Όταν τελειώνει μια σχέση και μένει ανεξίτηλη η ανάμνηση, μένει ζωντανός ένας κόσμος που γεννήθηκε ξαφνικά και ήταν καταδικασμένος να πεθάνει. Ένα μικρό θαύμα... Φλόγα που αντιστέκεται στην ορμή του χρόνου. “Κρύβεται” σε μέρη που δεν φαίνονται, σιγοκαίει και όταν “δει” άνεμο που μπορεί να ταξιδέψει θα φουντώσει ξανά και ας μην έχει αυτή τη φορά καμιά ελπίδα να επιβιώσει.

Ανόθευτος, απόλυτος έρωτας που ξεπερνά τις δυνάμεις των ανθρώπων.

Το άγνωστο η μόνη σταθερά και τότε, σαν άγνωστος εισβολέας, θα έρθει το παρελθόν που επιμένει και θα ενώσει αυτούς που απομακρύνθηκαν, θα ανατρέψει την κανονικότητα του χρόνου, την ψευδαίσθηση της ασφάλειας των ανθρώπων και η περιπέτεια θα αρχίσει ξανά: “Θα έχουμε πάντα το Παρίσι” και το πέρασμα στην αιωνιότητα εξασφαλισμένο. Πολύτιμο λάφυρο από έναν κόσμο που αιμορραγεί, από μια κοινωνία που αποκτηνώνεται.

Ο κυνισμός, η αγριότητα και ο νόμος του ισχυρού συνθλίβουν τα πάντα, όμως η θύμηση του φωτός και της πόλης του γίνεται ασπίδα. Η φωτιά που καταστρέφει είναι η πιο ισχυρή, όμως η φλόγα που δημιουργεί θα καταφέρει να σώσει έστω κι έναν. Ο χωρισμός θα γίνει θυσία και από μηχανής Θεός για να “προχωρήσει” κάτι μεγαλύτερο κι από τον έρωτα, η ελευθερία. Η Καζαμπλάνκα είναι η 18η ταινία που σας παρουσιάζει το G-Weekend Journal.

“We will always have Paris”

Η φράση στην εισαγωγή έχει τη δική της... ζωή πια, μια και ειπώθηκε από τον Χάμφρεϊ Μπόγκαρντ απευθυνόμενος στην Ίνγκριντ Μπέργκμαν. Η αθανασία της εν λόγω ατάκας δεν είναι τυχαία. Συμπυκνώνει την “Καζαμπλάνκα” και έναν συναισθηματικό κόσμο. Όταν ένα ζευγάρι μπορεί να έχει για πάντα το Παρίσι, μπορεί να έχει και τη ζωή του για πάντα. Ούτε ο θάνατος δεν το αγγίζει γιατί το “Θα έχουμε πάντα το Παρίσι”, συμπληρώνεται από τις “μνήμες που μένουν ανέγγιχτες”. Άρα, μνήμη, τόπος και χρόνος σε πλήρη αρμονία και τέλεια ακινησία για δύο άτομα που μέσα στην κόλαση του πολέμου μπορούν να κρατήσουν κάτι τόσο πολύτιμο.

Η ταινία θεωρείται ερωτικό δράμα, αλλά είναι κάτι περισσότερο. Είναι “αντιπολεμικό νουάρ”, όπου ο έρωτας γίνεται το μεγαλύτερο όπλο απέναντι στη φονική μηχανή των ναζί. Η αντίσταση δεν είναι μόνο οι σφαίρες, το αίμα και οι ηρωικές πράξεις στο πεδίο της μάχης, είναι και η άρνηση στην αλλαγή της καθημερινότητας, στην υπαγόρευση συμπεριφοράς και εκδήλωσης συναισθημάτων. Αντίσταση είναι (και) το “η ζωή συνεχίζεται” κι ας μην υψώνεται φασιστικά το χέρι, η μέση να μένει στη θέση της και να μην “σπάει” και η μουσική να συντρίβει τα κακόηχα εμβατήρια. Η “Καζαμπλάνκα” είναι η θύμηση ενός κόσμου που προσπάθησε να μείνει μακριά από τη χαμέρπεια μικρόνοων, άψυχων ανθρώπων. Είναι η προσπάθεια να μη μολυνθεί ένα μικρό κομμάτι γης και μια χούφτα ανθρώπων. Η “Καζαμπλάνκα” είναι αυτό που πρέπει να παίζει ξανά και ξανά. Γι' αυτό “play it again Sam”.

