Ανάλυση: Η στρατηγική των pit stops στη Formula 1 (graphs)

Τα νέα παιχνίδια της Novomatic, με εντυπωσιακά γραφικά και δυνατό ήχο, μόλις έφτασαν στην Sportingbet.gr! (21+) * Ισχύουν Οροι και Προϋποθέσεις

Formula 1 είναι το πιο σημαντικό από τα μηχανοκίνητα αθλήματα με εκατομμύρια οπαδούς παγκοσμίως. Κάθε χρόνο, οι ομάδες, που απαρτίζονται από πλήθος επαγγελματιών (οδηγούς, μηχανικούς αυτοκινήτων, τεχνικούς και μηχανικούς, διευθυντές ομάδων και άλλούς), ανταγωνίζονται μέσω σειράς αγώνων, επιδιώκοντας τελικά να κερδίσουν τον τίτλο. Ευνόητα, με την τεχνολογία να κάνει «άλματα» και την εμπειρία να συσσωρεύεται, εκτός από έναν σπουδαίο οδηγό, είναι απαραίτητη και μια αποτελεσματική στρατηγική. Ένα από τα χαρακτηριστικά της είναι και οι στάσεις που κάνουν τα οχήματα, τα pit stops.

Η έρευνα εξετάζει το ρόλο των σταθμών ως κύριο μέρος μιας καλά σχεδιασμένης στρατηγικής στο επίπεδο της F1. Το δεύτερο μέρος παρουσιάζει την εξέλιξή τους στα χρόνια. Εξάλλου, πρόκειται για ένα από τα πιο έντονα και συναρπαστικά χαρακτηριστικά ενός Grand Prix, με αγώνες να χάνονται και να κερδίζονται από τις επιδόσες στον συγκεκριμένο τομέα. Ως εκ τούτου, ο χρόνος διακοπής στα pit stops είναι κρίσιμος για μια ομάδα, αφού μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα πραγματοποιείται πλήθος ενεργειών (αλλαγή ελαστικών, μηχανικές επισκευές, προσαρμογές στα πτερύγια κ.α) από τα πληρώματα των ομάδων της F1. Μέρος αυτής της στρατηγικής είναι η απόφαση για το πότε είναι η κατάλληλη στιγμή για ένα αυτοκίνητο να κάνει στάση, τα ελαστικά που πρέπει να χρησιμοποιηθούν και βεβαίως να ληφθεί υπόψη τι θα κάνουν οι ανταγωνιστές.

Για τους σκοπούς της έρευνας, τα δεδομένα που συλλέχθηκαν και αναλύθηκαν χωρίζονται σε δύο μέρη. Το πρώτο μέρος αποτελείται από ιστορικά δεδομένα που συλλέχθηκαν για την ανάλυση της εξέλιξης των στάσεων από τη δεκαετία του 1950 μέχρι σήμερα και το δεύτερο από μια λεπτομερή γραφική ανάλυση για τους ταχύτερους χρόνους των τελευταίων δύο χρόνων στα pit stops.

Αξίζει να αναφερθεί εδώ πως κάθε ομάδα πραγματοποιεί δυο στάσεις κατά μέσο όρο σε κάθε αγώνα, δίχως φυσικά τα απρόοπτα σε μια κούρσα, ενώ το παγκόσμιο ρεκόρ της F1 για το ταχύτερο pit stop είναι 1,92 δευτερόλεπτα (2013 Grand Prix ΗΠΑ - Red Bull).

ΤΑ PIT STOPS ΜΕΣΑ ΣΤΑ ΧΡΟΝΙΑ

Όταν το πρωτάθλημα της F1 ξεκίνησε το 1950, οι στάσεις ήταν αρκετά συχνότερα, συγκριτικά με τη σημερινή εποχή. Με το πέρασμα των χρόνων, καθώς το άθλημα έγινε πιο επαγγελματικό και τα αυτοκίνητα πιο εξελιγμένα, άρχισαν να σπανίζουν και φυσιολογικά να αποκτούν ακόμα μεγαλύτερη σημασία.

