Τρεις νύχτες μαρτυρίου

Όταν ανάψουν τα φώτα της νέας σεζόν στο ΝΒΑ, αυτής που μοιάζει ανιαρή πριν ακόμη ξεκινήσει λόγω της superteam που δημιουργήθηκε στο Όκλαντ, οι Έλληνες που θα παραταχθούν στην αφετηρία θα είναι τέσσερις ή ίσως πέντε.

Το παιδί θαύμα του παγκόσμιου μπάσκετ Γιάννης Αντετοκούνμπο, στο Μιλγουόκι. Ο αξιόπιστος βετεράνος Κώστας Κουφός, στο Σακραμέντο. Ο ανερχόμενος Τάιλερ Ντόρσεϊ, στην Ατλάντα. Ο φέρελπις Κώστας Αντετοκούνμπο, που μάλλον θα ξεκινήσει από το NBDL, αλλά ανήκει στο Ντάλας.

Και, στην άκρη του πάγκου της Γιούτα Τζαζ, ο Φώτης Κατσικάρης. Ο πρώτος Έλληνας προπονητής που θα εργαστεί με συμβόλαιο (και όχι ως «μαθητευόμενος επισκέπτης») σε ομάδα του ΝΒΑ.

Η φράση «μεγάλη τιμή» είναι λάθος. Δεν πρόκειται για τιμή ούτε για αριστίνδην ανάθεση. Οι ομάδες του ΝΒΑ στελεχώνουν το τεχνικό τιμ τους με προσοχή, σπουδή και σημασία στη λεπτομέρεια.

Ανακρίνουν τους υποψηφίους με σκληρό φως προβολέα, μέχρι που τους βγάζουν το λάδι. Ο τελευταίος που μένει όρθιος κερδίζει το πόστο.

Ο Έτορε Μεσίνα έχασε τη θέση του head coach στους Ράπτορς στο 50-50 με τον τέως συνεργάτη του Ντουέιν Κέισι, Νικ Νερς. Ο Ντέιβιντ Μπλατ κατατρόπωσε δεκάδες ανταγωνιστές για να λάβει το χρίσμα στους λεμπρονικούς Καβαλίερς του 2014.

Κάθε προπονητής έχει στο πλευρό του 4-5 βοηθούς, με συγκεκριμένες, οι περισσότεροι, αρμοδιότητες. Άλλος για την επίθεση, άλλος για την άμυνα, άλλος για την εκγύμναση, άλλος για την κατασκοπεία των αντιπάλων.

Ουδείς για τις δημόσιες σχέσεις ή για το θεαθήναι. Εδώ δεν χωράει μέσον ούτε χτίζονται αυθαίρετα σε δάση και αιγιαλούς.

Αν ο Κατσικάρης βρήκε δουλειά στο ΝΒΑ, και μάλιστα στην υπηρεσία ενός από τους 2-3 καλύτερους προπονητές της γενιάς του (Κουίν Σνάιντερ), χωρίς καν οξφορδιανή γνώση της αγγλικής στη φαρέτρα, την κέρδισε με το σπαθί του.

Όχι επειδή είναι δανδής και ντύνεται ωραία. Όχι επειδή έχει ίσια χωρίστρα. Όχι επειδή τον ευνοούν οι δημοσιογράφοι. Όχι επειδή τον σπρώνει κάποιος Βασιλακόπουλος.

Τι του βρήκαν, λοιπόν, οι Τζαζ; Μήπως είναι τζαζεμένοι και μας το κρύβουν;

Όχι. Ο 51χρονος Κατσικάρης θεωρείται εξέχων εκπρόσωπος της «νουβέλ βαγκ» της ευρωπαϊκής προπονητικής, αν και δεν βρίσκεται πλέον στην πρώτη νιότη.

Ο Ιγκόρ Κοκοσκόφ, του οποίου την καρέκλα κληρονόμησε ο Φώτης στη Γιούτα, είναι 4,5 χρόνια νεότερος και «αποφοίτησε» από το σχολείο του 52χρονου Σνάιντερ με έπαθλο την ηλεκτρική καρέκλα του πρώτου προπονητή στους Φίνιξ Σανς.

Ο Κατσικάρης δεν έχει κερδίσει τίτλους στην καριέρα του, αλλά το «ντοσιέ» της τριετίας του στο Μπιλμπάο (2010-3), όταν η ταπεινή ομάδα της Χώρας των Βάσκων βρέθηκε από την αφάνεια στην Εuroleague και στους τελικούς της ACB, παραμένει σημείο αναφοράς μέχρι σήμερα στην πιάτσα.

Όχι μόνο για το αποτέλεσμα, αλλά και για το μοντέρνο μπάσκετ που έπαιζαν οι «άνδρες με τα μαύρα», χωρίς πολύ ταλέντο και χωρίς υψηλό προϋπολογισμό.

