Εις μνήμην του Τσόσιτς...

Το 1988 ήταν το Duke με τον Φέρι, τον Σμιθ, τον Χέντερσον, τον Σνάιντερ, τον (μετέπειτα παίκτη του Παπάγου) Αιγύπτιο Αμπντουλνάμπι και τον αεί όντα και ωσαύτως όντα Μάικ Σιζέφσκι στην άκρη του πάγκου. Την επόμενη χρονιά μάς προέκυψε μια αντιπροσωπευτική ομάδα της περιφέρειας ACC με τον Κρότι, τον Μάντεν, τον Τσίλκατ και τον Ντέιβ Ντέιβις.

Το 1993 η ομάδα των Αμερικανών επιλέκτων περιελάμβανε έναν Μπάρμπι και κάποιον Ριβέρα, ενώ το 1995 είχε στις τάξεις της έναν Μέις (που δεν ήταν ο Τράβις), κάποιον από τους πολλούς Κινγκ και κάποιον από τους επίσης πολλούς Λι.

Το 1996 πήρε τη σκυτάλη μια ομάδα από το ΝΙΤ με τον Γούλριτζ (όχι τον Ορλάντο) και κάποιον από τους πολλούς Σμιθ, ενώ το 1998 ήταν η σειρά των ΝCAA All Stars που μάλιστα σημείωσαν δύο νίκες και ηττήθηκαν μονάχα από την Ελλάδα με πριμαντόνες δύο σταρ του Οχάιο Στέιτ: τον μετέπειτα και μάλιστα δύο φορές παίκτη του Ολυμπιακού Σκούνι Πεν και τον χρυσό Ολυμπιονίκη στο Πεκίνο Μάικλ Ρεντ.

Ε, λοιπόν, αυτοί οι δύο σουπερστάρ που ύστερα από λίγους μήνες έμελλε να οδηγήσουν τους Buckeyes στο φάιναλ φορ του NCAA είναι η τελευταία αμερικανική εικόνα στο κάδρο ενός Τουρνουά Ακρόπολις, το οποίο ανεγέρθηκε το 1986 στο πλαίσιο της προετοιμασίας της Εθνικής για το Μουντομπάσκετ, αποτελεί τον Παρθενώνα της και πάλι με χρόνια (δεκατρία για την ακρίβεια) και καιρούς θα ’χει γεύση made in USA!

Μια γεύση, που δεν είναι όποια κι όποια, αλλά μας έρχεται από τη Γιούτα και εκτός από μπασκετική μυρωδιά αναδίδει και έντονη θρησκευτικότητα, καθώς πρόκειται για τους Μορμόνους του Brigham Young, που πήραν τη θέση της εθνικής ομάδας του Μαυροβουνίου και κουβαλάνε μαζί τους ένα σωρό θύμησες και συγκινήσεις...

Α, για να μην το ξεχάσω: ήρθε κι έδεσε αυτό το γλυκό (αν και προέρχεται από αλμυρή περιοχή, το Salt Lake City), διότι τον τελευταίο καιρό οι κολεγιόπαιδες έγιναν και πάλι της μόδας στο ελληνικό μπάσκετ, οπότε η συμμετοχή του BYU στο 25ο Ακρόπολις μοιάζει με trailer από το επικείμενο πρωτάθλημα της Α1!

Τσάμπα διαφήμιση, κύριε Οικονομίδη μου!

