Ποιά δικαιοσύνη θέλουμε;
Οι δικαστές είναι άνθρωποι, ζουν ανάμεσά μας, έχουν μόρφωση και αδυναμίες, διαβάζουν εφημερίδες, βλέπουν τηλεόραση, έχουν οικογένεια, παιδιά άνεργα, γονείς συνταξιούχους. Τους ζητάμε ως κοινωνία με βάση τη μόρφωσή τους, την εμπειρία τους, την οξυδέρκεια και την ευθυκρισία τους, να αποφασίσουν λαμβάνοντας υπόψη το γράμμα αλλά και το πνεύμα του νόμου. Όσον αφορά στο πνεύμα του νόμου κάνουμε συχνά ένα μεγάλο λάθος. Το μπερδεύουμε με το κοινό περί δικαίου αίσθημα, με την αίσθηση της κοινής γνώμης.
Για παράδειγμα αν είμαστε όλοι πεπεισμένοι, ότι κάτι δεν πάει καλά στο ποδόσφαιρο, θέλουμε a priori ο δικαστής να αποφανθεί περί εγκληματικής οργάνωσης, γιατί “έλα μωρέ όλοι το ξέρουν”... Έτσι ο καθένας δημοσιογράφος, παράγοντας, μεγαλοδικηγόρος νιώθει την άνεση να κρίνει το δικαστή, να ειρωνεύεται τον εισαγγελέα, να καταγγέλει δικαστικούς λειτουργούς ως “μη σώφρονες”. Προφανώς υπάρχουν και τέτοιοι δυστυχώς. Μάλλον θα υπάρχουν και ανέντιμοι δικαστικοί λειτουργοί δυστυχώς. Υπάρχουν σίγουρα κοντά στους εργατικούς δικαστές και τεμπέληδες, που εκτός από τις διαδικασίες ευθύνονται και οι ίδιοι για την καθυστέρηση απονομής δικαιοσύνης, τη μεγαλύτερη πληγή του νομικού μας πολιτισμού. Είναι αυτοί που στην πρόσφατη πολύμηνη αποχή των δικηγόρων έλεγαν “μακάρι να κρατήσει κι άλλο, έτσι κι αλλιώς εγώ πληρώνομαι”.
Τους κρίνοντες όμως ποιός θα τους κρίνει; Τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων, είτε με ευθείες βολές των εκδοτών σε δικαστικές αποφάσεις και εισαγγελικές προτάσεις, είτε με “φιλοξενία” δικηγόρων-ποδοσφαιροπαραγόντων που θεωρούν δεοντολογικό να χαρακτηρίζουν ή και να υβρίζουν δικαστές και εισαγγελείς; Οι μεγαλοεπιχειρηματίες που διαχειριζόμενοι τα media χαράζουν τη γραμμή των μέσων τους; Οι ρεπόρτερς-φίλαθλοι-οπαδοί ανάλογα με το χρώμα των γυαλιών που φοράνε; Ή μήπως η ελληνική κυβέρνηση;
Η κρίση των κυβερνώντων στα περί της δικαιοσύνης είναι το πιο αστείο πράγμα στη χώρα μας. Ξεκινάμε με το υποτιθέμενο αξίωμα ότι η δικαιοσύνη είναι ανεξάρτητη. Ας είμαστε ειλικρινείς, ποιός κυβερνήτης θέλει πραγματικά ανεξάρτητη δικαιοσύνη; Όταν οι δικαστές αποφαίνονται αυτό που βολεύει την κοινοβουλευτική πλειοψηφία, τότε οι δικαιοσύνη είναι τυφλή, αμερόληπτη και ανεξάρτητη. Όταν το Συμβούλιο της Επικρατείας δικαιώνει μισθωτούς και συνταξιούχους, που καταφεύγουν κατά της οικονομικής πολιτικής των μνημονιακών κυβερνήσεων, τότε οι Υπουργοί του οικονομικού