Πάντα ήθελα να ακολουθήσω το μονοπάτι μου, χωρίς την στήριξη κανενός. Ακόμα και όταν έχεις αφιερώσει τη ζωή σου παίζοντας ποδόσφαιρο, δεν μπορείς να προπονήσεις μεγάλη ομάδα στο ξεκίνημα της προπονητικής σου πορείας. Γι' αυτό και αποφάσισα να αρχίσω το ταξίδι μου χαμηλά, στην τρίτη κατηγορία της Πορτογαλίας. União de Lamas, Lusitânia, Espinho: Είναι μικρές ομάδες με ταπεινούς στόχους, αλλά αυτές με έκαναν τον προπονητή που είμαι σήμερα. Ξεκίνησα μαθήματα προπονητικής στην ηλικία των 28 ετών, έξι χρόνια προτού αποσυρθώ ως παίκτης. Υπήρξα βοηθός του José Couceiro στη Γκιμαράες, στην Πόρτο και στη Μπελενένσες. Η πραγματική μου εκπαίδευση, ωστόσο, ήρθε στα πρώτα μου προπονητικά βήματα ως πρώτος προπονητής. Είχα τη δυνατότητα να αναπτύξω τη δική μου μεθοδολογία και όχι απλά να αντιγράφω το τι διδάχτηκα στα μαθήματα. Διδάχτηκα μαθήματα που μου έχουν μείνει χαραγμένα από τότε: Πώς να χειρίζομαι ένα γκρουπ, πώς να βρίσκω λύσεις για συγκεκριμένα προβλήματα & πώς να βελτιώνω τον τρόπο σκέψης μου και τη φιλοσοφία μου.

Υπήρξαν ορισμένες πολύ δύσκολες στιγμές, αλλά μου έμαθαν να μην τα παρατάω και να είμαι δημιουργικός. Το πιο κάτω συμβάν είναι ένα παράδειγμα από την θητεία μου στην União de Lamas:

Η ομάδα έκανε προπόνηση το βράδυ γιατί οι παίκτες δούλευαν το πρωί. Όταν έφτασα στον σύλλογο, Σεπτέμβριο ή Οκτώβριο, είχε φως η ημέρα μέχρι τις 18.00 το απόγευμα. Το γήπεδο δεν είχε προβολείς & ενώ ένα διπλανό γήπεδο με χαλίκια, είχε μερικό φωτισμό. Οπότε κάναμε προπόνηση μόνο μισή ώρα στο χόρτο και μετά σκοτείνιαζε. Έπρεπε μετά να δουλέψουμε στην τακτική στο χαλίκι. Σήμερα, είμαι συνηθισμένος να κοουτσάρω ομάδες σε κορυφαίο επίπεδο και η κατάσταση δεν μπορεί να συγκριθεί. Έπρεπε τότε να προσαρμοστώ και να βεβαιωθώ πως οι παίκτες μου θα παρουσιαστούν έτοιμοι κάθε Κυριακή παρά τα εμπόδια. Ήταν μια διαδικασία μάθησης, αλλά σήμερα είμαι αρκετά καλύτερος προπονητής διότι έχω τέτοιες εμπειρίες.

Αυτά ήταν για εμένα σημαντικά χρόνια και δεν το μετανιώνω. Μετά την Espinho, πήγα στην Μαρίτιμο, όχι όμως για να προπονήσω την πρώτη ομάδα. Ανέλαβα τη β' ομάδα. Υποστήριζαν τότε ότι είμαι τρελός. Ήταν δεύτεροι από το τέλος στην τρίτη κατηγορία και απέμεναν οκτώ παιχνίδια για το τέλος της σεζόν. Ακόμα και άτομα της οικογένειάς μου ρωτούσαν γιατί πήγα. Ήξερα ότι ήταν ρίσκο αλλά πήγα. Νικήσαμε στα επτά από τα οκτώ εναπομείναντα παιχνίδια και φέραμε μια ακόμη ισοπαλία. Ο πρόεδρος της Μαρίτιμο, είδε τις προοπτικές που είχα και μου έδωσε τη δυνατότητα να γίνω προπονητής της πρώτης ομάδας. Το στοίχημά μου απέδωσε καρπούς.

Δεν νομίζω ότι πολλοί άνθρωποι μπορούν να περιγράψουν τις ομάδες μου. Θέλω οι παίκτες μου να προσαρμόζονται και να είναι άνετοι όσο το δυνατόν περισσότερο σε κάθε σημείο του αγώνα: στην επίθεση, στο transition και στην άμυνα. Προετοιμάζω την ομάδα για κάθε στιγμή. Θεωρώ τον εαυτό μου όμως έναν προπονητή που παίζει επιθετικό ποδόσφαιρο. Μπορώ να ονοματίσω μια σειρά από προπονητές που ακολούθησαν την δική μου προσέγγιση. Ο καθένας βέβαια με τον δικό του μοναδικό τρόπο. Έμαθα πολλά επίσης από τον Couceiro, που ήταν προπονητής μου στην Alverca, πριν δουλέψουμε μαζί. Ήταν εξαιρετικός στην επικοινωνία, άνετος όταν έπρεπε να μιλήσει μπροστά στην ομάδα και άνετος στις συνεντεύξεις Τύπου.

