Μέχρι την τελευταία ώρα, οι Βραζιλιάνοι «έπαιζαν» με το ρολόι, καταφέρνοντας στο… παρά πέντε να είναι έτοιμοι για το Μουντιάλ. Σύμφωνα με όσους βρέθηκαν στις πόλεις της χώρας τον Ιούνιο και τον Ιούλιο του 2014, η κίνηση στους δρόμους ήταν ανυπόφορη, η βία κατά των διαδηλωτών που έκρουαν τον κώδωνα του κινδύνου αναφορικά με το κόστος της διοργάνωσης ήταν έντονη, τα μέτρα ασφαλεία για πιθανό τρομοκρατικό χτύπημα έσπειραν ένα κλίμα επιφύλαξης και φόβου. Όμως, διάβολε, επρόκειτο για ένα Μουντιάλ ποδοσφαίρου. Στη Βραζιλία. Με τελικό στο Μαρακανά.

Οι ντόπιοι δεν θα μπορούσαν παρά να το «αγκαλιάσουν», ανεξάρτητα με τις υψηλές ή χαμηλές προσδοκίες τους για τη σελεσάο. Πολύ πριν τη συντριβή από τη Γερμανία στα ημιτελικά, η διοργάνωση προκάλεσε πλήθος συζητήσεων αναφορικά με τα πάντα. Κι αν στην οργάνωση και στην προετοιμασία η Βραζιλία οριακά πέρασε στη βάση, στην αξιοποίηση των πανάκριβων γηπέδων και υποδομών που κατασκευάστηκαν για τις ανάγκες της θυμίζουν… Αθήνα 2004.

Περί τα 3 δις δολάρια ξοδεύτηκαν για τα 12 γήπεδα που χρησιμοποιήθηκαν. Σήμερα, όλα εκτός από δύο είναι είτε αχρησιμοποίητα, γεμάτα υποψία για διαφθορά και διασπάθιση δημόσιου χρήματος.

Στην κεντροδυτική πόλη Κουιάμπα, το «Arena Pantanal» των 180 εκατ. δολαρίων χρησιμοποιείται τώρα ως γυμναστήριο. Το Εθνικό στάδιο στη Μπραζίλια φιλοξενεί σήμερα γραφεία της κυβέρνησης. Μια κατολίσθηση στο «Arena Corinthians» στο Σάο Πάολο πέρυσι έθεσε το γήπεδο σε κίνδυνο κλεισίματος, βάζοντας οικονομικό πονοκέφαλο στην ενοικιάστρια Κορίνθιανς. Πρόκειται για τρία που κατασκευάστηκαν τα τελευταία τέσσερα χρόνια, δίνοντας πίσω ένα στρογγυλό μηδενικό και ξεσηκώνοντας τους οργισμένους πολίτες, που «φώναζαν» ότι η χώρα στερείται βασικών υποδομών για να δημιουργήσει τα γήπεδα της πολυτέλειας.

ΕΝΑ ΔΕΥΤΕΡΟ «MARACANAZO»

Το «Maracanã» στο Ρίο ντε Τζανέιρο αποτελεί ένα από τα τοπόσημα της πόλης και της χώρας ολόκληρης. Όταν ελήφθη η απόφαση να ανακαινισθεί, ελάχιστοι έγειραν αντιδράσεις για τη σκοπιμότητα, αφού το ιστορικό γήπεδο θα έστεκε πιο περήφανο, πιο λαμπρό σε σχέση με πριν. Εξάλλου δυο χρόνια μετά το Παγκόσμιο Κύπελλο η Βραζιλία θα διεξήγαγε και τους Ολυμπιακούς Αγώνες, επομένως η ιστορική αρένα θα φιλοξενούσε έναν τελικό Μουντιάλ και τα σπουδαιότερα events των Ο.Α, πριν παραδοθεί στη Φλαμένγκο και τη Φλουμινένσε, που θα αναλάμβαναν τη συντήρησή του.

