«Més que... una historia»

Η πιο περιβόητη ποδοσφαιρική φράση στην Ισπανία και ίσως στην υφήλιο ολάκερη έχει συγκεκριμένη ημερομηνία εμφάνισης και φυσικά κάποιον που την ξεστόμισε πρώτος. Δεν είναι λίγοι όσοι υποστηρίζουν ότι ήταν στις 15 Γενάρη του 1968, όταν ο Ναρσίς ντε Καρέρας, θέλοντας να δώσει έμφαση στη σχέση της Μπαρτσελόνα με την Καταλονία, είπε το περίφημο «Més que un club». Για την ακρίβεια το έκανε στην τελική ομιλία του πριν την κάλπη για τις προεδρικές εκλογές του συλλόγου και νίκησε.

Ωστόσο, οι ιστορικοί της Μπάρτσα έχουν καταλήξει στο ότι τα… πνευματικά δικαιώματα της ατάκας ανήκουν στον τότε αντιπρόεδρο του Ντε Καρέρας, τον Αγουστί Μοντάλ Κόστας, ο οποίος λίγο αργότερα, δηλαδή από το 1969 έως το 1977 υπήρξε πρόεδρος των Μπλαουγκράνα. Ο Μοντάλ λοιπόν σε μία δική του ομιλία, στην προσπάθεια για επανεκλογή τον Ιούνιο του 1973, έγινε ο πραγματικός πατέρας του «Κάτι περισσότερο από ένας σύλλογος».

Βέβαια οι Ντε Καρέας και Αγουστί Μοντάλ υπήρξαν απλά εκείνοι που μπόρεσαν να συμπυκνώσουν σε τρεις λέξεις όλα αυτά που από την ίδρυση της πρέσβευε για τους πιστούς της η Μπαρτσελόνα. Στην ουσία εκείνος που θεμελίωσε την κεντρική ιδέα και το νόημα της φράσης, ήταν αναμφίβολα ο ιδρυτής της. Ο Χανς ή καταλανικά ο Τζουάν Γκαμπέρ έστρωσε το δρόμο για όσα θα ακολουθούσαν και με τη φιλοσοφία του «Més que un club» κράτησε ζωντανή την ομάδα στην πρώτη μεγάλη κρίση της, λίγο πριν το φινάλε της πρώτης δεκαετίας του 20ού αιώνα.

Τα θεμέλια πριν τη φράση
Ο Ελβετός Γκαμπέρ ναι μεν είχε την ιδέα και προχώρησε στην υλοποίηση της ίδρυσης στις 29 Νοεμβρίου του 1889, αλλά εκείνος ανέλαβε για πρώτη φορά πρόεδρος της Μπάρτσα το 1908. Τότε δηλαδή που λίγο έλειψε να διαλυθεί, καθώς αποχώρησαν τα 2/3 των μελών της. Ο Γκαμπέρ όμως κατόρθωσε να δημιουργήσει πιο στέρεες βάσεις και τούτο συνέβη επειδή μίλησε στην καρδιά των Καταλανών, θέτοντας τα θεμέλια σε κάτι που έχει μείνει στην ιστορία ως η πραγματική αφετηρία του συλλόγου.

Το πρώτο που έπραξε, ήταν να γράψει ξανά το καταστατικό, ώστε αυτό να εκφράζει έναν σύλλογο που θα ασχολούνταν όχι μόνο με το ποδόσφαιρο, αλλά με όλα τα αθλήματα. Κάπως έτσι μπήκαν οι ρίζες για αυτό που ακολούθησε μέχρι και σήμερα και οδήγησε τη Μπαρτσελόνα σε τόσο μεγάλες επιτυχίες στο μπάσκετ, το χάντμπολ, το χόκεϊ επί χόρτου, το πόλο και ένα σωρό μικρότερα σπορ. Αυτό λοιπόν υπήρξε το ένα βασικό στοιχείο του «Més que un club», έννοια που πολύ αγνοούν, καθώς αρέσκονται να αναφέρονται μόνο στο δεύτερο σκέλος: το εθνολογικό.

