Με απόσταγμα μιας αθλητικής και προπονητικής καριέρας δεκαετιών σε 4 διαφορετικά Ολυμπιακά αθλήματα, ο Χρήστος Γαρέφης προσπαθεί να μεταφέρει αυτή τη χρήσιμη γνώση προς όφελος όλων των ανθρώπων και της καθημερινότητάς τους...

Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη, είναι 62 ετών, παντρεμένος με τη δικηγόρο Αθηνά Κουρκουτίδου και πατέρας 2 παιδιών. Έχει αποφοιτήσει από τη σχολή Νομικών και Οικονομικών επιστημών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

Ο Έλληνας υπεραθλητής ξεκίνησε την αθλητική του πορεία στην ιστιοπλοΐα και συνέχισε ως αθλητής κολύμβησης και υδατοσφαίρισης με πολλές διακρίσεις και διεθνείς συμμετοχές. Έχει διατελέσει προπονητής κολύμβησης του ΠΑΟΚ από το 1978 έως το 1992, καθώς και Εθνικός Προπονητής Κολύμβησης, από το 1982 έως το 1989. Έχει κατακτήσει τη 12η θέση στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004 στην ιστιοπλοΐα, μαζί με τον Ντάνη Πασχαλίδη, στην κατηγορία Tornado, έχει κατακτήσει 2 φορές τον κολυμβητικό διάπλου του Τορωναίου Κόλπου απόστασης 25 χλμ, ανήκει στους κορυφαίους Έλληνες τριαθλητές και το 1990 τερμάτισε στην Γαλλία τον σκληρότερο αγώνα IRONMAN France Nice. Παράλληλα είναι από τους κορυφαίους τενίστες σε επίπεδο βετεράνων, έχοντας κατακτήσει 68 τουρνουά από το 1983 έως το 2011.

Πολύπλευρη προσωπικότητα, έχει να παρουσιάσει μια πλούσια αθλητική και προπονητική δραστηριότητα σε διάφορα αθλήματα, όπως την κολύμβηση, την υδατοσφαίριση, το τένις, την ιστιοπλοΐα και το τρίαθλο. Στο τρίαθλο είναι από τους πλέον πολυνίκες Έλληνες αθλητές. Το 2015 στέφτηκε παγκόσμιος πρωταθλητής στην κατηγορία 60+, κερδίζοντας το χρυσό μετάλλιο στο παγκόσμιο πρωτάθλημα του Σικάγο.

Είναι διευθυντής του δημοτικού κολυμβητηρίου στο Πανόραμα Θεσσαλονίκης, συνιδιοκτήτης του Salonica Tennis Club, εκπονεί προνητικά προγράμματα και συνεργάζεται ως Life Coach με τα Ι.Ε.Κ. ΔΕΛΤΑ.

Όσο πιο επιγραμματικά μπορείς , αν και μπορεί αναπόφευκτα να είναι μακροσκελής η απάντηση, θα ήθελα να αναφερθείς στο κεφάλαιο Χρήστος Γαρέφης - O Aθλητής

Είναι όλα πολύ ξεκάθαρα. Είναι σαν να ήταν χθές. Γιατί προφανώς, κάνοντας μια αναδρομή στα προηγούμενα χρόνια της ζωής μου, όλα ξεκίνησαν στις Κουκουναριές του Βόλου, όπου παραθερίζαμε. Εκεί είχε πολύ ωραία άμμο, ξέρεις, για να φτιάξει κανείς κάστρα με αυτήν. Ξεκινούσαμε κάθε πρωί , λοιπόν, ποιος θα κάνει το καλύτερο. Κάποια μέρα πέρασε το πλοίο της γραμμής για κάποιον λόγο πολύ κοντά και με ένα μόνο κύμα που είχε προκαλέσει, διαλύθηκαν όλα μέσα σε μιά στιγμή. Τότε πήγα στον πατέρα μου και του παραπονέθηκα, ότι εγώ κάθομαι έξι ώρες μες τον ήλιο χτίζοντας το κάστρο και σε ένα λεπτό καταστράφηκε ολόκληρο. Μου απάντησε: “Αγόρι μου γλυκό, η δημιουργία παίρνει αιώνες και η καταστροφή χρειάζεται μόνο δευτερόλεπτα”. Αυτό ήταν ας πούμε το πρώτο μου αθλητικό μάθημα στη ζωή.

