Ο τίτλος του κειμένου δεν είναι κάποιο κλισέ. Είναι η πραγματικότητα. Οι ακαδημίες του Άγιαξ ονομάζονται «De Toekomst», το μέλλον. Βρίσκονται δίπλα σε έναν αυτοκινητόδρομο στα προάστια του Άμστερνταμ. Οκτώ γήπεδα σε εξαιρετική κατάσταση και ένα διώροφο κτήριο, που έχει τα πάντα. Αποδυτήρια, αίθουσες διδασκαλίας, εστιατόρια, τα γραφεία των προπονητών και των επιστημονικών συνεργατών.

Οι γονείς και οι προπονητές έχουν τη δυνατότητα να βλέπουν τους νεαρούς παίκτες να προπονούνται με έναν καφέ ή μία μπύρα στο χέρι. Τα πάντα γύρω από την ακαδημία, στην οποία δουλεύουν κυρίως πρώην παίκτες του Άγιαξ αποπνέει ένα πράγμα: ποιότητα. «Όλες οι σύγχρονες ιδέες για το πώς πρέπει να εξελίσσεται ένας παίκτης, ξεκίνησαν από τον Άγιαξ», μας είπε ο Χιου Τζένκινς, ένας από τους αρχιτέκτονες του προγράμματος των ακαδημιών στην Αγγλία.

Την ώρα που βρισκόμασταν στην ακαδημία, έφτασαν 21 παίκτες ηλικίας 7-8, προκειμένου να δοκιμαστούν. Ήταν όλοι από την περιοχή του Άμστερνταμ. Τους εντόπισαν scouts του συλλόγου και ήθελαν να τους δουν και από κοντά. Χωρίστηκαν σε ομάδες των 4 και άρχισαν να παίζουν σε ένα γήπεδο, όπου η μπάλα δεν έβγαινε έξω. Υπήρχαν εμπόδια στις πλάγιες γραμμές. Κάποιοι από αυτούς θα βρεθούν μόνιμα στην ακαδημία.

Δίπλα μου διάφοροι προπονητές, οι οποίοι κοιτούσαν συνεχώς τις σημειώσεις τους, ώστε να συνδέσουν τα ονόματα με τους αριθμούς των παικτών. Ένας από αυτούς ήταν ο Ρόναλντ Ντε Γιονγκ. «Ποτέ δεν κοιτάζω πόσα γκολ πετυχαίνει ένας παίκτης ή ποιος είναι ο πιο γρήγορος. Αυτό μπορεί απλά να συμβαίνει γιατί κάποιος έχει καλύτερη σωματοδομή ή βρίσκεται σε καλύτερο επίπεδο εξέλιξης από τους άλλους. Αυτό που κοιτάζω είναι πώς τρέχει κάποιος. Αν δείχνει δημιουργικότητα όταν έχει την μπάλα. Αν αγαπάει πραγματικά το παιχνίδι. Αυτά είναι που σου δείχνουν ότι ο παίκτης έχει τη δυνατότητα να ξεχωρίσει όταν μεγαλώσει», μας εκμυστηρεύτηκε.

Ο Ντε Γιονγκ είναι ένας από τους 60 scouts, που δουλεύουν εθελοντικά στον Άγιαξ. Η κανονική του δουλειά είναι φύλακας σε σωφρονιστικό κατάστημα και τα Σαββατοκύριακα ταξιδεύει συνεχώς στην περιοχή του Άμστερνταμ με τα έξοδα πληρωμένα, ώστε να κάνει την «πρώτη διαλογή». Μπορεί να παρακολουθεί έναν παίκτη για μήνες ή και χρόνια και αφού δώσει το ΟΚ εκείνος, τότε κάποιος από τους «μόνιμους» scouts ακολουθεί. Τότε, η διοίκηση στέλνει το γράμμα στην οικογένεια του παίκτη με την πρόσκληση για τα δοκιμαστικά στην ακαδημία.

Ένας από τους παίκτες που εκείνη τη στιγμή δοκιμάζονταν ήταν ανακάλυψη του Ντε Γιονγκ, που ποτέ δεν κατάφερε να γίνει επαγγελματίας, μένοντας σε ερασιτεχνικό επίπεδο. «Έχει εκπληκτικό ταλέντο», μας λέει με σιγουριά. Ακόμη, όμως, και να τα κατάφερνε ο πιτσιρικάς θα περνούσε το πρώτο στάδιο από τις πολλές προκλήσεις, που θα ακολουθούσαν. Ο Άγιαξ πιέζει τους παίκτες, ώστε να φτάσουν στο μάξιμουμ των δυνατοτήτων τους. Δεν είναι το καλύτερο περιβάλλον για ένα μικρό παιδί, όμως στο τέλος μπορεί να σε ανταμείψει πλουσιοπάροχα.