Ο Γκαμπέρ ήξερε πως οι βαθιά δημοκρατικοί Καταλανοί ενδόμυχα είχαν ανάγκη μία ομάδα, γύρω από την οποία θα μπορούσαν να συνασπιστούν και να εκφράσουν τις ανησυχίες, την αντίδραση τους. Κάπως έτσι η Μπάρτσα έγινε το κέντρο της διακήρυξης του καταλανισμού, των εθνικών δικαιωμάτων και της αυτονομίας που η πλειονότητα των πολιτών αυτής της ισπανικής Περιφέρειας αξίωνε. Όλα αυτά όμως δεν έβγαιναν έντονα στην επιφάνεια. Αρχικά τα πάντα κυλούσαν στο απλό, ήρεμο αθλητικό περιβάλλον ενός συλλόγου που γιγαντωνόταν μέρα με την μέρα.

Για να φτάσουμε στο πρώτο μεγάλο επεισόδιο, το οποίο αποτέλεσε και την απαρχή της εξωτερίκευσης όλων των παραπάνω. Ηταν στις 24 Ιουνίου του 1925, όταν στο θρυλικό «Λες Κορτς», την έδρα πριν την κατασκευή του «Καμπ Νόου», η Μπαρτσελόνα υποδέχτηκε για ένα φιλικό την ομάδα του αγγλικού Βασιλικού Ναυτικού. Πριν την έναρξη του αγώνα οι 30.000 που συνωστίζονταν στις εξέδρες αποδοκίμασαν τον ισπανικό Εθνικό Υμνο, για να αποθεώσουν αμέσως μετά το «God save the Queen» των Αγγλων αντιπάλων. Στις θέσεις των επισήμων όμως βρίσκονταν οι τοπικοί άρχοντες που είχε ορίσει ο δικτάτορας, ο οποίος ασκούσε τυραννία πριν τον Φράνκο, ο διαβόητος Πρίμο ντε Ριβέρα.

Μία από τις συνέπειες εκείνων των πρώτων αποδοκιμασιών, της πρώτης δημόσιας πολιτικής αντίδρασης μέσα από την ίδια την ομάδα, ήταν η απόφαση της δικτατορίας να εξορίσει για έξι μήνες (σ.σ.: στη συνέχεια έγινε τρίμηνο) από τη Βαρκελώνη τον ίδιο τον Γκαμπέρ ως κύριο υπεύθυνο, μιας και ήταν όχι μόνο ο πρόεδρος του συλλόγου, αλλά ο βασικός υποκινητής όλων αυτών. Το ποτάμι όμως δεν θα γυρνούσε πίσω, καθώς πλέον η Μπαρτσελόνα θα γινόταν το όχημα για να προχωρήσει η κόντρα με το εκάστοτε αντιδημοκρατικό καθεστώς που θα κυβερνούσε την Ισπανία έως και τον θάνατο του Φρανθίσκο Φράνκο (1975) και την παλινόρθωση της δημοκρατίας (Estatuto) από τον Βασιλιά Χουάν Κάρλος το 1978.

Σε όλα αυτά τα χρόνια η Μπαρτσελόνα θα μετατρεπόταν πάνω απ' όλα στην «κιβωτό», όπου θα φυλασσόταν η καταλανική γλώσσα. Σε μία μεγάλη περίοδο της ιστορία της, όπου η τοπική διάλεκτος υπέστη μεγάλους διωγμούς, οι ντόπιοι μπορούσαν να μιλούν στα καταλανικά μόνο εντός του γηπέδου της ομάδας. Το ίδιο θα συνέβαινε και εντός συλλόγου, όπου τα πάντα ήταν γραμμένα στην τοπική ομιλία και οι παίκτες αυτήν έπρεπε να ομιλούν, με κίνδυνο πάντα σοβαρές συνέπειες, ακόμα και τη σύλληψη από τους ανθρώπους του καθεστώτος.

