Το... ξωτικό του μπάσκετ!

12ο ΦΑΙΝΑΛ ΦΟΡ ΚΥΠΕΛΛΟΥ ΠΡΩΤΑΘΛΗΤΡΙΩΝ ΕΥΡΩΠΗΣ

ΠΟΤΕ: Τρίτη 20 και Πέμπτη 22 Απριλίου 1999. ΠΟΥ: Olympia Hall, Mόναχο. ΑΥΤΟΙ ΠΡΩΤΑΘΛΗΤΕΣ: Ζαλγκίρις Κάουνας... ΚΙ ΕΜΕΙΣ: Τρίτος ο Ολυμπιακός, στο τέταρτο Φάιναλ Φορ του σε διάστημα έξι ετών. ΜVP: Τάιους Έντνι.

To 1972 έκανε την αρχή η εθνική ομάδα της Σοβιετικής Ένωσης, το 1989 ήταν η σειρά η Γιουγκοπάστικα, το 1993 πήρε τη σκυτάλη η εθνική Γερμανίας και το 1999 σήμανε η ώρα της Ζαλγκίρις, Ε, κατόπιν όλων αυτών των (τεσσάρων, τον αριθμόν) εκπλήξεων, δεν τίθεται θέμα: Το Οlympia Halle του Μονάχου δεν είναι κλειστό γήπεδο, αλλά στοιχειωμένος πύργος!

Δέκα χρόνια, λοιπόν, μετά τον θρίαμβο της Γιουγκοπλάστικα (και 13 μετά τη δική της αποτυχημένη απόπειρα στη Βουδαπέστη) μια άλλη ομάδα που επίσης έπαιζε ολοκληρωτικό μπάσκετ ανέβηκε στο θρόνο: η φοβερή και τρομερή Ζαλγκίρις του Κάουνας. Το νόμισμα αποδείχτηκε ότι είχε δύο όψεις, διότι την προηγούμενη χρονιά η Κίντερ ενίκησε χάρη στην άμυνα της, αλλά το '99 εξελίχθηκε στην εκδίκηση της επίθεσης!Ακόμη και τώρα,εν έτει 2011, αυτό το στιλ μπάσκετ που λανσάρισε (αλλά το απέσυρε αμέσως η ίδια από την κυκλοφορία) η Ζαλγκίρις παραμένει μοναδικό και γι' αυτό θα διαιωνίζεται εις τους αιώνας των αιώνων!

Ο (μετέπειτα προπονητής του Ολυμπιακού και της εθνικής ομάδας), Γιόνας Καζλάουσκας, έχει κάθε λόγο να υποστηρίζει -και αναλόγως να υπερηφανεύεται- ότι το θέαμα που παρουσίασε η Ζαλγκίρις στο Μόναχο ήταν μοναδικό. Οι νίκες επί του Ολυμπιακού και επί της υπερασπιζόμενης τα σκήπτρα της Βαρκελώνης Κίντερ (82-74) στον τελικό και η κατάκτηση της κούπας για πρώτη φορά στην ιστορία της λιθουανικής ομάδας υπήρξαν το επιστέγασμα μιας προσπάθειας που απόλαυσε και αποθέωσε όλος ο μπασκετικός κόσμος.

Η Ζαλγκίρις στηρίχθηκε στην επιθετική άμυνα και στην ακόμη πιο… επιθετική επίθεση διαθέτοντας παίκτες με ταλέντο, αφοσίωση, σωστές αρχές και κυρίως διάθεση να επικοινωνούν μεταξύ τους. Στον ημιτελικό ο Ολυμπιακός φάνηκε αδιάβαστος και την...πάτησε από την πρώτη στιγμή, χωρίς να καταφέρει να αντιδράσει αποτελεσματικά και να σηκώσει κεφάλι. Πάντως οι «ερυθρόλευκοι» ανασυντάχθηκαν και κατάφεραν να νικήσουν άνετα την Τιμσίστεμ στον αγώνα της παρηγοριάς και να καταλάβουν την τρίτη θέση, σε ένα Φάιναλ Φορ που ήταν το τέταρτο μέσα σε έξι χρόνια, αλλά παρέμεινε στοιχειωμένο για τα επόμενα δέκα χρόνια. Κατά σύμπτωση μάλιστα ο Ολυμπιακός που τότε κοιμήθηκε στο Μόναχο, το 2009 ξύπνησε στο Βερολίνο!