Από όλα τα αθλήματα που ασχολήθηκες, μπορείς να θυμηθείς ποιο άθλημα σου προσέφερε την περισσότερη διασκέδαση σαν παιδί;

Η ιστιοπλοΐα μακράν! Μπορώ να σου ομολογήσω, ότι όλα τα προπονητικά μου συστήματα είναι βασισμένα στο χωροχρόνο, που έμαθα στην ιστιοπλοΐα σαν παιδάκι 11 ετών στον Παγασητικό, μια που ο πατέρας μου υπηρετούσε στον Βόλο, κι αυτό κράτησε για 3 χρόνια σε αυτό το πρώτο σπορ που έκανα. Εκεί λοιπόν έμαθα τον προσανατολισμό, τον αέρα, το χωροχρόνο, την κίνηση, την πρόβλεψη, την ενόραση... Η ιστιοπλοΐα σου διδάσκει πάρα πολλά.

Το επόμενο άθλημα που διαδέχτηκε την ιστιοπλοΐα;

(γέλια) Ήταν λάθος που τη διαδέχτηκε και ήταν η κολύμβηση, ένα άθλημα εκ διαμέτρου αντίθετο με την ιστιοπλοΐα μέσα στο μυαλό ενός μικρού παιδιού. Το μόνο που μπορείς να κάνεις, είναι να διαιρέσεις την πισίνα σε μικρότερα διανύσματα και αντί να λες μέσα σου κολυμπάω 50 μέτρα, να λες κολυμπάω 20 χεριές. Αυτό μπορείς να το δανειστείς από τη γραμμικότητα της ιστιοπλοΐας και να το εφαρμόσεις, πράγμα που έκανα. Εγκαινιάστηκε λοιπόν το κολυμβητήριο στον Βόλο, δεν υπήρχαν τότε πολλοί αθλητές, μας έκαναν δοκιμαστικά στη θάλασσα, ξεχώρισα κι επειδή είχα και καλή διάθεση με έκαναν αθλητή της κολύμβησης, παρ' ότι το ταλέντο μου ήταν ιστιοπλοΐκό. Έτσι σταμάτησα την ιστιοπλοΐα και την άφησα μέχρι το 2004, που πήγα στους Ολυμπιακούς Αγώνες ως ιστιοπλόος. Σκέψου κατάλοιπα...

Αυτή δηλαδή η μετάβασή σου από το ένα άθλημα στο άλλο έγινε χωρίς τη δική σου βούληση, χωρίς τη δική σου απόφαση;

Σε εκείνη την ηλικία το παιδί ξέρεις τι επιλέγει; Το πως φαίνεται. Προτιμά να κινείται με το μαγιό στο κολυμβητήριο και να το προσέχουν όλοι, παρά να είναι μέσα στη θάλασσα και να μην το βλέπει κανείς. Στο κολυμβητήριο υπάρχει η επαφή με τον θεατή, με κάποια κοπέλα, είσαι έφηβος, σε ενδιαφέρει η εικόνα σου, η έξωθεν μαρτυρία. Η κολύμβηση και η ζωή στο κολυμβητήριο με έκαναν εξωστρεφή, μου έδωσαν αυτοπεποίθηση και κοινωνικές δεξιότητες, στοιχεία που κουβαλάω μέχρι σήμερα στην καθημερινότητα και στις ομιλίες που κάνω και μέσα από τις οποίες προσπαθώ να φανώ χρήσιμος. Επίσης έχω και 16-17 συμμετοχές με την Εθνική Ελλάδος στο water polo, ο αείμνηστος Ανδρέας Γαρύφαλλος τότε με είχε επιλέξει, συμμετείχα πάντα ως ρεζέρβα χάριν ίσως και της εκπροσώπησης της Θεσσαλονίκης, αλλά έπαιξα σε μερικά παιχνίδια κι έμαθα πάρα πολλά δίπλα σε τεράστια ονόματα της ομάδας τότε, αυτό όμως κράτησε περίπου για 3 μόνο χρόνια, από το '77 έως το '80.

Εξάλλου τότε ήταν συνηθισμένο οι αθλητές να συμμετέχουν σε πολλά αθλήματα, ένας ικανός μπασκετμπολίστας μπορούσε να παίζει και βόλεϋ στο σύλλογό του, η έλλειψη υψηλών συμβολαίων κι επαγγελματισμού στον αθλητισμό σας επέτρεπε να είστε περισσότερο sportsmen.

