Απλή υπόθεση γι' αυτόν

Για να κερδίσεις στο μπάσκετ πρέπει να φτάσεις ψηλά. Πολύ ψηλά. Τόσο, που να μην αφήσεις καμία μπάλα να πάει χαμένη. Να πάρεις τα ριμπάουντ. Απλό, κατανοητό και αυτό που καθορίζει τον τελικό διαχωρισμό στην έκβαση του αγώνα. “Πήρες τα ριμπάουντ; Κέρδισες”. “Δεν τα πήρες; Έχασες”. Εντάξει, η σχηματοποίηση εξυπηρετεί τον λόγο και τις αναλύσεις ειδικών και μη. Η αποτύπωση του εκφραστικού σχήματος στο παρκέ είναι περίπλοκη διαδικασία. Δεν είναι αδιαμεσολάβητη και ο βασικότερος παράγοντας που την κάνει βασανιστική και τόσο απαιτητική είναι ο άνθρωπος. Ο ίδιος ο παίκτης. Η πολυπλοκότητα του χαρακτήρα και η δυσκαμψία της σκέψης είναι που προσδίδουν στη συλλογή των “σκουπιδιών” υψηλό βαθμό διεκπεραίωσης και επίδρασης στο παιχνίδι.

Παρ' όλα αυτά, υπήρξαν κάποιοι που την υπόθεση ριμπάουντ την “έλυσαν” χωρίς επιπλέον προσπάθεια, χωρίς σπατάλη φαιάς ουσίας και καταπόνησαν το σώμα τους όσο χρειαζόταν για να επιτύχουν σε αυτόν τον τομέα: Μπιλ Ράσελ, Γουίλτ Τσάμπερλεϊν, Ντένις Ρόντμαν, Μόουζες Μαλόουν. Ο τελευταίος ήταν ο πιο αποτελεσματικός ριμπάουντερ όλων των εποχών. Και γι' αυτό ανήκε στους θρύλους του αθλήματος.

To “SportsIllustrated” στις 19 Φεβρουαρίου 1979 παρουσίασε την ιστορία του ανθρώπου που έμελλε να γίνει ο καλύτερος ριμπάουντερ. Να γίνει αυτός που τίμησε όσο λίγοι την ιδιότητα “παίκτης καλαθοσφαίρισης” και επιβεβαίωσε τη δύναμη της πίστης. Οι φωτογραφίες από το "SportsIllustrated".

Πάντα στη ρακέτα

Ο Μαλόουν είχε αποκλείσει καθετί που θα μπορούσε να τον αποπροσανατολίσει. Απλά πήγαινε στη ρακέτα. Στο καλάθι. Μάλιστα, ο τρόπος που το δήλωνε του έδινε την έννοια συγκεκριμένης περιοχής ξεκάθαρα σημαδεμένης. Οριοθετημένης. Εκεί θα τον “έβρισκες”. Πάντα. Η εκπεφρασμένη σκέψη δεν ήταν ποτέ επιτηδευμένη και κομψευόμενη. “Το πάω στη ρακέτα” ήταν “μεταφρασμένο” στην αργκό. Μπάσο και χωρίς καμία διάθεση για ακκισμούς. Οξύ και γεμάτο αγκυλώσεις. Ανεπεξέργαστο. Σίγουρα όμως κρυστάλλινο. Κι ας μην είχε ιδιαίτερη μόρφωση. Τα λόγια έβγαιναν από... τα μάτια. Το βλέμμα ήταν αυτό που φώτιζε τα πάντα και ο Μαλόουν για δυο πράγματα είχε πεντακάθαρη ματιά: τη ρακέτα και το μέλλον.

