Οι κατασκευαστές αρχίζουν (επιτέλους) να καταλαβαίνουν ότι είμαστε πολύ φτωχοί για να αγοράσουμε τα αυτοκίνητά τους

Κώστας Παστρίμας Κώστας Παστρίμας
Οι κατασκευαστές αρχίζουν (επιτέλους) να καταλαβαίνουν ότι είμαστε πολύ φτωχοί για να αγοράσουμε τα αυτοκίνητά τους
Η αγορά αυτοκινήτου βρίσκεται σε κρίση εδώ και καιρό - και οι αυτοκινητοβιομηχανίες φαίνεται ότι σιγά-σιγά το συνειδητοποιούν.

Η αυτοκινητοβιομηχανία πέρασε δεκαετίες όπου η βασική της στρατηγική ήταν απλή: μεγαλύτερα, πολυτελέστερα, ακριβότερα. Τα αυτοκίνητα γίνονταν όλο και πιο φορτωμένα με τεχνολογία, οι βασικές εκδόσεις εξαφανίζονταν, και αν κάποιος ήθελε ένα απλό, αξιόπιστο και οικονομικό αυτοκίνητο, οι επιλογές του μειώνονταν δραματικά. Οι κατασκευαστές επένδυσαν τεράστια ποσά στην ηλεκτροκίνηση, παρουσιάζοντας ένα κύμα πανάκριβων ηλεκτρικών μοντέλων, ενώ ταυτόχρονα εγκατέλειπαν τις πιο προσιτές λύσεις. Και μετά, ξαφνικά, το αφήγημα άρχισε να καταρρέει.

Η αγορά έστειλε ένα ξεκάθαρο μήνυμα: Οι άνθρωποι δεν μπορούν να αγοράσουν τα αυτοκίνητα που τους πουλάνε οι κατασκευαστές. Και αυτό δεν συμβαίνει επειδή οι καταναλωτές δεν θέλουν νέα αυτοκίνητα - συμβαίνει επειδή δεν έχουν τα χρήματα να τα αποκτήσουν.

Για πρώτη φορά εδώ και χρόνια, οι αυτοκινητοβιομηχανίες αρχίζουν να παρουσιάζουν φθηνότερες (όχι φθηνές) εκδόσεις των μοντέλων τους, προσπαθώντας να ξανακερδίσουν τους πελάτες που έχασαν. Από τις εκδόσεις αυτές μπορεί να απουσιάζουν πράγματα που τα θεωρούμε δεδομένα, όπως οι οθόνες infotainment, και παρ’ όλα αυτά παραμένουν πολύ ακριβότερα από ότι τα αντίστοιχα μοντέλα πριν από μόλις λίγα χρόνια.

Unsplash

 

Γιατί τα αυτοκίνητα έχουν ακριβύνει τόσο πολύ τα τελευταία χρόνια

Η εκτόξευση των τιμών των αυτοκινήτων δεν είναι τυχαία. Τα τελευταία χρόνια, μια σειρά παραγόντων συνέβαλαν στη δραματική αύξηση του κόστους παραγωγής και, κατά συνέπεια, των τιμών πώλησης.

Ακρίβεια πρώτων υλών και εξαρτημάτων: Οι αυτοκινητοβιομηχανίες βασίζονται σε παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού για την προμήθεια πρώτων υλών όπως αλουμίνιο, χάλυβας, πλαστικά, μικροτσίπ και μπαταρίες. Η πανδημία του COVID-19 και οι γεωπολιτικές κρίσεις (π.χ. πόλεμος στην Ουκρανία) προκάλεσαν ελλείψεις και αύξησαν κατακόρυφα τις τιμές των πρώτων υλών. Το λίθιο και το νικέλιο, βασικά συστατικά των μπαταριών των ηλεκτρικών αυτοκινήτων, έφτασαν σε ιστορικά υψηλά επίπεδα τιμών.

Έλλειψη ημιαγωγών (chip crisis): Τα σύγχρονα αυτοκίνητα εξαρτώνται σε τεράστιο βαθμό από ημιαγωγούς για τα ηλεκτρονικά τους συστήματα (infotainment, ADAS, κινητήρες, διαχείριση μπαταρίας κ.λπ.). Η παγκόσμια έλλειψη microchips από το 2020 προκάλεσε καθυστερήσεις στην παραγωγή και αύξηση του κόστους των εξαρτημάτων.