Οι Cougars (δηλαδή πούμα, πάνθηρες, ορεσίβια λιοντάρια και οι λοιποί συγγενείς τους στην αμερικανική πανίδα) που συνέστησαν την πρώτη ομάδα μπάσκετ της ιστορίας τους το 1903 δεν έχουν κατακτήσει κανέναν τίτλο στο NCAA ή στο NIT, ούτε προκρίθηκαν ποτέ σε σάιναλ φορ. Η μεγαλύτερη επιτυχία τους στο κολεγιακό πρωτάθλημα είναι η συμμετοχή τους στο Elite Eight του NCAA το 1950, το 1951 και το 1981 με ηγέτη τον τότε πρωτοετή και μετέπειτα σταρ των Σέλτικς Ντάνι Έιντζ, ενώ εφέτος έφτασαν στους «16» (με ρεκόρ 30 νίκες-4 ήττες) προεξάρχοντος του περιβόητου Τζέιμς Φρεντέτ. Ο γεννημένος το 1989 και με ύψος 1.88 «Jimmer» επιλέχθηκε στο Νο 10 του τελευταίου ντραφτ από το Μιλγουόκι, εν συνεχεία μετακινήθηκε στο Σακραμέντο και θα αρχίσει (όποτε λήξει το lock out) την πολλά υποσχόμενη καριέρα του στο ΝΒΑ, με τις δάφνες της ανάδειξής του σε πρώτο σκόρερ του NCAA-Division Ι (με μέσο 28,9 πόντους (συν 3,4 ριμπάουντ και 4,3 ασίστ), της αναγωγής του στον πιο λατρεμένο τοπικό ήρωα από την εποχή του συχωρεμένου Πιτ Μάραβιτς και της αναγόρευσης του σε «Player of the year» από όλους τους αρμόδιους φορείς. Στο τέλος της χρονιάς ο Φρεντέτ δεν είχε πού να χωρέσει το Wooden Award, to Naismith Award to Adolph Rupp Trophy, το Oscar Robertson Trophy, συν τα έπαθλα του Associated Press, των Βasketball Times, του CBS, του Sporting Newsκαι δεν συμμαζεύεται!

Έτσι σεληνιασμένο τον είδε ένα βράδυ του περασμένου Ιανουαρίου ο (πρώτος σκόρερ του ΝΒΑ) Κέβιν Ντουράντ και έγραψε ενθουσιασμένος στο twitter του: «Jimmer Fredette is the greatest scorer in the world», ενώ ο Στιβ Νας συμπλήρωσε: «Jimmer Fredette? No wonder he never misses»!

Όντας διαβόλου κάλτσα στο παιχνίδι του, πράγματι (όπως παρατήρησε ο Νας) δεν ήταν θαύμα που ο λεγάμενος δεν αστοχούσε ποτέ...

Φυσικά ο Φρεντέτ είναι λευκός. Φυσικά, είναι Μορμόνος!

Δεν θέλω να μπλεχτώ πολύ με τα θρησκευτικά, αλλά στην προκειμένη περίπτωση το θεωρώ απαραίτητο: οι Μορμόνοι όπως αποκαλούνται (χωρίς ωστόσο να αρέσκονται σε αυτό το όνομα, διότι ανέκαθεν το θεωρούσαν υποτιμητικό) είναι τα μέλη της λεγόμενης «Εκκλησίας του Ιησού Χριστού των Αγίων των Τελευταίων Ημερών». Η διδασκαλία και το δόγμα τους βασίζονται στην Αγία Γραφή και στο βιβλίο Μόρμον, από το οποίο πήραν το όνομά τους στα μέσα της δεκαετίας του 1820, όταν ο Τζόζεφ Σμιθ τζούνιορ δημιούργησε στη Φαγέτ της Νέας Υόρκης αυτό το θρησκευτικό κίνημα που βαθμιαία αποσχίστηκε από τον παραδοσιακό προτεσταντισμό. Μετά τον θάνατο του Σμιθ, οι περισσότεροι Μορμόνοι βρήκαν τον νέο πεφωτισμένο ηγέτη τους στο πρόσωπο του Μπρίγκαμ Γιανγκ (1801-1877) και τον ακολούθησαν στην περιοχή Rocky Mountains στη Γιούτα, όπου εγκαταστάθηκαν.

Οι Μορμόνοι πιστεύουν στον Ιησού Χριστό ως εξιλεωτή, σωτήρα και λυτρωτή, ενώ σύμφωνα με τη θεωρία τους, ο Θεός που ονομάζεται Ελοχίμ είναι ο αιώνιος πατέρας, ο οποίος έχει προετοιμάσει ένα σχέδιο για την τελειοποίηση των τέκνων του, ώστε να απολαύσουν την αιώνια βασιλεία. Πιστεύουν επίσης ότι η εκκλησία που ίδρυσε ο Χριστός, διεφθάρη και παραστράτησε μετά τον θάνατο των αποστόλων, αλλά αποκαταστάθηκε από τον Τζόζεφ Σμιθ, τον οποίο θεωρούν ως προφήτη, με διάδοχο και συνεχιστή του έργου του τον Μπρίγκαμ Γιανγκ.