Ακριβώς. Τον φίλο μου τον Τάκη τον Πατρώνη που ήταν πρωταθλητής του ύψους, ο Ηρακλής τον έβαζε να τρέχει σε 10 αθλήματα για να πάρει ο σύλλογος το πρωτάθλημα. Εμένα με χρησιμοποιούσαν σε κολύμβηση και πόλο. Ήμασταν πρέσβεις του σωματείου μας, το σωματείο τότε ήταν κάτι ιερό.

Ένα αθλητικό μάθημα μετά από αυτό του πατέρα σου, που πρόσφερες εσύ στον εαυτό σου;

Έγινα πολύ ανθεκτικός στην ήττα. Είμαι ο άνθρωπος πιθανόν με τις περισσότερες εκκινήσεις στον κόσμο, σε επίπεδο αγωνισμάτων. Έχω εκπροσωπήσει τη χώρα μας σε τέσσερα ολυμπιακά αθλήματα, υδατοσφαίριση, τρίαθλο, ιστιοπλοΐα και κολύμβηση, άρα έχω και τις περισσότερες ήττες. Έτσι έμαθα να αντέχω, κατάλαβα ότι η καταστροφή δεν είναι τίποτα, είναι δίπλα σου κάθε φορά. Επομένως την έχω πάντοτε μες το μυαλό μου, την διαχειρίζομαι και τελικά κατάφερα να την ορίσω μέσα μου σαν μάθημα. Δηλαδή, αντί για νίκες και ήττες, υπάρχουν νίκες και μαθήματα.

Άρα για εσένα μετρούν πιο πολύ οι εκκινήσεις, παρά το ισοζύγιο μεταξύ ηττών και νικών;

Το ισοζύγιο... Αν ήξερε κανείς πόσο πικρό είναι αυτό το ισοζύγιο, ακόμα και για τους καλύτερους στον κόσμο, δεν ξέρω πως θα το δεχόταν. Ξέρω πολύ καλά πάντως, πως όλοι αυτοί οι κορυφαίοι που τους βλέπουμε να πανηγυρίζουν στα Roland Garos, στους Ολυμπιακούς Αγώνες, στην Formula1, σε όλα τα μήκη και τα πλάτη γενικότερα του αθλητικού χώρου, να ξέρεις ότι έχουν πονέσει πάρα πολύ. Έπεσαν πάρα πολλές φορές κάτω και σηκώθηκαν. Και τελικά φθάνω στο σημείο αυτό της ζωής μου να πιστεύω, ότι οι πρωταθλητές δεν γίνεται να είναι εγωιστές. Πρέπει να αντέχουν να πέφτουν και μετά να σηκώνονται.

Πολλές φορές όμως η εγωκεντρικότητά τους δεν τους βοηθάει να φθάσουν στην κορυφή; Δηλαδή αυτός ο αθλητικός εγωισμός δεν είναι κάποιες φορές και η ειδοποιός διαφορά ανάμεσα σε δύο αθλητές, εκ των οποίων ο ένας καταφέρνει να διακριθεί με μεγαλύτερη διάρκεια;

Εγώ μεταφράζω, ότι διακρίνεται περισσότερο αυτός, που θα επιβιώσει τελικά έναντι του άλλου, όχι επειδή είναι εγωιστής, αλλά επειδή αντέχει περισσότερο σε αυτές τις τρομερές πιέσεις κάτω από τις οποίες λειτουργεί ο οποιοσδήποτε και στον αθλητισμό και στην ζωή. Υψηλά επίπεδα...τι εννoούμε; Εννοούμε ότι κάποιος μπαίνει στον ανταγωνισμό. Εκεί όπου τσαλακώνεται.

Το κίνητρο για να είναι κάποιος πρωταθλητής για μεγάλη διάρκεια είναι νομίζεις ένα αποτέλεσμα το οποίο έχει γευτεί ή το βλέπει ότι το έχουν οι άλλοι και το επιδιώκει ή το ζηλεύει; Ή γιατί πραγματικά του αρέσει η καθημερινή διαδικασία;

Το δεύτερο. Από την Αρχαία Σπάρτη ξεκινά όλο το μάθημα. Το μάθημα που δίνει η ιστορία για τους Αρχαίους Σπαρτιάτες που χόρευαν ,πανηγύριζαν, λούζονταν, τραγουδούσαν και την επόμενη μέρα πήγαιναν να πεθάνουν στη μάχη. Αυτό έκανε τους εχθρούς τους να απελπίζονται. Οπότε πιστεύω, πως όποιος αγωνίζεται γιατί πηγάζει από μέσα του υπερέχει. Όπως κάνει και ο κορυφαίος τενίστας του κόσμου. Το αγαπάει ο Federer το τένις και το συνεχίζει. Με πειράζανε που έλεγα πως θα κερδίσει, θα ανακάμψει, θα ξανάρθει , θα ξαναπάρει Grand Slam. Γελούσε ο κόσμος, όχι έλεγαν, παίζει για τα συμβόλαια, για τα χρήματα. Ποιά χρήματα τους έλεγα; Νούμερο 1 θέλει να ξαναγίνει. Δηλαδή η νοοτροπία του αθλητή πάντοτε νικάει.

