Mαθήματα από το Μπιλμπάο

Σπουδαίες ακαδημίες υπάρχουν πολλές. Με καλούς προπονητές, εγκαταστάσεις, μεθοδολογία, δίκτυο εντοπισμού, επιστημονικό προσωπικό. Ειδικά στην Ισπανία, που κάνει θραύση σε όλες τις ηλικίες. «Προπόνησε οποιονδήποτε νεαρό Ισπανό παίκτη και θα καταλάβεις ότι είναι πραγματικά ψυχωμένοι με τη νίκη», έγραψε στους συμπατριώτες του τους Άγγλους ο Άλεξ Κλάφαμ, νεαρός προπονητής που άφησε το Νησί για να συγκρίνει καταστάσεις.

Η Αθλέτικ Μπιλμπάο όμως είναι μια εντελώς ξεχωριστή περίπτωση. Και η διαφορετικότητα στην ανάπτυξη προκύπτει από την ίδια τη φύση του συλλόγου και την επιμονή σε καιρούς σύγχρονου ποδοσφαίρου στο στοιχείο που όλα αυτά τα χρόνια την κάνει μοναδική: Τους παίκτες με βασκικές ρίζες. Παρά τους περιορισμούς, η επιμονή τη διατηρεί σε υψηλό επίπεδο. Η Αθλέτικ δεν έχει υποβιβαστεί ποτέ στα 119 χρόνια της ιστορίας της. Είναι η μοναδική ομάδα, μαζί με τη Ρεάλ Μαδρίτης και τη Μπαρτσελόνα που έχει να υπερηφανεύεται γι' αυτό. Αυτή ακριβώς η ιδιαιτερότητα της περιορισμένης απόκτησης παικτών είναι επίσης ένας βασικός λόγος για την επιτυχία σε επίπεδο υποδομών, κάνοντας τη δουλειά στη Λεθάμα, το προπονητικό κέντρο των Βάσκων, κάτι περισσότερο από αυτοσκοπό.

Ο Γιόσου Σαριέγκι, ο οποίος γνώρισε τη χώρα μας από το πέρασμά του στον Παναθηναϊκό είναι Βάσκος και έχει φορέσει τη φανέλα της Μπιλμπάο. Είναι επίσης προπονητής στα τμήματα υποδομής της Σοσιεδάδ. «Η Αθλέτικ είναι ένας σύλλογος που απέχει πολύ από το τυπικό. Γιατί δεν είναι εύκολο να επιλέγεις παίκτες από μία κοινότητα με λιγότερους από τρία εκατομμύρια κατοίκους. Είναι περίπλοκο. Και όμως είναι μόνιμα στην πρώτη κατηγορία και μάλιστα σε υψηλό επίπεδο. Είναι φοβερό, αυτό είναι ξεκάθαρο. Σε τελική ανάλυση ο σύλλογος είναι η ακαδημία του. Δουλεύουν με την ακαδημία, όπως κάνουμε κι εμείς. Όλες οι ομάδες εδώ, η Σοσιεδάδ, η Οσασούνα, η Αλαβές, δίνουν πολύ μεγάλη σημασία στα τμήματα υποδομών τους και έτσι οι περισσότεροι ποδοσφαιριστές εδώ διαμορφώνονται με συγκεκριμένο τρόπο από πολύ μικρή ηλικία. Και όλοι βλέπουμε το αποτέλεσμα», τονίζει στο FourFourTwo τoυ gazzetta.gr o παλαίμαχος στόπερ.

To Skysports έστειλε πρόσφατα άνθρωπο στη Μπιλμπάο, προσπαθώντας να κατανοήσει τους άξονες της επιτυχίας και το τι μπορεί να διδάξει στους Άγγλους. Δεν είναι μόνο δημοσιογράφοι. Ο Χοσέ Μαρία Αμορότου, τεχνικός διευθυντής της ομάδας (για την ακρίβεια είναι από τις λίγες περιπτώσεις στην Ισπανία που αποτελεί παράλληλα τεχνικό διευθυντή και αθλητικό διευθυντή κι αυτό δεν είναι τυχαίο), αποκάλυψε ότι επισκέπτονται το «στρατηγείο» της Λεθάμα αρκετοί προπονητές τόσο από Αγγλία, όσο και από άλλες χώρες, θέλοντας να ζήσουν από κοντά την φιλοσοφία και τη μεθοδολογία των «λιονταριών». Φορούν μπλούζες της ομάδας, έχουν ελεύθερη πρόσβαση σε αποδυτήρια και προπονήσεις. Η Μπιλμπάο δεν έχει να κρύψει τίποτα. Το 2011 εξέδωσε εικονογραφημένο βιβλίο με τίτλο «οι ροχιμπλάνκος που βρυχώνται», προκειμένου να διαδώσει στα παιδιά τις αξίες του συλλόγου και να δείξει ότι οι πύλες για το όνειρο είναι ανοιχτές.