Βασικό μέλημα της εκκλησίας τους αποτελεί το ιεραποστολικό έργο, στο οποίο επιδίδονται –φορώντας πάντοτε μαύρο παντελόνι και λευκό πουκάμισο– αρκετοί μαθητές/παίκτες του Brigham Young, στη διάρκεια ή μετά το τέλος των σπουδών του. Χαρακτηριστικότερο αυτής της εθελοντικής προσφοράς στην Εκκλησία είναι το παράδειγμα του «δεινόσαυρου» (ύψος 2,29μ) Σον Μπράντλεϊ, που μετά την πρώτη χρονιά του στο κολέγιο έφυγε για ιεραποστολή δύο ετών στην Αυστραλία και όταν επέστρεψε επιλέχθηκε στο Νο 2 του ντραφτ. Παρεμπιπτόντως ο (έχων και γερμανικό διαβατήριο) Μπράντλεϊ ανακαλεί δυσάρεστες αναμνήσεις στην εθνική ομάδα, διότι το 2001 στην Αττάλεια ήταν παρών (μαζί με τον Νοβίτσκι και τον Μάρκο Πέσιτς) στη μεγάλη ανατροπή, που είχε ως αποτέλεσμα την ήττα της Εθνικής από τη Γερμανία και τον αποκλεισμό της από την τελική φάση του Ευρωμπάσκετ!

Αχ βρε Παπαλουκά μου, πώς τις έχασες μαζεμένες εκείνες τις βολές στο τέλος!

Εκτός από την ιεραποστολή, οι Μορμόνοι έχουν επίσης ως βασικές αρχές της διδασκαλίας τους την προσφορά δεκάτων (δηλαδή του ενός δεκάτου των εισοδημάτων τους, ανεξαρτήτως ηλικίας, επαγγέλματος, κοινωνικής τάξης), τη φιλανθρωπία και τη σεξουαλική καθαρότητα εκτός γάμου (ο νόμος της αγνότητας), ενώ αποφεύγουν τα οινοπνευματώδη ποτά, το τσάι και τον καφέ, δεν καπνίζουν και δεν τρώνε συχνά κρέας...

Δεν τα ήξερα όλα αυτά λεπτομερώς, αλλά μου τα εξήγησε μια μέρα (πριν από 21 χρόνια) στο γραφείο του στο «Γεώργιος Μόσχος» ο Κρέζιμιρ Τσόσιτς και τα εμπέδωσα...

Εδώ ήρθαμε, λοιπόν, που λένε και στο σινεμά, γι’ αυτό σημείωσα προηγουμένως ότι η παρουσία του Brigham Young στο Τουρνουά Ακρόπολις ανακαλεί στο ελληνικό μπάσκετ παλιές θύμησες και συγκινήσεις: ο συχωρεμένος (από τις 25 Μάιου του 1995) Κροάτης προπονητής της ΑΕΚ υπήρξε όχι μόνο διαπρεπής παίκτης αυτής της ομάδας, αλλά και διαπρύσιος κήρυκας της διδασκαλίας των Μορμόνων, την οποία ασπάστηκε το 1970. Ο «Κρέζο» αγωνίστηκε στους Cougars επί τρεις συναπτές σεζόν (1970-73), βαπτίστηκε μέλος της Εκκλησίας από τον διαπρεπή καθηγητή και λόγιο Χιου Νίμπλεϊ και μετέφρασε όλο το βιβλίο του Μόρμον, όπως επίσης τις «Διδαχές και Διαθήκες» της Εκκλησίας του στην κροατική γλώσσα.

Το Brigham Young έγραψε Ιστορία ως η πρώτη κολεγιακή ομάδα των ΗΠΑ, η οποία (το 1958) δέχτηκε στο πρόγραμμά της ξένο μαθητή/παίκτη: πρόκειται για τον Φινλανδό Τίμο Λάμπεν, στα χνάρια του οποίου βάδισε έπειτα από δώδεκα χρόνια ο Τσόσιτς κι αυτός με τη σειρά του έγινε ο πρώτος ξένος παίκτης που ανακηρύχθηκε Αll American και συν τοις άλλοις επιλέχθηκε στο Νο 84 του ντραφτ του 1973 από τους Λέικερς! Το BYU απέσυρε τη φανέλα του αείμνηστου Τσόσιτς τον Μάρτιο του 2006, ενώ με την παρουσία του στον πάγκο της ΑΕΚ άνοιξε την πόρτα της εισόδου και άλλων Μορμόνων στο ελληνικό πρωτάθλημα όπως οι (μπασκετμπολίστες της Ένωσης) Τζιμ Γιούσεβιτς, Άντι Τούλσον και ο Θερλ Μπέιλι (Πανιώνιος), που ωστόσο δεν είχε φοιτήσει στο Μπρίγκαμ Γιανγκ, αλλά στο Νορθ Καρολάινα Στέιτ.

