Αρχαία δωροδοκία αθάνατη!

Αργυρώ Γιαννουδάκη
Αρχαία δωροδοκία αθάνατη!

bet365

Τι κι αν έχουν περάσει 3.000 χρόνια η επιθυμία για δόξα και χρήμα είναι οι σταθερές, της διαχρονικής εξίσωσης, το αποτέλεσμα της οποία είναι η διάκριση στους Ολυμπιακούς Αγώνες και άγνωστος τα μέσα που χρησιμοποιούνται, θεμιτά και αθέμιτα!

Ο Ολυμπιονίκης στην αρχαιότητα εκτός από την κοινωνική καταξίωση απολάμβανε και μία σειρά προνομίων, όπως την ισόβια σίτιση και την ατέλεια (φοροαπαλλαγή). Στην Αθήνα ο Σόλων είχε θεσπίσει και χρηματικό έπαθλο, ενώ στη Σπάρτη ο Ολυμπιονίκης κέρδιζε το δικαίωμα να πολεμά δίπλα στο βασιλιά.

Οι τιμές και τα προνόμια των Ολυμπιονικών ποίκιλαν από πόλη σε πόλη. Η σημαντικότερη τιμή για έναν Ολυμπιονίκη όμως ήταν η τοποθέτηση του αγάλματος του στην ιερή Άλτη και ο επινίκιος, ο ύμνος που εξυμνούσε το κατόρθωμα του. Οι δύο αυτές τιμές εξασφάλιζαν τη δόξα του και το όνομά του έμενε γνωστό αιώνια.

Είναι σαφές ότι η συμμετοχή κάθε αθλητή στους Αγώνες ήταν εμπειρία ζωής και γεγονός μείζονος σημασία για τον ίδιο και τον κοινωνικό του περίγυρο, πόσο μάλλον η διάκριση. Η άκρατη επιθυμία να φορέσει κανείς τον κότινο επικεφαλής, οδήγησε όχι σπάνια τους διαγωνιζόμενους στο να ξεχνούν τον ευ αγωνίζεσθε. Γεγονός βέβαια που το πλήρωναν ακριβά όταν συλλαμβάνονταν με εξευτελισμό!

Χρηματισμός
Σύμφωνα με τον Πίνδαρο ο Βασιλιάς της Πίσας δωροδόκησε τον γιο του Ερμή Μύρτιλο προκειμένου να σαμποτάρει τους τροχούς του άρματος των αντιπάλων του.


Στη διάρκεια των Αρχαίων Ολυμπιακών Αγώνων οι αθλητές, οι πατέρες τους (όταν οι αθλητές ήταν ανήλικοι), οι προπονητές τους και οι ελλανοδίκες έδιναν όρκο ότι δεν θα παραβούν τους κανόνες.


Κάποιοι όμως από τότε δεν τηρούσαν τον όρκο τους. Για παράδειγμα σύμφωνα με τον Παυσανία και όσα έγραψε το 388 π.Χ. ο πυγμάχος Εύπολος δωροδόκησε τρεις αντιπάλους του στην Ολυμπία. Οι ελλανοδίκες τιμώρησαν και τους τέσσερις αθλητές.

Έπειτα από 66 χρόνια ο πενταθλητής Κάλλιπος πρόσφερε στους αντιπάλους του χρήματα προκειμένου να εγκαταλείψουν τον αγώνα. Και σύμφωνα με τον φιλόσοφο Φιλόστρατο προπονητές συχνά δάνειζαν χρήματα σε αθλητές με υψηλό επιτόκιο προκειμένου να τους δωροδοκήσουν.

Δεν ήταν σπάνιο επίσης κάποιοι αθλητές να αγωνίζονται για άλλες πόλεις-κράτη από αυτές που κατάγονταν ως αποτέλεσμα χρηματισμού. Έπειτα από την κατάκτηση της νίκης του ο δρομέας Σωτάδης από την Κρήτη, είχε χρηματιστεί προκειμένου να αγωνιστεί για την Έφεσσο. Το τίμημα που πλήρωσε ήταν να εκδιωχθεί από την Κρήτη.

Τον 5ο αιώνα π.Χ. οι πλούσιοι κάτοικοι των Συρακουσών δελέασαν τον Άστυλο από τον Κρότωνα να αγωνιστεί για την πόλη τους, όπως ακριβώς συνέβη και έναν αιώνα αργότερα με τον δρομέας Δίκωνα από την Καυλωνία. Στην περίπτωση του Άστυλου, οι συμπολίτες του μετέτρεψαν τον σπίτι του σε φυλακή και κατέστρεψαν το άγαλμα του.

Δεν είναι φυσικά καθόλου σπάνιες οι περιπτώσεις αθλητών που αλλάζουν υπηκοότητα προκειμένου να επωφεληθούν οικονομικά. Σύμφωνα με την Daily Telegraph το 11% των αθλητών που αγωνίστηκαν με τα χρώματα της Μεγάλης Βρετανίας στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2012 ήταν γεννηθεί σε άλλες χώρες και υπάρχουν αμφιβολίες για το κατά πόσο νόμιμες ήταν η βρετανοποίηση τους.

Οι Ζάνες
Στους σύγχρονους Αγώνες οι κριτές έχουν δικαίωμα να τιμωρήσουν με ακύρωση ή ακόμη και αποκλεισμό κάποιον που καταπατά τους κανονισμούς. Αντίστοιχα, και στα αρχαία χρόνια υπήρχαν ποινές για τους παραβάτες. Το 12 π.Χ. ο πατέρας ενός παλαιστή του Πολύκτορα προσπάθησε να δωροδοκήσει τον πατέρα του αντιπάλου του.

