Μήπως να κάναμε τον Πρίντεζη υπουργό Αθλητικού Τουρισμού;

Ακούγοντας την γενική γραμματέα Τουρισμού Ευρυδίκη Κουρνέτα να επιβεβαιώνει την πληροφορία ότι ήταν περίπου 5 χιλιάδες οι επισκέπτες της Σύρου στη διάρκεια του περασμένου Σαββατοκύριακου μόνο για χάρη του 2ου LG Aegeanball 2017 έπιασα τον εαυτό μου να κάνει μια πρώτη σκέψη, για το πόσο τυχερή είναι η Σύρος που ο Γιώργος Πρίντεζης βρίσκει νόημα και τρέφεται από το όραμα να κάνει κάτι τόσο σημαντικό για τον τόπο του, να διαφημίζει το νησί του ανά τον πλανήτη (τηλεοπτική εικόνα του τουρνουά ταξίδεψε σε Αυστραλία, ΗΠΑ, Καναδά, Ισραήλ, Ρουμανία και Σερβία) και να τη βάζει στη συζήτηση της ελληνικής κοινωνίας των τουριστών, και μια δεύτερη σκέψη που είναι ο καημός μου εδώ και περίπου 15 χρόνια: πόσα θα κέρδιζε η Ελλάδα αν είχε πάρει πριν ακόμη από τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004 τον αθλητικό τουρισμό στα σοβαρά.

Δεν χρειάζεται να είσαι ειδικός και να έχεις εντρυφήσει στα του τουρισμού για να ξέρεις ότι διαχρονικά η Ελλάδα τον τουρισμό όχι απλώς δεν τον αντιμετώπιζε και δεν τον αντιλαμβανόταν ως τη βαριά της βιομηχανία αλλά τον μεταχειριζόταν με τη λογική του πάγκου που στήνεται σε πανηγύρι. Διαχρονικά, αν υπήρχε υπουργείο ή υφυπουργείο Τουρισμού, αυτός που όριζε τα χαρτοφυλάκια έκανε για το Τουρισμού μια επιλογή που θα έκανε σε ένα υπουργείο άνευ χαρτοφυλακίου. Βόλευε κάποιον για να μην του γκρινιάζει ή, ακόμη χειρότερα, έβαζε τον εκλεκτό των επιχειρηματικών συμφερόντων, δηλαδή έναν τύπο που θα υπέγραφε αδιαμαρτύρητα όλες τις νομοθετικές πράξεις και τις αποφάσεις που θα είχαν προπαραγγείλει ο κόσμος και ο υπόκοσμος του ελληνικού τουρισμού. Επέλεγε έναν υπουργό τουρίστα.

Δεν χρειάζεται να είσαι ειδικός και να έχεις εντρυφήσει ούτε στα των ολυμπιακών και μεταολυμπιακών χρήσεων των εγκαταστάσεων που δημιουργήθηκαν με τα λεφτά σου και τα δανεικά που έπαιρνες από τους ξένους για να ξέρεις ότι η Ελλάδα δεν εκμεταλλεύτηκε ποτέ τουριστικά τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Αρκεί να ξέρεις ότι η Ελλάδα έψαξε να πάρει γνώμη ειδικού έξι εβδομάδες πριν από την έναρξη των Ολυμπιακών Αγώνων, όταν στέλεχος του ελληνικού υπουργείου Τουρισμού είχε τηλεφωνήσει στη Λίζα Ντέλπι Νεϊρότι, καθηγήτρια Αθλητικής Διοίκησης και Μάρκετινγκ στο Πανεπιστήμιο Τζορτζ Ουάσιγκτον, ζητώντας συμβουλές για την μεταολυμπιακή αξιοποίηση της προβολής της Ελλάδας για να πάρει την αυτονόητη “αυτόν τον σχεδιασμό έπρεπε να τον κάνετε προ 5ετίας, όχι τώρα” απάντηση. Και για να μπορείς να συγκρίνεις, να ξέρεις ότι η ίδια επιστήμονας συνεργάζεται εδώ και έξι χρόνια με το Ρίο, δηλαδή ξεκίνησε να λειτουργεί συμβουλευτικά πέντε χρόνια πριν από τους Ολυμπιακούς Αγώνες 2016.

Η βασική συμβουλή της καθηγήτριας προς το Ρίο ήταν να δημιουργήσει ένα πλάνο που θα βασίζεται στον αθλητικό τουρισμό. Και προκειμένου να εξηγήσει τι εννοεί, χρησιμοποίησε ως κακό παράδειγμα την Ελλάδα, “που κοιτάζει ακόμη το Παναθηναϊκό Στάδιο, το στάδιο των πρώτων σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων, και έχει σε απόσταση μερικών χιλιομέτρων το κέντρο των Αγώνων του 2004, και ακόμη αναρωτιέται αν και πώς μπορεί να τα αξιοποιήσει τουριστικά”.

