Ο άνθρωπος και οι εαυτοί του. Πληθυντικός. Ο εαυτός διασπάται, αυτονομείται, επιστρέφει και ψάχνει το επόμενο σημείο θραύσης. Ο άνθρωπος και η συνύπαρξη καλού-κακού, λογικής-τρέλας, κυνισμού-ευαισθησίας, χαράς-λύπης, έρωτα-αγάπης... Ένας κόσμος μέσα στον κόσμο και μια ζωή, που τη ζεις πολλές φορές, κάθε μέρα, με κάθε τρόπο, μέσα στη ζωή. Ο άνθρωπος, ο γρίφος του σύμπαντος, το ανέκδοτο και το μέγα αξίωμα αυτού. Το τετράποδο που έγινε δίποδο και από την εποχή την προϊστορική έφτασε σε αυτή των μηχανών, δίχως όμως να ξέρει πού να πάει μετά. Εγκλωβίστηκε και καταδικάστηκε σε ένα ατέρμονο πήγαινε-έλα από τη μία άκρη στην άλλη. Σισύφειο μαρτύριο και για να αντέξει το βάρος αλλάζει προσωπεία, στιγμές, καθημερινότητα κι αν μπορούσε και σώμα. Η πορεία όμως δεν ορίζεται απ' αυτόν αλλά από την πορεία του χρόνου και την διαδοχή μέρας-νύχτας, δηλαδή τον ορισμό αρχής-τέλους. Το εφήμερο ξεπερνά κάθε προσπάθεια και όσο μένεις ζωντανός ελπίζεις να έχεις κάνει το σωστό ή αυτό που νομίζεις σωστό. Όσο πιο κοντά έρχεσαι σε επαφή με τους εαυτούς σου και τις ζωές τους, τόσο απομακρύνεσαι από την αφετηρία σου, τη ζωή που σου έτυχε, διαμόρφωσες και οφείλεις να διαχειριστείς. Τόσο μακριά και τόσο κοντά μέχρι να εξαντλήσεις όλα τα προσωπεία, όλες τις προβολές στο άμεσο, απτό μέλλον. Το Holy Motors είναι η 38η ταινία που σας παρουσιάζει το G-Weekend Journal.

Η διαδρομή πάνω απ' όλα

Ο τίτλος, αν θέλαμε να τον μεταφράσουμε θα ήταν “Ιεροί Κινητήρες” και μετά θα αναρωτιόμασταν “μα, ποιος έκανε ταινία και την τιτλοφόρησε έτσι;” Το όνομα Λεός Καράξ είναι η απάντηση. Ο γάλλος δημιουργός με την ιδιαίτερη κινηματογραφική ματιά, το μοντέρνο στιλ και τη γνήσια καλλιτεχνική ανησυχία. Η εν λόγω ταινία είναι η 8η στη φιλμογραφία του ως σκηνοθέτης και μία από τις καλύτερες του 21ου αιώνα! Βέβαια, οι κριτικοί κινηματογράφου δεν συμφώνησαν για την αξία αυτής και οι κριτικές ήταν των άκρων. Από “Αριστούργημα!” μέχρι “Μα, καλά, τι είναι αυτό;”. Κατά κάποιο τρόπο ο Καράξ μας βάζει στη μέση και μας καλεί να διαλέξουμε: “Είστε μαζί μου ή εναντίον μου;”. Ε, αφού ξαναείδαμε την ταινία επιλέγουμε να πάμε μαζί του, διότι το “Holy Motors” είναι σινεμά στα καλύτερα του. Τίποτα εξεζητημένο, τίποτα ανόητο και επιφανειακό.

Ο προβληματισμός του δημιουργού και ίσως η κοσμοθεωρία του αποτυπωμένη με έξυπνο, μελαγχολικά λυρικό τρόπο. Η λεπτή ισορροπία μεταξύ απλού και άμεσου μηνύματος και στιλβωμένου βερμπαλισμού διατηρείται και στο τέλος καταλαβαίνεις ότι αυτό που θέλει να πει αξίζει να το σκεφτείς, να το δεις, να ψυχαγωγηθείς. Το “Holy Motors” μας δείχνει το από που ερχόμαστε και που είμαστε. Το πού θα πάμε είναι κάτι που ούτε ο Καράξ γνωρίζει, αλλά αυτό είναι που θέλει να σκεφτούμε αφού απολαύσουμε τη διαδρομή που μας εξασφαλίζει η ταινία του. Γιατί η διαδρομή είναι πάντα αυτή που θα μετρά περισσότερο από το ταξίδι. Πάντα...