Περίπου 200 παίκτες προπονούνται ανά πάσα στιγμή στο «Toekomst» από ηλικία 7 έως 19 ετών. Κάθε χρόνο, όμως, κάποιοι από όλες τις ηλικίες ενημερώνονται ότι δεν έχουν αυτό που χρειάζεται για να συνεχίσουν, ώστε να ανοίξουν θέσεις για τους επόμενους. Και αυτή η αξιολόγηση δεν γίνεται μόνο για τους παίκτες, αλλά και για τους προπονητές. Ξεναγός μας ήταν ο Μάαρτεν Χίνκ, πατέρας ενός παιδιού που μόλις λίγες ημέρες νωρίτερα ενημερώθηκε ότι αυτή θα είναι η τελευταία του χρονιά στην ακαδημία σε ηλικία 15 ετών.

Ο Μάαρτεν μας έβαλε στη λογική του Άγιαξ. Κάθε παίκτης που μπαίνει στην ακαδημία, μαθαίνει πρώτα τα ιδανικά του συλλόγου. «Τα μικρά παιδιά πίνουν το τσάι τους με κούπες που έχουν το λογότυπο του Άγιαξ. Κοιμούνται με πιτζάμες με το λογότυπο του Άγιαξ σε αντίστοιχα σεντόνια. Αυτό γίνεται σε όλα», μας αποκάλυψε. «Κάθε άνοιξη υπάρχει μεγάλο άγχος για το αν θα συνεχίσουν και την επόμενη σεζόν. Τώρα, κάποιες φορές αρχίζουν να πέφτουν οι βαθμοί τους στο σχολείο. Δεν μπορούν να κοιμηθούν τα βράδια. Το ποδόσφαιρο, όμως, είναι σκληρός κόσμος και είναι καλύτερα να τους προετοιμάζεις από νωρίς».

Όλοι οι παίκτες μένουν σε ακτίνα 40 χιλιομέτρων από τη βάση και ο Άγιαξ έχει επιστρατεύσει 30 λεωφορεία, για να τους μαζεύει. Οι γονείς δεν πληρώνουν σχεδόν τίποτα, παρά μόνο 12 ευρώ ετησίως. Ο Άγιαξ έχει κάνει λάθη και συνεχίζει να κάνει. Κανένας δεν είναι τέλειος. Μόλις ένα μικρό ποσοστό από τους παίκτες θα γίνουν επαγγελματίες. Ο σύλλογος, όμως, προτιμά να τους λέει την αλήθεια κατάματα και να μην υπόσχεται πράγματα που δεν μπορεί να υλοποιήσει, ξοδεύοντας παράλληλα χρήματα για το τίποτα.

Ο σύλλογος, άλλωστε, στο site του τονίζει ότι δεν δέχεται αιτήσεις, ώστε κάποιος να φέρει το παιδί του στην ακαδημία. Θα βρεθεί μόνο αν ακολουθηθεί η διαδικασία που έχει θεσπιστεί εδώ και πολλά χρόνια. «Κάποια μέρα σε ένα ματς της U15 τον είδα ξαφνικά πίσω μου. Μόνο του», μας είπε ο Μάαρτεν για τον διευθυντή της ακαδημίας Μίχαελ Κινσμπέργκεν. «Κρατούσε συνεχώς σημειώσεις. Κερδίζαμε με 2-0 και του είπα ότι είχα εντυπωσιαστεί. Έτσι πιστεύεις;, μου απάντησε. Εγώ το βλέπω ως καταστροφή. Παίζουμε σε πολύ χαμηλό τέμπο. Πολύ αργά».

Ξαφνικά, καταλαβαίνουμε ότι σε έναν χώρο που βρίσκονται τόσα παιδιά, δεν ακούμε ούτε φωνές ούτε γέλια. Όλα γίνονται άκρως επαγγελματικά. Οι παίκτες έως 12 ετών προπονούνται μόλις τρεις φορές την εβδομάδα. «Είναι αρκετό για αυτές τις ηλικίες», μας είπε ο Κινσμπέργκεν. «Έχουν οικογένειες και προσωπική ζωή. Δεν θέλουμε να τους το στερήσουμε αυτό. Όταν δεν είναι μαζί μας, παίζουν πάλι ποδόσφαιρο με τους φίλους τους στο δρόμο. Κάποιες φορές αυτό είναι πιο σημαντικό. Έχουν την μπάλα και κανένας δεν τους λέει τι πρέπει να κάνουν».

Σε ηλικία 15 ετών, πλέον, ξεκινάνε να προπονούνται 5 φορές την εβδομάδα. Έκατσα στην άκρη ενός γηπέδου, καθώς μου κίνησε την περιέργεια το γεγονός ότι ένας παίκτης έκανε ατομική προπόνηση. Ήταν ο Τζάστιν Κλάιφερτ, που δεν λάμβανε ακόμα μέρος σε όλες τις προπονήσεις της πρώτης ομάδας. Ένας από τους προπονητές του έδειχνε πώς πρέπει να ντριμπλάρει με ταχύτητα. Την ίδια στιγμή σε ένα άλλο γήπεδο πιο δίπλα ο Ρούμπεν Γιόνκιντ, που ειδικεύεται στον στίβο, μάθαινε σε έναν 15χρονο παίκτη πώς πρέπει να τρέχει σωστά.