Η επόμενη μέρα ήταν τόσο ευδιάκριτη γι' αυτόν που τόλμησε να αφήσει την ευκαιρία της μόρφωσης για να πάει απευθείας στο ΝΒΑ από το σχολείο! Ο πρώτος που το έκανε. Έτσι, το 1974 η επιλογή του είναι να μεταβεί από το “Petersburg High” της Βιρτζίνια στο ABΑ και να πάρει τα χρήματα από το να ζήσει το μεγάλο σόου. Σίγουρα θα εισερχόταν στο παιχνίδι της δημοσιότητας μια και θα ήταν παίκτης για τίτλους. Μολαταύτα, ποτέ δεν ήταν προκλητικός. Κι ας έκανε μεγάλα, αναπάντεχα, βήματα. Αγωνίστηκε με επιτυχία σε ομάδες όχι και τόσο αξιόλογες και κατάφερε να γίνει σέντερ-κυρίαρχος. Ήταν ντροπαλός και διστακτικός. Επικεντρωνόταν σε αυτό που έβλεπε και δεν άνοιγε συχνά το στόμα του. Άθελα του όμως έδινε τροφή στους κακεντρεχείς να συντηρήσουν την εικόνα του βλάκα που δεν είχε μυαλό να πάει στο κολέγιο.

Δεν ήταν ηλίθιος

Το άχθος της ανεπαρκούς μόρφωσης βαραίνει περισσότερο όταν προστίθεται και η παραποιημένη εικόνα. Για κάθε άνθρωπο. Πόσω μάλλον για έναν αθλητή που βρίσκεται στο προσκήνιο και στο φως της δημοσιότητας. Κάποτε, ο Γουίλι Μέις (σ.σ. διάσημος παίκτης μπέιζμπολ) έγινε αποδεκτός από τα ΜΜΕ του καιρού του παρά τις πνευματικές του ελλείψεις. Τα μέσα φιλοτέχνησαν την εικόνα του εύθυμου τύπου. Ο Μαλόουν όμως,, αν και έλκει την καταγωγή από το ίδιο περιβάλλον με τον Μέις, αντιμετωπιζόταν διαφορετικά από κάποιους. Βέβαια, την εποχή που πρωταγωνιστούσε δεν ήταν και τόσο μεγάλο θέμα να μην μπορείς να εκφραστείς όπως πρέπει.

Αυτοί που τον γνώριζαν διαμαρτύρονταν για τους ισχυρισμούς περί άγνοιας. Ο ίδιος δεν έμπαινε σε τέτοιου είδους αντιπαραθέσεις και αρνούνταν να συζητήσει οτιδήποτε προσωπικό. Όσοι επικέντρωναν στο πώς μίλαγε και όχι στα όσα έκανε στο παρκέ ήταν δικό τους πρόβλημα. Η αυτοπεποίθηση του μεγάλωνε στις κοινωνικές συναναστροφές και δεν είχε ανάγκη να εγγραφεί σε μαθήματα ομιλίας. Εξάλλου αυτό ήταν το νόημα; Οι φίλοι του τον καταλάβαιναν και ο Τζον Λούκας σημειώνει τη φλυαρία του όταν έμενες μόνος μαζί του.

Ο Μαλόουν όμως δεν ήταν ηλίθιος. Η διορατικότητα και η ωριμότητα του τον έκαναν να “διαβάζει” σωστά τις καταστάσεις που τον αφορούσαν. Γνώριζε ότι το μέλλον του ήταν δεμένο με το καλάθι και ο Τσαρλς Μόουζες, φαρμακοποιός, που βοήθησε την οικογένεια του Μόουζες να πάρει την τελική απόφαση όταν τον πίεζαν εκπρόσωποι κολεγίων, το επιβεβαιώνει, λέγοντας ότι “ήταν ο πρώτος που κατάλαβε ότι αποτελεί προνόμιο”. Παίκτης-ομάδα δηλαδή και η τολμηρή πρόωρη αναγνώριση του δείχνει ότι μόνο πνευματικά ανεπαρκής δεν ήταν.

“Απλά παρακολουθήστε με”

Ο “Μωυσής” απέρριψε το Μέριλαντ και πήγε στους Γιούτα Σταρ. Ομάδα του ΑΒΑ. Εισέπραξε αμέσως την αμφισβήτηση, αλλά ήξερε ποιος ήταν και πώς να απαντήσει. “Δεν έχει καμία σημασία πόσο χρόνων είμαι, διότι ξέρω ότι μπορώ να σας διαλύσω όλους. Απλά παρακολουθήστε με”.