Είναι αλήθεια πως η Λεθάμα έχει διευρύνει τις πόρτες της λίγο παραπάνω, καθώς το «μόνο Βάσκοι» μότο που συνοδεύει την πορεία της πρώτης ομάδας δεν σημαίνει ότι ο παίκτης πρέπει να έχει γεννηθεί αποκλειστικά στην αυτόνομη κοινότητα που εδρεύει ο σύλλογος. Μπορεί να το κάνει και με παίκτες που έχουν «αναπτυχθεί» στην ομάδα, που έχουν δηλαδή ενταχθεί από μικρές ηλικίες στην ακαδημία, σε βασκικές ομάδες ή γειτονικές ομάδες και έχουν ακολουθήσει όλη την πορεία μέχρι την κορυφή. Η μεταγραφή του Λαπόρτ, ο οποίος είχε πολύ μακρινούς δεσμούς αίματος με τη χώρα των Βάσκων και πήγε σε ομάδα της περιοχής μετά από μεσολάβηση της Αθλέτικ, προκάλεσε αρκετή κουβέντα σχετικά με το «άνοιγμα» της φιλοσοφίας.

Ο Ινιάκι για παράδειγμα γεννήθηκε στο Μπιλμπάο από Αφρικανούς μετανάστες, ενώ σε άλλες περιπτώσεις, όπως του Σαμπορίτ, οι προϋποθέσεις έγιναν τόσο ελαστικές που αντέδρασαν οι οπαδοί. Ακόμα κι έτσι όμως, η Αθλέτικ προσαρμόζεται όσο μπορεί, αλλά παραμένει πιστή στη φιλοσοφία της. Ο Σαριέγκι εξηγεί: «Αυτό συμβαίνει καιρό. Όχι μόνο με Γάλλους, αλλά και με Ισπανούς, όπως Ριοχάνος (σ.σ από την κοινότητα της Λα Ριόχα, που συνορεύει με τη χώρα των Βάσκων). Εντάχθηκαν όμως πολύ νέοι στην ομάδα, για παράδειγμα 12 χρονών. Διαμορφώνονται δηλαδή στην ακαδημία της Αθλέτικ, μπολιάζονται στην φιλοσοφία της. Για εμένα αυτό δεν δείχνει ότι η ομάδα παρεκκλίνει από τη φιλοσοφία της. Συμβαίνει άλλωστε εδώ και πολλά χρόνια, πάνω από 20. Ο Εσκέρο, ο Χόσε Μάρι και άλλοι Ριοχάνος. Μεγάλωσαν στις ακαδημίες της Αθλέτικ, με τη φιλοσοφία τους. Δεν είναι Βάσκοι, αλλά μεγαλώνουν με τις αρχές της ομάδας και αυτό δεν είναι κατακριτέο, δεν νομίζω ότι αλλοιώνει τη φιλοσοφία της ομάδας».

Το δίκτυο σκάουτινγκ λοιπόν έχει πιο ανεπτυγμένο πεδίο δράσης αλλά το σημαντικότερο, όπως εξηγεί στο gazzetta.gr και ο Σαριέγκι, είναι η δουλειά που γίνεται μετά την ένταξη και η συνέχεια. Αυτή η απίστευτη συνέχεια που υπάρχει στην ομάδα. Θαρρείς και όλο το ποδοσφαιρικό οικοδόμημα της Μπιλμπαό, από τα μικρά τμήματα μέχρι την ίδια ομάδα είναι κουρδισμένο στον ίδιο τόνο. Ο Γιόσου Σαριέγκι το έζησε εκ των έσω. «Τα τμήματα υποδομής δουλεύουν με παρόμοιο τρόπο με την πρώτη ομάδα, είναι πολύ κοντά. Όλη η δουλειά που γίνεται έχει στόχο να προετοιμάσει τον παίκτη για την πρώτη ομάδα. Αυτός είναι ο ύψιστος στόχος. Φυσικά πολλοί ποδοσφαιριστές στο δρόμο χάνονται, αλλά η προετοιμασία είναι πάνω σε αυτή την αρχή, να τους προετοιμάσει για να παίξουν στην πρώτη κατηγορία, στην πρώτη ομάδα»., προσθέτει ο πρώην στόπερ του Παναθηναϊκού. Ο Αμορόρτου ξεκαθαρίζει στο Sky ότι αυτή η σχέση πρώτης ομάδας με την ακαδημία είναι πολύ σημαντική. «Δεν υπάρχει ένας χώρος για τους νέους και ένας άλλος για την πρώτη ομάδα. Οι παίκτες 16, 17 και 18 ετών συνυπάρχουν με τους βασικούς. Ίσως δεν παίζουν μαζί στα επίσημα ματς, αλλά μεγάλωσαν μαζί. Δεν υπάρχουν σύνορα. Είναι όλα μέρος της φιλοσοφίας μας».