Αυτή είναι και η ουσιαστική μετάφραση της λέξης sportsman;

Αυτή είναι. Αυτός που απολαμβάνει την διαδικασία της ενασχόλησης με τον αθλητισμό, ακόμα και αν δεν πάρει μετάλλιο. Έχουμε δύο κατηγορίες βέβαια. Η πρώτη κατηγορία είναι αυτοί που βγάζουν λεφτά, οι επαγγελματίες αθλητές. Μετά είμαστε κι εμείς, που έχουμε άλλες δουλειές έχουμε οικογένειες, παιδιά...εμείς πρέπει να χρησιμοποιούμε αυτή τη διαδικασία για μεγαλύτερη πρόσληψη οξυγόνου. Απλά προγράμματα κίνησης και εφίδρωσης. Αν έχει κανείς μεγαλύτερη πρόσληψη οξυγόνου, αντί για 38 ας πούμε 42, τι κάνει; Παίρνει καλύτερες αποφάσεις στη δουλειά, έχει καλύτερη συμπεριφορά στην οικογένεια, στα παιδιά του, στους συνεργάτες του... γενικά στη ζωή. Αν πάει το 42 στα 44, ακόμα καλύτερα. Αυτός είναι ο λόγος που προτρέπουμε τον κόσμο απλά στην καθημερινή άσκηση. Ελαφριάς μορφής, ούτε αγώνες ούτε τίποτα.

Πόσο κοντά ή μακριά πιστεύεις είναι οι δύο έννοιες, αθλητισμός και πρωταθλητισμός;

Η διαφορά είναι χαοτική. Γιατί αυτός που μπαίνει στη θέση να γίνει πρώτος στον κόσμο, στην Ευρώπη, στη χώρα του, στην πόλη του , στο χωριό του, πρέπει να έχει ξεκάθαρους ουσιαστικούς και εφικτούς στόχους. Αν δεν τους έχει, τότε κακώς παλεύει. Αυτός λοιπόν πρέπει να δει πρώτα τους αριθμούς. Εγώ φοβάμαι να πω τους αριθμούς επικράτησης παγκοσμίως, στο τένις ας πούμε είναι 1 στα 21 εκατομμύρια ανθρώπων. Αυτή είναι η αναλογία. Ή για να πάρεις ένα χρυσό ολυμπιακό μετάλλιο στην κολύμβηση το ίδιο είναι. Χειρότερα από Τζόκερ. Πώς να το πεις αυτό στους γονείς; Πώς να πεις ότι αυτές είναι οι πιθανότητες να παίξουν champions league τα παιδιά τους; Είναι απαγορευτικό. Καταρρίπτεται αμέσως το όνειρο.

Οι γονείς δεν μπορούν να το χωνέψουν πιστεύεις λόγω μιας δικής τους ιδιοτέλειας ή επειδή δεν μπορούν να χωνέψουν ότι το παιδί αυτό, που αρίστευσε στο άθλημα, που πρώτευσε, που θα μπορούσε να είναι το παιδί της διπλανής πόρτας, τελικά δεν είναι ένα παιδί της διπλανής πόρτας, είναι μια εξαιρετική περίπτωση;

Είναι λίγο περίπλοκο, να προσπαθήσεις να μπεις στον τρόπο λειτουργίας του εγκεφάλου ενός γονέα. Αυτό που τρομάζει εμένα είναι η διαφορετικότητα. Αρχίζω να πιστεύω δηλαδή, ότι αυτό που λείπει τελικά είναι η κοινή λογική , το αυτονόητο... που είναι πολύ φυσιολογικό να λείπει, γιατί με 7 δις ανθρώπους στον πλανήτη, αντιμετωπίζεις 7 δις διαφορετικούς εγκεφάλους. Επομένως αναλύουν τα διαφορετικά γεγονότα με διαφορετικό τρόπο. Αν δούμε ο ένας του άλλου το μυαλό- είπε ο Φρόιντ- θα καούμε. Αντίθετα για να επέλθει ισορροπία, το σώμα λειτουργεί όμοια σε όλους. Η κινησιολογία είναι όμοια. 613 μύες υπάρχουν σε όλους.

