Το θρυλικό Spitfire συναντά δύο μοτοσικλέτες του Β' Παγκοσμίου Πολέμου

Παρουσιάζοντας τα με τη σειρά, πρόκειται για το πολεμικό αεροσκάφος Spitfire ΜkV του 1944 και τις μοτοσυκλέτες BSA M 20 του 1940 και Triumph 3HW του 1944.

Κατασκευάστηκαν και τα τρία την ίδια χρονική περίοδο μεταξύ του 1940-1944, με σκοπό να εξοπλίσουν τις συμμαχικές δυνάμεις που πολεμούσαν κατά του Άξονα (Γερμανίας-Ιταλίας- Ιαπωνίας).

Και τα τρία συνδέθηκαν μεταξύ τους πολύ στενά μέσα στον πόλεμο, επιχειρώντας στα αεροδρόμια της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής.

Σε αυτό το σημείο αρχίζει η ιστορία μας. Μια ιστορία δράσης, αεροπορικών πολεμικών επιχειρήσεων με βομβαρδισμούς εχθρικών στόχων, καταδιώξεις αντιπάλων, αερομαχιών, αναχαιτίσεων, απωλειών. Είτε αυτές διαδραματίζονταν μέσα στο κόκπιτ του αεροσκάφους, είτε πάνω στις σέλες των μοτοσικλετών μας.

Ξεκινώντας με το Spitfire, το όνομα του, σημαίνει οξύθυμος. Με αυτή τη λέξη το συγκεκριμένο αεροσκάφος που παράχθηκε ανελλιπώς από το 1936 μέχρι και το 1949, αποτέλεσε ένα από τα σημαντικότερα οπλικά συστήματα των συμμαχικών δυνάμεων του Β´ παγκοσμίου πολέμου, με δύναμη, ευελιξία και αντοχή.

Το αεροσκάφος της παρουσίασης-δοκιμής μας, με ζωγραφισμένα τα Ελληνικά Εθνόσημα της Πολεμικής μας Αεροπορίας MJ 755, επιχείρησε στο 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο με Έλληνες χειριστές. Πρόκειται για Έλληνες αεροπόρους της Ελληνικής Βασιλικής Αεροπορίας ΕΒΑ που δεν υποτάχθηκαν στον γερμανικό ζυγό μετά την Χιτλερική εισβολή και κατοχή των ναζιστικών στρατευμάτων στη χώρας μας.

Περνώντας στη Μέση Ανατολή, εκπαιδεύτηκαν από τη RAF και στη συνέχεια ιδρύθηκαν η Βασιλική Ελληνική Μοίρα Διώξεως 335 ΜΔ και αργότερα η 336 ΜΔ. Πρόκειται για τις παλαιότερες της χώρας μας, οι οποίες πετούν μέχρι και σήμερα, αλλά είναι εξοπλισμένες με αεροσκάφη F-16 Βlock 52+. Στην 335 Μοίρα Διώξεως στη Μέση Ανατολή ένας από τους πιλότους μας ήταν και ο αείμνηστος Σμηνίας Δημήτριος Βαρβέρης.

Ο Βαρβέρης καθώς και οι περισσότεροι αεροπόροι μας οδηγούσαν τις ίδιες συμμαχικές μοτοσυκλέτες, σαν αυτές που βρέθηκαν μετά την απελευθέρωση στην Ελλάδα.

Είναι οι ίδιες που συναντήθηκαν, μετά από 82 χρόνια μαζί ξανά με το Spitfire. Για αυτό και η συγκίνηση μας ήταν πολύ μεγάλη.

Ειδικά όταν άνοιξε η τεράστια πόρτα του μουσείου για να βγει έξω το Spitfire, ενώ εμείς ταυτόχρονα με τη σειρά μας ξεφορτώναμε τις κλασσικές μοτοσυκλέτες από το φορτηγό μας, οι χειριστές χάζευαν με θαυμασμό τις μοτοσυκλέτες μας και εμείς με αντίστοιχο θαυμασμό το αεροσκάφος τους. Λες και υπήρχε ένας μαγνήτης που μας ένωσε σαν δύο πόλους. Αμέσως μόλις βρέθηκαν μαζί, αεροσκάφος και μοτοσικλέτες, ο χρόνος λες και σταμάτησε.

