Ο «12ος» παίκτης στο ποδόσφαιρο, ο «6ος» στο μπάσκετ, το «σπίτι», το «καμίνι», είναι ορισμένοι από τους χαρακτηρισμούς που προσομοιάζουν μια έδρα, ένα γήπεδο σε παράγοντα που επηρεάζει την τύχη ενός παιχνιδιού. Στα ομαδικά σπορ, όπως τα παραπάνω, μπορεί εύκολα κανείς να καταλάβει τη σημασία τους, ακόμη κι αν υπάρχει ποικιλία στην επιρροή τους (54% στο μπέιζμπολ, 62% στο μπάσκετ). Συναντάται όμως κάτι αντίστοιχο και στα ατομικά αθλήματα;

Η έρευνα διερευνά το κατά πόσο η επίδοση στον ατομικό αθλητισμό επηρεάζεται σημαντικά από την παρουσία οπαδών στο γήπεδο, τόσο για τον γηπεδούχο, όσο και για τον φιλοξενούμενο. Αντικείμενο της έρευνας αποτελούν το τένις, η άρση βαρών και οι βολές στο μπάσκετ.

Όσον αφορά την άρση βαρών, ελήφθη υπόψη μόνο η τελική φάση των Ολυμπιακών Αγώνων του Σίδνεϊ (2000) έως και του Ρίο (2016), υπό την αίρεση ότι και οι 8 αθλητές που συμμετέχουν στον τελικό έχουν ίσες δεξιότητες. Με άλλα λόγια, οι προηγούμενες επιδόσεις τους στα προκριματικά στάδια δεν θεωρήθηκε πως είχαν σημαντική επίδραση στο τελικό στάδιο. Οι κατηγορίες που εξετάστηκαν ήταν 85 kg, 69 kg και 62 kg για τους άνδρες και 53 kg, 63 kg και 75 kg για τις γυναίκες.

Για το τένις, εξετάστηκε το Γκραν Σλαμ του 2017, αφού περιλαμβάνει τα τέσσερα πιο σημαντικά ετήσια τουρνουά (Αυστραλιανό Open, Γαλλικό Open, Γουίμπλεντον, US Open). Αξίζει να σημειωθεί πάντως πως το Γουίμπλεντον δεν ελήφθη υπόψιν, λόγω της περιορισμένης συμμετοχής Βρετανών αθλητών, που δεν οδηγεί σε αξιόπιστα συμπεράσματα την έρευνα.

Όσον αφορά το μπάσκετ, τα δεδομένα συλλέχθηκαν από τρεις regular seasons του NBA (2015, 2016, 2017). Για να μειωθεί η έκταση της έρευνας, ελήφθησαν υπόψιν οι επιδόσεις των παικτών από επτά μόνο ομάδες από τις 30 συνολικά, από τις θέσεις 1, 2, 14, 15, 16, 29, 30.

ΑΡΣΗ ΒΑΡΩΝ

Στο ακόλουθο γράφημα παρουσιάζονται οι μέσες βαθμολογίες όλων των αθλητών που συμμετείχαν στην τελική φάση των διοργανώσεων. Αξιοσημείωτο είναι πως στο Λονδίνο (2012) κανένας Βρετανός αθλητής δεν κατόρθωσε να βρεθεί στα τελικά, εξ ου και το «0» στο ranking. Αντίθετα, στο Πεκίνο (2008), οι Κινέζοι όχι απλώς πήγαν στον τελικό, αλλά σήκωσαν το χρυσό σε όλες τις κατηγορίες κιλών σε άνδρες και γυναίκες!

(Πηγή: Statathlon)

Ο μέσος όρος κατάταξης για τους γηπεδούχους αθλητές σε αυτά τα 5 ολυμπιακά τουρνουά είναι 4.1 στους 8, δηλαδή ποσοστό νίκης 49%. Αυτό δείχνει πως η έδρα και το κοινό δεν επηρεάζουν σημαντικά το αποτέλεσμα στο συγκεκριμένο άθλημα.

