Ποδοσφαιρική επανάσταση στην έρημο

Πρόλαβε να ζήσει το πρώτο και μοναδικό πρωτάθλημα της Οσέρ του Γκι Ρου, πριν τη φουρνιά του Σισέ, του Μεξές και του Μπουμσόνγκ. Ο Κορεντίν Μαρτίνς ήταν στην ομάδα του Γάλλου «δάσκαλου» για μια πενταετία, κατακτώντας επίσης και δύο Κύπελλα. Έπειτα, έκανε το άλμα στην καριέρα του για την Ντεπόρτίβο Λα Κορούνια, η οποία, τη χρονιά που φόρεσε τη φανέλα της, βγήκε τρίτη στην Primera. Επέστρεψε άμεσα στη χώρα του, καθώς οι τραυματισμοί τον κράτησαν πίσω, για να παίξει στη Σοσό και μια σεζόν δανεικός στη Μπορντό. Έριξε αυλαία με δύο συμμετοχές στην Κλερμόν. Ένας καθόλα τίμιος μέσος, με 14 συμμετοχές στην Εθνική Γαλλίας και την ατυχία η παρουσία του στους τρικολόρ να συμπέσει με τον καιρό της λάμψης του Ζινεντίν Ζιντάν.

Ο Μαρτίνς αποφάσισε έπειτα να γίνει προπονητής. Έπαιξε το ρόλο του πιστού στρατιώτη στην Μπρεστ, έχοντας συμβόλαιο ως βοηθός και παίρνοντας θέση υπηρεσιακού προπονητή όποτε χρειαζόταν. Η τελευταία του δουλειά ήταν αυτή του αθλητικού διευθυντή, όταν, απολυμένος πλέον, ήρθε σε επαφή μαζί του ο πρόεδρος της μαυριτανικής Ομοσπονδίας. Η επαφή δεν ήταν τυχαία. Οι Ντιαλό Γκουιντιλέιγ και ο Ανταμά Μπα, διεθνείς με την Μαυριτανία, τον γνώρισαν στη Βρέστη και λειτούργησαν ως συνδετικοί κρίκοι. Η μαγιά έδεσε. Και ο Γάλλος αποφάσισε να ακολουθήσει το μότο του Μαρσέλο Μπίελσα -που τόσο θαυμάζει- και να πάει όπου τον πάει το ποδόσφαιρο.

Από τις πρώτες ερωτήσεις των Γάλλων, όταν ο Μαρτίνς αποφάσισε να αναλάβει την εθνική μιας χώρας που μέχρι το 1960 ήταν γαλλική αποικία και μόλις το 1980 απαγόρευσε τη δουλεία, ούσα η τελευταία που το έπραξε, ήταν το αν φοβάται. Μετά την επίθεση αυτοκτονίας που διαπράχθηκε εναντίον της Γαλλικής Πρεσβείας τον Αύγουστο του 2009, η Μαυριτανία μπήκε στη μαύρη λίστα της γαλλικής διπλωματίας. Ο Μαρτίνς ήταν αφοπλιστικός, παρότι είδε δύο συνεργάτες του να αρνούνται να τον ακολουθήσουν από φόβο. «Μερικές φορές φοβάμαι περισσότερο στο Παρίσι, παρά στην Μαυριτανία». Πέραν όμως της κανονικής ζωής που ανακάλυψε ότι θα μπορούσε να έχει στις παρυφές της ερήμου, εντυπωσιάστηκε από τα όσα του είπε ο συνομιλητής του και από το πλάνο που είχε ήδη μπει σε εφαρμογή.

Ο Αχμέντ Γιαχία, που καθόταν απέναντί του αναλύοντας τα πλάνα του για την εθνική, ξεκίνησε την εμπλοκή του με την διοίκηση ποδοσφαιρικών ομάδων σε ηλικία 24 ετών, όταν αποφάσισε να φτιάξει ομάδα πάνω στα δικά του πρότυπα στην πόλη της Νουαντίμπου, επενδύοντας χρήματα από τις δουλειές του με το ψάρεμα. Η Μαυριτανία, εξάλλου, μπορεί να χάνεται στις αμμοθύελλες της Σαχάρας, όμως βρέχεται από τον Ατλαντικό. Με συνεργάτη τον νυν πρόεδρο της ομάδας, Αζίζ Μπουγκουρμπάλ, δημιούργησαν τον σύλλογο το 1999 και την επόμενη χρονιά πήραν πρωτάθλημα, κάνοντας απλά τα βασικά. Έτσι, αποφάσισαν ότι πρέπει να κάνουν κάτι παραπάνω, αν θέλουν δομικές αλλαγές στο αγαπημένο τους άθλημα.