Ολα όσα γίνονται είναι ανοιχτά για τον κόσμο, μικροί και μεγάλοι φίλοι της ομάδας ενθαρρύνονται να δουν πως δουλεύει το ποδοσφαιρικό καμάρι τους. Οι γονείς ξέρουν ότι η Λεθάμα είναι το κατάλληλο μέρος για να προετοιμαστεί ο γιος τους κατάλληλα για να παίξει ποδόσφαιρο. Για να δουλέψουν ουσιαστικά, σε ομαδικό και ατομικό επίπεδο, όχι σκεπτόμενοι πως θα πάρουν μεταγραφή ή πως θα βρουν έναν καλό μάνατζερ για να πιέσει, αλλά τη δική τους εξέλιξη μέσω αυτής του συνόλου. Ξέρουν πως αν κάποιο παιδί αξίζει, οι προπονητές δεν θα φοβηθούν να του δώσουν την ευκαιρία να παίξει με μεγαλύτερους ακόμα κι αν ο ίδιος ο ποδοσφαιριστής θεωρεί ότι είναι ακόμα μικρός. Και όταν οι μεταγραφικές επιλογές είναι περιορισμένες, η επένδυση σε πρόσωπα, τεχνολογία και εγκαταστάσεις που πλαισιώνουν το οικοδόμημα μοιάζει μονόδρομος.

Η πορεία γνωστή: Πρώτα στην Μπασκόνια, στην τέταρτη κατηγορία με δανεισμό. Ύστερα στη Β' ομάδα. Και όσοι αξίζουν, στην πρώτη ομάδα. Ο Ινιάκι Γουίλιαμς, ο Κέπα, ο Λαπόρτ, ο Γιεράι, αποτελούν χαρακτηριστικά παραδείγματα, ενώ για επόμενη μέρα στον προπονητικό θώκο επιλέχθηκε Ο Θιγάντα, ο οποίος ήταν για χρόνια στη δεύτερη ομάδα. Όλη αυτή η πορεία έχει πολλαπλά οφέλη. Ο Ερνέστο Βαλβέρδε έχει σταθεί αρκετές φορές στο εκπληκτικό κλίμα που συνάντησε στα αποδυτήρια, στην ομαδικότητα και το πνεύμα για το οποίο πασχίζουν χρόνια και χρόνια αρκετοί προπονητές. Η ξεχωριστή ταυτότητα του συλλόγου μπολιάζει τους παίκτες με πάθος, μάχονται για ιδανικά που στο σύγχρονο ποδόσφαιρο σπανίζουν όλο και περισσότερο. Για τη φανέλα, την ομάδα, τους συμπαίκτες, τον κόσμο, την πόλη, την κοινότητα. Και φυσικά σε αγωνιστικό επίπεδο η ομοιογένεια και η κατανόηση των μεθόδων κατακτάται πολύ ευκολότερα.

Είναι ίσως και κάτι άλλο, που έχει περισσότερο πολιτισμικές, παρά ποδοσφαιρικές ρίζες. «Ξέρεις, εμείς οι Βάσκοι είμαστε μια κοινότητα που δίνουμε πολύ μεγάλη σημασία στη δουλειά και σεβόμαστε τους πάντες. Ξέρουμε πολύ καλά ότι και στο ποδόσφαιρο, όπως και σε άλλους τομείς, για να κατακτήσεις πράγματα πρέπει να δουλέψεις σκληρά και μεθοδικά, δεν αγοράζονται όλα», λέει ο Γιόσου Σαριέγκι, βλέποντας την νοοτροπία αυτή να έχει περάσει και στο γήπεδο και να αυξάνει ακόμα περισσότερο το πάθος σε προπονήσεις και αγώνες.

Παρά τη διαφορετικότητά της η Μπιλμπάο αγωνίζεται στον ίδιο κόσμο με τις υπόλοιπες ομάδες. Και το μάθημά της εστιάζεται ακριβώς στη διαχείριση του ταλέντου, την εμπιστοσύνη, τη συνέχεια και την υπομονή. Ο επίλογος στον Αμορόρτου: «Σε μια εποχή που τόσοι πολλοί νεαροί παίκτες απορρίπτονται αδίστακτα από ομάδες κορυφαίου επιπέδου, η Αθλέτικ είναι περήφανη που έχει μια διαφορετική προσέγγιση. Αν έπρεπε να δώσω μία συμβουλή σε άλλες ομάδες, αυτή θα ήταν να είστε υπομονετικοί με την εξέλιξη των παιδιών. Μην αγοράζεται παίκτες, αντί να δίνεται ευκαιρίες στους νεαρούς σας. Στον κόσμο του ποδοσφαίρου δυστυχώς δεν υπάρχει υπομονή. Αλλά για τη φιλοσοφία μας, πρέπει να είμαστε υπομονετικοί και πρέπει να δείχνουμε εμπιστοσύνη. Δεν είναι εύκολο, αλλά λειτουργεί. Για εμάς κάθε παιδί είναι ένα μακροπρόθεσμο πλάνο. Έχει να κάνει με τη συνέχεια, την εμπιστοσύνη και την αίσθηση του ανήκειν. Δυνατές αξίες...»