Ο καιρός νεφελώδης με χαμηλή ορατότητα, ενώ παντού υπήρχε η αφρικανική σκόνη, αυτή που σηκώνεται από τις αμμοθύελλες, κάνοντας δύσκολη τη ζωή των κινητήρων και των χειριστών, είτε πιλοτάρουν το αεροσκάφος είτε τη μοτοσυκλέτα τους! Ετοιμάζει ο Χρήστος την προσωπική του BSA M20 μοντέλο του 1940, με πλήρη ανακατασκευή σε χρώματα πολεμικά. Ο μονοκύλινδρος κινητήρας των 500 κ.εκ. με τους ειδικούς χειρισμούς του Χρήστου, τη σωστή ρύθμιση του αβάνς, την γρήγορη πλήρωση με βενζίνη, πρεσάροντας το ειδικό μπουτόν για να φέρει το πολύτιμο καύσιμό της στο καρμπιρατέρ της, σχεδόν αβίαστα με μισή μανιβελιά την φέρνει στη ζωή !

Οδηγώντας την M20 αμέσως καταλαβαίνεις ότι πρόκειται για μια πολύ ροπάτη και αρκετά γρήγορη στρατιωτική μοτοσυκλέτα, για την εποχή της. Ο ένας κύλινδρος εκτός από το μειωμένο βάρος, της δίνει τη δυνατότητα μεγάλης ευελιξίας σε όλα τα εδάφη. Ας μην ξεχνάμε ότι οι συγκεκριμένες μοτοσυκλέτες περνούσαν από όλες τις χωμάτινες επιφάνειες αλλά και μέσα από την έρημο στη βόρεια Αφρική. Η μικρότερη σε κυβικά εκατοστά μόλις 350, Triumph 3HW, αν και με λιγότερη δύναμη και ροπή είναι ένα μοντέλο πολύ γρήγορο, ακόμη πιο ελαφρύτερο, με μεγάλη αξιοπιστία που γεννήθηκε στην Μεγάλη Βρετανία το 1944.

Και οι δύο αγγλικές μοτοσυκλέτες βοήθησαν πολύ στον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο, είτε στις διαβιβάσεις, είτε σε αναγνωρίσεις, είτε σαν προπομποί, αλλά και με χρέη αγγελιοφόρου. Με τον ίδιο ακριβώς τρόπο, ο Χρήστος έβαλε σε ζωή και τη μικρότερη “αγγλίδα”. Αυτόματα λες και μεταφερθήκαμε με μια χρονοκάψουλα όλοι μαζί, μοτοσυκλέτες, χειριστές, μηχανικοί, αεροσκάφος στο αεροδρόμιο της Βόρειας Αφρικής Marsa Matruh.

Στο συγκεκριμένο αυτοσχέδιο αεροδρόμιο μέσα στην έρημο της Αιγύπτου, με βόρειο φόντο τη θάλασσα της Μεσογείου, που ήταν αγγλική βάση, οι δίκυκλες σύντροφοι των πιλότων μας, ήταν τα μέσα μετακίνησης τους από και προς το αεροδρόμιο, όπου ήταν σταθμευμένα τα αεροσκάφη τους.

Νοέμβριος του 1943. Εκείνη την εποχή άρχισε η αντικατάσταση των αεροσκαφών Hurricane με Spitfire ΜΚ V. Αμέσως μόλις άρχισαν οι πρώτες αποστολές οι χειριστές μας σύμφωνα με τις μαρτυρίες τους, ήταν σαν να μπήκαν μέσα σε ένα καταπληκτικό ατσάλινο σύντροφο. Οι πτήσεις εθισμού των χειριστών είχαν αρχίσει νωρίτερα τους πρώτους μήνες του 1944 μέχρι και τον Αύγουστο του ίδιου έτους.

Η δραστηριότητα της μοίρας συνεχίστηκε χωρίς διακοπή με αποστολές συνοδείας και κάλυψης νηοπομπών, επιθετικές σαρώσεις, αναχαιτίσεις αγνώστων αεροσκαφών και καθημερινά με εκπαιδευτικές πτήσεις στα νέα αεροσκάφη. Η μοίρα κατά την παραμονή της στην Βόρεια Αφρική και την Μέση Ανατολή, μέχρι το Σεπτέμβριο του 1944 που αναχώρησε για Ιταλία, εκτέλεσε περισσότερες από 4.000 πολεμικές εξόδους και συμπλήρωσε πολλές χιλιάδες πολεμικές και εκπαιδευτικές ώρες πτήσεων.

