«Η πίεση για νίκη σε κάθε ηλικία από παράγοντες, προπονητές και γονείς, η έλλειψη κατάλληλης για κάθε ηλικιακό επίπεδο μεθοδολογίας, η υπερφόρτωση με αγώνες, ο σχεδιασμός των προπονητικών μονάδων χωρίς να λαμβάνονται υπ' όψη τα χαρακτηριστικά ανάπτυξης των παιδιών, η έλλειψη επιμόρφωσης των προπονητών, είναι μερικοί παράγοντες που αποπροσανατολίζουν από τον στόχο». Ο οδηγός από το εκπαιδευτικό συμβούλιο της ΕΠΟ για τις αναπτυξιακές ηλικίες στο ποδόσφαιρο ξεκινά την απαρίθμηση των κινδύνων για τον αποπροσανατολισμό από την πίεση για νίκη σε κάθε ηλικία. Μια πίεση που προέρχεται από όλους όσοι εμπλέκονται στο περιβάλλον του παιδιού. Είναι χαρακτηριστική, σε όσους έχουν βρεθεί έστω και λίγες φορές σε αγώνες μικρών ηλικιών, η εικόνα γονιών να είναι κρεμασμένοι στα σύρματα και να φωνάζουν στο παιδί οδηγίες, αντίθετες με αυτή του προπονητή. Παραγόντων που βλέπουν τα παιδιά απλά ως πελάτες και να πιέζουν για τη νίκη προκειμένου τα αποτελέσματα να φέρουν κι άλλους. Και προπονητών που κάθονται στον πάγκο του 5x5 και πιστεύουν ότι είναι στο Μπερναμπέου ή το Καμπ Νόου.

Προπονητές που έχουν δουλέψει στο εξωτερικό ή έχουν εντρυφήσει σε διαφορετικές μεθόδους, παρατηρούν αυτή ακριβώς τη διαφορά νοοτροπίας. Βλέπουν συλλόγους να να μην ενδιαφέρονται για το αποτέλεσμα στις αναπτυξιακές ηλικίες, αλλά να επικεντρώνονται στο πώς το παιδί θα μάθει και μέσω της προπόνησης και της παιδαγωγικής διαδικασίας που κινείται παράλληλα στις ακαδημίες θα εξελιχθεί, θα μάθει ποδόσφαιρο και θα ωφεληθεί ως άνθρωπος από τις αξίες του. Κανείς γονιός, προπονητής ή παράγοντας δεν μπορεί να το αμφισβητήσει αυτό. Ο Ερνστ Τάνερ, πρώην διευθυντής Ακαδημιών της Ζάλτσμπουργκ και πλέον τεχνικός διευθυντής των Philadelphia Union, μας εξηγούσε χαρακτηριστικά το καλοκαίρι πόσο σημαντικό είναι για τη φιλοσοφία των ακαδημιών της αυστριακής ομάδας να αφήνουν το παιδί να δοκιμάσει και να κάνει λάθος. Η Ζάλτσμπουργκ είναι στο top-5 των ομάδων με έσοδα από πωλήσεις παικτών που προέρχονται από τα τμήματα υποδομής. Υπάρχουν προφανώς ακαδημίες που λειτουργούν σωστά και δίνουν στα πλαίσια της λογικής βάση στο αποτέλεσμα, χωρίς ωστόσο να το κάνουν αυτοσκοπό, χωρίς να σμπαραλιάζουν την ψυχολογία και την δίψα για το παιχνίδι των παιδιών στην αντίπαλη ομάδα. Χωρίς να βγάζουν απωθημένα.

Παρατηρώντας κανείς τον πίνακα της Κ-14 στην ΕΠΣ Κυκλάδων, καταλαβαίνει ότι τα παραπάνω δεν ισχύουν. Μερικά χαρακτηριστικά σκορ: 15-0, 12-0, 0-11, 9-0. Ρωτήσαμε για τα αποτελέσματα αυτά, μαθαίνοντας πως ο λόγος δεν είναι άλλος από τον πρωταθλητισμό. Δύο ομάδες με ίδιους βαθμούς, ίδια μεταξύ τους αποτέλεσμα, παλεύουν για όσο το δυνατόν μεγαλύτερο σκορ, προκειμένου να πετύχουν την καλύτερη επίθεση που θα κρίνει τον πρωταθλητή. Αυτό φυσικά αποτελεί και ευθύνη της ΕΠΣ, που δεν προβλέπει στο καταστατικό έναν αγώνα μπαράζ σε τέτοιες περιπτώσεις, προκειμένου να αποφευχθούν αντίστοιχες συμπεριφορές. Το βασικότερο όμως είναι η νοοτροπία των ομάδων. Μια νοοτροπία που περνά και στα μικρά παιδιά.