Το 2011 ο Γιαχία έγινε πρόεδρος στην Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία της χώρας. Όπως λέει ο ίδιος, για να το καταφέρει γύριζε με ένα τζιπάκι την έρημο για να πείσει για τις ιδέες του, την ώρα που αντίπαλός του είχε ιδιωτικό τζετ και υποσχόταν λεφτά με το τσουβάλι. Η επιτυχία της Νουαντίμπου και το όραμα του νεαρού υποψηφίου, όμως, έπεισε τον κόσμο. Kαι το πλάνο της ολοκληρωτικής αλλαγής μπήκε σε τροχιά. Δεν είναι τυχαίο, ότι από το 2017 είναι μέλος στην Εκτελεστική Επιτροπή της Αφρικανικής Συνομοσπονδίας και μέλος της επιτροπής διοργανώσεων της FIFA. Πρόσφατα, σε συνάντηση που είχε με τον Εμανουέλ Μακρόν, υπέγραψαν σύμφωνο για την χρησιμοποίηση του ποδοσφαίρου ως εργαλείο εκπαίδευσης και ένταξης,

Είναι χαρακτηριστικό πως τον καιρό που αναλάμβανε το πόστο του, η Μαυριτανία είχε τιμωρηθεί από το Κύπελλο Εθνών Αφρικής του 2012 γιατί δεν είχε τη δυνατότητα να κατέβει σε όλα τα ματς. Είχε πέσει στην 206η θέση της FIFA, με μόλις τρεις χώρες να έχουν χαμηλότερη βαθμολογία! Είναι επίσης χαρακτηριστικό πως από το 1995 μέχρι το 2003 είχε 33 ήττες σε ισάριθμα ματς. Επί της ουσίας, η εθνική ομάδα ποδοσφαίρου ήταν κάτι το εντελώς αδιάφορο για τους Μαυριτανούς, αφημένη παντελώς στη μοίρα της. Από το 2008 μέχρι το 2014, έπαιξε μόλις δύο επίσημα παιχνίδια!

Ο Γιαχία αποφάσισε να το αλλάξει. Δημιούργησε ένα πλάνο με πρώτο στόχο την βελτίωση των υποδομών και την οργάνωση και προσέλαβε τεχνικό διευθυντή της εθνικής τον Ισπανό Λουίς Φουέρτες για να το επιβλέπει και να χειρίζεται τον τρόπο λειτουργίας των εθνικών ομάδων και τις μικρότερες εθνικές. «Σε σύγκριση με το πώς ήταν τα πράγματα πριν, αυτό εδώ είναι... Χόλιγουντ», είπε χαρακτηριστικά στη Marca ο Βαλενθιάνος τεχνικός διευθυντής, ο οποίος έχει περάσει από τα τμήματα υποδομής των «Νυχτερίδων».

Ο Ομοσπονδιακός προπονητής, από την πλευρά του, ταξιδεύει μια φορά τον μήνα στην χώρα όταν δεν έχει υποχρεώσεις, δηλαδή στα μέσα της αγωνιστικής περιόδου των εγχώριων διοργανώσεων. Παρακολουθεί τους ποδοσφαιριστές από το αρχηγείο του, με τη βοήθεια της τεχνολογίας και την βάση δεδομένων που έχουν, στην οποία το προφίλ του κάθε παίκτη ή υποψήφιου παίκτη ανανεώνεται συνεχώς με βίντεο και στατιστικά. Οι «λεγεωνάριοι» είναι πλέον αρκετοί, καθώς η εθνική έχει 17 ποδοσφαιριστές που παίζουν σε ξένα πρωταθλήματα. Τέσσερα χρόνια πριν, είχε μόλις έξι. Από την Ελβετία μέχρι την Ισπανία και από την Τουρκία μέχρι την Αίγυπτο, η διεθνής εμπειρία ήταν σημαντική για την εξέλιξη και το χτίσιμο του επαγγελματισμού στα αποδυτήρια της εθνικής.