Στον εμφύλιο (ημιτελικό) της Μπολόνια επικράτησε η Κίντερ σε ένα ματς που δεν...βλεπόταν και (σαν να μην έφτανε η χαμηλή ποιότητα του) σημαδεύτηκε και από τα επεισόδια ανάμεσα στους οπαδούς της Τιμσίστεμ με τη γερμανική αστυνομία. Ο τελικός ανάμεσα στη Ζαλγκίρις και στην Κίντερ εξελίχθηκε από πολύ νωρίς σε παράσταση για ένα ρόλο (σκορ ημιχρόνου 45-30), ωστόσο το ένστικτο της αυτοσυντήρησης, η καρδιά της πρωταθλήτριας, τα όργια του Αντουάν Ριγκοντό και τα... στραβά μάτια των διαιτητών συνέβαλαν στην αφύπνιση της Κίντερ. Κάποια στιγμή το ματς πήγε να γίνει... ροντέο, αλλά τότε μίλησε το ένστικτο του Αντονι Μπούι που με ένα κλέψιμο καθάρισε μια και καλή την μπουγάδα. Παρεμπιπτόντως οι δρόμοι τεσσάρων από τους πρωταθλητές Ευρώπης εκείνης της χρονιάς (Μπούι, Έντνι, Ε. Ζουκάουσκας, κόουτς Καζλάουσκας) διασταυρώθηκαν με το ελληνικό πρωτάθλημα τα επόμενα χρόνια...

Η ΤΕΛΙΚΗ ΚΑΤΑΤΑΞΗ

1. Ζαλγκίρις Κάουνας
2. Κίντερ Μπολόνια
3. Ολυμπιακός
4. Τιμσίστεμ Μπολόνια

OI ΗΜΙΤΕΛΙΚΟΙ

ΚΙΝΤΕΡ-ΤΙΜΣΙΣΤΕΜ 62-57
ΚΙΝΤΕΡ: Ντανίλοβιτς 12, Κρίπα 3, Άμπιο 7, Νεστέροβιτς 16, Σκονοκίνι 12, Μπινέλι 2, Φρόζινι 3, Ο’ Σάλιβαν, Ριγκοντό 7.
ΤΙΜΣΙΣΤΕΜ: Μουλαομέροβιτς 5, Γιάριτς 17, Πιλούτι 5, Φούτσκα, Νταμιάο 3, Μάγερς 18, Γκέι 2, Καρνισόβας 2, Μπετς 5.

ΖΑΛΓΚΙΡΙΣ-ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΣ 87-71
ΖΑΛΓΚΙΡΙΣ: Έντνι 13, Μ. Ζουκάουσκας 7, Ε. Ζουκάουσκας 5, Στομπέργκας 10, Αντομάιτις 15, Ζίντεκ 9, Μασιούλις 2, Μασκολιούνας 4, Μπούι 19, Σεστόκας 3.
ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΣ: Κόμαζετς 7, Γκόλντγουάιρ 7, Βούκτσεβιτς 6, Παπανικολάου 12, Αντέ Μενσά 12, Φασούλας, Τόμιτς 2, Τάρλατς 15 , Ομπέρτο 2, Ρότζερς 8.