Ταινία μέσα στην ταινία

Η ιστορία της ταινία εκτυλίσσεται σε διάστημα 24 ωρών. Ηθοποιός παίζει διάφορος ρόλους και στο τέλος επιστρέφει στην οικογένεια του. Η μετακίνηση του, στους δρόμους του Παρισιού, γίνεται με λιμουζίνα στην οποία υπάρχει βεστιάριο, υλικά μακιγιάζ και ό,τι χρειάζεται για να μπει στον εκάστοτε ρόλο. Ο κ. Όσκαρ μεταμορφώνεται σε ζητιάνο, εγκληματία, πλούσιο ηλικιωμένο που πεθαίνει, πατέρα, τερατόμορφο πλάσμα που ζει στους υπονόμους και στις σπηλιές, τραπεζίτη, του ανθρώπου που δεν μπορεί να ζήσει με τη γυναίκα που αγαπά... Ο Καράξ εκμεταλλεύεται στο έπακρο τις υποκριτικές ικανότητες του Ντενί Λαβάν και πάνω του στήνει μια ταινία μέσα στην ταινία! Ο Καράξ δημιουργεί κινηματογραφικές σκηνές ύφους κλασικού μέσα στο δικό του προκλητικό περιβάλλον. Ο ζητιάνος έχει τη ματιά του ντοκουμέντου πάνω στη σύγχρονη γαλλική κοινωνία, ο εγκληματίας είναι αποσπασμένος από φιλμ νουάρ, περιπέτεια, ο πλούσιος ηλικιωμένος ανήκει σε κοινωνικό, υπαρξιακό δράμα, το τερατόμορφο πλάσμα είναι βγαλμένο από ταινία τρόμου με αναφορά στον πρωτογονισμό που πάντα θα υπάρχει στους ανθρώπους. Ο ρόλος του ατόμου που δεν μπορεί να ζήσει με τη γυναίκα που αγαπά, ευθεία αναφορά στις σπουδαίες ρομαντικές ταινίες. Υπάρχει κι ένας ακόμη ρόλος για τον κ. Όσκαρ. Αυτός του εαυτού του, που τον “κουβαλά” κάθε μέρα. Ο οικογενειάρχης, που όμως αντί για παιδιά έχει δύο πιθήκους και ο Καράξ θέλει να μας πει ότι ποτέ δεν ξεκόψαμε από τον πρόγονο μας.

Το φινάλε στις λιμουζίνες

Το “Holy Motors” αποπνέει ηρεμία και σιγουριά και αυτό γιατί ο Καράξ ξέρει ακριβώς τι θέλει να πει και πώς να το πει. Παράδειγμα. Όταν το τερατόμορφο πλάσμα βρίσκεται σε υπαίθρια φωτογράφιση περιοδικού μόδας και απαγάγει το μοντέλο (Έυα Μέντες), ο σκοπός του είναι ένας: να δείξει ότι η ομορφιά είναι σχετική και πως η αγάπη δεν είναι αυτή των ιλουστρασιόν περιοδικών. Η αγάπη είναι τόσο παλιό συναίσθημα, όσο και ο άνθρωπος και είναι ίδια είτε για τους ανθρώπους των σπηλαίων είτε για όσους ζουν σήμερα. Η ενότητα αυτή ολοκληρώνεται σε σπηλιά όπου το πλάσμα είναι γυμνό στην αγκαλιά του μοντέλου. Πέρα από την ερμηνεία του Λαβάν, ο Καράξ έχει δώσει τον κατάλληλο χώρο και ρόλο στην Έυα Μέντες και την Κάιλι Μινόγκ. Το μοντάζ “δένει” αρμονικά τα φαινομενικά ασύνδετα κομμάτια, ενώ το σενάριο διαθέτει το στοιχείο του απρόβλεπτου. Ο Καράξ αφήνει το φινάλε στις μηχανές! Δεν είναι μόνο ο κ. Όσκαρ που ζει πολλές ζωές, αλλά κι άλλοι άνθρωποι που επίσης μεταφέρονται με λιμουζίνες. Οι λιμουζίνες κατέχουν το ρόλο του ανθρώπου στο σήμερα και σε ένα μέλλον στον κόσμο του Καράξ. Στο τέλος, λοιπόν, ανησυχούν για τις μέρες που οι άνθρωποι δεν θα χρειάζονται μηχανές, δεν θα έχουν ανάγκη για δράση. Από την εποχή των μηχανών στο άγνωστο.