Ο κουμπαράς με τα γρόσια

H τουρκική οικονομία φαίνεται ότι καταρρέει αναπόδραστα, μέσα σε μία φούσκα την οποία οι περισσότεροι ψυχροί παρατηρητές είχαν προβλέψει, από τότε που οι αγελάδες ήταν ακόμη τετράπαχες.

Όπως συνήθως συμβαίνει σε τέτοιες περιπτώσεις, το πρώτο θύμα είναι οι ψευδαισθήσεις. Το δεύτερο, οι πολυτέλειες.

Ανάμεσα στις πολυτέλειες που έκαναν το κράτος του Ερντογάν να θυμίζει τον ψωριάρη που θέλει φούντα με μαργαριτάρι, η …πολυτελέστερη είναι ο αθλητισμός.

Αν το ποδόσφαιρο παραείναι μεγάλο ψάρι για να φαγωθεί (όπως αποδείχθηκε με το ξέπλυμα του πολύκροτου σκανδάλου του 2011) και ο στίβος ποντάρει στο δοκιμασμένο και εν Ελλάδι μοντέλο του κρατικοδίαιτου ντόπινγκ και των ξενόφερτων «τουρκοποιήσεων», το χτισμένο σε κινούμενη άμμο μπάσκετ είναι το πιο ευάλωτο και εκτεθειμένο στα κύματα σκάφος.

Η φουρτούνα απειλεί να γεννήσει τσουνάμι και να βυθίσει το πρόχειρα φτιαγμένο σκάφος.

Τέσσερις αξιόλογες και σχετικά εύρωστες για το γυμνό μάτι ομάδες, όχι από χωριά αλλά από μεσαίου μεγέθους αστικά κέντρα, ανακοίνωσαν, η μία μετά την άλλη, την αποχώρησή τους από τα πρωταθλήματα μπάσκετ 1^ης και 2^ης κατηγορίας λόγω οικονομικής δυσπραγίας: Εσκισεχίρσπορ, Ουσάκ Σπορτίφ, Αντάλιασπορ, Γεσιλγκερεσούν.

Πρόκειται όχι για αυτοτελείς «ΚΑΕ» με μοναδικό αντικείμενο το μπάσκετ, αλλά για αθλητικά σωματεία που αποφάσισαν να θυσιάσουν την πορτοκαλί μπάλα για να διασώσουν την ασπρόμαυρη.

Με εξαίρεση την Εφές, οι περισσότερες ισχυρές τουρκικές ομάδες μπάσκετ προέρχονται από το ίδιο, κάπως στρεβλό και παρωχημένο, βαλκανικού τύπου, μοντέλο.

Η Φενέρμπαχτσε, η Μπεσίκτας, η Γαλατασαράι αρμέγουν τους πόρους τους ποδοσφαίρου, από χορηγούς μέχρι «υπέροχο λαό», και προοδεύουν χάρη σε αυτούς.

Αλλά η άγρια υποτίμηση της τουρκικής λίρας προκάλεσε απώλεια στήριξης, όμοια με αυτή που υπέστησαν οι ελληνικοί σύλλογοι όταν παρασύρθηκαν από τα πρώτα απόνερα της οικονομικής κρίσης.

Μέσα στην τελευταία τριετία, η ισοτιμία δολαρίου και λίρας κατακρημνίστηκε και κατέστρεψε ο,τιδήποτε στηριζόταν πάνω στην ισορροπία του τρόμου.

Όπως έγραψε σε πρόσφατη ανάλυσή του ο γνώστης της τουρκικής αγοράς συνάδελφος Θεόφιλος Φρέρης, ο Ιούνιος του 2015 βρήκε την παλάντζα στο 2,9. Σήμερα, η αντίστοιχη ισοτιμία είναι 1 προς 6,4 .

Και …βγάλε. Το εφιαλτικό 1 προς 7 δεν είναι πλέον σενάριο επιστημονικής φαντασίας.

Οι ξένοι μπασκετμπολίστες (και ποδοσφαιριστές και προπονητές) πληρώνονται όχι σε γρόσια, αλλά σε σκληρό νόμισμα.

Αίφνης, οι αμοιβές όλων υπερδιπλάστηκαν, ελέω πληθωρισμού και βάναυσης υποτίμησης του νομίσματος.

Η κατάρρευση ήρθε με μαθηματική βεβαιότητα, όπως και στην Ελλάδα, όπου σχεδόν όλες οι ΚΑΕ και ΠΑΕ χρεοκόπησαν προς τα τέλης της δεκαετίας του ’90 και λίγο αργότερα.

Η γαλαντομία του ελληνικού κράτους (που επέτρεψε με σκανδαλώδεις ρυθμίσεις την επιβίωση και παρθενογένεση εταιριών υπερχρεωμένων) και η τρέλα 2-3 προέδρων που έβαζαν και βάζουν λεφτά από την τσέπη τους χωρίς να λογαριάζουν τη χασούρα βοήθησε ώστε να μείνουν τα πόδια του μπάσκετ -και ιδίως του ποδοσφαίρου- κάπως στεγνά.

