώ για την κουβέντα μας. Λοιπόν από σειρές μια που μου άρεσε πάρα πολύ, ήταν το Vinyl με πολλή μουσική από τα ΄70s, από μουσική θα διαλέξω το Magnificent Seven των αγαπημένων μου Clash ή το “ Ήτανε μια φορά” από τον Νίκο Ξυλούρη και από βιβλία θα πρότεινα το Offshore του Πέτρου Μάρκαρη που μου αρέσει πολύ ο τρόπος γραφής του.