Η νοσταλγία για το σπίτι του δεν τον άφησε ανέγγιχτο. Εντούτοις, έμεινε συγκεντρωμένος σε αυτό που έπρεπε να κάνει. Δεν έδινε σημασία σε όσα έλεγαν οι άλλοι γι' αυτόν, αφού ήξερε καλύτερα από τον καθένα τον εαυτό του. Και δεν ξεχνούσε τίποτα. Ο Προ Χέις, βοηθός στην ομάδα του σχολείου και σύμβουλος- “πατέρας” του Μαλόουν ανάλυσε τον χαρακτήρα του. “Ο Μόουζες ήταν πάντα ανεξάρτητος, περήφανος. Ποτέ δεν ζητούσε χρήματα. Φυσικά τα είχε ανάγκη. Ποτέ δεν κόμπαζε. Η μητέρα του έκανε εξαιρετική δουλειά μαζί του. Ωστόσο, γνωρίζω αρκετά παιδιά σαν τον Μόουζες και η θυσία της μάνας δεν είναι πάντα αρκετή. Είναι δύσκολο. Τέτοια παιδιά γίνονται καταθλιπτικά. Ο,τι και να σας πουν, θέλουν μητέρα και πατέρα. [...] Ο Μόουζες έγινε δυνατός, ελεύθερος”.

Ο Μαλόουν ήταν σαν καλειδοσκόπιο γι' αυτούς που δεν τον γνώριζαν. Δεν μπορούσαν να αποδεχτούν ότι ήταν μονήρης. Του άρεσε να κάνει τη δουλειά του και μετά να μένει μόνος. Να ακούει και να παίζει μουσική. Τέτοιοι άνθρωποι είναι ευάλωτοι στις πρώτες μεγάλες αποτυχίες. Οι κοντινοί του φοβόντουσαν ότι θα αλλάξει προς το χειρότερο. Όχι αυτός. Η πίστη στον εαυτό του ήταν πολύ μεγάλη. [...]

Τα “σχολικά χρόνια” στο ΝΒΑ

Τα πρώτα του χρόνια στο ΝΒΑ ήταν γι' αυτόν “τα σχολικά μου χρόνια” όπως έλεγε. Η πρώτη τετραετία. Τότε έμοιαζε με τον Γουίλτ Τσάμπερλεϊν. Την ίδια μαύρη επιδερμίδα, αμφότεροι ευκίνητοι, άπαχοι μυώδεις, ψηλοί με μακριά πόδια, με γλουτούς να προεξέχουν. Και, όπως ο Γουίλτ, ο Μαλόουν είχε αφήσει γενάκι, κάτι που δεν άρεσε στη μητέρα του. Αν όμως ο Γουίλτ προκαλούσε αντιδράσεις, το πρόσωπο του Μαλόουν εξέπεμπε γαλήνη και σχεδόν όλοι ήταν φιλικοί μαζί του. Παράδειγμα η φάση στον αγώνα Ντένβερ Νάγκετς-Χιούστον Ρόκετς. Ο φίλος του Τζορτζ ΜακΓκίνις έχει ξεφύγει από τον αντίπαλο του και πάει προς το καλάθι ανενόχλητος. Ο Μαλόουν αφήνει σκόπιμα τον παίκτη του και κάνει δυνατό μαρκάρισμα. Σχεδόν πετάει κάτω τον ΜακΓκίνις. Η πρώτη αντίδραση του τελευταίου αποτύπωνε θυμό και οργή. Όταν όμως είδε ποιος έκανε το “κακό” ο θυμός έφυγε και αντικαταστάθηκε από την έκπληξη.

