Η Θεσσαλονίκη ετοιμάζεται για το 203ο ντέρμπι, ΠΑΟΚ εναντίον Άρης, ένα αντάμωμα διαχρονικό, ιστορικό που ενίοτε οδηγεί στο… ταμείο ανεργίας πολλούς προπονητές, όπως συνέβη πάλι μήνα Φεβρουάριο, πριν από 44 χρόνια, μετά από το μυθικό 5-0 του ’75, που παραμένει διαχρονικά η νίκη με το μεγαλύτερο σκορ στα ντέρμπι που ιντριγκάρει για εννέα (και βάλε…) δεκαετίες μια ολόκληρη πόλη.

Το... ληξιαρχείο του ελληνικού ποδοσφαίρου, δείχνει ότι οι δυο ομάδες της Θεσσαλονίκης αναμετρήθηκαν για πρώτη φορά πριν από ενενήντα δύο χρόνια, αυτό που δεν μας «λέει» ξεκάθαρα, είναι πόσες φορές οι προπονητές κατέληξαν στον… ΟΑΕΔ ψάχνοντας «σ’ άλλη γη, σ’ άλλα μέρη» νέα εργασία, καθότι στη Θεσσαλονίκη δύσκολα κυκλοφορούσες, παλαιότερα, μετά από μια ήττα στο ντέρμπι των δύο «αιωνίων».

Το γαϊτανάκι των αγώνων στήθηκε στις 12 Ιουνίου του 1927, στο γήπεδο του Ηρακλή, τέσσερις μόλις ημέρες πριν από τα εγκαίνια του γηπέδου του Άρη στη Λεωφόρο Στρατού, ενώ δεν υπήρχε ακόμη το γήπεδο του ΠΑΟΚ. Σε ουδέτερα χώματα, λοιπόν, καταγράφηκε η πρώτη μονομαχία που βρήκε νικητή με 2-1 τον «Δικέφαλο», χάρη στα γκολ των Βεντουρέλη και Τσολακίδη, ενώ μείωσε για τον Άρη ο Κλεάνθης Βικελίδης, που κάποια χρόνια μετά «αλλαξοπίστησε» και κάθισε στον πάγκο του «εχθρού»!

Επιστρέφοντας στους προπονητές, υπάρχουν ουκ ολίγοι που έχασαν τη δουλειά τους, λίγες μέρες ή ακόμη και ώρες μετά το τέλος ενός ντέρμπι, βλέπετε η ήττα από τον συγκεκριμένο αντίπαλο δεν ήταν, δε είναι και δε θα είναι, ποτέ, ανεκτή. Εδώ, έφτασε στο σημείο ο ΠΑΟΚ να απολύσει τον άνθρωπο, που τον έβαλε στο δρόμο των επιτυχιών και μαζί του κατέκτησε δύο κύπελλα, τον Λες Σάνον, μετά από μία ήττα (2-1) στο «Χαριλάου», ότι άλλο και να συζητάμε είναι λίγο…

Εκείνο το μεσημέρι της 6^ης Οκτωβρίου του 1974 στον πάγκο των «κίτρινων» καθόταν ο Μπράνκο Στάνκοβιτς. Ο Βόσνιος στην καταγωγή τεχνικός είχε προλάβει να γράψει τη δική του ιστορία με την ΑΕΚ, την οποία είχε οδηγήσει στην κατάκτηση του πρωταθλήματος την σεζόν 1970/71 και στον θρίαμβο (3-2) απέναντι στην πολύ μεγάλη Ίντερ του Σάντρο Ματσόλα, του Τζιανσίντο Φακέττι, του Ρομπέρτο Μπονινσένια και άλλων, έκανε ένα πέρασμα από τον Άρη, τερματίζοντας στην 3η θέση, δούλεψε στη μεγάλη Πόρτο την οποία οδήγησε στα προημιτελικά του Κυπέλλου UEFA της σεζόν 1975/76, προτού τον καλέσει ο (πρωταθλητής) ΠΑΟΚ ξανά στην Ελλάδα.

