Οι ελίτ ποδοσφαιριστές σπουδάζουν στο Χάρβαρντ. Οι Ελληνες;

Διαβάζοντας στην Guardian σχετικά με την εξέλιξη του κύκλου μαθημάτων που παραδίδει η Anita Elberse, μια 46χρονη καθηγήτρια διοίκησης επιχειρήσεων στο Harvard Business School, σχετικά με την αγορά της ψυχαγωγίας, των media και των σπορ και την απήχηση που αυτό το course γνωρίζει στην υψηλή κοινωνία των ελίτ αθλητών, όπως και των ηθοποιών, των τραγουδιστών και διαφόρων celebrities από ολόκληρο τον πλανήτη, έπιασα τον εαυτό μου να συνειδητοποιεί πόσο έχει αλλάξει ο τρόπος σκέψης των αθλητών συγκριτικά με τη νοοτροπία των προηγούμενων γενιών. Στον καιρό που μπήκα στη δημοσιογραφία και άρχισα να μελετώ τους ποδοσφαιριστές που έφταναν στην απόσυρση από την ενεργό δράση, στις αρχές της δεκαετίας του '90, οι επιλογές τους έδειχναν ελάχιστες: ένα πρακτορείο, μια καφετέρια, ή μια δουλειά στην ακαδημία του συλλόγου στον οποίο ανήκαν ως ποδοσφαιριστές. Αν δεν είχαν φροντίσει να επενδύσουν έξυπνα τα χρήματα της καριέρας, τους περίμενε μια πολύ δύσκολη ζωή. Ακόμη όμως και αν είχαν μαζέψει και κρατήσει αρκετά χρήματα για να χρηματοδοτήσουν την υπόλοιπη ζωή τους, αυτή έπαυε να είναι δημιουργική με όρους επαγγελματικούς. Κι αυτό δεν συνέβαινε μόνο στην Ελλάδα. Ηταν η πραγματικότητα ολόκληρης της Ευρώπης εκείνη την εποχή.

Περίπου δυόμιση δεκαετίες μετά, ο Ζεράρ Πικέ βρίσκει νόημα να πληρώσει 10.000 $ για να περάσει μια εβδομάδα στο Χάρβαρντ, στην αίθουσα της Ανίτα Ελμπερς, για να καθίσει κοντά στην Κέιτι Χολμς, τον Ελ Ελ Κουλ Τζέι, τον Ντουέιν Γουέιντ κι ένα σωρό άλλους σταρ του αθλητισμού και των θεαμάτων, οι οποίοι γίνονται συμμαθητές με στελέχη της αγοράς που καθοδηγούνται από την καθηγήτρια σε μια αναζήτηση του κατάλληλου προτύπου για την δική τους επιχειρηματική δραστηριότητα στην ευρύτερη αγορά της ψυχαγωγίας, των media και των σπορ.

Η Ελμπερς δεν θα γνώριζε την σημερινή απήχησή της στην υψηλή κοινωνία των ποδοσφαιριστών αν δεν ήταν η εκλεκτή του Σερ Αλεξ Φέργκιουνσον για να τον βοηθήσει να σχηματοποιήσει τη μέθοδό του στην ηγεσία και να την δομήσει ως διδακτέα ύλη των διαλέξεων που παραδίδει ανά τον πλανήτη. Κυρίως αυτό το ISO που της έβαλε ο Σερ Αλεξ, ο οποίος ήταν και ανάμεσα στους ομιλητές του πρώτου course το 2013, ήταν που την έκανε τόσο δημοφιλή στην κοινωνία του ποδοσφαίρου. Πρώτος κάθισε στα θρανία της ο Πικέ, και μετά ακολούθησαν ένα σωρό άλλοι, ανάμεσά τους ο Ντάνι Αλβες, ο Κακά, ο Ολιβερ Καν, ο Εντβιν Φαν Ντερ Σαρ. Ο προτελευταίος ετοιμάζεται να διοικήσει την Μπάγερν. Ο τελευταίος βρέθηκε στο Χάρβαρντ τον καιρό που είχε ήδη γίνει διευθύνων σύμβουλος του Αγιαξ και ενώ είχε ήδη ολοκληρώσει τις σπουδές του στο μάρκετινγκ και τη διοίκηση επιχειρήσεων.

Με όλα τα παραπάνω στο μυαλό μου, μαζί με την παρατήρηση των μαθημάτων διοίκησης επιχειρήσεων που παραδίδει τα τελευταία χρόνια η UEFA στους πρώην ποδοσφαιριστές που επιλέγει, έκανα τον συνειρμό σχετικά με την επίδραση που θα είχε στο σήμερα και το αύριο του ελληνικού ποδοσφαίρου η επιμόρφωση των πρώην ποδοσφαιριστών. Το κρίμα είναι ότι τα ελληνικά πανεπιστήμια δεν έχουν βρει νόημα να δημιουργήσουν executive courses σχετικά με το sport management για να προσφέρουν ταχύρυθμα μαθήματα εξειδίκευσης σε γνωστικά αντικείμενα που είναι σχετικά με την φύση της διοίκησης επιχειρήσεων της ψυχαγωγίας, των θεαμάτων, των media και των σπορ.