Το πιο ενδιαφέρον όμως δεν είναι ο τρόπος που κάνει φάουλ. Αυτό έλειπε. Το πώς παίζει κοντά στο καλάθι είναι και αξίζει να το μάθουν οι νέοι και να το θυμηθούν οι παλιοί. Ο Μαλόουν κινούνταν συγκρατημένα πριν μπει στη ρακέτα. Όταν όμως έμπαινε σε αυτή την περιοχή, σκόπιμα άλλαζε συμπεριφορά. Γινόταν πιο επιθετικός. Ορμητικός. Περιέργως, για παίκτη που κυριάρχησε στο καλάθι, τα χέρια του ήταν δυσανάλογα μικρά. Η εξήγηση σε αυτό εντοπίζεται στην ανένταχτη γενετική εικόνα του. Οι γονείς του ήταν κοντοί και μόνο τα άνω άκρα συμφωνούσαν με το προϋπάρχον υλικό. Στη διάρκεια των αγώνων έδειχναν χαλαρά, αλλά ποτέ δεν ήταν τεμπέλικα. Έμοιαζαν να έχουν κάποια “κινητική ποιότητα”. Δίχως αμφιβολία αυτό οφειλόταν στο γεγονός ότι δεν μπορούσε να τα πάρει ως δεδομένα. Να είναι απόλυτα σίγουρος γι' αυτά. Αντίθετα με άλλους ψηλούς, μπορούσε να ελέγξει την μπάλα αλλά δεν την κακομεταχειριζόταν, δεν “έπαιζε” με αυτήν. Ο Ρικ Μπάρι είχε πει ότι “αν είχε φυσιολογικά χέρια για το ύψος του, τότε θα έπρεπε να επικηρυχθεί”.

Δεν ήταν μόνο το ασυνήθιστο της σωματοδομής που τον καθιστούσε αξιοπρόσεκτο. Ήταν και το ίδιο το αποτέλεσμα. Η δεξιότητα του να παίρνει πολλά επιθετικά ριμπάουντ. Αυτή η “τέχνη” ήταν πιο κοντά στους έξυπνους φόργουορντ που διείσδυαν ανάμεσα στα “θηρία” ενόσω εξουδετέρωναν το ένα το άλλο. Οι σέντερ υποτίθεται ότι δεν λειτουργούν εγωιστικά και απλά προμηθεύουν την μπάλα στους άλλους αφού “καθαρίσουν” τον χώρο. Ο “M.M” ήταν όμως τύπος που υπερέβαλλε, έπαιζε δυνατά. Ικανός να μονοπωλήσει το παιχνίδι. Αν ήθελε, λοιπόν, να σκοράρει, έπρεπε να μάθει να παίρνει μόνος του την μπάλα. Πώς; Να μαζεύει το ριμπάουντ. Ο ίδιος περηφανευόταν ότι κάποτε “πήρα 45 ριμπάουντ”!

Όταν κατάλαβε πόσο ικανός ήταν στο επιθετικό ριμπάουντ, άρχισε να δουλεύει ακόμη περισσότερο αυτή την ικανότητα, όπως ο Μπιλ Ράσελ το μπλοκ. Ο Μαλόουν μελετούσε πως σουταράνε οι συμπαίκτες του, τι τροχιά έπαιρνε η μπάλα και πως περιστρεφόταν ώστε να γνωρίζει πάντα τι θέση να πάρει στο “ζωγραφιστό”. Παράδειγμα, ένα “ψηλό”, χαμένο σου του Κάλβιν Μέρφι πολύ πιθανό να αναπηδούσε ψηλά και η μπάλα να πήγαινε μακριά.

Ταχύτητα, συγχρονισμός, επιμονή

Τον τίτλο του “βασιλιά των επιθετικών ριμπάουντ” κανείς δεν μπορεί να του τον πάρει. Ούτε να προβάλλει ισχυρή διαφωνία. Πρώτα απ' όλα είναι τα... μαθηματικά. Ο Μαλόουν πήγαινε σε ΚΑΘΕ ριμπάουντ καθώς υπέθετε ότι κάθε σουτ θα είναι άστοχο. Έπειτα, είναι η εκτέλεση και η αποφασιστικότητα. Τα τρία βασικά χαρακτηριστικά που τον καθιστούσαν μοναδικό ήταν ταχύτητα, συγχρονισμός, επιμονή. Οι αντίπαλοι του γνώριζαν ότι παίζοντας απέναντι στην ομάδα του, έπρεπε να σταματήσουν την άοκνη, αέναη προσπάθεια του να κρατά την μπάλα “ζωντανή” για τους συμπαίκτες του. Με τον τρόπο αυτό απομυζούσε κάθε ικμάδα από τους αντιπάλους του. Πώς να αντέξεις απέναντι σε παίκτη που πάει συνέχεια στο ριμπάουντ και πρέπει να του κάνεις μπλοκ άουτ; Σε όλα αυτά προσθέστε και την πονηριά στο παιχνίδι του “Μωυσή”. Ξέρει πως να αποκτά “μπασκετική υπεραξία” έναντι του παίκτη που έχει απέναντι του. Ξέρει να αποφεύγει τα φάουλ.