Σε αυτή τη χώρα, η οποία εδώ και περίπου μια 10ετία βλέπει τον Μαραθώνιο της Αθήνας να προσελκύει χιλιάδες τουρίστες και να φέρνει στη χώρα ένα σωρό λεφτά (περί τα 15 εκατ. ευρώ ετησίως - μόνο το 2016 η Αθήνα προσέλκυσε στις ημέρες του Μαραθωνίου περισσότερους από 7,5 χιλιάδες αθλητικούς τουρίστες από 105 χώρες, οι οποίοι παρέμειναν κατά μέσο όρο επί 5 ημέρες και ξόδεψαν κατά μέσο όρο από περίπου 1200 ευρώ έκαστος δίχως το κόστος ταξιδιού) και δεν διδάσκεται από αυτόν, δεν περιμένεις τίποτα να λειτουργήσει σωστά, διότι αντιλαμβάνεσαι ότι δεν της διδάσκει τίποτα, σε επίπεδο Κράτους, η κρίση. Κάπως έτσι σκέφτομαι, και γι' αυτό αντιμετωπίζω για την ώρα μόνο ως ευχάριστη έκπληξη το γεγονός ότι η σημερινή διοίκηση του υπουργείου Τουρισμού ασχολείται, με πράξεις και λόγια, με τον αθλητικό τουρισμό. Τον έχει αναγνωρίσει ως ένα από τα πιο ενδιαφέροντα, για την Ελλάδα, πεδία θεματικού τουρισμού, συνεργάστηκε με το υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού και κάπως έτσι έφτασαν σε άρθρο νόμου για τον αθλητικό τουρισμό και τα κέντρα προπονητικού αθλητικού τουρισμού, και δείχνει διάθεση να εκμεταλλευτεί κάθε ευκαιρία που του δίδεται, του Υπουργείου, από τις πρωτοβουλίες αθλητών ή τοπικών κοινωνιών που σχεδιάζουν μια δραστηριότητα αθλητικού τουρισμού. Αν αναλογιστείς ότι στη διάρκεια των τελευταίων 28 ετών, από το 1989 που πρωτοσυστάθηκε μέχρι σήμερα το υπουργείο Τουρισμού ήταν υπουργείο Ακορντεόν, το οποίο ανοιγόκλεινε, κυριολεκτικά, ανάλογα με τα κέφια και τα κόζια του κάθε πρωθυπουργού, το γεγονός ότι σήμερα υπάρχει και μάλιστα δίνει κάποια σημασία στον αθλητικό τουρισμό είναι λόγος για να τσιμπιέσαι και να πανηγυρίζεις.

Πώς αλλιώς όμως θα γινόταν σε μια εποχή που το Κράτος θεωρητικώς αγωνιά να μεγαλώσει τις πηγές εσόδων ή και να δημιουργήσει νέες; Πώς αλλιώς θα γινόταν σε μια χώρα που εκμεταλλεύεται, είτε το επιδιώκει συντονισμένα και αποτελεσματικά είτε επειδή απλώς της συμβαίνει, τους καιρούς και βλέπει να σπάνε το ένα πίσω από το άλλο τα ρεκόρ προσέλευσης τουριστών απλώς και μόνο επειδή στα ελληνικά εδάφη δεν σκάνε βόμβες και δεν κυκλοφορούν τρομοκράτες; “Καταλαβαίνω όλα τα υπόλοιπα της δυστυχίας σας, αλλά δεν καταλαβαίνω γιατί δεν κάνετε κάτι για να εκμεταλλευτείτε τη φήμη που έχετε ήδη αποκτήσει στην κοινωνία της ελίτ του πλανήτη ότι το ελληνικό είναι ένα από τα πιο ασφαλή τουριστικά εδάφη επειδή εκεί δεν κυκλοφορούν εκδικητές”, μου έλεγε πριν από μερικές ημέρες ένας Βρετανός συνάδελφός μου που βρέθηκε στην Αθήνα για να νιώσει πώς την παλεύουν οι Ελληνες στον καιρό της παρατεταμένης κρίσης. Τι να του απαντούσα; Θα χρειαζόταν να μείνει στην Αθήνα για μήνες για να καταφέρω να του διηγηθώ όλη τη σύγχρονη ελληνική ιστορία του τουρισμού.