Φευ. Παρότι έμοιαζε επιχειρηματικά προσοδοφόρα ευκαιρία, συμβολικά πλούσια και πρακτικά παραπάνω από αξιοπρεπής, η ανακαίνιση του ναού του ποδοσφαίρου της Βραζιλίας ήταν δαπανηρή, χωρίς την αυτονόητη προοπτική να καταστεί επικερδής όχι μόνο βραχυπρόθεσμα, αλλά και μεσοπρόθεσμα. Όλες οι εμπλεκόμενες πλευρές, από την τοπική αυτοδιοίκηση και τις κατασκευαστικές εταιρείες ως τους συλλόγους του Ριο, έπρεπε να κάνουν το απλό: να εκτιμήσουν το «δώρο» και να πράξουν το αυτονόητο. Ωστόσο η ανικανότητα και η διαφθορά τους μετέτρεψαν σε… ιστορικούς χασογκόληδες, αφού έχασαν ένα σπάνιο «τετ α τετ».

Το αρχικό συμφωνημένο κόστος για τα έργα στο στάδιο ορίστηκε στα 210 εκατ. δολάρια. Το τελικό ποσό έφτασε στα 360 εκατομμύρια. Η τοπική κυβέρνηση του Ρίο ντε Τζανέιρο έφτασε στο χείλος της πτώχευσης, μέχρι να δει το τελικό αποτέλεσμα της ανακαίνισης. Οι συνεχιζόμενες έρευνες σχετικά με την οικονομική καταστροφή που προκάλεσε το έργο αποκάλυψε τη διαφθορά στις μεγαλύτερες κατασκευαστικές εταιρείες της Βραζιλίας, οι οποίες υπέγραφαν υπερτιμημένα συμβόλαια και νόθευαν τη διαδικασία υποβολής προσφορών για τη σύμβαση της κατασκευής του γηπέδου.

Και να ‘ταν μόνο αυτό. Λόγω των τεράστιων εξόδων, προκειμένου η χρήση του γηπέδου να είναι απλώς «ίσα βάρκα-ίσα νερά», θα πρέπει να φιλοξενεί σε κάθε αγώνα 30.000 οπαδούς. Καμία από τις ομάδες του Ριο δεν μαζεύει περισσότερους από 10.000 κατά μέσο όρο, αποφασίζοντας να παίζουν αλλού και να επιλέγουν το Maracanã μόνο για τα ντέρμπι. Φιάσκο. Ένα δεύτερο Maracanãzo, όπως είχε ονομαστεί η ήττα από την Ουρουγουάη στον τελικό του 1950.

ΕΝΑ ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΟ «ΔΩΡΟ»

Τα «πυρά» για τη σπατάλη χρημάτων σε γήπεδα που σήμερα ερημώνουν δεν συγκεντρώνονται αποκλειστικά στο Ριο. Η μεγαλύτερη πόλη της Νότιας Αμερικής, το Σάο Πάολο επρόκειτο να φιλοξενήσει στο μεγαλύτερο γήπεδό της, το Morumbi, σημαντικούς αγώνες του Παγκόσμιου Κυπέλλου και άρα συμφέρουσα θα ήταν η ανακαίνισή του. Ωστόσο, η κακή σχέση μεταξύ του τότε προέδρου της Σαο Πάουλο, Ζουβενάλ Ζουβένσιο και της ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας οδήγησε σε «ναυάγιο» των σχετικών συζητήσεων.

Παράλληλα, μια άλλη μεγάλη ομάδα της πόλης, η Παλμέιρας, είχε έτοιμα τα σχέδια για ένα ολοκαίνουργιο γήπεδο που θα ικανοποιούσε πλήρως τις προδιαγραφές της FIFA και θα κατασκευαζόταν αποκλειστικά με ιδιωτικά κεφάλαια. Τα συμβόλαια ήταν έτοιμα και οι ημερομηνίες συνέπιπταν με την έναρξη του Μουντιάλ.

Εντούτοις, ούτε σ’ αυτή την περίπτωση υπηρετήθηκε η κοινή λογική. Η οργανωτική επιτροπή αποφάσισε να κατασκευάσει ένα άλλο γήπεδο για τη δημοφιλέστερη ομάδα του Σάο Πάουλο, την Κορίνθιανς, που ποτέ δεν είχε δικό της γήπεδο και έπαιζε για χρόνια στο δημοτικό στάδιο της πόλης. Ο «γίγαντας» των κατασκευών «Odebrecht» ανακοίνωσε πως τα έργα δεν θα απορροφούσαν κρατικά κονδύλια, όμως τελικά το δημόσιο έβαλε το χέρι στην «τσέπη» για να ενισχύσει. Η αρχική πρόβλεψη έκανε λόγο για 120 εκατομμύρια δολάρια. Τελικά η «Arena Corinthians» κατέληξε να κοστίζει 360 εκατομμύρια δολάρια, δηλαδή τρεις φορές περισσότερα. Μόλις το 2017 ο πρώην πρόεδρος της εταιρίας ισχυρίστηκε στο δικαστήριο πως η εταιρία του ανέλαβε να χτίσει το γήπεδο ως «δώρο» στον τότε πρόεδρο της Βραζιλίας, Λουίς Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα, υποστηρικτή της Κορίνθιανς. Ο τελευταίος αρνήθηκε κατηγορηματικά τους ισχυρισμούς.

ΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΧΩΡΑ «ΧΟΡΕΨΕ» ΣΑΜΠΑ ΓΙΑ ΕΝΑΝ ΜΗΝΑ

Συνολικά η οργανωτική επιτροπή του Μουντιάλ αποδείχθηκε πως νόμισε πως έπιασε τον τράγο από τα κέρατα. Παρότι η FIFA είχε προτείνει να διεξαχθούν αγώνες σε οκτώ πόλεις, η Βραζιλία επέμεινε να «απλωθούν» οι αναμετρήσεις σε 12. Κάπως έτσι, πόλεις χωρίς ιδιαίτερη ποδοσφαιρική κουλτούρα, όπως η Μανάους, η Κουιάμπα, το Νατάλ και η Μπραζίλια βρέθηκαν με γιγάντια πανάκριβα γήπεδα, που έζησαν τον μήνα του μέλιτος πριν την φυσιολογική εγκατάλειψη.

It took four years to build this now abandoned World Cup stadium pic.twitter.com/FfR4KiyQuF

— Business Insider (@businessinsider) 8 Απριλίου 2019

Η επιλογή της Μανάους μάλιστα ήταν ιδιαίτερα αμφιλεγόμενη. Στη μέση του Αμαζονίου, χωρίς εύκολη πρόσβαση, δίχως ομάδες ικανές να σηκώσουν το «βάρος» της κληρονομιάς, προτιμήθηκε από τη Μπελέμ, πρωτεύουσα της περιφέρειας του Παρά, μια από τις πιο «ζωντανές» ποδοσφαιρουπόλεις της χώρας και με δυο ομάδες, την Παϊσαντού και την Κλαμπ ντο Ρεμό που θα μπορούσαν να αξιοποιήσουν ένα καινούργιο γήπεδο. Τελικά το «χρίσμα» πήρε η Μανάους, όπου είχαν τεράστια εργοστάσια η Sony και η Coca-Cola. Το 40.000 θέσεων γήπεδο κόστισε από 220 έως 300 εκατ. δολάρια για να φιλοξενήσει τέσσερα παιχνίδια του Μουντιάλ και λίγα ακόμα στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Σήμερα μαζεύει περίπου 1.000 για τους τοπικούς αγώνες. Θλίψη.

Η Μανάους δεν είναι η μοναδική τέτοια κραυγαλέα περίπτωση! Η «Arena Pantanal» της Κουιάμπα σήμερα αποτελεί χώρο πάρκινγκ για τα λεωφορεία της πόλης, έπειτα από τη… συγκλονιστική επιτυχία των 4 αγώνων που φιλοξένησε το 2014. Όσο θυμάται κάποιος τα παιχνίδια Χιλή-Αυστραλία, Ρωσία-Νότια Κορέα, Νιγηρία-Βοσνία και Ιαπωνία-Κολομβία, μπορεί να ανακαλέσει και την εικόνα του γηπέδου. Ίδια χρήση έχει και το «Estadio Nacional» της Μπραζίλια, το μεγαλύτερο όλων, που κόστισε 550 εκατ.

Δεν είναι ακόμη γνωστό τι θα συμβεί σε αυτά τα γήπεδα στο μέλλον, ενώ μάλιστα οι έρευνες για διαφθορά αποκαλύπτουν νεά στοιχεία κακοδιοίκησης. Το μόνο σίγουρο είναι πως η Βραζιλία διοργάνωσε το ακριβότερο Παγκόσμιο Κύπελλο όλων των εποχών ως τότε, ξοδεύοντας 12 δις συνολικά και ρίχνοντας το βάρος στους πολίτες της, υπό τη δυσοσμία της σκανδαλολογίας, ενώ εκείνοι μπορούν να φωνάζουν πικρά «σας τα λέγαμε».

Πηγές: theculturetrip.com, businessinsider.com