Το ισπανικό μοντέλο φαίνεται ότι του ταιριάζει, αφού επιτυχημένη κρίνεται και η θητεία του στις Μούρθια, Τενερίφε. Το φλερτ με τη Ρεάλ Μαδρίτης ουδέποτε καρποφόρησε, αλλά προστέθηκε στο βιογραφικό του, στα μάτια τουλάχιστον εκείνων που σκαλίζουν την επιφάνεια.

Ο Κατσικάρης πέτυχε μικρά θαύματα στην Ευρώπη με την ΑΕΚ του 2003-5 (αφού προηγήθηκε η πενταετής «διατριβή» του από θέση ασίσταντ), αλλά η κοινή γνώμη στην Ελλάδα, αυτή που λύσσαξε να απαιτεί την πρόσληψή του το καλοκαίρι του 2014 στην Εθνική Ανδρών, θα τον ζυγίζει πάντοτε για τα 3 καλοκαίρια του στην «επίσημη αγαπημένη».

Στην απίθανη χώρα όπου ο καθένας υποστηρίζει το μακρύ του και το κοντό του χωρίς να γνωρίζει καλά καλά την αλφαβήτα, η πορεία του Κατσικάρη στην Εθνική ομάδα χαρακτηρίστηκε αποτυχημένη, τραγική, πυρηνική καταστροφή και Τιτανικός. Είναι όμως έτσι;

Ο ψύχραιμος απολογισμός των αποτελεσμάτων αφήνει αρκετό χώρο για συζήτηση.

Σε τρεις συνεχόμενες διοργανώσεις, από το Μουντομπάσκετ του 2014 μέχρι το Προολυμπιακό τουρνουά του 2016, η Εθνική γνώρισε ακριβώς 3 επίσημες ήττες. Oύτε μία παραπάνω.

Από τους μετέπειτα φιναλίστ Σέρβους, στο πρώτο νοκ-άουτ παιχνίδι του Παγκοσμίου Κυπέλλου, όπου έφτασε με ρεκόρ 5-0.

Από τους μετέπειτα πρωταθλητές Ισπανούς στη Λιλ, στον προημιτελικό του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος του 2015, όπου μετρούσε 6 νίκες σε ισάριθμους αγώνες.

Και από τους μετέπειτα νικητές του Προολυμπιακού τουρνουά Κροάτες, το 2016 στο Τορίνο, όπου ξεκίνησε με 2 ροζ φύλλα.

Ολοκλήρωσε δηλαδή τη θητεία του με ρεκόρ 13-3, αλλά έχασε τα τρία παιχνίδια που θα έκαναν τη διαφορά. Έστω, από ομάδες που βρέθηκαν στα ντουζένια τους.

Με νίκη επί των Σέρβων στη Μαδρίτη, η Εθνική θα έφτανε στα παγκόσμια προημιτελικά. Με νίκη επί των Ισπανών στη Λιλ, στα ευρωπαϊκά ημιτελικά και ένα βήμα από το βάθρο. Με νίκη επί των Κροατών στο Τορίνο, θα άγγιζε την πρόκριση στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Ρίο.

Η υπέρβαση δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ. Αλλά το κοντέρ έγραψε 13-3. Το κοντέρ της ίδιας ομάδας που πέρυσι –σαφώς ενισχυμένη σε σχέση με το 2016- δεν μπορούσε να νικήσει κανέναν στο Ελσίνκι.

Το 2015, βέβαια, εμφανίστηκε πληρέστερη από κάθε άλλη φορά στα χρόνια της δεκαετίας του ’10, χωρίς την παραμικρή σοβαρή απουσία.

Τα τρία χρόνια του Κατσικάρη συνέπεσαν με την παρθενική τριετία του Γιάννη Αντετοκούνμπο στην Εθνική Ανδρών. Στο Ζάγκρεμπ και στη Λιλ, το «ανφάν τερίμπλ» του ελληνικού μπάσκετ έπαιξε για πρώτη και τελευταία φορά δίπλα στον Βασίλη Σπανούλη.

Αλλά η ομάδα περιορίστηκε στην 5^η θέση. Τι θα γινόταν αν δεν έπεφτε πάνω στην Ισπανία του αφιονισμένου («παλαίμαχου», σύμφωνα με τον πάνσοφο Βασιλακόπουλο) Πάου Γκασόλ; Δεν θα το μάθουμε ποτέ.

Το αγωνιστικό πρόβλημα της Εθνικής εκείνα τα χρόνια (και ιδίως τα δύο πρώτα, αφού το Προολυμπιακό του 2016 τη βρήκε αποδεκατισμένη) ήταν η σπασμωδική προσαρμογή στο μπάσκετ της νέας εποχής.

