Ο Τραμπ ρίχνει λάδι στη φωτιά με το καλημέρα

Gazzetta team
Ο Τραμπ ρίχνει λάδι στη φωτιά με το καλημέρα
Ο Τραμπ ξεκίνησε τον "ψυχρό πόλεμο" ΗΠΑ - Ευρωπαϊκής Ενωσης

Η ομιλία της ορκωμοσίας του Ντόναλντ Τραμπ προκάλεσε ρίγος σε ολόκληρο τον κόσμο και στην Ευρώπη. Το μήνυμα του νέου πλανητάρχη προς τους συμμάχους της Αμερικής ήταν σαφές: μην υπολογίζεται πλέον σε εμάς. «Για πολλές δεκαετίες, έχουμε χρηματοδοτήσει ξένες βιομηχανίες σε βάρος της αμερικανικής βιομηχανίας, επιδοτήσαμε τους στρατούς άλλων χωρών, ενώ επιτρέψαμε την εξάντληση των δικών μας στρατιωτών είπε» ο Τραμπ και πρόσθεσε: «Υπερασπιστήκαμε σύνορα άλλων χωρών και αρνηθήκαμε να υπερασπίσουμε τα δικά μας. Ξοδέψαμε τρισεκατομμύρια δολάρια στο εξωτερικό ενώ οι αμερικανικές υποδομές έχουν υποστεί ανεπανόρθωτες φθορές».

Εάν η πρόθεση του Τραμπ ήταν να προκαλέσει την προσοχή της Ευρώπης το πέτυχε. Οπως επισημαίνει στην ανάλυσή του το Politico, ο νέος πλανητάρχης έβαλε την Ευρώπη στο στόχαστρο καθώς καμία περιοχή δεν έχει ωφεληθεί περισσότερο από τις αμερικανικές εγγυήσεις για την ασφάλεια απ΄ότι η Ευρώπη από τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο έως σήμερα. Η άνευ όρων δέσμευση της Ουάσινγκτον να υπερασπιστεί την Γηραιά Ήπειρο, που εκφράζεται στο άρθρο 5 της Συνθήκης του ΝΑΤΟ, επέτρεψε στην Ευρώπη να αναθέτει την ασφάλεια της στις ΗΠΑ και άνοιξε το δρόμο για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση με την άμβλυνση των εθνικών ανταγωνισμών που βασίστηκε αιώνες συγκρούσεων.

Η σταθερότητα γέννησε μια περίοδο ειρήνης και ευημερίας μοναδική στην ιστορία της ευρωπαϊκής ηπείρου. Στην πορεία, οι ΗΠΑ επωφελήθηκαν επίσης, τόσο από την απρόσκοπτη πρόσβαση τους στις ευρωπαϊκές αγορές όσο και από το γεγονός ότι ηγήθηκαν μιας κοινότητας φιλελεύθερων δημοκρατιών. Ή έτσι τουλάχιστον πίστευαν οι Ευρωπαίοι.

Οι πρώτες ρωγμές στην συμμαχία Ευρώπης-ΗΠΑ προκλήθηκαν πριν από την ομιλία ορκωμοσίας του Τραμπ. Ο νέος πλανητάρχης αμφισβήτησε το ΝΑΤΟ χαρακτηρίζοντάς το θεσμό «άνευ αντικειμένου». Ο Τραμπ έστεψε την προσοχή του στον Ρώσο Πρόεδρο Βλαδιμίρ Πούτιν κάνοντας μια επίθεση φιλίας, τάχθηκε στο πλευρό της Βρετανίας του Brexit και έβαλε στο στόχαστρο την ισχυρή γυναίκα της Ευρώπης την Γερμανίδα καγκελάριο Ανγκελα Μέρκελ κατηγορώντας την για την πολιτική των ανοικτών θυρών. Αμερικανοί αξιωματούχοι είχαν προσπαθήσει να υποβαθμίσουν τις στομφώδεις δηλώσεις του Τραμπ. "Μην αντιδράτε υπερβολικά στα tweets," είχε πει ο John Emerson, πρέσβης των ΗΠΑ στο Βερολίνο, σε ένα ακροατήριο σε μια αποχαιρετιστήρια ομιλία του αυτό το μήνα. Σημείωσε ότι ο Τραμπ είχε εξουσιοδοτήσει τον πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα να καθησυχάσει τους ευρωπαίους συμμάχους κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού Νοεμβρίου.