Εκτός από τον Κρέζιμιρ Τσόσιτς, τον Ντάνι Έιντζ και τον Σον Μπράντλεϊ, από το ίδιο κολέγιο πέρασαν επίσης οι Μορμόνοι Τζον Φέρτσιλντ, Ντέβιν Ντουράντ, Τζιμ Ίκινς, Γκρεγκ Κάιτ, Μάικλ Σμιθ, Τομ Τσέιμπερς και Τράβις Χάνσεν, ενώ μετά τον Φρεντέτ, το νέο αστέρι των Cougars λέγεται Ντεμάρκους Χάρισον και (φαντάζομαι ότι) θα τον δούμε αυτές τις μέρες στο ΟΑΚΑ. Στον πάγκο της ομάδας βρίσκεται εδώ και έξι χρόνια ο Ντέιβ Ρόουζ, που υπήρξε επιφανές μέλος της περιβόητης (για το στιλ παιχνιδιού, το θέαμα, το τρέξιμο και τα αλλεπάλληλα καρφώματα) «Phi Slama Jama», η οποία έδρασε από το 1982 έως το 1984 στο πανεπιστήμιο του Χιούστον, παρέα με τον Κλάιντ Ντρέξλερ, τον Χακίμ Ολάζουον, τον Μάικλ Γιανγκ (Λιμόζ), τον Ρίκι Γουίνσλοου (Εστουδιάντες), τον Λάρι Μισό, τον Γκρεγκ Άντερσον κ.ά. Ο Ρόουζ είχε διακόψει την κολεγιακή καριέρα του το 1977 για μια διετή ιεραποστολή στο Μάντσεστερ της Αγγλίας, ενώ τον Ιούνιο του 2009 συγκλόνισε την αμερικανική μπασκετική κοινωνία με το κουράγιο του να ξεπεράσει τον καρκίνο στο πάγκρεας και να επιστρέψει ύστερα από μερικούς μήνες στον πάγκο!

Η «Εκκλησία του Ιησού Χριστού των Αγίων των Τελευταίων Ημερών» εδρεύει στο Σολτ Λέικ Σίτι και είναι η πολυπληθέστερη των Μορμόνων. Λέγεται ότι το θρησκευτικό κίνημα είχε ασπαστεί ο Έλβις Πρίσλεϊ, ενώ η ίδια φήμη φέρει, μεταξύ άλλων, ως μέλη της Εκκλησίας τον Άλις Κούπερ, τον Τομ Χανκς, τη Τζιούελ, τον Λάρι Κινγκ, τον Στιβ Μάρτιν, την Κριστίνα Αγκιλέρα, τον Τράβις Μπάρκερ, τη Φέι Ρέι, τον γκόλφερ Μάικ Βάιρ κ.ά.

Τρανή απόδειξη των αυστηρών κανόνων τους οποίους ακολουθούν οι Μορμόνοι και συνιστούν απαράβατο πρωτόκολλο στη λειτουργία του Μπρίγκαμ Γιανγκ αποτελούν –αν και απέχουν τριάντα χρόνια μεταξύ τους– οι υποθέσεις του Μακ Μάον και του Μπράντον Ντέιβις. Τον περασμένο Μάρτιο και ενώ οι Cougars διεκδικούσαν την πρόκρισή τους στο φάιναλ φορ του NCAA ο δευτεροετής Μορμόνος φόργουορντ τιμωρήθηκε με αποκλεισμό, επειδή έκανε σεξ με τη φίλη του χωρίς να την έχει παντρευτεί. Ακούγεται υπερβολικό, σχεδόν εξωφρενικό, αλλά ανταποκρίνεται επακριβώς στις αρχές του κολεγίου, το οποίο επιβάλλει στους σπουδαστές του την παρθενία και γενικώς τον αγνό και ενάρετο βίο...

• ΥΓ. Αυτό θα πει «πνεύμα και ηθική», όπως διαλαλούσε στην κωμωδία «Η ωραία των Αθηνών» ο Βασίλης Αυλωνίτης!