Ο Στάνκοβιτς δε δίστασε στο 56^ο λεπτό να ρίξει στα βαθιά για να πάρει, κυριολεκτικά, «το βάπτισμα του πυρός», ένα ψιλόλιγνο παλικάρι 19 ετών που άκουγε στο όνομα: Ντίνος Κούης. Ο Άρης κέρδισε με ανατροπή (Σπυρίδων, Αλεξιάδης τα γκολ, καθώς ο Ασλανίδης είχε βάλει μπροστά στο σκορ τους φιλοξενούμενους) κι ο «Στάνκο» γνώριζε την αποθέωση από τον κόσμο και τον Τύπο της πόλης.

Η μοίρα του Βόσνιου τεχνικού ήταν συνυφασμένη με βαριές ήττες στην Τούμπα. Στις 29 Μαρτίου 1970 ο ΠΑΟΚ είχε φτάσει σε ένα εύκολο 4-0 με την ΑΕΚ. Ήταν η ευρύτερη του νίκη μέχρι τότε απέναντι στους τρεις της Αθήνας και εκείνη η ήττα έφερε πρόστιμο σε τέσσερις ποδοσφαιριστές των «κιτρινόμαυρων» και έθεσε σε αμφισβήτηση την παραμονή του τεχνικού της, ο οποίος τελικά έμεινε στην άκρη του πάγκου και την οδήγησε στην κατάκτηση του πρωταθλήματος.

Πάντως, το σκηνικό που στήθηκε το βράδυ της 16ης Φεβρουαρίου του 1975, δεν είχε καμία σχέση μ’ αυτό του πρώτου γύρου. Ο Άρης είχε μείνει μακριά από την κορυφή, ο ΠΑΟΚ ήταν πίσω από Ολυμπιακό, ΑΕΚ και Εθνικό Πειραιώς, ωστόσο το ντέρμπι της Θεσσαλονίκης στην κατάμεστη από 40.000 θεατές Τούμπα, ήταν αυτό που έκρινε το μέλλον του Στάνκοβιτς στους «κιτρινόμαυρους».

Λένε πως η καλή μέρα από το πρωί φαίνεται, αλλά εκείνο το πρωινό ήταν, κυριολεκτικά, κακό, ψυχρό κι ανάποδο για τους «κιτρινόμαυρους»! Η μέρα ξεκίνησε με βαριά ήττα (6-1) στο ντέρμπι των «τσικό» και λίγο αργότερα οι έφηβοι του ΠΑΟΚ επικράτησαν με 4-0. Σύμφωνα δε με τις περιγραφές στον Τύπο της εποχής το εκκωφαντικό 5-0 που ακολούθησε στο ντέρμπι των «μεγάλων», ίσως, να μην αποτυπώνει πλήρως την εικόνα του αγώνα και να μην αντικατοπτρίζει την τεράστια διαφορά των δύο ομάδων.

Μέχρι να πάρει χαμπάρι ο Στάνκοβιτς το πάρτι που είχαν στήσει οι «ασπρόμαυροι» από τη δεξιά πλευρά της αμυντικής γραμμής, με πρωταγωνιστή τον Δημήτρη Παρίδη, για να αλλάξει πλευρά τον σπουδαίο αμυντικό, Θόδωρο Πάλλα, που είχε ξεκινήσει ως αριστερός «οπισθοφύλακας», ήταν πολύ αργά… Το ταμπλό έδειχνε «2-0» (Παρίδης 23’, Κούδας 28’), με τον ΠΑΟΚ του νεόφερτου Γκιούλα Λόραντ να πετυχαίνει ακόμη τρία γκολ στο β’ μέρος (Κούδας 51’, Τσιλιγγιρίδης 66’ και Σαράφης 87’), γράφοντας ιστορία με σκορ-ρεκόρ (5-0), στις αναμετρήσεις του κόντρα στον Άρη.