Ο Μαλόουν διέψευδε αυτούς που περίμεναν να “σκάσει” στη μέση της χρονιάς. [...] δήλωνε ότι ήξερε να κρατά τον ρυθμό και όταν οι άλλοι κουράζονταν, αυτός συνέχιζε την επίθεση.

Οι υποσχέσεις και η Βίβλος

Ο άνθρωπος Μαλόουν, παρότι κατάφερε να αποκομίσει αρκετά χρήματα, δεν άλλαξε. Ναι, είχε και Ρολς Ρόις, όμως αυτό ήταν το μοναδικό φανταχτερό απόκτημα του. Συντηρητικός, προσεκτικός στη διαχείριση των περιουσιακών του στοιχείων. Το σπίτι του στο Χιούστον ήταν διακοσμημένο με ιδιαίτερους πίνακες. Ήταν ο τρόπος του να δείξει την εξέλιξη, την πρόοδο του. Τη διακριτική απομάκρυνση από τον γενέθλιο τόπο και την οικογενειακή εστία. Σεπτά και με άμεση επαφή με τη μητέρα του Μέρι. Της αγόρασε σπίτι και ήταν το λιγότερο που μπορούσε να κάνει γι' αυτήν. Σαν Μπρεχτική μορφή, μια μαύρη “Μάνα κουράγιο”. Τον μεγάλωσε μόνη της, αφού έδιωξε τον πατέρα του. Μέθυσος και τυχοδιώκτης. Η Μέρι Μαλόουν αφοσιώθηκε στον γιο της και τον κακόμαθε. Δεν ήθελε να υποφέρει όπως η ίδια. Η πιθανότητα να πάει στο κολέγιο ο γιος της την ενθουσίασε, όμως όταν οι εκπρόσωποι των Γιούτα Σταρ έστρωσαν -κυριολεκτικά- χαρτονομίσματα των εκατό δολαρίων στο κρεβάτι του σπιτιού της, φαντάστηκε ένα “κανονικό” σπίτι. Με τουαλέτα που λειτουργεί και χωρίς τρύπες στους τοίχους.

Τα παιδικά χρόνια μπορεί να ήταν δύσκολα για τον Μαλόουν, εντούτοις δεν ήταν δυσάρεστα. Ήταν γεμάτα παιχνίδια και αγάπη για την μπάλα του μπάσκετ. Αυτή του έδινε κουράγιο σύμφωνα με τη μητέρα του και είχε δίκιο. Ο Μόουζες αγάπησε το άθλημα και έδωσε υπόσχεση στον εαυτό του να γίνει ο καλύτερος παίκτης στο λύκειο και αυτός που θα πάει απευθείας στο ΝΒΑ. Μάλιστα, το έγραψε σε χαρτί και το έκρυψε στη Βίβλο που είχαν στον πατρικό του! Θα μπορούσε να κάνει το ίδιο και για τη μόρφωση του, αλλά για κάποιον λόγο το φοβόταν το σχολείο. Βρισκόταν στην τάξη, αλλά δεν μίλαγε σχεδόν καθόλου. Όπως λένε αυτοί που τον ήξεραν καλά, δεν ήθελε να πει κάτι και να γελοιοποιηθεί. Επίσης, τα δόντια του ήταν άσχημα. Γι' αυτό και όταν έπρεπε να μιλήσει κράταγε το κεφάλι χαμηλωμένο.