Ο ΑΓΩΝΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ 3Η ΘΕΣΗ

ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΣ-ΤΙΜΣΙΣΤΕΜ 74-63
ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΣ: Κόμαζετς 13, Γκόλντγουάιρ 6, Βούκτσεβιτς 12, Παπανικολάου 9, Αντέ Μενσά 5, Φασούλας 7, Τόμιτς 3, Τάρλατς 6, Ομπέρτο 6, Ρότζερς 4.
ΤΙΜΣΙΣΤΕΜ: Μουλαομέροβιτς 11, Γιάριτς 17, Πιλούτι 3, Φούτσκα 6, Νταμιάο 7, Καρνισόβας 14 , Μπετς 5.

Ο ΤΕΛΙΚΟΣ

ΖΑΛΓΚΙΡΙΣ-ΚΙΝΤΕΡ 82-74
ΖΑΛΓΚΙΡΙΣ: Έντνι 14 (5/6δ., 1/3τρ., 1/4β., 6ρ., 6ασ., 4λ.), Μπούι 17 (2/6δ., 3/4τρ., 4/6β., 2κλ.), Μασιούλις 4, Στομπέργκας 12 (2/6δ., 2/2τρ., 2/3β., 3ασ.), Ε. Ζουκάουσκας 4, Ζίντεκ 12 (3/6δ., 6/8β., 6ρ.), Μ. Ζουκάουσκας 11 (1/2δ., 2/2τρ., 3/5β.), Μασκολιούνας, Αντομάιτις (4/4δ.). Κόουτς: Καζλάουσκας
ΚΙΝΤΕΡ: Ντανίλοβιτς 7 (2/6δ., 1/5τρ.,, 4λ.), Ριγκοντό 27 (2/7δ., 5/7τρ., 8/10β., 2κλ.), Αμπιο 8 (5ρ.), Φρόζινι 5, Νεστέροβιτς 12 (4/9δ., 4/5β., 13ρ., 3ασ.), Σκονοκίνι 15 (3/9δ., 1/3τρ., 6/7β., 3ασ.), Ο' Σάλιβαν, Μπινέλι, Κρίπα. Κόουτς: Μεσίνα
Διαιτητές: Ρεμς (Σλοβενία) - Γιούνγκεμπραντ (Φινλανδία)

ΤΟ ΜΟΝΑΧΟ ΣΕ ΤΙΤΛΟΥΣ

· ΚΩΔΙΚΟΣ: Pax Lithuanica. Αυτός ήταν ο τίτλος που επέλεξα να βάλω στο «Βήμα», όπου εργαζόμουν τότε, στο άρθρο για τον τελικό εκείνου του Φάιναλ Φορ. Η πανευρωπαϊκή μπασκετική κοινωνία υποδέχτηκε με ενθουσιασμό το μπάσκετ «αλά Γιουγκοπλάστικα», που παρουσίασε η Ζαλγκίρις, αλλά δυστυχώς αποδείχτηκε ότι αυτό είχε ημερομηνία λήξεως...

· Ο ΩΡΑΙΟΣ: Ο Τάιους Έντνι, μια... μισοριξιά (με μπόι 1.78) που μετά τον κολεγιακό τίτλο του 1996 με το UCLA αναγορεύθηκε (και) αυτοκράτωρ της Ευρώπης, εξασφαλίζοντας όχι μόνο την υστεροφημία του, αλλά και σπουδαία συμβόλαια, μεταξύ αυτών και ένα στον Ολυμπιακό.

· Ο ΜΟΙΡΑΙΟΣ: Ο Ούγκο Σκονοκίνι, εκατό δευτερόλεπτα πριν από τη λήξη του τελικού, όταν η Κίντερ με την ανοχή των διαιτητών, μείωσε από 48-68 σε 70-76. Ο πρώην παίκτης του Παναθηναϊκού προσπάθησε να πασάρει στον Ντανίλοβιτς με σκοπό το τρίποντο και το -3, αλλά... Βowie stole the ball και ως εκ τούτου finito la musica!