Το κλίμα έγινε βαρύ κι ασήκωτο, την επομένη ο αείμνηστος Γιώργος Τουρώνης, από τις καλύτερες και πιο «βαριές» πένες του κιτρινόμαυρου ρεπορτάζ έγραφε χαρακτηριστικά, «έως πότε ο Άρης θα πληρώνη τα πειράματα του κ. Στάνκοβιτς;», όλοι είχαν καταλάβει ότι δεν υπήρχε άλλος δρόμος από την «σκόπιμη-βίαιη απομάκρυνση του», με αφορμή το 5-0 της Τούμπας, κάτι που επιβεβαιώθηκε λίγες ώρες αργότερα, μετά από το διοικητικό συμβούλιο, που όπως ανακοίνωνε «εν όψει της δυσάρεστου δημιουργηθείσης καταστάσεως εις τον σύλλογον του Δ.Σ. του «Άρεως» απεφάσισεν ομοφώνως την απομάκρυνσιν του μέχρι χτες τεχνικού οδηγού κ. Στάνκοβιτς και ανέθεσε προσωρινώς την προπόνησιν των επαγγελματιών ποδοσφαιριστών εις τον κ. Χατζηκώσταν». Το ίδιο βράδυ δημιουργήθηκε επιτροπή υπό την προεδρία του Σεραφείμ Δεδέογλου, αδερφού του ευεργέτη του ΠΑΟΚ, Γιάννη, χάρη στον οποίο χτίστηκε και υπάρχει σήμερα το «παλατάκι» του «Δικεφάλου», με στόχο την ανεύρεση του διαδόχου στον πάγκο των «κίτρινων», που περίμεναν από τον Αλκέτα Παναγούλια να λάβει το «ΟΚ» της ομοσπονδίας για να κοουτσάρει μαζί με την Εθνική ομάδα (που λίγες μέρες μετά γνώριζε την ήττα-σοκ από τη Μάλτα με 2-0) και τον Άρη ως το τέλος της σεζόν 1974-75.

Ο Δημήτρης Γάκης είχε κληθεί μαζί με τον Στέλιο Παπαφλωράτο να καλύψουν το κενό του Νίκου Χρηστίδη, που είχε «μπει στη ναφθαλίνη» από τον Νίκο Καμπάνη και είχε κατηγορηθεί, χωρίς τελικά να αποδειχθεί, για δωροδοκία σε ένα ντέρμπι με τον Ολυμπιακό τον Δεκέμβριο του 1973, αλλά εκείνο το 5-0 από τον ΠΑΟΚ ουσιαστικά ήταν το τελευταίο του παιχνίδι κάτω από την εστία του Άρη. Σποραδικά έπαιξε σε 3-4 παιχνίδια τα επόμενα δύο χρόνια μέχρι να φύγει για την Καστοριά. Αυτός που είχε «εκτελέσει» την εντολή του Καμπάνη να πετάξει εκτός ομάδας τον Χρηστίδη ήταν ο… Μπράνκο Στάνκοβιτς!

Πάντως και από τον (πρωταθλητή) ΠΑΟΚ ο Βόσνιος έφυγε κακήν κακώς τον Απρίλιο του 1977. Αιτία; Η ανοικτή κόντρα του με τη μεγάλη βεντέτα του «Δικεφάλου», Γιώργου Κούδα, που δεν δίστασε να τον δώσει βορά στον κόσμο της ομάδας. «Χάσαμε από την τεχνική ηγεσία ένα παιχνίδι πολύ μεγάλης σημασίας» είχε δηλώσει, μετά την ήττα με 2-0 από τον Ολυμπιακό, μια ήττα που αποδείχθηκε καθοριστική στη μάχη του πρωταθλήματος. Στην προπόνηση της επόμενης μέρας βρέθηκαν στην Τούμπα εκατοντάδες φίλαθλοι του ΠΑΟΚ με άγριες διαθέσεις εναντίον του Στάνκοβιτς, ο οποίος αποχώρησε από το γήπεδο με τη βοήθεια της αστυνομίας!