Για τους γονείς αυτό που συμβαίνει, είναι ότι μεταφράζουν τα πάντα μέσα από το υποσυνείδητο της παιδικής τους ηλικίας. Αντιμετωπίζουν τα παιδιά τους ως προέκταση του εαυτού τους, που είναι το χειρότερο λάθος. Πρέπει να προσπαθούν να μοιάσουν στα παιδιά τους, γιατί είναι πιο εξελιγμένα όντα, όπως ειπε ο Χαλίλ Γκιμπράν, παρά να προσπαθούν να τα κάνουν όμοια με αυτούς.

Τελικά μπήκε στη ζωή σου το τρίαθλο...

Ναι το 1990 έκανα έναν αγώνα Iron Man στην Νίκαια της Γαλλίας, προσπαθώντας να βρω μια διέξοδο από μια δύσκολη κατάσταση που βίωνα τότε και επέλεξα αυτόν τον αγώνα σαν κάθαρση. Μετά όμως δε συνέχισα και το ξαναθυμήθηκα το 2012. 22 χρόνια μετά! Και το θυμήθηκα γιατί; Καθόμουν παρακολουθώντας μια από αυτές τις συζητήσεις στα τηλεπαράθυρα των ειδήσεων, όπου έλεγαν όλοι ότι δεν παράγουμε τίποτα. Είπα τότε στη γυναίκα μου, “Εγώ δεν πρέπει να συμμετάσχω σε μια παραγωγή; Θα κάνω λοιπόν μια Παραγωγή Πρόληψης και Υγείας” Για να μπορέσω να το κάνω, διάλεξα το τρίαθλο, που περιλαμβάνει τα 3 πιο διαδεδομένα σπορ, το τρέξιμο, την ποδηλασία και την κολύμβηση. Πήγα στον υπολογιστή μου και έψαξα να βρω τους χρόνους των αθλητών της ηλικίας μου, που μου φαίνονταν τότε απλησίαστοι. Ξεκίνησα λοιπόν με το δικό μου είδος της διανυσματικής προπόνησης...

Μόνος; Λόγω διάθεσης για ανεξαρτησία;

Ναι ήταν απαραίτητο γιατί ήμουν όρθιος στην εργασία μου 16 ώρες την ημέρα, δεν μπορούσα να εξαρτώμαι από κάποιον άλλον. Το ξεκίνησα λοιπόν με ποιο σκοπό; Τη μέγιστη πρόσληψη οξυγόνου με στόχο τη καλύτερη συμπεριφορά, πράγμα που συμβαίνει αυτόματα. Όσο μεγαλύτερη πρόσληψη οξυγόνου έχεις, τόσο καλύτερες αναλύσεις αίματος, χαμηλότερη πίεση, καλύτερη σύσταση σώματος και γενικότερα επιτυγχάνεις την ομοιόσταση, μια γαληνεμένη θάλασσα. Θέλω να κάνω ένα τρισδιάστατο σχήμα που να δείχνει ότι όσο υψηλότερη είναι η αερόβια ικανότητά μας, τόσο οι μετρήσεις μας οι βασικές είναι άριστες και τόσο η ομοιόσταση που ρυθμίζει τις εκρήξεις μας, τη συμπεριφορά μας, επιμένω πολύ στο θέμα της συμπεριφοράς βλέπεις, μας προσδίδει ηρεμία να διαχειριζόμαστε καταστάσεις στην εργασία μας, στο σπίτι μας, στα παιδιά μας. Πιστεύω επίσης ότι όσο μεγαλύτερη είναι η αερόβια ικανότητα σε ένα λαό, τόσο περισσότερα είναι τα άδεια κρεβάτια στα νοσοκομεία, μην ξεχνάμε ότι στην Ελλάδα δίνουμε το 9% του εισοδήματός μας στα φάρμακα, είμαστε φιλάσθενος λαός.

Όλο αυτό που συμβαίνει τελευταία στη χώρα μας με το δρομικό κίνημα που αναπτύσσεται πιστεύεις ότι είναι κάτι της μόδας;

Όχι, είναι μια προσπάθεια αυτοεπιβεβαίωσης του ανθρώπου. Αλλά δες τι γίνεται με τους μαραθωνίους. Για να τρέξεις μαραθώνιο πρέπει να έχεις 12% ποσοστό λίπους. Ποιός έχει τόσο; Ακόμα κι εγώ λόγω ηλικίας οριακά είμαι! Πάνε λοιπόν, τρέχουν μαραθωνίους, τραυματίζονται, είτε με δισκοκήλες, είτε με αυχενικά, είτε στα γόνατα, τρέχουν στους ορθοπεδικούς κι όλα αυτά γιατί; Για να πείσουν το alter ego τους ότι κατάφεραν κάτι μεγάλο, όσο μεγάλη είναι και η απόσταση που έτρεξαν.