Η αμφισβήτηση, το Σήμερα και το marketing
Κάπως έτσι μέσα από όλες αυτές τις δύσκολες καταστάσεις, το «Més que un club» έφτασε μέχρι τη δικιά μας εποχή, έχοντας απολέσει όμως μεγάλο κομμάτι του ρομαντισμού και της σκληρότητας, μέσα στην οποία γαλουχήθηκε και έγινε συνώνυμο ενός τόσο μεγάλου club. Η αλήθεια είναι πάντως πως πλέον έχει φτάσει στο σημείο να αμφισβητείται ή ακόμα και να γίνεται αντικείμενο ειρωνείας από τους αντιπάλους, καθώς η Μπαρτσελόνα έχει μετατραπεί σε έναν πολυεθνικό κολοσσό, μία παγκόσμια εταιρεία που κάνει τεράστιο τζίρο κάθε χρόνο. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που θεωρούν ότι η φράση είναι ένα πετυχημένο σλόγκαν για το marketing.

Σίγουρα οι Καταλανοί παρά το ότι η φλόγα της επιθυμία τους για αυτονομία (σ.σ.: όχι ανεξαρτησία) παραμένει και μάλιστα έχει αναζωπυρωθεί τελευταία, έχουν πάψει από καιρό να αποτελούν έναν καταπιεσμένο λαό. Επίσης υπάρχουν οι διαφημίσεις (ακόμα και στη φανέλα), η συνεργασία με το Qatar Foundation, τα οικονομικά σκάνδαλα τύπου Λαπόρτα ή Νεϊμάρ που έχουν... πριονίσει τη λαϊκή δομή του συλλόγου και αναμφίβολα αλλοιώνουν τους δεσμούς του με το «Més que un club» τόσο στα μάτια της ποδοσφαιρικής υφηλίου όσο και σε εκείνα των παλαιότερων οπαδών της.

Για όσους απαξιώνουν όμως την ύπαρξη του σλόγκαν της Μπάρτσα στη σημερινή εποχή, η απάντηση βρίσκεται σε δύο τομείς. Ο πρώτος έχει να κάνει με τη «Μασία» και την πίστη στα δικά της προϊόντα. Ο άλλος σχετίζεται με την επαφή που ο σύλλογος οφείλει να έχει με την τωρινή πραγματικότητα. Εάν δεν έμπαινε σε αυτό το τεράστιο πάρε δώσε. Εάν δεν αγόραζε ακριβά παράλληλα με τη δική του παραγωγή ταλέντων, δεν θα ήταν ένα κορυφαίο club και τότε το «Més que un club» θα είχε την αξία του μόνο σε τοπικό επίπεδο, καθώς η ομάδα θα είχε χάσει το τρένο του πρωταθλητισμού.

Ωστόσο, υπάρχει ακόμα ζωντανός ένας σημαντικός αντίλογος που είναι ικανός να κρατήσει ζεστή τη σχέση της ομάδας με την αγαπημένη φράση της. Ενα σοβαρό παράδειγμα είναι αυτό το ίδιο το καταλανικό ζήτημα. Εάν λοιπόν παραμένει «hot» και απασχολεί τη δημοσιότητα, τούτο οφείλεται σε πολύ μεγάλο κομμάτι στην ίδια τη Μπαρτσελόνα που το στηρίζει. Επίσης, για όσους δεν το γνωρίζουν, πέρα από τις διαφημίσεις και τις φωτογραφίες, στο παρασκήνιο, ο σύλλογος παραμένει συνδεδεμένος με τις ρίζες του. Κάνει πράγματα για την καταλανική γλώσσα και κουλτούρα, δίνοντας υποτροφίες σε σπουδαστές που ασχολούνται με αυτούς του τομείς και την παράδοσή της, χρηματοδοτώντας σχετικά ιδρύματα όπως το Πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης. Δίνει βοήθεια σε σχολεία και νοσοκομεία της περιοχής και έτσι συντηρεί στην πραγματικότητα το «Més que un club» και την επαφή με τις αξίες που έθεσε έναν αιώνα πριν ο Τζουάν Γκαμπέρ...

Follow me: @jorgekaraman