Η αγάπη “αποφασίζει”

Η Καζαμπλάνκα, πόλη στο δυτικό Μαρόκο, είναι πόλη-πύλη προς τη σωτηρία όσων προσπαθούν να γλυτώσουν από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Εκεί υπάρχουν όλα και όλοι οι άνθρωποι: τυχοδιώκτες, αγωνιστές, απλοί πολίτες, κακοποιοί... Οι Αρχές και ιδιαίτερα η αστυνομία, ορίζουν την τύχη των πολιτών. Η απόκτηση βίζας είναι το μοναδικό που επιθυμούν όσοι μένουν στην Καζαμπλάνκα. Όταν θα δολοφονηθούν δύο γερμανοί ταχυδρόμοι, θα ξεκινήσει και το παιχνίδι της μοίρας. Απατεώνας ονόματι Ουγκάρτε θα αποκτήσει έγγραφα διακίνησης. Ανεκτίμητα. Θα ζητήσει τη βοήθεια του Ρικ Μπλέιν, ιδιοκτήτη του καφέ “Americain”. Αυτός όμως, κυνικός, ψυχρός και εκνευριστικά ουδέτερος δεν θα ενδώσει. Ο Ουγκάρτε του αφήνει τα έγγραφα, αλλά δεν θα τα ξαναπάρει γιατί η αστυνομία θα τον σκοτώσει στη διάρκεια επιχείρησης σύλληψης του. Πλέον, ο Ρικ είναι αυτός που μπορεί να ορίσει τη μοίρα των ανθρώπων. Μέχρι να σκεφτεί τι θα κάνει, κρύβει τα χαρτιά στο πιάνο του μουσικού Σαμ. Ώσπου εμφανίζεται ο Βίκτορ Λάζλο και η Ίλσα Λουντ. Ο πρώτος είναι αρχηγός της αντίστασης και η δεύτερη η πρώην ερωμένη του Ρικ. Η παντοτινή του αγάπη. Η συναισθηματική αναταραχή θα βασανίσει τον Ρικ μέχρι τέλους. Δεν αντέχει να την δει να τον εγκαταλείπει πάλι όπως στο Παρίσι, λίγο πριν την εισβολή των Γερμανών. Στο τέλος όμως η αγάπη του να τη σώσει θα τον οδηγήσει στη σωστή απόφαση: να τη φυγαδεύσει μαζί με τον Λάζλο.

Αξέχαστος Χάμφρεϊ Μπόγκαρντ

Ο σκηνοθέτης Μάικλ Κέρτιζ έφτιαξε ένα ατμοσφαιρικό σύμπαν πάνω στο προσεγμένο σενάριο των Τζούλιους και Φίλιπ Επστάιν. Η ζωή στην Καζαμπλάνκα κυλά κανονικά, στην επιφάνεια. Οι άνθρωποι δείχνουν ήρεμοι και ατάραχοι, στην επιφάνεια. Ο Ρικ και η Ίλσα έχουν προχωρήσει στη ζωή τους, στην επιφάνεια. Οι αλλαγές που κυοφορούνται σε αυτόν τον ξεχωριστό κόσμο θα ξεσπάσουν, αναπόφευκτα. Ο Χάμφρεϊ Μπόγκαρντ κρατά το μεγαλύτερο ερμηνευτικό βάρος. Ο άνδρας που μένει ψύχραιμος και δεν χάνει ποτέ τον έλεγχο, που είναι γενναιόδωρος με τον τρόπο του, που αγαπά με όλο το του είναι και που θα δώσει τα πάντα για να κρατήσει όλα όσα αγάπησε. Ο Μπόγκαρντ αποτυπώνει όλα τα προηγούμενα. Αποπνέει σιγουριά σε ό,τι κι αν κάνει μπροστά στην κάμερα. Η Ίνγκριντ Μπέργκμαν ερμηνεύει έναν χαρακτήρα πιο ευάλωτο που προσπαθεί όμως να φανεί δυνατός για να συμβάλλει στον μεγάλο σκοπό της αντίστασης. Γοητευτική και εύθραυστη η Μπέργκμαν. Στα συν της ταινίας η μουσική του Μαξ Στέινερ και το τραγούδι “As Time Goes By” το οποίο έγραψε ο Χέρμαν Χάπφιλντ. Η ταινία απέσπασε τρία Όσκαρ (ταινίας, σκηνοθεσίας, σεναρίου) το 1943.