Η κατάρα!

Ήταν τέτοιες μέρες, καλοκαίρι του 2000, τέλη Ιουλίου συγκεκριμένα, όταν έσκασε ένα θέμα από την Ιταλία που προκάλεσε σεισμό κι ανατριχίλα στο παγκόσμιο ποδόσφαιρο. Η είδηση ήταν η εξής:

«Στο πλαίσιο 18μηνης έρευνας, κατόπιν εισαγγελικής εντολής, το Ιταλικό Ιατρικό Ινστιτούτο εντόπισε κι εξέτασε τους ιατρικούς φακέλους 165 Ιταλών ποδοσφαιριστών που πέθαναν μεταξύ 1960 - 1999. Οι ποδοσφαιριστές αγωνίστηκαν (κυρίως) στην Α’ Ιταλίας. Από την ανάλυση των ευρημάτων προέκυψε ότι ένας επαγγελματίας ποδοσφαιριστής κινδυνεύει να κτυπηθεί από λευχαιμία 35 φορές (!) περισσότερο απ’ ό,τι ο μέσος όρος του γενικού πληθυσμού. Όσον αφορά τον ηπατικό όγκο, τα ποσοστά θανάτου στο καμπιονάτο είναι 3%, όταν στον υπόλοιπο πληθυσμό δεν ξεπερνούν το 0,8%. Τέλος από τους 165 θανάτους βρέθηκαν κι έξι περιπτώσεις βετεράνων ποδοσφαιριστών που «έφυγαν» λόγω Λού Γκέριγκ. Το ποσοστό αυτό θεωρείται εξαιρετικά υψηλό κι ασυνήθιστο»!

Τον θρύλο του μπέιζμπολ

Κεραυνοί πέσανε τότε με εκείνη την έρευνα και προκλήθηκε διεθνής σάλος. Πέρα από τα άλλα εφιαλτικά ευρήματα, άλλωστε, υπήρχε και το… Λου Γκέριγκ. Τι ήταν αυτό; Ελάχιστοι γνώριζαν τότε. Τον θρύλο του μπέιζμπολ την δεκαετία του ’30, τον Λου Γκέριγκ, πολλοί τον είχαν ακουστά. Την ασθένεια με το όνομά του, όμως; ALS, αμυοτροφική πλευρική σκλήρυνση. Απ’ αυτό έφυγε ο Λου Γκέριγκ. Αυτό είναι το Λου Γκέριγκ.

Έξι φορές περισσότερο στο καμπιονάτο!

Νόσος Λου Γκέριγκ. Από τότε την ακούσαμε και την ξανακούσαμε, δυστυχώς, στον χώρο του αθλητισμού αυτή την εξαιρετικά σοβαρή νευρολογική πάθηση. Την αρρώστια, με τα πολύ υψηλά ποσοστά θνησιμότητας, που κτυπάει απευθείας στο μυϊκό σύστημα, μέχρι που το παραλύει.

Κι ενώ στον γενικό πληθυσμό, σε παγκόσμιο επίπεδο, η νόσος κτυπάει δυο με τρία άτομα ανά 100.000 ανθρώπους, στο καμπιονάτο αυτό το ποσοστό είναι υψηλότερο κατά έξι φορές! Από εκεί, άλλωστε, παρακινήθηκαν οι αρχές για να κάνουν περαιτέρω έρευνες.

Με περισσότερους από 50 νεκρούς κι άλλους 70 ασθενείς!

Το αμέσως επόμενο διάστημα, μιλάμε πάντα μεταξύ 2000-2001, οι εισαγγελικές αρχές της Ιταλίας, σε συνεργασία με τους επιστήμονες, έκαναν λόγο για πιο πολλούς από 50 θανάτους εξαιτίας του Λου Γκέρινγκ στο ιταλικό ποδόσφαιρο, με την επισήμανση και παράλληλα προειδοποίηση ότι «ήδη έχουν εκδηλώσει σημάδια της αρρώστιας περισσότεροι από 70 ακόμα εν ζωή βετεράνοι ποδοσφαιριστές!». Μέχρι τότε…

Περιστατικά σε Γερμανία, Βρετανία

Τα χρόνια άρχισαν να περνάνε και οι θάνατοι από Λου Γκέριγκ δεν περιορίστηκαν στην Ιταλία. Περιπτώσεις όπως του Πολωνού Νόβακ της Βόλφσμπουργκ που «έφυγε» το 2005 σε ηλικία μόλις 29 ετών ή του Σκωτσέζου Τζίμι Τζόνστον που έκανε μεγάλη καριέρα στην Σέλτικ (πιο μετά πήγε στην Σέφιλντ Γιουν.) τις δεκαετίες ’60 - ’70 και υπέκυψε το 2006 στα 61 του, ήρθαν να εξαπλώσουν την ανησυχία και σ’ άλλες χώρες. Δεν ήταν, άλλωστε, λίγες οι ανακοινώσεις των ποδοσφαιρικών αρχών ότι θα το ψάξουν το θέμα. Αν και μετά δεν υπήρξε ανάλογη συνέχεια…

Στο σκοτάδι…

Ειδήσεις που έχουν προκύψει κατά καιρούς, όπως ότι ασυνήθιστα υψηλά ποσοστά εμφάνισης της νόσου διαπιστώθηκαν και σε Αμερικανούς βετεράνους του α’ πολέμου στο Ιράκ, έκαναν ακόμα πιο πολύπλοκη την ήδη δύσκολη κατάσταση.