Αληθινός παίκτης

Ο Μαλόουν είχε αποφασίσει να πάει στο Μέριλαντ. Εκτιμούσε τον προπονητή. Κράτησε όμως την απόφαση για τον εαυτό του και δεν έδωσε και μεγάλη σημασία στους άλλους “στρατολόγους”. Κάποια στιγμή αποφάσισέ να στείλει γράμμα στο κολέγιο και ήταν ζήτημα ημερών να εγγραφεί. Τότε, όμως, εμφανίστηκαν οι Γιούτα Σταρ με δέλεαρ το πλουσιοπάροχο συμβόλαιο. Ο παίκτης ανάγκασε τους εκπροσώπους του συλλόγου να δείξουν το συμβόλαιο στον κόουτς του Μέριλαντ. Αυτός το έδωσε σε δικηγόρο και η ιστορία έμπλεξε. Οι κανονισμοί του NCAA απαγόρευαν νεαρό αθλητή να προσλάβει σύμβουλο. Αυτόματα θα τον κατέτασσαν στους επαγγελματίες. Ο δικηγόρος εξήγησε στον Μαλόουν όλα τα κενά που υπήρχαν στο συμβόλαιο των Σταρ και του τόνισε ότι θα επιστρέψουν με πιο καλή προσφορά. Ωστόσο δεν έπρεπε να υπογράψει τίποτα πριν μιλήσει μαζί του.

Όσο ο χρόνος κυλούσε, τόσο η ιδέα να πάει στους επαγγελματίες ωρίμαζε μέσα του. Ο προπονητής του Μέριλαντ πίεσε τον Μόουζες. Επικαλέστηκε μάλιστα και την πίστη του. “Ο καλός Θεός δεν θα έχει πρόβλημα να περιμένεις ένα-δυο χρόνια πριν πας στο ΝΒΑ” του είπε ο Λέφτι Ντρίσελ. Τότε, ο “MM” τον κοίταξε και του απάντησε “Σταμάτα να με κοροϊδεύεις κόουτς”. Το σχολείο είχε τελειώσει. Ο Μαλόουν είχε εκπληρώσει την υπόσχεση του και ήταν εντάξει απέναντι στη μητέρα του. “Είχα παρακολουθήσει τους επαγγελματίες στην τηλεόραση και κατάλαβα ότι είμαι πιο γρήγορος. Όλοι μίλαγαν για την εμπειρία, αλλά θεωρούσα ότι αυτό δεν σημαίνει τίποτα κάτω από το καλάθι. Έτσι, είπα στη μητέρα μου άσε με να αποφασίσω. Εάν χάσω, να χάσω μόνος μου. Η μητέρα μου είπε εντάξει”.

Ο Μαλόουν έμεινε πιστός στο μπάσκετ μέχρι τέλους. Παίκτης “ντοστογιεφσκικός”. Εθισμένος στο μπάσκετ για το οποίο θα έδινε τα πάντα. Το σώμα, κάθε του ρανίδα, την ψυχή του, για να μείνει εκεί, να μοχθήσει, να ματώσει και στο τέλος να κερδίσει.

“Fo Fo Fo”

Το υστερόγραγο σε αυτό αρθρό είναι η συμπύκνωση της ζωής και της φιλοσοφίας του Μαλόουν σε μια φράση. Φράση “Μαλοουνική” διότι του ανήκει και θα του ανήκει. Για πάντα. Είναι το περιβόητο “Fo Fo Fo”. Είναι το “Tora Tora Tora” των Σίξερς. Ο “Τίγρης” (αυτό σημαίνει στα ιαπωνικά) τους. Η επίθεση καμικάζι για τον δαχτυλίδι του πρωταθλητή ΝΒΑ. Δίχως αυτόν θα έμοιαζε με τη μάχη των Θερμοπυλών. Η Φιλαδέλφεια όμως ήθελε να πιεί, επιτέλους, το νέκταρ της επιτυχίες. Ο “Μωυσής” ήταν αυτός που έλειπε και έφερνε μαζί του μία εντολή: “Πρωτάθλημα” ή αλλιώς “Fo Fo Fo”.

Ο εν λόγω ιδιωματισμός προδίδει τον αμετακίνητο χαρακτήρα του Μαλόουν. Δεν θα έκανε ποτέ πίσω σε προκλήσεις και μεγάλους στόχους. Δείχνει επίσης το μεγαλείο του ανδρός που δεν φοβάται να προκαλέσει τη μοίρα και την καθυποτάξει. Ο σέντερ των Σίξερς ήταν βέβαιος ότι θα οδηγήσει τους συμπαίκτες του στην κορυφή και μάλιστα άψογα. Σχεδόν τα κατάφερε, μια και η Φιλαδέλφεια έχασε ένα ματς μόνο από το Μιλγουόκι.