«Τα παράθυρα είχαν θέα στο σταθμό. 26 Απριλίου. Κράτησε δύο μέρες -οι δύο τελευταίες μου μέρες στην πόλη. Το Πριπιάτ δεν υπάρχει πια. Ό,τι απέμεινε δεν είναι η πόλη όπου ζήσαμε. Εκείνη την ημέρα, ένας γείτονας καθόταν στο μπαλκόνι με τα κιάλια και παρατηρούσε τη φωτιά στον αντιδραστήρα. Την ίδια ώρα, εμείς τα παιδιά τρέχαμε με τα ποδήλατά μας γύρω από το σταθμό. Όσοι δεν είχαν ποδήλατο μας ζήλευαν.

Κανείς δεν μας μάλωνε. Ούτε οι γονείς ούτε οι δάσκαλοί μας. Το μεσημέρι, όλοι οι ψαράδες είχαν φύγει από το ποτάμι. Γύριζαν στα σπίτια τους μαυρισμένοι. Τέτοιο μαύρισμα ούτε με έναν μήνα διακοπές στο Σότσι δεν έκανες. Πυρηνικό μαύρισμα! Ο καπνός πάνω από τον σταθμό δεν ήταν ούτε μαύρος ούτε κίτρινος. Ήταν μπλε. Κανείς όμως δεν μας μάλωνε» ένα απόσπασμα από το συγκλονιστικό βιβλίο της Λευκορωσίδας, Σβετλάνα Αλεξίεβιτς «Τσέρνομπιλ. Ένα χρονικό του μέλλοντος».

Κανείς δεν μάλωνε τα παιδιά που έπαιζαν τριγύρω, κανείς δεν θεώρησε σωστό να εκκενωθούν την ίδια στιγμή οι πόλεις που ήταν δίπλα στον Πυρηνικό αντιδραστήρα, κανείς δεν είπε στις εγκύους να μην καταναλώσουν τίποτα από τη μολυσμένη γη, κανείς δεν είπε στις γυναίκες να μην αγκαλιάσουν τους άνδρες τους που είχαν σπεύσει στον όλεθρο…

«Ο άνδρας που αγαπούσα τόσο πολύ, αυτός που ήταν το παν για μένα, η ίδια μου η ζωή, το σώμα μου, μεταμορφώθηκε στα μάτια μου σ ένα αποτρόπαιο τέρας» συγκλονίζει η μαρτυρία μιας γυναίκας στην πόλη, Πριπιάτ. «Πίστευα ότι το παιδί μέσα μου ήταν απολύτως προστατευμένο.... Πέθανε μόλις γεννήθηκε», θα πει μια άλλη που έζησε τον τρόμο του Τσέρνομπιλ!

Οι μαρτυρίες... μαχαίρι στην καρδιά «Στον πόλεμο τρώγαμε τσουκνίδες και αγριόχορτα. Μπορεί να είχαμε πρηστεί από την πείνα αλλά δεν πεθάναμε... Βρίσκαμε βατόμουρα και μανιτάρια στο δάσος... Τώρα όμως... Δεν μπορούμε να πιούμε γάλα. Δεν μπορούμε να μαγειρέψουμε φασόλια. Μας απαγόρεψαν τα μανιτάρια και τα βατόμουρα. Μας ζητούν να μουλιάζουμε τρεις ώρες το κρέας στο νερό. Να αλλάζουμε δύο φορές το νερό όταν βράζουμε τις πατάτες. Ποιος όμως μπορεί να τα βάλει με τον Θεό;». Οι άνθρωποι είχαν απέναντι τους έναν τρομακτικό αόρατο εχθρό που δεν μπόρεσαν να τον νικήσουν... Οι Σοβιετικοί κατάφεραν να σταθούν εμπόδιο στους Ναζί, μα το Τσέρνομπιλ... θέρισε τον κόσμο! 26 Απριλίου 1986 η μέρα που η ανθρωπότητα δέχθηκε ένα τεράστιο χτύπημα, η μέρα που η πίστη σε πολλά πράγματα κλονίστηκε, η μέρα που… δυστυχώς δεν έβαλε τέλος στα πειράματα!

Μοναδικός σύμμαχος των ανθρώπων ο χρόνος, αυτός που ξέρει καλύτερα να γιατρεύει τις πληγές. Κανείς δεν θα ξεχάσει, κανείς δεν λησμονήσει, άλλωστε οι… συντάξεις για «Τα παιδιά του Τσέρνομπιλ» θυμίζουν τον όλεθρο!