Ίσως εκτός από την αυτοεπιβεβαίωση παίζει ρόλο και το marketing και η εικόνα από τις αμερικάνικες σειρές του super επιτυχημένου τεχνοκράτη, που τρέχει με το ολοκαίνουργιο τηλέφωνο στο μπράτσο και το application που είναι συνδεδεμένο με τα ολοκαίνουργια παπούτσια του, για να του δείχνουν τους καρδιακούς παλμούς. Εννοώ ότι ίσως προηγείται το lifestyle, της ανάγκης για επιβεβαίωση του Εγώ.

Με συμπληρώνεις σωστά. 'Ισως εγώ παραμένω ρομαντικός και νομίζω ότι προηγούνται οι προσωπικές ανάγκες του μυαλού και του σώματος, σε σχέση με τα μοντέλα που προβάλλει το marketing. Σε κάθε περίπτωση πάντως αυτός που πάει και τρέχει το Μαραθώνιο της Αθήνας σε 5 ώρες και το βράδυ πάει και το ποστάρει στο facebook, υπογράφει μια “επιταγή” που σίγουρα κάποια στιγμή θα πληρώσει. Αν δεν έχει ο άντρας κοντά στο 12% ποσοστό λίπους και γύρω στο 16% η γυναίκα και τρέχουν μαραθώνιο, κάποια στιγμή θα το πληρώσουν. Για να το αποδείξω, δες το σωματότυπο των αθλητών του μαραθωνίου. Δεν είναι φυσιολογικός, μόνο κόκαλα και τένοντες που τρέχουν μαραθώνιο σε 2 ώρες και κάτι. Πάνε με 20 χλμ την ώρα!

Ποιά είναι η δική μου αντιπρόταση; Αγώνας 5 χιλιομέτρων. Σε μισή ώρα. Υγεία! Ο Μαραθώνιος δεν είναι κάτι φυσιολογικό. Δεν υπάρχει πιο εύκολος τρόπος να πείσεις τον εαυτό σου ότι έκανες κάτι μεγάλο, από τους αγώνες μεγάλων αποστάσεων. Αλλά οι αγώνες μεγάλων αποστάσεων, αν δεν έχεις τον κατάλληλο σωματότυπο, κάνουν κακό στην υγεία!

Πάμε στο κεφάλαιο Χρήστος Γαρέφης – Προπονητής. Σε κάποιο άθλημα η τεχνογνωσία και η μεταδοτικότητά σου υπήρξε περισσότερο αποτελεσματική, σε ποιο;

Στην κολύμβηση αναμφίβολα. Είχα τη στήριξη και τη βοήθεια από τον πατέρα μου να διακόψω τις σπουδές μου εδώ στις Νομικές και Οικονομικές Επιστήμες και να πάρω το πτυχίο μου αργότερα, για να πάω στην Αμερική και να σπουδάσω Προπονητική Κολύμβησης. Είχα την τύχη να πάω και να γνωρίσω πολύ σημαντικούς ανθρώπους στο USC κι έπειτα να πηγαίνω επί 7 χρόνια για τουλάχιστον 3 μήνες, όπου έμαθα πάρα πολλά πράγματα. Ήμουν πολύ τυχερός γιατί γνώρισα ανθρώπους που με συμπάθησαν και με βοήθησαν κι ακόμα κρατάμε επαφή, από το '78 που πρωτοπήγα έως το '85 που γύρισα, για να πάρουμε το '87 με το σωματείο μου τον ΠΑΟΚ το πρώτο Εθνικό Πρωτάθλημα στην Καλαμάτα.

Κοιτάζοντας προς τα πίσω η διαδικασία της προπόνησης ή το Εθνικό Πρωτάθλημα με τον ΠΑΟΚ ήταν που σε καταξίωσαν σαν προπονητή;

Χωρίς αποτέλεσμα δεν γίνεται τίποτα. Εξάλλου και στην Αμερική όπου σπούδασα την προπονητική, οι άνθρωποι της κολύμβησης λένε, δείξε μου τα νούμερά σου, να σου πω ποιος είσαι. Και στο τένις, το κοινό αγαπημένο μας άθλημα, σημασία έχει το αποτέλεσμα.