Κατά καιρούς ακούγονταν διάφορες αιτίες για το γεγονός ότι πολλοί ποδοσφαιριστές κτυπήθηκαν από το Λου Γκέριγκ. Άλλοτε από την εισαγγελική έρευνα, άλλοτε από επιστημονικές μελέτες, άλλοτε από τα ΜΜΕ.

Σύνδεση τη νόσου με τη χρήση απαγορευμένων ουσιών σε συνδυασμό με κληρονομικότητα, σύνδεση με ισχυρές ακτινοβολίες κατά την διάρκεια των αποθεραπειών μετά από τραυματισμούς σε προηγούμενες δεκαετίες, σύνδεση με μεγάλες δόσεις βαριών αναλγητικών για καιρό, σύνδεση ακόμα και με τα τοξικά παρασιτοκτόνα ή λιπάσματα για να διατηρούνται οι χλοοτάπητες των ποδοσφαιρικών γηπέδων σε καλή κατάσταση παλιότερα κλπ., κλπ.

Παρά ταύτα ουδέποτε υπήρξε κάτι τελεσίδικο και απόλυτα τεκμηριωμένο από την επιστήμη για τα πιθανά αίτια, έτσι ώστε να ξεδιαλύνει τι συμβαίνει όχι μόνο, βέβαια, όσον αφορά τους ποδοσφαιριστές που κτυπήθηκαν, αλλά γενικά όσους συνανθρώπους μας έχουν βρεθεί σ’ αυτή τη θέση. Η αλήθεια είναι ότι το μεγαλύτερο κομμάτι των ερευνών βρίσκεται ακόμα στο σκοτάδι για το τι προκαλεί το Λου Γκέριγκ. Κι έτσι κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί κάτι με σιγουριά για το τι φταίει και "ποιός είναι ο εχθρός" που πρέπει να αντιμετωπιστεί. Εικασίες πολλές, δεδομένα ελάχιστα… Παρά ταύτα, πάντα η ελπίδα υπάρχει. Και πρέπει να υπάρχει για να δίνει δύναμη σε όσους πολεμάνε!

Με τον Σινιορίνι

Προσωπικά, όταν καλούμαι να γράψω για το Λου Γκέριγκ, πάντα κλονίζομαι. Από τότε. Από εκείνο το καλοκαίρι του 2000 που ασχολήθηκα για πρώτη φορά με το θέμα…

Θυμάμαι την περίπτωση του Ιταλού Τζιανλούκα Σινιορίνι, όταν έγραφα για την τιτάνια προσπάθειά του να μείνει στην ζωή και, μετά, όταν έχασε την μάχη. Πέθανε καθηλωμένος κι ανήμπορος, στις 6 Νοεμβρίου 2002. Μόλις στα 42 του. Ένας παίκτης παλικάρι, που είχε κάνει καριέρα στην Ρόμα, την Πάρμα, και κυρίως την Τζένοα, με την οποία ταύτισε το όνομά του. Οι φωτογραφίες του στο αναπηρικό καροτσάκι όταν γίνονταν παιχνίδια για να τον ενισχύσουν οικονομικά, ήταν συγκλονιστικές. Ράγιζαν καρδιές…

Με τον «δικό μας» Νόβακ!

Το 2006 ο Κριστόφ Νόβακ κτυπήθηκε κι αυτός. Μόλις στα 29 του. Είχε περάσει, μάλιστα, κι από την Παναχαϊκή τη σεζόν 1994-1995, στο ξεκίνημα της καριέρας του. Κατά κάποιον τρόπο ήταν «δικός μας».

Αργότερα εξελίχθηκε σε παίκτη α’ γραμμής. Βρέθηκε στην Βόλφσμπουργκ, όπου κι έγινε βασικός για τέσσερα χρόνια. Το 2000, μάλιστα, ήταν στο στόχαστρο της Μπαρτσελόνα. Στα τέλη του 2001 αναγκάστηκε να εγκαταλείψει για να πολεμήσει την αρρώστια.

