Τριφύλλι πάνω στη λάβα

H σφραγίδα στο διαβατήριο ήταν μία έκπληξη, για τον ανυποψίαστο Ελληνα ταξιδιώτη: ένα καταπράσινο τριφύλλι!

«Να πού πρέπει να έρχονται για το ιδανικό ταξίδι του μέλιτος οι οπαδοί του Παναθηναϊκού», είπε κάποιος από την παρέα.

Ο άλλος, όμως, το πήρε στραβά. «Εννοείς ότι θα γίνει η ομάδα μου ολοκαύτωμα; Μπορεί να έφυγε ο Ομπράντοβιτς, αλλά δεν θα καταστραφούμε κιόλας. Το γήπεδο, άλλωστε, παραμένει ηφαίστειο»!

Η Μοντσεράτ είναι μία κουκίδα στο χάρτη της Καραϊβικής, στο αρχιπέλαγος των Μικρών Αντιλλών. Ηφαιστειογενές, όπως τα περισσότερα από τα νησιά της περιοχής.

Τα περισσότερα ηφαίστεια της γειτονιάς είναι σβησμένα ή κοιμούνται τον ύπνο του δικαίου. Το δικό της υποφέρει εσχάτως από αϋπνίες.

Τον Ιούνιο του 1995, το τρομερό ηφαίστειο της Μοντσεράτ, ονόματι Σουφριέρ («θειάφι»), βάλθηκε να βρυχάται, να βήχει και να ξερνάει φωτιές.

Μέσα στα δυόμισυ χρόνια που ακολούθησαν, έθαψε το μισό νησί κάτω από στάχτες και λάβα. Η πρωτεύουσα, το Πλύμουθ, έγινε μία σύγχρονη Πομπηία. Το παλιό αεροδρόμιο εξαφανίστηκε.

Δεκαεννέα άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, χιλιάδες άλλοι έμειναν άστεγοι, τα χωράφια και τα ζώα των φτωχών κάηκαν, οι βίλες των πλουσίων μεταμορφώθηκαν σε κουφάρια, το ένα τρίτο των κατοίκων έγιναν πρόσφυγες στην Αγγλία ή στα γειτονικά νησιά.

Το μισό νησί παραμένει και σήμερα ακατοίκητο, απαγορευμένη ζώνη όπου βαδίζουν μόνο επιστήμονες, ένας γκρίζος εφιάλτης που αρχίζει εκεί όπου τελειώνουν καταπράσινοι λόφοι και δαντελένιες ακρογιαλιές με μαύρη άμμο.

Το ηφαίστειο καπνίζει ακόμη. Μολονότι το παρατηρητήριο που φυτεύτηκε στις πλαγιές του αντικρυστού λόφου είναι το πιο σύγχρονο της οικουμένης, ουδείς κοιμάται ήσυχος στη Μοντσεράτ.

Όμως, το νησάκι ζωντανεύει όταν πλησιάζει η γιορτή του Αγίου Πατρικίου. Το τριφύλλι, που λέγαμε, δεν είναι ελληνικό αλλά ιρλανδέζικο.

Οι ιρλανδικές καταβολές των πρώτων εποίκων του (από τον 17^ο αιώνα κιόλας) δρομολογούν μία παράξενη αδελφική σχέση, η οποία απεικονίζεται ακόμα και στην επίσημη σφραγίδα των τελωνείων της Μοντσεράτ.

Οποιος περνάει τα σύνορά της, επιβάτης μικροσκοπικού οκταθέσιου αεροσκάφους ή ανεμοδαρμένου φέρι, εισπράττει για σουβενίρ ένα καταπράσινο τριφυλλάκι στο διαβατήριό του. Η απόλυτη συλλεκτική σφραγίδα, δίπλα στις πολλές τις ανιαρές και τις ανέμπνευστες.

Τα κρουαζιερόπλοια με τους Αμερικάνους δεν πλησιάζουν στη Μοντσεράτ. Δεν έχει άλλωστε ονειρεμένες αμμουδιές, ούτε αφορολόγητες αγορές.

«Εδώ έρχονται, όσοι έρχονται, για να δουν το ηφαίστειο ή για να καταδύσεις στο βυθό». Η κόλαση επί της γης και ο παράδεισος κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. Μέσα σε λίγα τετραγωνικά.

Όταν εξερράγη το ηφαίστειο, μετά από 400 χρόνια αδράνειας, οι αρχές διέταξαν την εκκένωση του νότιου τμήματος του νησιού. Σχεδόν όλοι υπάκουσαν στην εντολή.

Ορισμένοι έτρεξαν, αλλά δεν πρόλαβαν να φτάσουν σε ασφαλές έδαφος. Κάποιοι ζούσαν ανυποψίαστοι στις πλαγιές του βουνού και κάηκαν ζωντανοί.

Ακόμη και σήμερα, η Μοντσεράτ θυμάται ένα ζευγάρι θρησκόληπτων Καναδών, που είδε τον τρόμο να έρχεται, αλλά προσπάθησε να τον νικήσει με μοναδικό όπλο την πίστη στο Θεό.

Είχαν το χρόνο για να φύγουν, αλλά αγνόησαν τα παρακάλια των ντόπιων. «Θα μας προστατεύσει ο Κύριος», είπαν, και αναζήτησαν καταφύγιο στην αυλή μίας μικρής εκκλησίας.

Οι τοίχοι έστειλαν τη λάβα δεξιά και αριστερά και έσωσαν το ζευγάρι. Ωστόσο, οι τρομακτικές θερμοκρασίες προξένησαν ανεπανόρθωτη ζημιά στη μικρή τους κορούλα.

Το κοριτσάκι παραμορφώθηκε φριχτά και νοσηλεύτηκε επί μήνες στη Γουαδελούπη. Οι γονείς του ζήτησαν αποζημιώσεις από την βρετανική κυβέρνηση (η οποία διατηρεί την υψηλή εποπτεία της αποικίας), αλλά έμειναν με άδεια χέρια. «Είναι δικό σας το λάθος», τους είπαν.

Πέρασαν πολλές μέρες και ο επισκέπτης από τη μακρυνή Ελλάδα έφτασε στην εξίσου ηφαιστειογενή, αλλά πιο ξέγνοιαστη, Ντομινίκα. Η δική της σφραγίδα ήταν απλή, συνηθισμένη, καμία σχέση με το πράσινο τριφύλλι της Μοντσεράτ.

Ένα φανάρι έχει όλο κι όλο η πρωτεύουσα Ροζό. Οδηγώντας στο λάθος ρεύμα, αριστερά, ο φίλος μας σταμάτησε στο κόκκινο και έριξε μια ματιά στο φορτηγάκι που διέσχιζε το σταυροδρόμι.

Ο μελαψός τύπος που καθόταν στη θέση του οδηγού, μάλλον μετανάστης από τη Βενεζουέλα, φορούσε ερυθρόλευκη ποδοσφαιρική φανέλα.

«Καμιάς Ατλέτικο θα είναι», σκέφτηκε ο δικός μας. Ωσπου είδε καθαρά το σήμα. Δεν υπήρχε περίπτωση να το μπερδέψει με άλλο. Δαφνοστεφανωμένο έφηβο στο στήθος έχει μόνο ο Ολυμπιακός.

Φανέλα του Ολυμπιακού στη Ντομινίκα και πράσινο τριφύλλι στη Μοντσεράτ! «Είναι καιρός να επιστρέψω», είπε ο Ελληνας ταξιδιώτης. «Αρχισα και βλέπω παραισθήσεις».