Είναι χαρακτηριστικό από όλες τις απόψεις το Άγιαξ Σύρου- Σύρος 2002 16-0. Οι γηπεδούχοι που συνέτριψαν τον αντίπαλό τους ανέβασαν τη φωτογραφία της νίκης στο facebook, δίνοντας εκδικητικό τόνο. «Σε έναν αγώνα “διαμαρτυρία” των παιδιών για το unfair στον συμπαίκτη τους την περίοδο των μεταγραφών, η U14 εξασφάλισε μία θέση στο Final4 της κατηγορίας της», έγραφαν. Το μήνυμα αφορούσε το γεγονός ότι ένα παιδί ζήτησε να πάει τον Ιανουάριο από τη Σύρο 2002 στον Άγιαξ, όμως ακόμα και τώρα δεν του έχουν δώσει το δελτίο του, με αποτέλεσμα απλά να έχει σταματήσει να παίζει. Ντόμινο προβληματικών συμπεριφορών. Από τη μία το «κρέμασμα» του δελτίου, από την άλλη το μπόλιασμα των μικρών με εκδικητικές τάσεις. Υπάρχουν φυσικά και μαρτυρίες για ομάδες που ζητούν χρήματα από τους γονείς για να δώσουν τα δελτία, αλλά προς το παρόν δεν θα επεκταθούμε. Γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι όσα παιδιά δεν απομακρύνονται από το ποδόσφαιρο με τέτοιες νοοτροπίες, μαθαίνουν να αγαπούν τη νίκη και όχι το παιχνίδι. Και να κάνουν τρόπο ζωής το «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα». Σε ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο του περιοδικού δρόμου «Σχεδία» το καλοκαίρι του 2018, γινόταν αναφορά σε μια έρευνα της Εθνικής Συμμαχίας για τον Παιδικό Αθλητισμό στις ΗΠΑ, από την οποία προκύπτει ότι το 70% των παιδιών-αθλητών εγκαταλείπουν τα σπορ στην ηλικία των 13 χρόνων γιατί, πλέον, δεν αντλούν καμία χαρά από αυτά. «Κάθε χρόνο, περισσότερα από 3,5 εκατομμύρια παιδιά ως 15 ετών χρειάζονται θεραπεία από τραυματισμούς οι μισοί εκ των οποίων προέρχονται από την πίεση να κάνουμε τα παιδιά μας τους αυριανούς σουπερστάρ, ωθώντας τους πέρα από τα φυσικά και συναισθηματικά τους όρια», έλεγε στο περιοδικό ο Μαρκ Χάιμαν, καθηγητής Αθλητικής Οικονομίας στο Πανεπιστήμιο Τζορτζ Ουάσινγκτον στις ΗΠΑ.

Ζητήσαμε την άποψη ενός προπονητή αναπτυξιακών ηλικιών από τις Κυκλάδες, ο οποίος έχει αποδείξει ότι βλέπει τα πράγματα διαφορετικά. Ο Μιχάλης Παπαδάκης εργάζεται στον σύλλογο του Νηρέα Νάουσας Πάρου και συμμετέχει στα Ευγένιος Γκέραρντ Soccer Camps. Αναλυτικά τα όσα είπε στο gazzetta.gr: «Οφείλουμε εμείς πρώτα ως προπονητές να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί σε παιχνίδια όπου διαφαίνεται η τάση να ξεφύγει το σκορ λόγω διαφοράς δυναμικότητας. Το Παιδικό ποδόσφαιρο δεν είναι ποδόσφαιρο ενηλίκων όπως θέλουν να το βλέπουν οι περισσότεροι. Είναι καθαρά διασκέδαση και υπάρχει κίνδυνος με τόσο μεγάλες διαφορές στα σκορ κάποια παιδιά να σταματήσουν τον αθλητισμό επειδή απλά δεν το χαίρονται, δεν διασκεδάζουν όσο θα έπρεπε. Παιδιά 10-13 ετών μπαίνουν σε μια διαδικασία όχι να διασκεδάσουν και να περάσουν καλά, αλλά να ικανοποιήσουν τις ανάγκες εμάς των ενηλίκων. Των ανθρώπων που βρίσκονται στην οποιαδήποτε Ένωση που αντιγράφει πιστά μια προκήρυξη πρωταθλήματος ανδρών και την εφαρμόζει στο παιδικό ποδόσφαιρο μετρώντας γκολ και διάφορες τερμάτων σε αγώνες 12χρονων. Των ανθρώπων που απαρτίζουν όποιο σωματείο κυνηγάει τέτοιες εμφατικές νίκες με απώτερο σκοπό προσελκύσει πιο πολλές συνδρομές νέων αθλητών ή να εκδικηθεί ένα αντίπαλο σωματείο μέσω των παιδιών. Των προπονητών που δεν λαμβάνουν υπόψη τις αξίες των παιδιών. Των προπονητών που βλέπουν τις χαρές, τους φόβους, τις ανησυχίες και τις ελπίδες των παιδιών μέσα από τη δική τους οπτική και όχι από τα μάτια των ιδίων των παιδιών.

Είναι καθήκον όλων μας που εμπλεκόμαστε με το ποδόσφαιρο αναπτυξιακών ηλικιών να προσφέρουμε στα παιδιά το κατάλληλο περιβάλλον ώστε στο τέλος κάθε αγώνα όλα τα παιδιά να είναι χαρούμενα. Μόλις πριν δύο εβδομάδες είχαμε μια συζήτηση με τα παιδιά του τμήματος under 14 του συλλόγου μας στην Νάουσα για αυτά τα σκορ που εμφανίζονται τόσο συχνά πλέον και τα ρώτησα αν έχουν σκεφτεί ποτέ πώς θα αισθάνονται αν κερδίσουν ένα παιχνίδι με 19-0 ή αν χάσουν με το ίδιο σκορ. Ένας 12χρονος απάντησε:"Δεν ξέρω κύριε, αλλά δεν έχω σκεφτεί ποτέ να κερδίσω μια άλλη ομάδα με τόσο μεγάλο σκορ" Τελικά υπάρχει ελπίδα!»