Τα άγρια ζώα επέστρεψαν στο Τσέρνομπιλ

Υπάρχει ζωή στην πιο Τοξική Γη του Πλανήτη; Ναι, είναι γεγονός! Τα ζώα επιστρέφουν σε ένα... άρρωστο περιβάλλον που ακόμα δεν έχει σηκωθεί από το κρεβάτι του πόνου! Ειδική ομάδα που είχε εστιάσει στην επί σειρά ετών σωστή διαβίωση αγρίων ζώων, συμπεριλαμβανομένου και του αγριόχοιρου κατάφερε κάτι που πριν από χρόνια φάνταζε αδύνατο. Η απομάκρυνση ανθρώπων από την επικίνδυνη ζώνη, την ζώνη της καραντίνας του Τσέρνομπιλ επέτρεψε στην άγρια ζωή να ανθίσει ξανά εκεί και τα ζώα να επιστρέψουν στον χώρο τους!

Σύμφωνα με τους ερευνητές αυτό δείχνει πως τα ζώα καταλαβαίνουν ότι το περιβάλλον πια είναι λιγότερο επικίνδυνο και αυτό μας λέει πως «οι μετρήσεις πλέον είναι πιο χαμηλές απ' ότι ήταν πριν το Τσέρνομπιλ και τα όσα έγιναν». Ο καθηγητής Τζιμ Σμιθ από το Πανεπιστήμιο του Πόρτσμουθ ορίστηκε επικεφαλής αυτής της έρευνας, απ' όπου έπρεπε να εξαχθούν σαφή συμπεράσματα. Δημοσίευσε και μία έκθεσή του για όλο αυτό.

Με την βοήθεια συναδέλφων του από το Ινστιτούτο Ραδιενέργειας Πολέσκι στην Λευκορωσία έγιναν εκτεταμένες έρευνες. Αυτές έδειξαν ως καταμέτρηση έναν μεγάλο αριθμό άγριων ζώων και θηλαστικών. Ελάφια, τάρανδους, αγριόχοιρους και λύκους.

Τα σημάδια στο χιόνι δείχνουν πως ένας σημαντικός πληθυσμός ελαφιών μένει μέσα στην ζώνη της καραντίνας. Οι έρευνες έγιναν και χειμώνα και καλοκαίρι. «Οι αριθμοί των ζώων που βλέπουμε πλέον στο Τσέρνομπιλ είναι παρόμοιοι, αν όχι ίδιοι με τους πληθυσμούς που ζουν σε μη μολυσμένες περιοχές», σχολίασε ο καθηγητής Σμιθ. Ο αριθμός των λύκων είναι πραγματικά απίστευτος. Είναι επτά φορές πάνω από τον αριθμό τους που υπάρχει σε κοντινό καταφύγιο. Ο καθηγητής Σμιθ το αποδίδει αυτό στο ότι δεν κυνηγάει κανείς στην περιοχή. Πρόκειται για ζώνη καραντίνας 30 χιλιομέτρων.

«Βλέπετε τι γίνεται όταν δεν υπάρχουν άνθρωποι κοντά στην άγρια ζωή και τα ζώα». Βέβαια, κανείς δεν μπορεί να πει με σιγουριά αν τα ζώα έχουν μολυνθεί από την ακτινοβολία... Ο καθηγητής Μουσό από το Πανεπιστήμιο της Νότιας Καρολίνας είναι ο άνθρωπος που έχει εντρυφήσει αυτό. Κυρίως τσεκάρει τους πληθυσμούς των πουλιών. Θεωρεί πως όλο αυτό είναι ένα σημαντικό βήμα και ότι σύντομα θα διαφανεί η προοπτική απόλυτα υγιών πληθυσμών ζώων σε τέτοιες περιοχές. Προσθέτει πως χρειάζεται βέβαια και άλλη μεθοδική δουλειά αλλά και έρευνα. Ο Μουσό επίσης προβληματίζεται πολύ από το γεγονός πως το Τσέρνομπιλ και η γύρω περιοχή συνδέονται με την άγρια ζωή.

Στην πόλη Πριπιάτ, την πιο μεγάλη πόλη μέσα σε αυτήν την... άρρωστη ζώνη είναι πολύ δύσκολο να διακρίνει κανείς το που τελειώνει η πόλη και το που αρχίζει η άγρια ζωή. Επίσης από τις έρευνες διαπιστώνεται πως ο αριθμός των ζώων που ζουν πλέον στην περιοχή του Τσέρνομπιλ δεν διαφέρει από άλλες περιοχές που δεν έχουν τέτοιο πρόβλημα. Δεν υπάρχουν ακόμα πειστήρια και αποδείξεις πως οι πληθυσμοί των ζώων αναπτύσσονται και μεγαλώνουν σωστά και πως γεννιούνται τα ζώα που πρέπει για να υπάρξει η ανάλογη εξέλιξη και πορεία τους. Το ενθαρρυντικό είναι πως ο ασθενής είναι ζωντανός και ο χρόνος αποδεικνύεται ο καλύτερος γιατρός!