Ο Τραμπ ρίχνει λάδι στη φωτιά

Ωστόσο, η εναρκτήρια ομιλία του έθεσε νέες αμφιβολίες σχετικά με τη δέσμευση αυτή. Αντί να προσπαθεί να κατευνάσει τις ανησυχίες των συμμάχων ο Τραμπ ρίχνει λάδι στη φωτιά.

Στα 15 λεπτά της ομιλίας του το σύνθημα που κυριάρχησε ήταν Η Αμερική πάνω απ΄όλα» Ο Τραμπ δεν έκανε καμία αναφορά ούτε στο ΝΑΤΟ, ούτε στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Το μόνο που είπε είναι ότι «Θα ενισχύσουμε παλιές συμμαχίες και θα σχηματίσουμε νέες».

Ο μεγαλύτερος φόβος της Ευρώπης είναι ότι ο Τραμπ σχεδιάζει να επιδιώξει μια συμφωνία με τη Ρωσία, που θα μπορούσε να αφήσει στα κρύα του λουτρού την Ευρώπη. Μια θεωρία είναι ότι Τραμπ βλέπει ως προτεραιότητα της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ να θέσει υπό αμφισβήτηση την Κίνα και την καταστροφή του λεγόμενου Ισλαμικού Κράτους. Αν ο Τραμπ αποφασίσει να συμπεριλάβει τον Πούτιν ως βασικό του σύμμαχο σε αυτές τις αποστολές, η Ευρώπη θα μπορούσε να μείνει στην άκρη, αφήνοντάς την εκτεθειμένη στις ρωσικές απειλές. Σε αυτό το πλαίσιο χώρες θα μπορούσαν να σφυρηλατήσουν νέες συμμαχίες προκαλώντας τη διαίρεση της ηπείρου για μια ακόμη φορά.

«Οι βασικές αρχές είναι σε κίνδυνο», δήλωσε ο Jan Techau, διευθυντής του Richard C. Holbrooke φόρουμ στο Βερολίνο. Σε μια παρουσίαση στην Αμερικανική Ακαδημία του Βερολίνου ο Techau σκιαγράφησε το χειρότερο σενάριο απεμπλοκής των ΗΠΑ από την Ευρώπη. Θα πρέπει να γίνει σαφές ότι η εγγύηση της ασφάλειας των ΗΠΑ για την Ήπειρο δεν είναι πλέον άνευ όρων, το ΝΑΤΟ θα μπορούσε να καταρρεύσει, προειδοποίησε. Αυτό, με τη σειρά του, θα μπορούσε να επιταχύνει τη διάλυση της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ευρώ. "Πρέπει να προετοιμαστούμε για το χειρότερο», είπε ο Techau αλλά τόνισε ότι ένα τέτοιο σενάριο παραμένει απίθανο ως ενδεχόμενο. Παρ΄όλα αυτά έως την εποχή Τραμπ δεν ήταν απίθανο αλλά αδιανόητο και δεν υπήρχε καν αντικείμενο συζήτησης.

Παρά τις διατλαντικές εντάσεις σχετικά με το Ιράκ και τον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας, λίγοι είχαν αμφισβητήσει τη βιωσιμότητα της συμμαχίας. Για την Ευρώπη, οι ΗΠΑ ήταν σαν ένας αμετακίνητος βράχο στον οποίο ήταν δεμένη η ήπειρος, λέει ο Thomas Bagger, ο επικεφαλής του σχεδιασμού πολιτικής στο γερμανικό ΥΠΕΞ.