· Ο ΑΠΡΟΣΔΟΚΗΤΟΣ ΗΡΩΑΣ: Ο άγνωστος στην πιάτσα Γιόνας Καζλάουσκας, ο οποίος εμφύσησε στους παίκτες της Ζαλγκίρις μια όχι μόνο αποτελεσματική, αλλά και εξόχως ελκυστική μπασκετική φιλοσοφία, με την οποία έδεσε κόμπο σε 48 ώρες πρώτα τον Ιβκοβιτς και εν συνεχεία τον Μεσίνα.

· ΠΗΓΕ ΤΣΑΜΠΑ: Η ελπίδα του Παναγιώτη Φασούλα, να βγει στη σύνταξη (μετά από μερικές εβδομάδες) με ρεκόρ 10 αγώνων σε Φάιναλ Φορ, αλλά και με έναν δεύτερο ευρωπαϊκό τίτλο.

· ΤΟ ΑΠΡΟΟΠΤΟ: Εξι λεπτά πριν από τη λήξη του ημιτελικού του Ολυμπιακού με τη Ζαλγκίρις, ο Τζόνι Ρότζερς πήγε να σουτάρει ελεύθερος κι ωραίος τρίποντο, αλλά είδε τον ουρανό σφοντύλι από την τάπα του Μασιούλις, που ήλθε από το πουθενά! Ακόμη προσπαθεί να συνέλθει ο κοκκινομάλλης φόργουορντ...

· Η ΓΚΑΦΑ: Το σχόλιο «εσείς στην Ευρώπη καταστρέφετε το μπάσκετ» στο οποίο προέβη ο Ντέηβιντ Στερν πριν από τον τελικό. Η Ζαλγκίρις του έδωσε την απάντηση για δυο νύχτες κι ύστερα αυτοκαταστράφηκε όπως τα μηνύματα στις «επικίνδυνες αποστολές». Δυστυχώς, τα όμορφα χωριά, όμορφα καίγονται!

· ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ: Ποιοι κατάλαβαν τον Σωκράτη Κόκκαλη στον… εξάψαλμο μετά την άνευ όρων παράδοση στον ημιτελικό; Ο πρόεδρος δεν ήξερε σε ποια γλώσσα να μιλήσει για να τον καταλάβουν όλοι οι παίκτες κι αφού συμβουλεύθηκε τον μάνατζερ της ομάδας Τάκη Λιβιεράτο τους τα...έχωσε στα αγγλικά.

· Η ΑΤΑΚΑ: «Ας μην ανησυχεί για τα βρακιά μας ο Σκάνσι. Έχουμε χορηγό που παράγει εσώρουχα και θα του ζητήσουμε να μας φτιάξει καινούργια και μάλιστα μαύρα για να μη φαίνεται τίποτε απ' έξω». Η πληρωμένη απάντηση του Έτορε Μεσίνα στον Κροάτη προπονητή της Τιμσίστεμ (χαροκαμένο από τον τελικό του '93 στο ΣΕΦ με την Μπενετόν κόντρα στη Λιμόζ), ο οποίος δήλωνε πριν από τον ημιτελικό ότι «ο Μεσίνα αποποιείται τον τίτλο του φαβορί, γιατί όλοι στην Κίντερ τα έχουν... κάνει πάνω τους από το φόβο»!

· ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΚΟΛΠΟ: Ο τρόπος με τον οποίο ο Καζλάουσκας προσάρμοσε το δόγμα του Ντον Νέλσον στο παιχνίδι της Ζαλγκίρις. Οι Λιθουανοί αποδείχθηκαν εξαιρετικά δεκτικοί στο στιλ παιχνιδιού που εδράζεται κατά κύριο λόγο στις συνεχείς αλλαγές στα σκριν, χωρίς να νοιάζονται αν ξαφνικά ένας κοντός βρεθεί να μαρκάρει τον αντίπαλο σέντερ και αντιστρόφως. Συν τοις άλλοις, η Ζαλγκίρις στηρίχτηκε στην ταχύτατη κυκλοφορία της μπάλας και στη βασική αρχή (που αργότερα έφερε στην Ελλάδα ο Γιόνας), που υπαγορεύει σουτ ανά πάσα στιγμή από κάθε παίκτη που έχει την ευκαιρία, χωρίς να 'ναι σώνει και καλά υποχρεωμένος να δώσει πάσα.