Οι «μπάμπουσκες» του Τσέρνομπιλ

Σοκαριστικό, αλλά αληθινό! Οι «Γιαγιάδες» νίκησαν έναν τον τρομερό, αόρατο εχθρό και συγκλονίζουν! Πρόκειται για γυναίκες που γύρισαν στον τόπο τους μετά την ανείπωτη καταστροφή του Τσέρνομπιλ. Η ραδιενέργεια που απλώθηκε στην περιοχή και η ακτινοβολία ήταν 400 φορές πάνω από τις βόμβες στη Χιροσίμα!

Σήμερα η περιοχή του Τσέρνομπιλ, το έδαφός του, το νερό και ο αέρας παραμένουν από τα πιο μολυσμένα στον πλανήτη. Και το αποτέλεσμα ήταν μία ζώνη καραντίνας, μία νεκρή γη με συνοριοφύλακες, ελέγχους διαβατηρίων και διαρκή καταγραφή και παρακολούθηση των επιπέδων της ραδιενέργειας. Όμως μέσα σε αυτήν την ανυπολόγιστη καταστροφή του περιβάλλοντος υπάρχει και η ανθρώπινη πλευρά. Οι ανθρώπινες ιστορίες που περνούν στο... παρασκήνιο. Που δεν καταγράφονται ποτέ όπως θα έπρεπε... Η ιστορία 130 ανθρώπων που αποφάσισαν να γυρίσουν πίσω και να φτιάξουν μία νέα ζωή. Μεταξύ τους ήταν και γυναίκες. Περίπου 116.000 άνθρωποι εγκατέλειψαν τα σπίτια τους!

Όμως βρέθηκαν στο σύνολο 1.200 άτομα που αρνήθηκαν να μείνουν μακριά. Οι γυναίκες που έμειναν εκεί είναι τώρα 70 και 80 ετών και αποδείχθηκαν πολύ σκληρές και αγωνίστριες για να λυγίσουν! Το συγκλονιστικό φιλμ, το ντοκιμαντέρ των Χόλι Μόρις και Αν Μπόγκαρντ παρουσιάζει την ζωή τους. Στη ζώνη της καραντίνας και στα χωριά - φαντάσματα ζουν οκτώ - δώδεκα «μπάμπουσκες». «Σκοτώστε μας και θάψτε μας εδώ. Αλλιώς αφήστε μας να μείνουμε», είπε Χάνα Ζαβόροτνια στους στρατιώτες που δεν πίστευαν αυτό που αντίκριζαν μπροστά τους.

Τι σκέφτηκαν όμως αυτές οι γυναίκες; Δεν φοβήθηκαν τους κινδύνους, τα ρίσκα και τις ζωές τους. Η Χάνα απαντά: «Η ραδιενέργεια και η ακτινοβολία δεν με φοβίζει. Η πείνα και η εξαθλίωση όμως ναι». Η Χάνα επιβίωσε και από την εποχή της εξολόθρευσης επί Στάλιν, γενοκτονίες και τόσα άλλα. Εκατομμύρια κόσμος αλλά και Ουκρανοί πέθαναν και μετά ήρθαν και οι Ναζί. Οι έρευνες για το Τσέρνομπιλ έδειξαν πως πάνω από 4.000 θανάτοι προκλήθηκαν από εκεί. Η Greenpeace και άλλοι Οργανισμοί επιχείρησαν να βοηθήσουν με κάθε τρόπο. Και δεν ήταν μόνο τα προβλήματα υγείας. Ήταν το τραύμα της αλλαγής σπιτιού και περιβάλλοντος για πολλούς, το άγχος, η πίεση και η κατάθλιψη. Οι άλλες 'μπάμπουσκες' όταν τους έλεγαν «πως μένετε εδώ; Θα πεθάνετε;», απαντούσαν «αυτοί που έφυγαν είναι χειρότερα τώρα. Πεθαίνουν από θλίψη. Είναι η μητέρα πατρίδα. Ποτέ δεν αφήνεις την μητέρα πατρίδα».

Η δύναμη, η αποφασιστικότητα, η προσήλωση και η πειθαρχία αυτών των γυναικών τις έκανε να μείνουν εκεί και να επιβιώσουν.