«Ο τρόπος που τρέχει θυμίζει... πάπια», μας είπε. «Με αυτόν τον τρόπο καταναλώνει πολλή ενέργεια και θα πρέπει να αλλάξει, ώστε να τρέχει πιο έξυπνα». Ο Γιόνκιντ δούλευε με τον συγκεκριμένο παίκτη για αρκετές εβδομάδες. «Μπορεί να τρέξει σωστά συνειδητά, όμως δεν έχει αποτυπωθεί ακόμα στο υποσυνείδητό του». Ο Άγιαξ κρατάει αναλυτικές αναφορές για κάθε παίκτη της ακαδημίας. Βρεθήκαμε στο γραφείο ενός εκ των υπεύθυνων για την φυσική κατάσταση.

Εκείνη τη στιγμή χτύπησε την πόρτα ένας 14χρονος, περιμένοντας τα αποτελέσματα της λιπομέτρησής του. Το αποδεκτό σε αυτές τις ηλικίες είναι 13%. Στα 17 πέφτει στο 12%. «Την πρώτη φορά που κάποιος παίκτης ξεπεράσει το όριο, δείχνουμε επιείκεια», μας τόνισε. «Δίνουμε κάποιες κατευθύνσεις σχετικά με τη διατροφή, όμως αν τα πράγματα δεν βελτιωθούν, ζητάμε τη βοήθεια διατροφολόγου. Καλούμε τους γονείς και τους ενημερώνουμε, προσφέροντας και ειδικό πρόγραμμα ασκήσεων».

Φυσικά, τα πάντα παρακολουθούνται τεχνολογικά. «Αν ένας παίκτης έρθει και μας πει ότι κουράστηκε και δεν μπορεί να συνεχίσει, μπορούμε να κοιτάξουμε τα δεδομένα και να του πούμε: όλα δείχνουν φυσιολογικά. Προπονήθηκες στο 75% των δυνατοτήτων σου. Θα πρέπει να κάνεις ξανά τα τεστ την επόμενη εβδομάδα. Οι παίκτες καταλαβαίνουν ότι δεν πρόκειται για τιμωρία. Είναι μία ευκαιρία να γίνεις καλύτερος».

Η ακαδημία του Άγιαξ δεν είναι ούτε παιδότοπος, ούτε ένα ρομαντικό μέρος. Είναι δουλειά. «Με τα χρήματα που εξασφαλίζουμε από τις πωλήσεις παικτών, μπορούμε να συνεχίσουμε τη δουλειά μας για χρόνια», τόνισε ο Κινσμπέργκεν. Μέσα σε όλα τα άλλα συναντήσαμε και ένα παίκτη, που είδε τον καλύτερό του φίλο να κόβεται. Ο σύλλογος δεν επιτρέπει σε παίκτες χωρίς επαγγελματικό συμβόλαιο να μιλάνε στον Τύπο, αλλά συμφωνήσαμε ότι δεν θα αναφέρουμε το όνομά του.

«Ήμουν στο δεύτερο έτος στην ακαδημία (σ.σ. μπήκε σε ηλικία 8 ετών) και μου είπαν: Η παραμονή σου δεν είναι σίγουρη. Δεν μπορείς να ξέρεις αν θα είσαι ανάμεσα σε εκείνους που θα μείνουν μέχρι την τελευταία στιγμή. Μου είπαν ότι τεχνικά είμαι καλός, αλλά έπαιζα πολύ παθητικά». Ο συγκεκριμένος παίκτης θεωρείται αυτή τη στιγμή από τους καλύτερους του Άγιαξ. «Πριν δύο χρόνια ο καλύτερός μου παίκτης βρέθηκε εκτός της ακαδημίας. Δεν μιλάμε πολύ πλέον. Νόμιζε ότι δεν επικοινωνούσα μαζί του συχνά και δεν τον στήριξα. Ήταν έξαλλος. Τότε κατάλαβα ότι ήταν απλά φίλος μου στο ποδόσφαιρο και ότι δεν μπορείς να έχεις πραγματικούς φίλους στον Άγιαξ».

Ο Ντε Γιονγκ μας προσκάλεσε να πάμε μαζί του να δούμε έναν παίκτη που παρακολουθεί. «Είναι γεννημένος το 2012», λέει. «Δεν πιστεύω ότι έχει ξεκινήσει σχολείο. Νομίζω ότι ακόμα πηγαίνει στον παιδικό σταθμό». Εκεί κρύβεται η επιτυχία του Άγιαξ. Στη λεπτομέρεια.