Κατά το ίδιο διάστημα απώλεσε 10 χειριστές, επίσης είχε μία πτώση και αιχμαλωσία χειριστή από τους Ιταλούς, ο οποίος όμως τα κατάφερε και δραπέτευσε. Πρόκειται για τον ανθυποσμηναγό Αναγνωστόπουλο Ιωάννη.

Όλα αυτά περνούν γρήγορα μέσα από το μυαλό μας, μας επαναφέρει όμως στο σήμερα ο ήχος του κινητήρα των δώδεκα κυλίνδρων σε V διάταξη της Rolls-Royce που παίρνει μπροστά! Τι μαγεία στα αυτιά μας... Ο ήχος αυτός είναι ο μοναδικός σύντροφος στον αέρα για τον χειριστή του αεροσκάφους. Ακριβώς όπως και στις μοτοσυκλέτες μας, ο ήχος που παράγει ο μονοκύλινδρος κινητήρας τους. Για αυτό και όλοι σχεδόν οι πιλότοι μας, ήταν και είναι μοτοσικλετιστές....! Πέρα από την μαγική αίσθηση της ελευθερίας που παρέχουν στον αναβάτη - χειριστή και τα δύο μέσα, η μοτοσικλέτα είναι το μόνο μέσο στη γη που θυμίζει αεροσκάφος. Και το αεροσκάφος ειδικά το μαχητικό είναι το μόνο που θυμίζει μοτοσυκλέτα... Όπως αισθάνεσαι όταν είσαι μόνος σου στον αέρα, έτσι ακριβώς αισθάνεσαι και μέσα στην έρημο.

Μόνο αν είσαι λάτρης της αδρεναλίνης που σου προσφέρει απλόχερα μια μοτοσυκλέτα με την ταχύτητα που αναπτύσσει, τρέχοντας σόλο μαζί με τον αναβάτη της σε κάθε έδαφος κόντρα στις καιρικές συνθήκες, άλλο τόσο σου προσφέρει το μαχητικό αεροσκάφος σε τρεις διαστάσεις. Άλλωστε και τα δύο μέσα, χωρίς να παρεξηγηθώ για αυτό που θα γραφτεί παρακάτω, πρόκειται για μια φαλλική προέκταση του ανθρώπινου αρρενωπού αρσενικού μαχητή, που προέρχεται από τα αρχέγονα γονίδια μας, με ό,τι αυτό συνεπάγεται....για τον τυχερό αεροπόρο ή αναβάτη, άσχετα τι από τα δύο πιλοτάρει...

Αυτό συμβαίνει σε ακόμα πιο υπερθετικό βαθμό, όταν ξεκινάς μια αποστολή σε εχθρικό στόχο ή σε κλειστή αερομαχία ή όταν αγωνίζεσαι σε ένα αγώνα στο άγνωστο με μοτοσυκλέτα μέσα στην απεραντοσύνη της ερήμου. Συνοδεύουμε το αεροσκάφος με τις μοτοσικλέτες μας, καθώς τροχοδρομεί για να πάρει θέση προς απογείωση.... Ανεβαίνουν οι στροφές προς το μέγιστο που μπορεί και αποδίδει ο V 12 κινητήρας του. Σε αυτό το εύρος στροφών αποδίδει 1.700 ίππους. Γίνονται οι τελευταίοι έλεγχοι, άδεια και έγκριση προς απογείωση από τον Πύργο ελέγχου και το Spitfire τροχοδρομεί. Μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα, βρίσκεται στον αέρα για μια ειρηνική αποστολή.

Παίρνει απότομα ύψος, γυρίζει προς τα βόρεια, κάνοντας ένα μεγάλο κύκλο. Πλησιάζει προς το μέρος μας. Με μια επιδέξια βουτιά των 4,5g, πραγματοποιεί χαμηλή πτήση σε ύψος 30 ποδιών, μόλις 10 μέτρα από πάνω μας.

Ταυτόχρονα κουνάει τα φτερά παίρνοντας κλίση μία αριστερά, μία δεξιά, όπως σε χαιρετισμό... Κάνει την κίνησή του, κόβοντας τον αέρα, θέλοντας με τον τρόπο του να χαιρετήσει τις φίλες του μοτοσυκλέτες, που το περίμεναν και αυτές μετά από τόσα χρόνια για να το δουν και να βρεθούν ξανά δίπλα δίπλα.