· ΤΙ ΑΠΕΓΙΝΕ Ο ΗΡΩΑΣ ΤΟΥ ΜΟΝΑΧΟΥ: Ο Τάιους Εντνι είχε γράψει ιστορία ως παίκτης του φημισμένου (από την εποχή του Τζον Γούντεν) UCLA καθώς το 1995, παρέα με τον (συμπαίκτη του και στη Ζαλγκίρις και γιο του μεγάλου Τσεχοσλοβάκου σέντερ της Σλάβια Πράγας, αντιπάλου της ΑΕΚ στον τελικό του '68, Τζορτζ Ζίντεκ ) Γίρι Ζίντεκ οδήγησαν τους Μπρούινς στην κατάκτηση του 11ου τίτλου στο NCAA. Μετά τη Ζαλγκίρις ο Εντνι έπαιξε κατά σειρά στην Μπενετόν Τρεβίζο, στους Ιντιάνα Πέισερς, στη Λοτομάτικα Ρόιμα, στον Ολυμπιακό, στην Κλιμάμιο Μπολόνια, στην Αζοφμάς Μαριούπολης, στην Καχασόλ Σεβίλλης και στην Τίροφ Ζγκόρτζελετς. Αποσύρθηκε από την ενεργό δράση το 2010 και επέστρεψε στις ρίζες τους, αναλαμβάνοντας τη θέση του διευθυντή του τμήματος μπάσκετ του UCLA.

· ΔΕΝ ΘΑ ΞΕΧΑΣΩ ΠΟΤΕ... Την κατάπληξη που νιώσαμε όλοι οι θεατές (αλλά και οι τηλεθεατές) με το που άρχισε ο ημιτελικός του Ολυμπιακού με τη Ζαλγκίρις και οι λεγάμενοι έμοιαζαν σαν να κατέβηκαν από άλλον πλανήτη! Ο,τι είχε σχεδιάσει γι' αυτό το ματς ο Ντούντα πήγε στο βρόντο, καθώς η λιθουανική ομάδα αποδείχτηκε υπεράνω πάσης υποψίας, αλλά και φαντασίας.

· ΕΙΚΟΝΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΜΟΥ: Θυμάμαι ότι στο ημίχρονο του τελικού και ενώ η Ζαλγκίρις προηγείτο με διαφορά 15 πόντων, ανέβηκα στην εξέδρα των επισήμων για να μιλήσω με τον Μπόρισλαβ Στάνκοβιτς. Ο Γενικός Γραμματέας της FIBA, που σημειωτέον υπήρξε σπουδαίος παίκτης και μεγάλος προπονητής (μάλιστα στην Ορανσόντα Καντού ανέδειξε τον Τσάρλι Ρεκαλκάτι) ήταν εκστασιασμένος με αυτά που έβλεπε στο παρκέ και δεν δίστασε να δηλώσει το εξής: «Το στιλ της Ζαλγκίρις είναι η μεγάλη ελπίδα μου για το μέλλον του ευρωπαϊκού μπάσκετ». Κατά τ' άλλα, το Μόναχο προσφέρεται για πολλή μπίρα, αρκεί (λέω εγώ) να συνοδεύεται με κότσι, λουκάνικα και όλα τα συμπαρομαρτούντα. Εκεί στην κάτω πλευρά της Marienplatz μαζί με τον Γιάννη Φιλέρη είχαμε την καβάτζα μας (από το Φάιναλ Φορ του 1989, με ιχνηλάτη τον τότε προπονητή της εθνικής Ευθύμη Κιουμουρτζόγλου) και κάθε βράδυ τρώγαμε ακόμη και τα κουφώματα του μαγαζιού!