Spiegel: «Ούτε νερό μπορεί να πιεί μόνος του»…

Τον Μάιο του 2003, όταν είχε πια γνωστοποιηθεί τι συμβαίνει, το Spiegel είχε ετοιμάσει εκτενές αφιέρωμα στον Νόβακ. Να ένα απόσπασμα από εκείνο το δημοσίευμα για να καταλάβουμε και τον Γολγοθά που πέρασε:

«Όλα ξεκίνησαν πολύ ανώδυνα για τον Πολωνό. Αρχικά τα δάχτυλα του Νόβακ άρχισαν να κρυώνουν και να μουδιάζουν. Αργότερα απέκτησε μια μόνιμη κούραση και υπνηλία. Έκανε, βέβαια, κάποιους μικρούς περιπάτους, όμως τους σταμάτησε κι αυτούς αφού γρήγορα τον εγκατέλειπαν οι δυνάμεις του. Έπειτα τα χέρια του δεν μπορούσαν να ακολουθήσουν. Είχε μεγάλη δυσκολία ακόμα και για να δέσει τα αθλητικά του παπούτσια. Τα χέρια του σταδιακά άρχισαν να νεκρώνουν, αλλά το κακό δεν σταμάτησε εκεί. Έπαψε να ακούει καλά μέσα στα επόμενα δυο χρόνια κι έχασε κάθε έλεγχο στο κορμί του.

… Πρόσφατα έγινε ένα φιλικό προς τιμήν του μεταξύ της Βόλφσμπουργκ και της Μπάγερν. Η γυναίκα του είναι αυτή που τον φροντίζει. Ούτε νερό μπορεί να πιεί μόνος του. Σήμερα μιλάει με δυσκολία. Έχει διαγνωστεί Λου Γκέριγκ, μια μη αντιμετωπίσιμη αρρώστια που σκοτώνει τους νευρώνες τον έναν μετά τον άλλον. Συνήθως οι ασθενείς ζούνε μέχρι τέσσερα – πέντε χρόνια, αν και συχνά υπάρχουν ευχάριστες εξαιρέσεις. Η στατιστική μιλάει για μέσο όρο δυο – τριών αρρώστων σε πληθυσμό 100.000 ανθρώπων, όμως το περίεργο είναι ότι ανάμεσα σε αθλητές και, κυρίως ποδοσφαιριστές, το ποσοστό αυτό είναι πολύ μεγάλο».

Δεκάδες τα ονόματα…

Στα δεκάδες ονόματα περασμένων δεκαετιών, όπως του Γκασπερίνι της Καταντζάρο (κάποτε από τις καλές ομάδες Α’ εθνικής), του Φερίνι της Τορίνο, του Νάνι της Πίζα (1982-84 όταν αγωνιζόταν στην Α’ εθνική), του Ρονιόνι της Μίλαν, του Τάκολα της Ρόμα, ακόμα και του θρύλου Γκουϊντο Βινσέντσι (ποδοσφαιριστής από το 1950-69 σε Ρετζιάνα, Ίντερ, Σαμπντόρια, πέθανε το 1997 κτυπημένος από Λου Γκέριγκ), προστίθενται διαρκώς κι άλλα. Κόντρα στους χαμηλούς μέσους όρους του υπόλοιπου πληθυσμού. Ανεξάρτητα ηλικίας ή δεκαετίας που έκανε καριέρα ο ασθενής…

Με τελευταίο θύμα…

Μια κατάρα που τελειωμό δεν έχει, λοιπόν. Με τελευταίο θύμα τον διεθνή Στέφανο Μποργκονόβο, που έφυγε πριν από τρία 24ωρα στα 49 του χρόνια. Πρώην παίκτης της Μίλαν την δεκαετία του ’80 και των Φιορεντίνα, Πεσκάρα, Ουντινέζε την δεκαετία του ’90.

Τον Οκτώβριο του 2008 είχε γίνει στην Φλωρεντία ένα φιλικό για τον Μποργκονόβο, παρουσία του Μπάτζο, του Μπαρέζι, του Ροναλντίνιο κ.α. Ο Μποργκονόβο από τότε ήταν παράλυτος στο αναπηρικό καροτσάκι, αλλά με διαύγεια πνεύματος μέχρι την τελευταία στιγμή. Επικοινωνούσε με την βοήθεια ηλεκτρονικού υπολογιστή…

Μπάτζο: «Ο ήρωας μου»…

Η Ιταλία στον ημιτελικό του Confederations Cup με την Ισπανία φόρεσε μαύρα περιβραχιόνια, ο Πλατινί τόνισε πως «θα τον θυμόμαστε για πάντα, ήταν παράδειγμα προς μίμηση…» και ο Αντσελότι «Σε ευχαριστώ για όσα δίδαξες σε όλους μας. Αντίο Στέφανο»…

Ο μεγάλος Ρομπέρτο Μπάτζο, όμως, που ήταν διαρκώς κοντά του όπως μπορείτε να δείτε κι από τις φωτογραφίες στη συνέχεια, τα είπε όλα. Κι ακόμα περισσότερα… Δεν χρειάστηκαν παραπάνω από λίγες λέξεις: «Στέφανο Μποργκονόβο, ο ήρωας μου!».