Ο καλός προπονητής ενός εφήβου στο τένις είναι αυτός που θα τον αναδείξει έφηβο πρωταθλητή για να πάρει τα μόρια του εκπαιδευτικού μας συστήματος ή αυτός που θα κρατήσει τον αθλητή κοντά στο τένις χωρίς διακοπή στην ενασχόληση με το σπορ;

Αυτό εξαρτάται από το τι παράγεται στην οικογένεια. Αυτό θα πει αθλητική παιδεία στην οικογένεια, το τι θέλει από το παιδί-αθλητή, τι και πως συζητάνε στο σπίτι.

Γιατί ενώ σε όλες τις άλλες σχολικές κι εξωσχολικές δραστηριότητες οι γονείς απουσιάζουν, στις προπονήσεις των παιδιών τους είναι παρόντες;

Γιατί προβάλλεται το πρότυπο του πρωταθλητή στην τηλεόραση. Ενώ ξέρουμε λίγα πράγματα για τους καλλιτέχνες ή τους επιστήμονες, οι επιτυχημένοι αθλητές, οι πρωταθλητές είναι γνωστοί, προβεβλημένοι, τραβούν τα βλέμματα.

Οπότε αν υποθετικά υπήρχε ένα 24ωρο ποδοσφαιρικό κανάλι που να δείχνει εκτός από τους αγώνες, τις σκληρές προπονήσεις, την αποκατάσταση τραυματισμών ακόμα και τα βαριά χειρουργεία τους ίσως τα πρότυπα να ήταν διαφορετικά...

Το προσεγγίζεις σωστά. Γιατί αυτά τα πρότυπα είναι αθλητές ικανοί αλλά και τυχεροί. Ξέρεις πόσοι Μέσι και Ρονάλντο μπορεί να υπήρξαν; Αλλά δεν ήταν τυχεροί, τραυματίστηκαν και δεν τους γνωρίσαμε ποτέ. Δεν μπορεί να φανταστεί κανείς πως είναι η ζωή ενός αθλητή μέχρι να φτάσει εκεί που έφτασε. Όταν φτάσει, είναι μετά πιο εύκολο να διατηρηθεί ψηλά και να προστατέψει το οικοδόμημά του κι ας λένε όλοι το αντίθετο. Φυσικά με πολλή προπόνηση. Φαντάζεσαι πόσο προπονήθηκε ο Φέντερερ για να ξανακερδίσει ένα Γκραν Σλαμ; Μιλάμε για 8ωρα αδιαφιλονίκητης σκληρής προπόνησης κάθε μέρα. Εδώ εγώ σκέψου από το 2012, που ξεκίνησα αυτό το project Παραγωγής Πρόληψης και Υγείας, μέχρι το 2015 που πήγα να αγωνιστώ στο Σικάγο, δεν πέρασα ούτε μια μέρα χωρίς να προπονηθώ. 1317 συνεχόμενες ημέρες με 2 έως 2,5 ώρες σκληρής προπόνησης. Ποιος τώρα; Ο 60χρονος. Φαντάσου αυτοί...

Και φυσικά αυτό δεν μπορεί να γίνει χωρίς να το αγαπάς, εξαναγκαστικά ή μόνο για τα χρήματα.

Όχι βέβαια. Κάθε άνθρωπος έχει μια κλίση, ένα ταλέντο. Αυτοί οι μεγάλοι αθλητές ανακάλυψαν το ταλέντο τους και ζουν με αυτό, βρίσκονται στο χώρο τους. Εγώ ας πούμε πιστεύω ότι το ταλέντο μου είναι η προπονητική, τοποθετώ πολύ ψηλότερα τον εαυτό μου ως προπονητή, παρά ως αθλητή.

Ποιους αθλητές θαυμάζεις, ξεχωρίζεις;

Εμένα με κερδίζει η διαχρονικότητα. Η διάρκεια του αθλητή. Ξεχωρίζω τον Κακλαμανάκη, τον Γιαννιώτη. Τη Λένα Δανιηλίδου που τόσα χρόνια στάθηκε ανάμεσα στις 100 καλύτερες. Φυσικά τους σπουδαίους του μπάσκετ τον Γκάλη και τον Γιαννάκη που τόσα πολλά χρόνια πρωταγωνίστησαν. Την Βούλα Πατουλίδου, πρώτη γυναίκα Ολυμπιονίκη. Αλλά και τους Πασχαλίδη-Τριγκώνη στην ιστιοπλοια, τον Ταμουρίδη τον ποδηλάτη. Λυπάμαι αν ξεχνώ κάποιους αλλά σας αναφέρω ενδεικτικά μερικούς αληθινά σπουδαίους.