Μεταστροφή στην ηλεκτροκίνηση: Οι κυβερνήσεις πιέζουν τις αυτοκινητοβιομηχανίες να επιταχύνουν τη μετάβαση στην ηλεκτροκίνηση, με αυστηρότερους κανονισμούς για τις εκπομπές CO₂. Αυτό ανάγκασε τις εταιρείες να επενδύσουν δισεκατομμύρια στην ανάπτυξη νέων ηλεκτρικών μοντέλων, αυξάνοντας κατακόρυφα το κόστος παραγωγής. Οι μπαταρίες των EV είναι ακριβές, και μέχρι να μειωθεί το κόστος τους, τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα παραμένουν σημαντικά ακριβότερα από τα συμβατικά.

Αυστηρότερα πρότυπα ασφαλείας και τεχνολογίας: Τα νέα αυτοκίνητα απαιτούν όλο και περισσότερη τεχνολογία λόγω των κανονισμών ασφαλείας και εκπομπών ρύπων. Τα υποχρεωτικά συστήματα ADAS (π.χ. αυτόματο φρενάρισμα, υποβοήθηση διατήρησης λωρίδας), οι μεγαλύτερες οθόνες infotainment και οι εξελιγμένοι κινητήρες προσθέτουν κόστος στην παραγωγή.

Μοντέλα με υπερβολικό εξοπλισμό και τεχνολογίες που δεν χρειαζόμαστε: Οι αυτοκινητοβιομηχανίες επικεντρώθηκαν σε πολυτελείς εκδόσεις των αυτοκινήτων, παραμερίζοντας τις βασικές, φθηνές εκδόσεις. Ο εξοπλισμός που κάποτε ήταν προαιρετικός, τώρα είναι υποχρεωτικός, αυξάνοντας το κόστος αγοράς.

Αύξηση επιτοκίων και κόστους χρηματοδότησης: Η αύξηση των επιτοκίων των τραπεζών και του κόστους leasing έχει οδηγήσει στο να είναι ακριβότερη η απόκτηση αυτοκινήτου μέσω δόσεων. Αυτό έχει επιβαρύνει τους καταναλωτές, περιορίζοντας τη δυνατότητά τους να αγοράσουν νέα αυτοκίνητα.

Μειωμένη παραγωγή = αυξημένες τιμές: Λόγω των ελλείψεων σε πρώτες ύλες και μικροτσίπ, οι αυτοκινητοβιομηχανίες περιορίζουν την παραγωγή, δημιουργώντας τεχνητή έλλειψη στην αγορά. Αυτό οδηγεί σε αυξημένες τιμές και μικρότερες εκπτώσεις, καθώς η ζήτηση ξεπερνά την προσφορά.

Unsplash

Το πραγματικό πρόβλημα είναι η φτωχοποίηση των καταναλωτών

Όμως, η αλήθεια είναι ότι όσες δικαιολογίες κι αν έχουν οι αυτοκινητοβιομηχανίες για τις υψηλές τιμές, το μεγαλύτερο πρόβλημα παραμένει η οικονομική πραγματικότητα των καταναλωτών.

Οι μισθοί δεν αυξάνονται με τον ίδιο ρυθμό που αυξάνονται οι τιμές των αυτοκινήτων. Η άνοδος των επιτοκίων κάνει τα δάνεια και τα leasing ακόμα πιο ακριβά. Το κόστος διαβίωσης –από τα καύσιμα μέχρι τα σούπερ μάρκετ– αφήνει ελάχιστο περιθώριο για μια τόσο μεγάλη αγορά όπως ένα νέο αυτοκίνητο.

Στην Ελλάδα, για παράδειγμα, ο στόλος των αυτοκινήτων είναι ο πιο γερασμένος στην Ευρώπη, με μέσο όρο ηλικίας πάνω από 17 χρόνια. Και όμως, παρά τα φορολογικά κίνητρα και τις επιδοτήσεις, ο κόσμος δεν μπορεί να αγοράσει καινούργια αυτοκίνητα.