Όπως όταν επέστρεφε σώο το πλήρωμα, παίρνοντας την σκυτάλη εκείνες ώστε να συνεχίσουν το ταξίδι του χειριστή του πάνω στη γη, μετά από μία ακόμα επικίνδυνη αποστολή.

Για αυτό, ενώ το Spitfire βρισκόταν παροπλισμένο στο Μουσείο της Πολεμικής Αεροπορίας ως στατικό έκθεμα από το 1995, ήρθε το κοινωφελές ίδρυμα Ίκαρος με τον πρόεδρο του κ. Πήτερ Λιβανό, αναλαμβάνοντας εξ ολοκλήρου τη χρηματοδότηση όλων των εξόδων του, για την ανακατασκευή του, που πραγματοποιήθηκε στην Μεγάλη Βρετανία τον Απρίλιο του 2018.

Γιατί μέσα από αυτό το αεροσκάφος αντικατοπτρίζεται σχεδόν όλη η ιστορία της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας, μαζί με την υπερηφάνεια που γεννά το Spitfire σε κάθε πέρασμά του, πάνω στους ελληνικούς ουρανούς ή πάνω από την Ακρόπολη την 25η Μαρτίου ή πάνω από τον Λευκό πύργο στη Θεσσαλονίκη την 28η Οκτωβρίου, ή όπου αλλού χρειαστεί.

Για αυτό στις 19 Ιανουαρίου 2020, το Spitfire MJ 755, κάνει την πρώτη του δοκιμαστική πτήση μετά από 67 ολόκληρα χρόνια με μεγάλη επιτυχία.

Μετά από αυτό τον έλεγχο, στις 25 Μαίου 2021 ξεκινάει το ταξίδι της επιστροφής του στην Πατρίδα μας, με τελικό προορισμό το Τατόι.

Στην ομιλία του κατά την επίσημη παραλαβή του πριν από λίγους μήνες στη Δεκέλεια, ο κ. Λιβανός δήλωσε: “Το Spitfire είναι ένα από τα μεγαλύτερα αναγνωρίσιμα σύμβολα του αγώνα ενάντια στην τυραννία για τη διατήρηση της Δημοκρατίας”.

Με αυτά τα λόγια ο πρόεδρος του ιδρύματος Ίκαρος Πήτερ Λιβανός, υποδέχθηκε μαζί με την ηγεσία της Πολεμικής Αεροπορίας, του Υπουργού Εθνικής Άμυνας, και των αρχηγών των σωμάτων των ενόπλων δυνάμεων, το ελληνικό Spitfire στο Τατόι, έχοντας χρηματοδοτήσει την πλήρη ανακατασκευή του, ύστερα από την υπογραφή σύμφωνου συνεργασίας με την πολεμική αεροπορία.

Συνολικά κατασκευάστηκαν 22.799 αεροσκάφη σε διάφορες εκδόσεις. Σήμερα σε όλο τον κόσμο υπάρχουν μόλις 50, και σε πτητική κατάσταση μόλις 30. Το Ελληνικό Spitfire είναι το μοναδικό στο κόσμο με 95 τοις εκατό γνησιότητα και είναι πλήρως λειτουργικό.

Για αυτό το σκοπό εκπαιδεύτηκαν δύο πιλότοι μας που το πετούν διαδοχικά, μετά την εκπαίδευσή τους στην Αγγλία.

Στην συνάντηση μας- παρουσίαση είχαμε μαζί μας, από την ιδιωτική συλλογή του Χρήστου Νικολαΐδη την γνήσια στολή του Έλληνα χειριστή Δημήτρη Βαρβέρη που πολέμησε με επιτυχία στον 2ο Π.Π. πετώντας το θρύλο των αιθέρων Spitfire. Εκτός από το όνομά του με λατινικούς χαρακτήρες είναι ζωγραφισμένη και μια τίγρης σε θέση επίθεσης που ήταν και το σήμα της Μοίρας Διώξεως.