Ο Μαρτίνς δήλωνε πέρυσι στην Parisien: «Όταν πρωτοέφτασα στην πρωτεύουσα Νουακσότ, υπήρχαν έντεκα ομάδες πρώτης κατηγορίας και μόλις τρία γήπεδα, με συνθετικό χλοοτάπητα. Ήταν απαραίτητο να βρούμε τρόπο να εκπαιδεύσουμε τον κόσμο». Πλέον, υπάρχει δεύτερη κατηγορία, πρωταθλήματα υποδομών, πρωτάθλημα γυναικών και υποδομές γυναικών, εθνική ακαδημία και σύμφωνα με τον Guardian, 600 ομάδες με 65.000 καταγεγραμμένους ποδοσφαιριστές. To 2021, θα διοργανώσει το Κύπελλο Εθνών Αφρικής Κ-20. «Είναι απίστευτη η εξέλιξη, του χρόνου θα έχουμε και πρωτάθλημα Κ-13. Ελάχιστες ομάδες στην Αφρική έχουν τις ευκαιρίες που έχουμε εμείς εδώ. Αυτά τα πρωταθλήματα νέων θα τροφοδοτήσουν τις εθνικές ομάδες στο μέλλον. Η Μαυριτανία θα έχει ποιοτικές ομάδες λόγω της δουλειάς που κάνουν ο πρόεδρος και ο τεχνικός διευθυντής και αποδίδουν καρπούς», πρόσθετε. «Χωρίς αμφιβολία, το κλειδί είναι στη βάση, στην ανάπτυξη των ποδοσφαιριστών. Εδώ υπάρχει ακόμα πολλή δουλειά που πρέπει να γίνει», τονίζει ο Φουέρτες.

Καταφέρνοντας να εξασφαλίσει επιδοτήσεις από τη FIFA και με τη συνεργασία αρκετών φορέων, ο Γιαχία κατάφερε να δημιουργήσει υποδομές, με άξονα τον τεχνητό χλοοτάπητα, λόγω των συνθηκών. Ο πρόεδρος, άλλωστε, τον Φεβρουάριο βρέθηκε στο πλάι του Σαλάχ στη Σενεγάλη. Η Μαυριτανία πήρε το βραβείο της καλύτερης αφρικανικής ομάδας για τη χρονιά που πέρασε. Τρεις μήνες πριν, η χώρα του σφράγιζε την πρόκριση σε τελική φάση Κυπέλλου Εθνών Αφρικής για πρώτη φορά στην ιστορία της. Το 2-1 επί της Μποτσουάνα την έφερνε πρώτη στον όμιλό της με 12 βαθμούς και τίποτα πια δεν μπορούσε να της στερήσει τη συμμετοχή στη διοργάνωση της Αιγύπτου.

Είναι χαρακτηριστικό πως ένας ποδοσφαιράνθρωπος όπως ο Μαρτίνς, διεθνή με τους τρικολόρ και νταμπλούχος Γαλλία, χαρακτηρίζει την πρόκριση αυτή ως την κορυφαία στιγμή στην καριέρα του. «Τα δάκρυα των παικτών, των αξιωματούχων και πολιτικών ηγετών και του απλού κόσμου μετά τη νίκη επί της Μποτσουάνα το επιβεβαίωσαν», έλεγε χαρακτηριστικά. Όπως ήταν λογικό, το συμβόλαιό του ανανεώθηκε μέχρι το 2021 και στόχος πλέον είναι μια αξιοπρεπής παρουσία στο Κύπελλο Εθνών Αφρικής, στο οποίο η Μαυριτανία κάνει ντεμπούτο τη Δευτέρα (24/06) με αντίπαλο το Μάλι και η συνέχεια στην ποδοσφαιρική εξέλιξη ολόκληρης της χώρας. «Η επιβεβαίωση είναι το πιο δύσκολο και εμείς πρέπει να συνεχίσουμε να δείχνουμε πρόοδο», τόνιζε ο Ομοσπονδιακός τεχνικός παραμονές της πρεμιέρας.

Ακόμα και η Μαυριτανία της ερήμου, των πραξικοπημάτων, της φτώχειας (το 54% ζει κάτω από το όριο της φτώχειας), του υψηλού ποσοστού αναλφαβητισμού, του ρίσκου τρομοκρατικών επιθέσεων, της 159ης θέσης στις συνολικά 189 στον Δείκτη Ανθρώπινης Ανάπτυξης του ΟΗΕ με προσδόκιμο ζωής τα 63 χρόνια (στην Ελλάδα είναι 81. 04), καταλαβαίνει πού πρέπει να στηρίζεται η ποδοσφαιρική εξέλιξη. Κάποια στιγμή, ίσως το καταλάβει ξανά και η Ελλάδα.