Ο Παυσανίας γράφει για το πώς οι ελλανοδίκες επέβαλλαν ποινή στους δύο πατεράδες, όχι όμως και τους ανήλικους γιους τους.
Οι αθλητές σε περίπτωση που παρέβαιναν τους κανόνες και συλλαμβάνονταν γι αυτό διατηρούσαν τη νίκη τους, το οποίο βεβαίως δεν ήταν ιδιαίτερα αποτρεπτικό και παραδειγματικό για τους υπολοίπους.


Μία από τις αυστηρές ποινές που μπορούσε να επιβληθεί στον αθλητή που δεν σεβόταν τους κανονισμούς ήταν η επιβολή χρηματικού προστίμου, το οποίο όριζαν και εισέπρατταν οι ελλανοδίκες και με το οποίο στη συνέχεια προχωρούσαν στην κατασκευή αγαλμάτων του Δία, πάνω στα οποία αναγράφονταν τον όνομα του παραβάτη. Τα αγάλματα αυτά ονομάζονταν Ζάνες, το οποίο προκύπτει από τον πληθυντικό αριθμό του ονόματος Ζεύς.


Η αναγραφή του ονόματος αθλητή πάνω σε ένα τέτοιο βάθρο αποτελούσε μεγίστη ντροπή, τόσο για τον ίδιο όσο και για την πόλη του. Σύμφωνα με τον Παυσανία, οι αρχαιότεροι από τους Ζάνες έγιναν από το χρηματικό πρόστιμο που επιβλήθηκε το 384 π. Χ. στον Θεσσαλό πυγμάχο Εύπωλο, ο οποίος δωροδόκησε τρεις αντιπάλους του με σκοπό να ανακηρυχθεί ο ίδιος νικητής.
Αντίστοιχη ήταν η ποινή που επιβλήθηκε και στους αντιπάλους του, οι οποίοι συναίνεσαν στην προσφορά του Εύπωλου.

Αργότερα, κατασκευάστηκαν άλλα έξι αγάλματα, από τον Αθηναίο αθλητή του πεντάθλου Κάλιππο, επειδή δωροδόκησε τους συναθλητές του.
Ο Αλεξανδρινός παγκρατιαστής Σαραπίων, ήταν ο πρώτος αθλητής που τιμωρήθηκε από τους Ήλειους κριτές για δειλία, διότι φοβήθηκε και εγκατέλειψε κρυφά τον ιερό χώρο της Ολυμπίας.

Σήμερα σώζονται στην αρχαία Ολυμπία 16 πέτρινα βάθρα των αγαλμάτων, τα οποία είναι τοποθετημένα το ένα δίπλα στο άλλο μπροστά από τη μνημειακή είσοδο του Σταδίου της Αρχαίας Ολυμπίας, την Κρύπτη. Αθλητές, προπονητές, ελλανοδίκες και φίλαθλοι περνούσαν μπροστά από τα αγάλματα των παραβατών για τα εισέλθουν στο στάδιο, τα οποία βρίσκονταν εκεί για να τους διασύρουν εφ’ όρους ζωής!

Δωροδοκία ελλανοδικών
Ο δημόσιος εξευτελισμός, οι όρκοι, οι αποκλεισμοί, τα μαστιγώματα και τα χρηματικό πρόστιμα δεν ήταν αρκετά να αποτρέψουν ούτε τους αθλητές, ούτε τους ελλανοδίκες.
Σύμφωνα με τον ιστορικό Κάσσιο Δίων οι ελλανοδίκες στην περίπτωση του δρομέα Λέοντα από την Αμβρακία το 396 π.Χ. δωροδοκήθηκαν με 1 εκατομμύριο σηστερτίους (4.5 εκ. ευρώ σήμερα) από τον Αυτοκράτορα Νέρωνα προκειμένου να επιτρέψουν στον διαγωνιζόμενο να νικήσει μία σειρά αγωνισμάτων.

Σήμερα πλην των υπολοίπων δωροδοκούνται και οι «αθάνατοι»

Σήμερα δεν είναι μόνο αθλητές, προπονητές και κριτές αυτοί που προσπαθούν να εξαπατήσουν, είτε να δωροδοκήσουν, αλλά και οι «αθάνατοι». Το 2004 ο αντιπρόεδρος της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής, Κιμ Ουν-Γιονγκ ο οποίος είχε εμπλακεί στο σκάνδαλο ανάθεσης των Αγώνων σε Σεούλ και Σολτ Λεικ Σίτι και βρέθηκε ένοχος γι αυτό, φέρεται να έλαβε δώρα και χρηματικά ποσά που άγγιζαν τα 700.000 δολάρια.

Κάθε δύο χρόνια τα μέλη της ΔΟΕ ψηφίζουν για τη χώρα που θα φιλοξενήσει τους επόμενους Ολυμπιακούς Αγώνες, με τις ενδιαφερόμενες πόλεις να καταθέτουν τους φακέλους υποψηφιότητας ανάληψης των Αγώνων και μαζί κάτω από το τραπέζι ποσά προκαλούν ίλιγγο. Αυτό ήταν το μόνο πρόβλημα που δεν αντιμετώπιζαν στην Αρχαία Ελλάδα, αφού οι Αγώνες διεξάγονταν σταθερά στην Αρχαία Ολυμπία.

 

Τελευταία Νέα