Το αποτέλεσμα; Οι δρόμοι μας γεμίζουν με παλιά αυτοκίνητα που είναι λιγότερο ασφαλή, λιγότερο αποδοτικά και πιο ρυπογόνα, επειδή οι πολίτες δεν έχουν οικονομικά τη δυνατότητα να τα αντικαταστήσουν.

Τι μπορούν να κάνουν οι κυβερνήσεις

Αν οι αυτοκινητοβιομηχανίες όντως θέλουν να πουλήσουν περισσότερα αυτοκίνητα, χρειάζονται πολιτικές που να διευκολύνουν τους καταναλωτές να τα αποκτήσουν (συμπεριλαμβάνοντας την αντικατάσταση των παλαιών αυτοκινήτων).

  • Προγράμματα απόσυρσης: Επιδοτήσεις για την αντικατάσταση αυτοκινήτων άνω των 15-20 ετών, που να μειώνουν το κόστος αγοράς ενός νέου μοντέλου.
  • Χαμηλότερη φορολογία σε προσιτά αυτοκίνητα: Αντί να τιμωρούνται τα φθηνά αυτοκίνητα με υψηλούς φόρους, να υπάρχει κίνητρο για την αγορά νέων, ασφαλών και οικονομικών μοντέλων.
  • Καλύτερη χρηματοδότηση για τους καταναλωτές: Στήριξη από κρατικούς μηχανισμούς για χαμηλότοκα δάνεια που δεν απαιτούν μια περιουσία για την απόκτηση ενός αξιοπρεπούς αυτοκινήτου.
  • Διευρυμένες επιδοτήσεις για ηλεκτρικά και υβριδικά οχήματα: Όχι μόνο για τα ακριβά EVs, αλλά και για τα μικρότερα, πιο προσιτά ηλεκτρικά και υβριδικά μοντέλα.

Χωρίς μέτρα που θα έχουν πραγματικό σκοπό και δεν θα αποτελούν απλώς «διαφημιστικά» κόλπα, το αυτοκίνητο θα παραμείνει προνόμιο για λίγους, ενώ οι υπόλοιποι θα συνεχίσουν να οδηγούν γερασμένα, ανασφαλή και ακριβώς συντηρημένα αυτοκίνητα.

Έχουν αλλάξει πραγματικά οι αυτοκινητοβιομηχανίες;

Η αγορά στέλνει ξεκάθαρο μήνυμα: οι καταναλωτές δεν έχουν τα χρήματα για υπερβολικά ακριβά αυτοκίνητα. Οι κατασκευαστές δείχνουν ότι αρχίζουν να το καταλαβαίνουν, αλλά το ερώτημα είναι αν η αλλαγή τους είναι ειλικρινής και μακροπρόθεσμη, ή απλά ένας τρόπος να αντέξουν την κρίση και να επιστρέψουν στο «premium» όταν η αγορά βελτιωθεί.

Όσο οι μισθοί παραμένουν χαμηλοί και η φτωχοποίηση συνεχίζεται, καμία μείωση τιμών δεν θα είναι αρκετή. Το αυτοκίνητο πρέπει να ξαναγίνει ένα προσιτό μέσο μετακίνησης για όλους, όχι ένα αγαθό πολυτελείας.

Φωτογραφίες: DALL-E/Unsplash

Ακολουθήστε την σελίδα του gMotion στο Facebook!

Κώστας Παστρίμας
Κώστας Παστρίμας

Ο Κώστας Παστρίμας μπήκε στο χώρο της δημοσιογραφίας λίγο πριν από την αλλαγή του αιώνα ως επιμελητής κειμένων σε ημερήσιες εφημερίδες. Λίγο αργότερα πέρασε «μπροστά» από τα κείμενα, γράφοντας κυρίως για αυτοκίνητα, μοτοσικλέτες, μηχανοκίνητα σπορ και όλα τα σχετικά με αυτά. Από νωρίς πίστεψε στη δύναμη του διαδικτύου, την εποχή που δεν ήταν ούτε κατά διάνοια όσο διαδεδομένο είναι πλέον, «χτίζοντας» τα μέσα που ήταν οι πρωτοπόροι της εποχής τους. Ανήκει στο δυναμικό της Liquid από το 2021.