ΤΕΝΙΣ

Αναφορικά με το US Open, το γράφημα δείχνει πως το πλεονέκτημα έδρας δεν επιδρά σημαντικά και δεν πρέπει να λαμβάνεται υπόψιν ως παράγοντας του παιχνιδιού. Οι αθλητές που αγωνίζονται μπροστά σε κοινό που δεν τους υποστηρίζει τα καταφέρνουν καλύτερα, όπως φαίνεται από την καμπύλη, πετυχαίνοντας σημαντικές επιτυχίες στο ranking.

(Πηγή: Statathlon)

Όσον αφορά το Αυστραλιανό Open, επίσης δεν εντοπίζεται ένδειξη για τη σημασία του πλεονεκτήματος της έδρας. Η γραμμή παλινδρόμησης για όλους τους εκτός έδρας αγωνιζόμενους κινείται ψηλότερα από την αντίστοιχη για τους εντός έδρας και δείχνει πως οι δεξιότητες του αθλητή παίζουν σημαντικότερο ρόλο στις επιτυχίες τους.

(Πηγή: Statathlon)

Στο γαλλικό Όπεν η κατάσταση είναι ίδια, αλλά με μια μεγάλη διαφορά. Η καμπύλη των εντός έδρας αγωνιζόμενος βρίσκεται κάτω από την εκτός έδρας, όταν οι αθλητές είναι μεσαίας δυναμικότητας (θέση κατάταξης πάνω από 16). Έτσι, οι Γάλλοι που αγωνίζονται στο τουρνουά φαίνεται να επηρεάζονται από τον παράγοντα «έδρα», εφόσον δεν ανήκουν στο Top-15 της κατάταξης.

(Πηγή: Statathlon)

ΕΛΕΥΘΕΡΕΣ ΒΟΛΕΣ

Η ατμόσφαιρα που επικρατεί στο NBA, όταν παίκτης της φιλοξενούμενης ομάδας σε ένα γήπεδο εκτελεί μια βολή είναι γνωστή: σφυρίγματα, χέρια που κουνιούνται για να του αποσπάσουν την προσοχή, κάποιες αποδοκιμασίες. Ως εκ τούτου, θα περίμενε κανείς πως συνολικά αυτό επηρεάζει τις προσπάθειες και την ευστοχία τους. Ωστόσο, οι αριθμοί δεν συμφωνούν.

(Πηγή: Statathlon)

Το T-test είναι η μέθοδος που εξακριβώνει τη σχέση της έδρας με την ευστοχία στις βολές. Γίνεται η υπόθεση (null hypothesis) πως οι προσπάθειες εντός έδρας δεν διαφέρουν απ’ αυτές εκτός έδρας. Σε ποοστό σημαντικότητας (significance level) 5%, η τιμή διαμορφώνεται περίπου στο 0,32 και άρα πολύ κοντά στο «μηδέν» (null). Αυτός ο αριθμός υποστηρίζει την μηδενική υπόθεση και δείχνει πως δεν υπάρχει στατιστική σχέση μεταξύ της επίδοσης στο «σπίτι» μιας ομάδας και μακριά απ’ αυτό. Η απουσία κάποιου πλεονεκτήματος εξηγείται ενδεχομένως και από την ποιότητα των παικτών, που ευστοχούν σε γενικές γραμμές σε κάθε γήπεδο, έχοντας μάθει να αψηφούν τις ειδικές συνθήκες και να παραμένουν συγκεντρωμένοι στο παιχνίδι.

Συνοπτικά, το πλεονέκτημα της έδρας στα ατομικά αθλήματα που μελετήθηκαν δείχνει ότι, σε αντίθεση με τα ομαδικά σπορ, το κοινό δεν έχει σημαντική επιρροή. Παρότι στο γαλλικό Open home το πλεονέκτημα φαίνεται να επηρεάζει την απόδοση των αθλητών, αυτό ισχύει μόνο για όσους βρίσκονται κάτω από τη 15η θέση της παγκόσμιας κατάταξης της ATP και άρα αποτελεί την εξαίρεση του κανόνα όσων μελετήθηκαν.

Μπορείτε να διαβάσετε την πρωτότυπη έρευνα εδώ: Home Advantage in Individual Sports

To Statathlon είναι η πρώτη ελληνική startup που ασχολείται με την πρωτογενή επιστημονική έρευνα στο χώρο του αθλητισμού. Περισσότερα στο http://statathlon.com/