Ο Κάρλος Κεϊρόζ ήταν επίσης μια μεγάλη επιρροή για εμένα. Ήταν υπεύθυνος για ένα μεγάλο άλμα στις μεθόδους προπόνησης στην Πορτογαλία. Τον συνάντησα πρώτη φορά όταν ήμουν 17 ετών, όταν αυτός ήταν προπονητής στην ομάδα Νέων της Πορτογαλίας και καταλάβαινες πως είναι διαφορετικός. Χρόνια αργότερα, όταν έκανα μαθήματα, θα μπορούσατε να δείτε τα... αποτυπώματά του σε όλα τα υλικά. Έφερε μια επανάσταση στο πορτογαλικό ποδόσφαιρο με καλύτερη φυσική προετοιμασία και πιο ολιστική προσέγγιση. Είχα την τύχη να είμαι στο σύστημα, παρατηρώντας αυτές τις αλλαγές.

Ύστερα ήταν ο Quinito, με τον οποίο έπαιξα στη Vitória. Από την άποψη της αυτοδιαχείρισης και της αλληλεπίδρασης με την ομάδα, ήταν φανταστικός. Ήταν τόσο καλός για να φροντίζει την ψυχική πλευρά του παιχνιδιού. Ο τρόπος με τον οποίο μετέδιδε τόσο θετική ενέργεια στους παίκτες του ήταν μοναδικός. Θα σας διηγηθώ μια ιστορία: Η σεζόν έφτανε στο τελείωμα και η ομάδα περνούσε κρίση. Παίζαμε καλά, αλλά δεν παίρναμε αποτελέσματα. Ήμασταν στο λεωφορείο, κατευθυνόμασταν για ένα παιχνίδι, ώσπου έβγαλε έξω μια μικρή μεταλλική βαλίτσα. Έψαξε ανάμεσα σε κάλτσες και μποξεράκια και έβγαλε έξω ένα μπουκάλι σαμπάνια και πλαστικά ποτηράκια. Μας είπε: "Δεν έχει σημασία τι λέει ο καθένας. Είμαι βέβαιος ότι θα νικήσουμε. Γι' αυτό θα ανοίξω από τώρα τη σαμπάνια, για να πιουν όλοι". Ήταν μόλις μία-δύο ώρες πριν από τη σέντρα. Όλοι πήραμε το μήνυμα. Τελικά νικήσαμε.

Προσπαθώ και εγώ να μεταδώσω αυτοπεποίθηση στους παίκτες μου με ανάλογο τρόπο. Μέρος αυτού είναι να έχω πίστη στους νέους παίκτες. Αν έχουν ποιότητα, δεν έχω τον παραμικρό ενδοιασμό να τους εμπιστευτώ. Ένα καλό παράδειγμα είναι ο Έντερσον (σ. ο τερματοφύλακας της Σίτι), ο οποίος έλαμψε στην πρώτη μου σεζόν στη Ρίο Άβε, πριν πάει στη Μπενφίκα. Συνεργάστηκα επίσης με τον Μουσά Μαρεγκά και τον Τικίνιο, οι οποίοι παίζουν καλά πλέον στην Πόρτο. Η πίστη της Μαρίτιμο στους νέους λειτούργησε εξαιρετικά. Πολλά παιδιά που προπόνησα στη δεύτερη ομάδα μεταπήδησαν στη μεγάλη. Η Μαρίτιμο κατάφερε να πουλήσει μερικούς λαμβάνοντας πολύ καλά χρήματα. Αυτή η οικονομική παράμετρος είναι σημαντική στην Πορτογαλία, ειδικά για τις ομάδες που δεν είναι Πόρτο, Μπενφίκα και Σπόρτινγκ. Είναι δύσκολο να τις ανταγωνιστείς. Πρέπει να πιστέψεις στην δουλειά σου, να είσαι αφοσιωμένος στη φιλοσοφία σου. Έχεις στόχους, όπως το να βγεις στο Europa League, κάτι που πετύχαμε στη Μαρίτιμο, στη Ρίο Άβε και στη Γκιμαράες, αλλά πρέπει να πουλήσεις παίκτες. Άφησα κάθε ομάδα σε οικονομική υγεία και επίσης έφτασα σε τρεις τελικούς σε οκτώ χρόνια. Όταν κοουτσάρεις μικρά κλαμπ αυτό είναι ένα μεγάλο επίτευγμα.