Τη νύφη πλήρωσαν εκόντες άκοντες εκατοντάδες πιστωτές, που ακόμα κλαίνε τα δεδουλευμένα τους. Με κυνικούς όρους επιχειρηματικότητας, ο ελληνικός επαγγελματικός αθλητισμός δεν θα έπρεπε να υπάρχει.

Πίσω στην Τουρκία, η κρίση δεν πρόκειται να περιοριστεί στις μαρίδες και στις σαρδέλες. Οι ελέφαντες χορεύουν ήδη πάνω σε αναμμένα κάρβουνα.

Σύλλογοι κολοσσοί όπως η Γαλατασαράι και η Μπεσίκτας δείχνουν ανήμποροι να συντηρήσουν το τμήμα μπάσκετ. Και βρίσκονται με το μαχαίρι στα χέρια, έτοιμοι για τη μεγάλη θυσία.

Στη Φενέρμπαχτσε, που πρωταγωνίστησε πλησίστια στο ποδοσφαιρικό σκάνδαλο του 2011, ο γκραν πασάς πρόεδρος ολόκληρου του οργανισμού ζήτησε δημόσια συγγνώμη από τον Ομπράντοβιτς, χωρίς ορατή αιτία, προφητεύοντας προφανώς την κατάρρευση που ακολουθεί.

Ο μέγας χορηγός Dogus ήρθε, είδε και απήλθε, όπως και άλλοι που σκέφτηκαν να τον ακολουθήσουν. Η αξία των συμβολαίων του «Ζοτς», του Σλούκα και των άλλων σχεδόν πολλαπλασιάστηκε, ένεκα της εκτόξευσης της τιμής του συναλλάγματος.

Η κυβέρνηση υπόσχεται να στηρίξει την οικονομία με κάθε μέσο, αλλά είπαμε, οι πολυτέλειες έρχονται τελευταίες σε σειρά προτεραιότητας, άσχετα αν το μπάσκετ βάλθηκε να δοξάζει το μεγαλείο της Νέας Τουρκίας στα μάτια του λαουτζίκου, με τα πρόσφατα κατορθώματα της Φενέρ.

Δεν προβλέπεται να ξαναδούμε σύντομα κάποιο πολυδάπανο Εurobasket ή Final-4 να διεξάγεται στην Κωνσταντινούπολη. Ούτε θα διεκδικηθεί Ολυμπιάδα όπως έγινε (δίχως επιτυχία) τόσες και τόσες φορές στο πρόσφατο παρελθόν.

Εάν τρίξει και ο ισολογισμός της (κρατικής) Turkish Airlines, η φωτιά θα φτάσει ασφαλώς στη χρυσοποίκιλτη Euroleague.

Η απόφαση των Αμερικανών να σφίξουν τη μέγγενη είναι μάλλον σύμπτωση παρά σύμπτωμα, αλλά οι κάκιστες σχέσεις του μεγαλομανούς σουλτάνου με όλες σχεδόν τις υπερδυνάμεις δεν αφήνουν πολλά περιθώρια για λεονταρισμούς ή αισιοδοξία.

Ο Ερντογάν απαιτεί εδώ και χρόνια την έκδοση του «πραξικοπηματία» Γκιουλέν στην Τουρκία, αλλά είναι αυτός που αναγκάζεται να κάνει κινήσεις καλής θέλησης για να πάρει ανάσα.

Kάπου στο βάθος, από την απέναντι ακτή του Ατλαντικού, ακούγονται τα χάχανα του Ενές Καντέρ, ο οποίος αποτελεί persona non grata στην Τουρκία του (ως ένθερμος υποστηρικτής του Γκιουλέν) και δεν μπορεί καν να επισκεφτεί την τρομοκρατημένη οικογένειά του.

Μέσα στην τούρλα του καλοκαιριού, ο άσος των Νιου Γιορκ Νικς βγήκε στις επάλξεις και μάζεψε ένα ιλιγγιώδες ποσό 20.000 δολαρίων μέσω διαδικτυακού εράνου για τους πυρόπληκτους της Αττικής.

Εκεί όπου έλαμψαν διά της απουσίας της όχι μόνο οι Έλληνες επώνυμοι αλλά και φορείς που όφειλαν να ορθώσουν ανάστημα (όπως η ανεκδιήγητη Εκκλησία), μας έβαλε τα γυαλιά ένας ξένος, εκπρόσωπος μάλιστα του λαού που αγαπάμε να μισούμε.

Η χείρα βοηθείας που έλαβε η χώρα μας από τον ανώνυμο -και λιγότερο ανώνυμο- Τούρκο, σε συνέχεια του εκατέρωθεν κύματος αλληλεγγύης τo σεισμόπληκτo 1999, ήταν ένα απροσδόκητο κληροδότημα της συμφοράς.

Όταν χάνονται όλα, έχουμε τουλάχιστον ο ένας τον άλλον.