Μια που μιλούσαμε πριν περί προπονητικής, πάμε στο κεφάλαιο “Αθλητική Παιδεία”. Ακούμε πολλούς που φωνασκούν και κάνουν κακή χρήση της γλώσσας μας να μιλάνε για έλλειψη παιδείας. Επίσης πολλοί άλλοι που δεν είχαν και δεν έχουν την παραμικρή σχέση με τη σωματική δραστηριότητα, μιλάνε για έλλειψη αθλητικής παιδείας. Εσύ αν έμπαινες σε μια σχολική τάξη στην Ελλάδα του 2017, ποιο θα ήταν το πρώτο πράγμα που θα έλεγες στα παιδιά;

Τα λόγια του Καζαντζάκη. Θα τους έλεγα, “ένα άλογο έχεις σε αυτή τη ζωή, κι αυτό είναι το σώμα σου”. Μετά θα τους παρουσίαζα το θαύμα του ανθρωπίνου σώματος μέσα από τον Βιτρούβιο Άνθρωπο του Ντα Βίντσι. Το θαύμα της αναλογίας του 1,618 του ανθρωπίνου σώματος.

Μήπως αυτά τα παραδείγματα απευθύνονται και αφομοιώνονται καλύτερα από ωριμότερους ανθρώπους κι όχι από μικρά παιδιά;

Σε πληροφορώ, ότι και σε Δημοτικά και σε Γυμνάσια και σε Λύκεια που έχω πάει και έχω μιλήσει σε παιδιά, καταλαβαίνουν πολύ καλά και τους ενδιαφέρει να τους μιλάς για τις δυνατότητες που έχει το σώμα τους. Προσπαθώ να τους μεταδώσω, ότι όσο αντέχει το σώμα μας, η ζωή δεν είναι μικρή. Όταν αφήνουμε το σώμα μας να γεράσει, τότε αρχίζει να λείπει η ποιότητα ζωής.

Θέλω κλείνοντας να μου μιλήσεις για τη θεωρία σου για το “Ακριβότερο Χάπι στον Κόσμο”. Ποιο είναι αυτό;

Κοίταξε, οι έρευνες έχουν δείξει ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος χωρίς κίνηση εκφυλίζεται. Η κίνηση στέλνει οξυγόνο στον εγκέφαλο. Αν κινείσαι έχεις ένα συγκεκριμένο ποσοστό καυσίμου, οξυγόνου στον εγκέφαλο. Αν κινείσαι λίγο περισσότερο συστηματικά και καθημερινά, έχεις περισσότερο οξυγόνο. Αυτό έχει συνέπεια στην ηρεμία σου και στην καθημερινή σου καλή ψυχολογία. Οι εφεδρίνες που παράγονται από το οξυγόνο στον εγκέφαλό σου, καταπολεμούν τις καταχολαμίνες που παράγονται από τις καθημερινές αφορμές εκνευρισμού, με αποτέλεσμα της ενίσχυση της μακροζωίας. Αν η καθημερινή κίνηση και η καθημερινή εφίδρωση ήταν χάπι, θα ήταν το ακριβότερο χάπι στον κόσμο.

Αυτό μπορεί όμως να ακούγεται βαρύ και δύσκολο για έναν άνθρωπο στους σημερινούς ρυθμούς ζωής. Τί απαντάς ;

Δε με νοιάζει αν είσαι υπέρβαρος. Δε με νοιάζει αν πίνεις και δε με νοιάζει αν καπνίζεις. Θέλω από σένα μόνο το εξής. Βρες μια απόσταση 100 μέτρων. Θέλω να τη διασχίζεις 20 φορές κάθε μέρα. Με ενδιάμεσες στάσεις. Με τι ρυθμό θα το κάνεις; Πήγαινε συμβουλέψου έναν προπονητή, μην το κάνεις μόνος σου. Θα σου παίρνει περίπου μισή ώρα κάθε μέρα. Μπορείς να μου δώσεις αυτή τη μισή ώρα κάθε μέρα; Θα σου επιστρέψω 20 χρόνια ζωής. Είναι ένα deal καλό. Είναι το πιο ακριβό χάπι. Τελικά μπορείς να το έχεις δωρεάν.