Το μόνο πρόγραμμα με ελληνική απόχρωση, δηλαδή με συμμετοχή ελληνικού πανεπιστημίου, του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου της Θεσσαλονίκης, όπως και του Πανεπιστημίου της Λευκωσίας, είναι το GOAL project, ένα πρόγραμμα που αποτελείται από έξι courses και απευθύνεται σε αθλητές προκειμένου να τους εφοδιάσει με δεξιότητες που θα τους βοηθήσουν σε μια παράλληλη ή επόμενη καριέρα. Μέσα από αυτό, οι αθλητές (αλλά και όποιοι άλλοι ενδιαφερόμενοι) παρακολουθούν δωρεάν, (πρόκειται για μαζικό ανοικτό διαδικτυακό κύκλο μαθημάτων, MOOC) μαθήματα Sports Management, Sports Marketing, Coaching in Sports, Entrepreneurship, και personal skills development courses πάνω στην λήψη αποφάσεων και στις δεξιότητες που ευνοούν την ομαδική εργασία. Πρόκειται για ένα πρόγραμμα των 100 ωρών, που βοηθά τον σπουδαστή του να κατανοήσει τις βασικές έννοιες, να κάνει την αρχή, να κατακτήσει το εισαγωγικό επίπεδο και να συνεχίσει την πνευματική του καλλιέργεια προκειμένου να εφοδιαστεί και να προετοιμαστεί κατάλληλα για την πρώτη πραγματική εμπειρία σε θέση ευθύνης σχετική με τη διοίκηση του αθλητισμού.

Η εμπειρία του GOAL μου ήταν παραπάνω από ευχάριστη και διαφωτιστική. Το πρόγραμμα δημιουργήθηκε με τη σφραγίδα του Erasmus+ Programme της Ευρωπαϊκής Ενωσης, με τη συμμετοχή διαφορετικών ευρωπαϊκών πανεπιστημίων, ενώσεων αθλητών και της ευρωπαϊκής ένωσης των entrepreneurs. Κάποια από τα μαθήματα ήταν στα μάτια μου πιο διαφωτιστικά από μαθήματα του ίδιου επιπέδου που παραδίδονται από μεγάλα αμερικανικά πανεπιστήμια. Στον καιρό που περνούσα από αυτή την εκπαίδευση αναλογιζόμουν πόσο καλύτερο ποδόσφαιρο θα είχαν καταφέρει να φτιάξουν οι Ελληνες πρώην ποδοσφαιριστές αν οι σύλλογοι φρόντιζαν στη διάρκεια της τελευταίας 10ετίας να τους εκπαιδεύουν μέσα από τέτοια προγράμματα και να τους δίνουν εμπειρίες και παραστάσεις σαν αυτές που λαμβάνουν κάθε χρόνο οι περίπου 80 μαθητές που επιλέγει το Χάρβαρντ για τα μαθήματα της Ανίτα Ελμπερς.

Αλήθεια είναι ότι για να βρουν το κίνητρο και να μπουν στην διαδικασία, οι αθλητές πρέπει να πάρουν το ερέθισμα, δηλαδή να τους δώσει η πραγματικότητα το έναυσμα. Η ελληνική είναι μια ποδοσφαιρική κοινωνία πολύ παρωχημένη και γι' αυτό φοβική και ανασφαλής απέναντι στο νέο αίμα. Στελέχη που ξέρουν ότι η πραγματικότητα τους ξεπερνά, ότι η τεχνολογία και η παγκοσμιοποίηση τους ξεπερνά, ότι δεν έχουν θέση στην ποδοσφαιρική αγορά της ψηφιακής εποχής. Στελέχη που ξέρουν να χρησιμοποιούν μόνο το τηλέφωνο, για να κάνουν τα τηλεφωνήματα και να στείλουν τα κρυπτογραφημένα μηνύματα για το 1 ημίχρονο – 2 τελικό. Παράγοντες που δεν κατανοούν τις σημερινές έννοιες, που δεν έχουν μάθει να σκέφτονται το αύριο, να βλέπουν μακρύτερα από τη μύτη τους και να επενδύουν για να παράξουν ψυχαγωγία.

Παρ' όλα αυτά όμως είναι βέβαιο ότι οι πρώην αθλητές έχουν πολλά να κερδίσουν μέσα από την επιμόρφωσή τους. Οσο πιο αναγνωρίσιμος είναι ο αθλητής, τόσο μεγαλύτερα τα περιθώρια της επιχειρηματικής δράσης που μπορεί να αναπτύξει στην εποχή της δύναμης που του δίνει το brand που έχει δημιουργήσει εφόσον το εκμεταλλευτεί σωστά μέσα από την χρήση των social media. Οχι, δεν θα γίνουν όλοι Κριστιάνο Ρονάλντο για να κερδίζουν από το instagram περισσότερα χρήματα από όσα προβλέπει το συμβόλαιό με τον σύλλογό τους, αλλά είναι βέβαιο ότι μπορούν να εκμεταλλευτούν ευκαιρίες και κυρίως να προετοιμαστούν επαρκώς για την ημέρα που το ποδόσφαιρο θα τους δώσει μια ευκαιρία για να διοικήσουν. Και να το αλλάξουν.