Dust in the Wind

Με αφορμή τον θάνατο του Μηνά Χαζησάββα και την επιθυμία του το σώμα του να αποτεφρωθεί να πω ότι η αποτέφρωση περισσότερο από επιλογή έχει γίνει ανάγκη. Η ταφή είχε νόημα όσο ο πληθυσμός της γης ήταν μικρός και μετά την ταφή το σώμα μπορούσε να αφεθεί στο τάφο επ’ άπειρον. Από την στιγμή που οι πληθυσμός αυξήθηκε και η εκταφή έγινε ανάγκη για να εκκενωθεί ο τάφος η αποτέφρωση για υγιεινιστικούς και αισθητικούς λόγους έγινε απαραίτητη.

Η ανάγκη παρουσιάστηκε αρχικά στα νεκροταφεία του Παρισιού στον 18ο αιώνα με την δημοκρατική κυβέρνηση μετά το 1789 να επιτρέπει την καύση των νεκρών αλλά και στο Λονδίνο της βιομηχανικής εποχής. Στον 19ου αιώνα τα νεκροταφεία του Λονδίνου είχαν γεμίσει. Οι τάφοι είχαν γίνει διώροφοι με τους τάφους του νεκροταφείου του St Pancras να έχουν αποκτήσει και τρίτο όροφο. Αντιλαμβανόμενη το πρόβλημα στην δημόσια αισθητική και υγεία η αγγλική κυβέρνηση το 1884 πέρασε νόμο με τον οποίο επέτρεπε την καύση των νεκρών.

Η καύση των νεκρών υπήρχε ανέκαθεν. Ο Ομηρος αναφέρεται στην καύση του νεκρού Αχιλλέα. Στην Ρώμη μία από τις εμβληματικές σκηνές είναι η ομιλία του Μάρκου Αντώνιου πριν ανάψει η πυρά για το σώμα του Καίσαρα. Με τον πληθυσμό όμως να αυξάνει η καύση από επιλογή έγινε ανάγκη. Οσο ο πληθυσμός ήταν περιορισμένος η οικογένεια μπορούσε να αφήσει τον νεκρό στον τάφο του. Σήμερα σε μεγαλουπόλεις όπως η Αθήνα η οικογένεια πρέπει να διακινδυνεύσει να κάνει την εκταφή ενώ η αποσύνθεση δεν έχει ολοκληρωθεί είναι να πληρώνει ώστε ο νεκρός να μείνει στον τάφο ένα ακόμα χρόνο.

Η εκκλησία έχει αντιρρήσεις. Κατ’ αρχήν θεολογικές. Σε ένα εκκλησιαστικό site αναφέρονται οι αντιρρήσεις :

Α) Διότι η ταφή είναι σύμφωνη με την παράδοση του Χριστιανισμού, που μόνο αυτό τον τρόπο διαλύσεως του σώματος γνωρίζει . Άλλωστε και ο Κύριός μας ετάφη και όλοι οι Άγιοι.

Β) Διότι η ταφή διασώζει την πίστη στην αθανασία και στην ανάσταση. Δεν είναι χωρίς σημασία το γεγονός , ότι πολλοί από εκείνους που μάχονται για την καθιέρωση της καύσεως δεν είναι χριστιανοί, ή είναι «χριστιανοί» των τύπων, η μάχονται τον Χριστιανισμό.

Γ) Διότι η ταφή διασώζει τα λείψανα των Αγίων, τα οποία είναι χαριτόβρυτα και θαυματουργά . Χωρίς ταφή δεν θα είχαμε τα άγια λείψανα και θα εστερούμεθα της ευλογίας και του αγιασμού των.

Δ) Διότι ο τάφος μας συνδέει και συναισθηματικά με το νεκρό μας . Το θαμμένο σώμα είναι μια παρηγοριά για τους επιζώντες και γίνεται αντικείμενο φροντίδος και προσευχών.

Ε) Διότι το σώμα διατηρεί την ιερότητά του και μετά θάνατον και αποτελεί θρησκευτικό αντικείμενο τιμής και σεβασμού. Η τέφρα δεν είναι το ίδιο πράγμα και μάλλον συνιστά ασέβεια προς τον νεκρό .

Προσθέστε ότι υπάρχει και η οικονομική ζημιά αφού το να είσαι παπάς που κάνει ταφές σε ένα από τα κυριλέ νεκροταφεία, τύπου Α’ είναι σαν να έχεις πιάσει το Λόττο και έχετε την εικόνα. Βάλετε και την οικονομική ζημιά στα παρεμφερή επαγγέλματα όπως των ανθωπωλών, των υπαλλήλων των νεκροταφείων και έχετε ακόμα πιο πλήρη την εικόνα. Το 2009 είχε αναφερθεί ότι ο καντηλανάφτης του Α’ νεκροταφείου της Αθήνας βγάζει τέσσερις χιλιάδες ευρώ τον μήνα. Στο site της Ανοιχτής Πόλης αναφερόταν ότι το άναμμα του καντηλιού του τάφου χρεωνόταν 40 ευρώ τον μήνα με τον Δήμο να βγάζει 300 χιλιάρικα και τους παρατρεχάμενους τέσσερα εκατομμύρια ετησίως. Η απροθυμία των Δήμων να προχωρήσουν σε ανέγερση αποτεφρωτηρίων φαίνεται από το ότι ο νόμος που τα επιτρέπει έχει ψηφιστεί από το 2006 χωρίς να έχει κατασκευαστεί ούτε ένα και οι αποτεφρώσεις να γίνονται στην Βουλγαρία.

Το να εξάγουμε σωρούς για αποτέφρωση είναι κωμικοτραγικό. Αν το πρόβλημα με την καύση είναι ότι δεν θα αγιοποιηθώ δέχομαι να χάσω την αμφίβολη ευκαιρία για την βεβαιότητα μιας αξιοπρεπέστερης αποχώρησης από τον μάταιο τούτο κόσμο.