επιτελείου εξανίστανται, για το ποιος κυβερνά αυτή τη χώρα. Όταν παραμένουν ασύλληπτοι τρομοκράτες-δολοφόνοι το Υπουργείο δηλώνει αναρμόδιο και καρφώνει αστυνομία και εισαγγελείς. Όταν συλλαμβάνονται, πανηγυρίζει ο Υπουργός για την πολιτική βούληση της Κυβέρνησης. Πιάσ' το αυγό και κούρευ' το. Στη δίκη-ντροπή για τη δολοφονία Φύσσα ποιός εξευτελίζεται; Η Δικαιοσύνη ή η Κυβέρνηση;
Στην ανεξάρτητη Δικαιοσύνη τελικά προσβλέπει μόνο ο ανίσχυρος, ο απελπισμένος, ο βαθιά αδικημένος. Ο εργαζόμενος που το αφεντικό του δήλωσε πτώχευση και στη Μύκονο ευρισκόμενος, αρνείται να του πληρώσει δεδουλευμένα και αποζημίωση. Ο δανειολήπτης που τον ποδοπάτησε η τράπεζα με τα ψιλά της γράμματα. Ο πατέρας που στερείται τα παιδιά του ή η μάνα που μόνη της παλεύει να τα βγάλει πέρα. Οι γονείς που έχασαν τα παιδιά τους στην άσφαλτο, ακόμα κι ο απαράδεκτα θολωμένος που κακώς κατέφυγε στην αυτοδικία, στη δικαιοσύνη ελπίζει. Όλοι οι υπόλοιποι όταν λέμε Δικαιοσύνη έχουμε και την απόφαση, που μας βολεύει ή που επιθυμούμε, έτοιμη στο πίσω μέρος του μυαλού μας. Εύχομαι να το γνωρίζουν αυτό οι δικαστικοί λειτουργοί του τόπου, ότι δηλαδή είναι το τελευταίο καταφύγιο κάποιων ανθρώπων και να είναι αντάξιοι αυτής της ευθύνης. Έχω μικρη εμπειρία παρουσίας σε δικαστικές αίθουσες ευτυχώς, αλλά δυστυχώς πρόλαβα να συναντήσω πολύ μέτριους ανθρώπους στα έδρανα κι όχι τους άριστους που περίμενα. (Ιδού ένα παράδειγμα υποκειμενικής κρίσης.) Περιμένοντας λοιπόν σημαντικές αποφάσεις για την ελληνική κοινωνία από την ελληνική δικαιοσύνη τις προσεχείς εβδομάδες ας πάρουμε τα μάτια μας λίγο μακρύτερα από την τηλεόραση κι ας σκεφτούμε ότι το Δίκαιο δεν είναι πάντα το δημοφιλές.
Επίσης μια που τον έχουμε και πρόχειρο, αν ο κάθε παράγοντας του νομικού μας πολιτισμού Κούγιας, βρίζει και γρονθοκοπεί κατ' εξακολούθηση και κατά βούληση στα γήπεδα, μετά φορά το επιστημονικό του ύφος και αποφαίνεται επί υποθέσεων και μετά παρίσταται στις σημαντικότερες δίκες της χώρας ως έγκριτος ποινικολόγος, εγώ ως πολίτης ποιό πρόσωπό του να δω; Του χουλιγκάνου, του επιστήμονα, του μεγαλοπαράγοντα ή του lifestyle μοντελοπνίχτη κατά δήλωσή του; Ακόμα χειρότερα κι από τον Κούγια αισθάνομαι για τους δικαστές – εισαγγελείς, που μετά τη σύνταξη ανακαλύπτουν την εθνοσωτήρια κλίση τους με μια δεύτερη καριέρα στα κόμματα εξουσίας. Με αυτούς καλύτερα να ασχοληθώ άλλη φορά, όταν θα γράψω για τη “συμπαθή” τάξη, που ονομάζεται "επαγγελματίες συνδικαλιστές".