Το πρώτο ραντεβού που θα κρίνει το μέλλον

Ένα σημαντικό μήνυμα για την Ευρώπη θα είναι αν ο Τραμπ συναντηθεί πρώτα με τον Πούτιν ή με τον την Ανγκελα Μέρκελ. Η γερμανίδα καγκελάριος έκανε λόγο για την ανάγκη συμβιβασμών και έχει δηλώσει πρόθυμη να επισκεφθεί την Ουάσιγκτον. Η Μέρκελ διαβεβαίωσε ότι θα επιδιώξει συμβιβαστικές λύσεις με τον νέο πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ σε θέματα όπως το εμπόριο και οι αμυντικές δαπάνες, σημειώνοντας ότι θα εργαστεί προκειμένου να διαφυλαχθεί η σημαντική σχέση μεταξύ της Ευρώπης και των ΗΠΑ. "Κατέστησε σαφείς τις πεποιθήσεις του στην ομιλία της ορκωμοσίας του" είπε η Μέρκελ μία ημέρα αφότου ο Τραμπ υποσχέθηκε ότι στην πολιτική που θα ακολουθήσει θα βάζει "πρώτα την Αμερική". "Εγώ λέω δύο πράγματα όσον αφορά αυτήν (την ομιλία): πρώτον, πιστεύω σταθερά ότι είναι το καλύτερο για όλους να εργαζόμαστε μαζί βασισμένοι σε κανόνες, κοινές αξίες και με κοινή δράση στο διεθνές οικονομικό σύστημα, το διεθνές εμπορικό σύστημα και να συνεισφέρουμε στις στρατιωτικές συμμαχίες. Και δεύτερον, τα επόμενα χρόνια η διατλαντική σχέση δεν θα είναι λιγότερο σημαντική απ' ότι ήταν τα προηγούμενα. Και θα εργαστώ για αυτό. Ακόμη και όπου υπάρχουν διαφορετικές απόψεις, συμβιβασμοί και λύσεις μπορούν να βρεθούν όταν ανταλλάσουμε ιδέες με σεβασμό" πρόσθεσε η καγκελάριος.

Στάινμαϊερ: Να προετοιμαστούμε για μια ταραγμένη περίοδο

Με την άνοδο του Τραμπ στην προεδρία ο «παλαιός κόσμος του 20ου αιώνα τελείωσε μια για πάντα», τόνισε ο υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας Φρανκ-Βάλτερ Στάινμαϊερ, σημειώνοντας ότι ο κόσμος πρέπει να προετοιμαστεί για μια περίοδο αβεβαιότητας. Σε άρθρο του στην εφημερίδα Bild, δύο μέρες μετά την ορκωμοσία του 45ου προέδρου των ΗΠΑ, ο επικεφαλής της γερμανικής διπλωματίας, από τους πλέον σφοδρούς επικριτές του Τραμπ, υπογραμμίζει: «Ποιες αντιλήψεις της (παγκόσμιας) τάξης θα επικρατήσουν τον 21ο αιώνα, πώς θα μοιάζει ο κόσμος του αύριο, τίποτε δεν ακόμη καθοριστεί, όλα είναι εντελώς ανοιχτά». Σύμφωνα με τον Γερμανό ΥΠΕΞ, ο κόσμος πρέπει να προετοιμαστεί να εισέλθει σε μια «ταραγμένη περίοδο». Όπως πάντα σε κάθε πολιτική μετάβαση «υπάρχουν αβεβαιότητες», τόνισε. «Αλλά σε αυτή την περίοδο μιας νέας παγκόσμιας αταξίας, πρόκειται για πολλά περισσότερα. Είναι πολλά αυτά που διακυβεύονται», συμπλήρωσε. Ο Σταϊνμάιερ που αναμένεται να εκλεγεί στα μέσα Φεβρουαρίου πρόεδρος της Γερμανίας δήλωσε ότι θα επιδιώξει διάλογο με την ομάδα του Αμερικανού προέδρου για να παρουσιάσει «την θέση μας, τις αξίες και τα συμφέροντα μας». Εξέφρασε την βεβαιότητα του να βρει «συνομιλητές στην Ουάσιγκτον που γνωρίζουν ότι οι μεγάλες χώρες χρειάζονται και αυτές συμμάχους».

Ομως ακόμη και αν η Ουάσιγκτον επαναλάβει τη δέσμευσή της στο ΝΑΤΟ ο Τραμπ έχει διαταράξει τις ισορροπίες στην περιοχή. Με άλλα λόγια το γεγονός ότι έχει αμφισβητήσει τις βασικές αρχές της αρχιτεκτονικής ασφάλειας σπέρνει αμφιβολίες για τη δέσμευση των ΗΠΑ. «Είναι ένα σοκ στο σύστημα», λέει ο ο Vali Nasr, κοσμήτορας της Σχολής Διεθνών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο John Hopkins.

Θα γυρίσει η Ουάσιγκτον την πλάτη της στην Ευρώπη; Και αν δεν το κάνει, πώς θα αντιμετωπίσουν οι ευρωπαίοι την εχθρότητα της νέας αμερικανικής κυβέρνησης προς την ίδια την ιδέα της ενωμένης Ευρώπης;

Πηγή: thetoc.gr