Κάθε φορά που επιχειρούσα τα τελευταία χρόνια να αναπτύξω έναν παρόμοιο συλλογισμό χρειαζόταν να αναζητήσω ελληνικά παραδείγματα προκειμένου να καταφέρω να τεκμηριώσω τους σχετικούς ισχυρισμούς μου. Θυμάμαι, για παράδειγμα, ακόμη την εντύπωση που είχε προκαλέσει στους αναγνώστες και την αθλητική αγορά ένα κείμενο για τον Μαραθώνιο της Αθήνας πριν από 5 χρόνια. Σήμερα δεν απαιτείται απολύτως καμία τεκμηρίωση από τον παρατηρητή, διότι η εικόνα έρχεται και επιβεβαιώνει το αυτονόητο. Αναρωτιέμαι πλέον αν έχει μείνει σημείο της Ελλάδας που δεν στήνει μια αθλητική διοργάνωση προκειμένου να προσελκύσει αθλητικό τουρισμό. Ακούω τον δήμαρχο του Καρπενησίου να μετρά χαρούμενος τα περισσότερα από 500 παιδιά που βρίσκονται, με τις οικογένειές τους, κάθε σαββατοκύριακο στο Καρπενήσι αυτή την εποχή για αθλητικό τουρισμό. Βλέπω φωτογραφίες από τις Σπέτσες, που προσέλκυσαν περισσότερους από 4 χιλιάδες αθλητικούς τουρίστες για το Spetsathlon, είδα τους περισσότερους από 3 χιλιάδες αθλητικούς τουρίστες που βρέθηκαν το 2016 στην Πύλο και στην Costa Navarino για να πάρουν μέρος, αθροιστικά, σε 15 διαφορετικές αθλητικές δραστηριότητες, παρατηρώ τι συμβαίνει σε κάθε επαρχιακή πόλη και σε κάθε νησί που στήνει μια αθλητική διοργάνωση. Και δεν αναφέρομαι τόσο στην εσωτερική μετακίνηση τουριστών όσο στην προσέλκυση ξένων. Το Κράτος δεν έμαθε πολλά από την ιστορία του Μαραθωνίου της Αθήνας, αλλά οι τοπικές διοικήσεις και – κυρίως αυτοί – οι ιδιώτες που δραστηριοποιούνται στην αγορά του αθλητισμού ευτυχώς το πήραν το μάθημα και ακολούθησαν το παράδειγμα.

Τούτες τις μέρες έχω ... κουραστεί να ανακαλύπτω, σχεδόν σε καθημερινή βάση, celebrities του παγκοσμίου αθλητισμού που φορούν το μαγιό τους και ποστάρουν φωτογραφίες από ελληνικές παραλίες και ελληνικά τουριστικά αξιοθέατα. Χθες βράδυ άκουγα έναν φίλο να μου διηγείται ιστορίες από αυτές που συμβαίνουν τούτες τις μέρες στη Μύκονο, όπου οι πιτσιρικάδες στήνουν το “βρες ποιος είναι;” παιχνίδι στις παραλίες και τα κλαμπ με τόσους διάσημους ξένους ποδοσφαιριστές και μπασκετμπολίστες που συναντούν. Γιατί έρχονται περισσότεροι από ποτέ φέτος στην Ελλάδα; “Μα σου εξήγησα, εδώ δεν φοβούνται ότι θα σκάσει η βόμβα ή ότι θα πέσει πάνω τους το λεωφορείο, και αυτό το έχουν περισσότερο από ποτέ ανάγκη επειδή έχουν φοβηθεί περισσότερο από ποτέ”, μου εξηγούσε ο Βρετανός συνάδελφός μου που συναναστρέφεται αρκετές διεθνείς προσωπικότητες του ποδοσφαίρου και πολύ πρόσφατα είχε μια τέτοια συζήτηση με τον Ρουντ Φαν Νίστελρόι που σχεδίαζε την πορεία που θα ακολουθούσε με το σκάφος του αυτό το καλοκαίρι.

Σκέψου πόσο θα μπορούσε να τους εκμεταλλευτεί όλους αυτούς η Ελλάδα αν ακολουθούσε το παράδειγμα του Γιώργου Πρίντεζη, ο οποίος προσκάλεσε στην Σύρο ένα σωρό celebrities του μπάσκετ “για να δώσεις χαρά στα παιδάκια που θα σε δουν από κοντά, για να βοηθήσεις φιλανθρωπικά, και για να κάνεις ασφαλείς διακοπές σε ένα πανέμορφο νησί”, όπως ήταν το περιεχόμενο της πρόσκλησης. Αυτό ακριβώς είχε κάνει πριν από περίπου έναν μήνα ο Γιώργος Καραγκούνης όταν κατάφερε να συγκεντρώσει τους σελέμπριτι παλαίμαχους της Ιντερ για ένα παιχνίδι με την Εθνική Euro 2004. Ποιο ήταν το επιχείρημα του Κάρα; “Θα δώσετε χαρά στον κόσμο, θα μαζέψουμε χρήματα για φιλανθρωπικούς σκοπούς, και θα κάνετε διακοπές στην Κρήτη”, ήταν το SMS που έπεισε τον Χαβιέρ Ζανέτι και την παρέα του.