Στην προσπάθειά της να συμβιβάσει τα χαρακτηριστικά του Γιάννη αλλά και του Καλάθη με εκείνα των Ζήση, Σπανούλη, Μπουρούση και άλλων, βρέθηκε να πατάει σε δύο βάρκες και έπεσε πανηγυρικά στο νερό.

Στα δύσκολα, δεν μπορούσε να παίξει ούτε το πατροπαράδοτο «σετ» παιχνίδι της ελληνικής σχολής ούτε το αλέγκρο που διδάσκει το ΝΒΑ με καθαρόαιμο -καλπάζοντα- πρεσβευτή τον Αντετοκούνμπο.

Αυτή η αδυναμία συγκερασμού είναι η μεγαλύτερη μουντζούρα στο Ομοσπονδιακό βιογραφικό του Κατσικάρη.

Οι Σέρβοι του 2014, οι Ισπανοί του 2015 και οι Κροάτες του 2016 μας νίκησαν παίζοντας ελληνικό μπάσκετ. Εμείς δεν παίζαμε τίποτε. Ειδικά το αρχικό δεκάλεπτο του αγώνα με την Κροατία στο Τορίνο είναι ίσως το χειρότερο στη σύγχρονη ιστορία της Εθνικής ομάδας.

Το έλλειμμα πνευματικής ετοιμότητας είναι ένα δεύτερο βασανιστικό ερωτηματικό. Οι τρεις αγώνες που θα μπορούσαν να ξαναφέρουν την Εθνική μας σε τροχιά μεγάλων διακρίσεων τη βρήκαν νωθρή και φοβισμένη.

Και στους τρεις, χρειάστηκε αδιάκοπο κυνηγητό για να καλυφθεί το χάντικαπ της εναρκτήριας περιόδου. Και στους τρεις, η Εθνική άφησε να ξεγλιστρήσει από τα δάχτυλά της το πλεονέκτημα που με κόπους και βάσανα κατόρθωσε να αποκτήσει στην πορεία του αγώνα. Και στους τρεις, ηττήθηκε και έκλεισε τη βραδιά με δάκρυα.

Αντί η ομάδα να τρώει σίδερα (όπως π.χ. έτρωγε στα περυσινά νοκ-άουτ με Λιθουανία και Ρωσία, μολονότι διαλυμένη), έτρωγε γκοφρέτες. Δεν γίνεται να μη φταίει ο προπονητής.

Υπάρχει, ωστόσο, άλλη μία παράμετρος. Η παρουσία του Κατσικάρη οδήγησε την Εθνική σε ένα ασυνήθιστο για αυτή την εποχή βαθμό συσπείρωσης, η οποία μάλιστα ξεκινούσε από τους μεγαλόσχημους της Ομοσπονδίας.

Σε αλλοτινούς καιρούς, «αποτυχίες» όπως του 2014 και του 2015 θα οδηγούσαν αυτόματα στην καρατόμηση του προπονητή. Ο Κατσικάρης έλαβε δύο φορές ψήφο εμπιστοσύνης για να συνεχίσει, διότι απλούστατα τον πίστευαν οι παίκτες.

Και μόνη η παρουσία του 33χρονου Σπανούλη στο Ευρωμπάσκετ του 2015, όπου μάλιστα στριμώχνονταν αστέρια ακόμα και στην άκρη του ελληνικού πάγκου (11^ος ο Περπέρογλου, 12^ος ο Καϊμακόγλου), αρκεί ως επιχειρημα.

Ακόμα καλύτερα, θυμηθείτε τα πλάνα από την εξέδρα όπου συνωστίζονταν σύζυγοι, παιδιά, νταντάδες και …μανάδες των παικτών. Δεν θα προτιμούσαν, λέτε, να βρίσκονται σε κάποια αμμουδιά;

Η πανστρατιά ήταν σε μεγάλο βαθμό έργο Κατσικάρη. Και αποτέλεσε καθοριστικό στοιχείο για την επιβίωση μίας ομάδας, η οποία ήδη έπνεε τα λοίσθια με τις κοπάνες και τους τραυματισμούς-φαντάσματα πολλών βαριεστημένων παικτών.

Συγκρίνετε τις εικόνες του 2015 με την περυσινή κατάντια και αναλογιστείτε ότι μεσολάβησαν μόλις δύο χρόνια. Ασφαλώς τα πράγματα θα ήταν διαφορετικά στο Ελσίνκι, εάν στον πάγκο της ομάδας καθόταν ξανά το δίδυμο Κατσικάρη-Πρίφτη δίπλα στον συνεχιστή Σκουρτόπουλο.

Τον Κώστα Μίσσα, που ωστόσο έδωσε την ψυχή του για το εγχείρημα για να τον λοιδορεί κάθε πιθανός και απίθανος, δυστυχώς δεν τον υπολόγιζε κανείς.