Η χαρά και συγκίνηση των πιλότων μας ήταν τόσο μεγάλη αντικρίζοντας την συγκεκριμένη ιστορική στολή, με όλα τα παρελκόμενά της όπως τα σωστικά, τα γάντια, το κράνος, τα γυαλιά που φορούσε σε όλη τη διάρκεια των πολεμικών επιχειρήσεων στη Βόρειο Αφρική ο Δ. Βαρβέρης, που στο πέρας της συνάντησης μας πρότειναν να την έχουμε μαζί μας και στο Tiger Meeting το καλοκαίρι στον Άραξο.

Γεγονός ακόμα πιο ανατριχιαστικό ήταν το πακέτο από τα τσιγάρα Άσσος που βρέθηκε μέσα στη τσέπη της στολής με χαραγμένη την ημερομηνία “Ιούνιος 1941” από τον ίδιο τον πιλότο, που σαν γούρι το κουβαλούσε συνέχεια επάνω του, το οποίο τελικά λειτούργησε και σαν φυλακτό, αφού γύρισε σώος ξανά στην πατρίδα μετά τη λήξη του πολέμου.

Για εμάς ήταν μια ιδιαίτερη και ξεχωριστή ημέρα, με μεγάλη συγκίνηση και υπερηφάνεια. Αυτά τα ιστορικά και μοναδικά συλλεκτικά εκθέματα, που με πολύ μεράκι και αγάπη υπάρχουν ανάμεσα μας, δηλώνοντας “παρών” στο σήμερα, είναι ακριβώς για να μαθαίνουν οι νεότεροι και να θυμούνται οι παλαιότεροι. Αν σε ένα λαό αφαιρέσεις την ιστορία του μετά δεν είναι τίποτα.

Κλείνοντας την επίσκεψή μας στο φιλόξενο Τατόι που έχει και αυτό την δική του ιστορία στους αγώνες αυτοκινήτου και μοτοσυκλέτας στην χώρα μας, πέρα από την εκπαίδευση των Ικάρων μας, είχαμε μια πολύ φιλική και ειλικρινή συνομιλία με τους δύο αεροπόρους μας σε ό,τι αφορά τον χειρισμό και άλλα μυστικά γύρω από την πτήση του Spitfire.

Επιτρέψτε μου όμως σε αυτό το σημείο να μην τα μοιραστώ μαζί σας, γιατί κάποια θέματα γύρω από τον χειρισμό και την τρόπο πτήσης του, παραδείγματος χάριν κατά την απογείωση ή κατά τη προσγείωση δεν είναι ανακοινώσιμα.

Σε αυτό το σημείο θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε όλους αυτούς που μας βοήθησαν ώστε να πραγματοποιηθεί αυτή η ιδιαίτερη παρουσίαση συνάντηση στο Τατόι: Τον υπεύθυνο γραφείο τύπου του ΓΕΑ Σμήναρχο (Ι) Κώστα Γκουμάτση, τον διοικητή της 359 Σμήναρχο (Ι) Παντελή Βατάκη

Τους χειριστές Αντισμήναρχο (Ι) Νικόλαο Ζαχαράκη, Επισμηναγό (Ι) Θεόδωρο Τσάλη

Τους μηχανικούς συντηρητές του αεροσκάφους: Ανθυποσμηναγούς ΤΜΑ Ευάγγελος Παπαματθαίου και Αθανάσιο Σίσκο.

Καθώς και τους βοηθούς τους, τον δόκιμο έφεδρο υπαξιωματικό Χρυσόστομο Κίσσα και τον ανθυπασπιστή ΕΤΑΦ Παναγιώτη Μεταλληνό. Τέλος θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε τον δημοσιογράφο ειδικού Τύπου Πάνο Σεϊτανίδη με τους φωτογράφους Χρήστο Λώλο και Δώρα Δημητρίου.

Ευχαριστούμε επίσης τους Χρήστο Νικολαΐδη για την παραχώρηση της προσωπικής του κλασσικής μοτοσυκλέτας BSA M 20 μαζί με την συλλεκτική πολεμική φόρμα του αείμνηστου Ιπτάμενου Δημήτρη Βαρβέρη, και τον φροντιστή μας Παναγιώτη Σαλικόπουλο. Να είστε πάντα όλοι καλά. Β.Ο

Φωτογραφίες : Χρήστος Λώλος - Δώρα Δημητρίου / Πανελλήνιος Σύνδεσμος Βετεράνων Αεροπορίας "Οι Μοίρες της Ερήμου"