Με το “ήλιος, θάλασσα, μεσογειακή κουζίνα και λίγο show off” η Ελλάδα θα μπορούσε να τραβήξει όποιον εκ των celebrities έκρινε ότι θα τη βοηθούσε να επικοινωνήσει το μήνυμά της ότι αποφάσισε επιτέλους να γίνει ο μεγαλύτερος καλοκαιρινός προορισμός αθλητικού τουρισμού. Στην άμμο της θα μπορούσε να στήσει τα πιο διαφημισμένα τερέν για όλα τα αθλήματα της άμμου, τα οποία είναι παραπάνω από δημοφιλή στην κοινωνία των αθλητικών τουριστών του πλανήτη. Θα μπορούσε να κάνει θαύματα. Θαύματα.

Ο αθλητικός τουρισμός, όλων των μορφών, δηλαδή και της παθητικής και της ενεργητικής ανάμειξης σε αθλητικές δραστηριότητες, ή πιο απλά η πρόσθεση του “δες αθλητισμό” και του “κάνε αθλητισμό” κοινού, αποτελεί μία από τις πιο γρήγορα αναπτυσσόμενες μορφές τουρισμού παγκοσμίως στη διάρκεια της τελευταίας 10ετίας. Σύμφωνα με διεθνείς οργανισμούς το περίπου 30% των τουριστών κάνει σπορ στις διακοπές, με συνέπεια να είναι ο αθλητικός τουρισμός “υπεύθυνος” για περισσότερες από 230 εκατομμύρια διεθνείς αφίξεις παγκοσμίως. Καταλαβαίνεις από τι έκτασης πηγή θα μπορούσε να αντλεί έσοδα η Ελλάδα αν είχε τοποθετηθεί σωστά σε αυτή την αγορά; Η Ελλάδα, που ακόμη δεν έχει καταφέρει να μετρήσει επισήμως το ποσοστό των αθλητικών τουριστών του τουρισμού που συγκεντρώνει, και ακόμη και σήμερα απλώς εικάζει ότι αυτοί αποτελούν – μόλις – το 10% των τουριστών της. Η Ελλάδα, που βλέπει τον έναν πίσω από τον άλλο τους Ελληνες και ξένους επιχειρηματίες ξενοδοχειακών επιχειρήσεων να στήνουν αθλητικές εγκαταστάσεις σε κάθε μεγάλη ξενοδοχειακή μονάδα και δεν μπαίνει ακόμη στον κόπο να αναρωτηθεί τι θα συνέβαινε, τι θα μπορούσε να καταφέρει αν επιχειρούσε να ενισχύσει συντονισμένα και με σχέδιο την προσπάθεια των ιδιωτών να επικοινωνήσουν ότι στήνουν αθλητικούς παραδείσους δίπλα στον φυσικό ελληνικό παράδεισο.

Εύχομαι μέσα από την καρδιά μου να ακολουθήσουν κι άλλες προσωπικότητες του ελληνικού αθλητισμού το παράδειγμα του Γιώργου Πρίντεζη και να επιδιώξουν να στήσουν ή να συμμετέχουν ενεργά στο στήσιμο μιας αθλητικής διοργάνωσης στον τόπο, στην ιδιαίτερη πατρίδα τους. Εύχομαι να πολλαπλασιαστούν οι αθλητικές εκδηλώσεις σε όλη την Ελλάδα τώρα που επιτέλους οι Ελληνες αρχίζουν να ανακαλύπτουν την αξία της άσκησης και της αθλητικής αναψυχής. Διότι αν συνεχίσουν να συμβαίνουν και τα δύο, είναι πιθανόν η ίδια η ελληνική κοινωνία να αναγκάσει το Κράτος να δώσει μεγαλύτερη σημασία στην ανάπτυξη του αθλητικού τουρισμού. Κι αυτή θα είναι μια πολύ μεγάλη νίκη, η μεγαλύτερη που θα έχει σημειώσει ο ελληνικός αθλητισμός. Μια νίκη ικανή να αλλάξει την ιστορία του τουρισμού στην Ελλάδα.