Το παρακάτω γράφημα απεικονίζει ένα χρονικό διάγραμμα του μέσου όρου του χρόνου διακοπής κατά τη διάρκεια των αγώνων από το 1950 μέχρι σήμερα.

(Πηγή: Statathlon)

Στη δεκαετία του 1950, οι στάσεις είχαν μέση διάρκεια περίπου 67“. Δεκαπέντε χρόνια αργότερα, μια αποτελεσματική στάση ήταν περίπου 45“. Στις αρχές της δεκαετίας του 70, έπεσε περίπου στα 27“. Στην αρχή της επόμενης δεκαετίας, για πρώτη φορά στη σύγχρονη F1, αποφασίστηκε πως τα αυτοκίνητα μπορούν να σταματήσουν για ανεφοδιασμό κατά τη διάρκεια του αγώνα και όχι μόνο για νέα ελαστικά, με τον ο μέσο χρόνο διακοπής να πέφτει στα 11“. Το 1984 απαγορεύτηκε για πρώτη φορά ο ανεφοδιασμός κατά τη διάρκεια του αγώνα, οδηγώντας σε σταδιακά ταχύτερες στάσεις (σχεδόν 8“).

Στις αρχές των ’90s ο μέσος χρόνος ήταν σχεδόν 6“, με την ομάδα της Μπένετον πάντως να μένει στην ιστορία για την εκπληκτική επίδοση των 3,2 δευτερολέπτων. Την επόμενη χρονιά, η FIA αποφάσισε να αλλάξει τους κανόνες για τα Grand Prix και επέτρεψε τον ανεφοδιασμό σε αγώνες, «ανεβάζοντας» τη διάρκεια των pit stops στα 8”. Ο ανεφοδιασμός εντός αγώνα απαγορεύτηκε και πάλι το 2009. Σήμερα, ο μέσος χρόνος διακοπής σε pit stops είναι περίπου 2-2,5“. Το επίσημο παγκόσμιο ρεκόρ ανήκει στην ομάδα της Red Bull (1,92 “) κατά τη διάρκεια του Grand Prix των ΗΠΑ το 2013. Τότε, το πλήρωμα της Red Bull έβαλε όλα τα τέσσερα ελαστικά του αυτοκινήτου του Μαρκ Βέμπερ σε μόλις 1,92“, βοηθώντας τον να κερδίσει την τρίτη θέση.

Εξάλλου, οι ομάδες διαθέτουν όλο και περισσότερους ανθρώπους για τη διαδικασία των pit stops. Στη δεκαετία του 1950, ένα μέσο πλήρωμα απαρτιζόταν από τέσσερις μηχανικούς. Σήμερα δουλεύουν 20 άνθρωποι. Κάπως έτσι εξηγείται η μείωση κατά 96% μείωση στον χρόνο διακοπής από το 1950 μέχρι σήμερα!

H ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥ ΠΛΗΡΩΜΑΤΟΣ

Η παρακάτω εικόνα παρουσιάζει τα είκοσι μέλη του πληρώματος (το 21ο είναι ο οδηγός) ένα προς ένα.

Οι αριθμοί 1 και 11 είναι ο οπίσθιος και ο εμπρόσθιος «ανυψωτής» αντίστοιχα. Ο ρόλος τους είναι να ανεβάζουν το αυτοκίνητο από το έδαφος, χρησιμοποιώντας μια τροποποιημένη έκδοση ενός γρύλου, έτσι ώστε οι τροχοί να μπορούν να λειτουργούν εύκολα κατά την αλλαγή των ελαστικών. Ο αριθμός 10 είναι ο αναπληρωματικός του εμπρόσθιου.

Για κάθε έναν από τους τέσσερις τροχούς του αυτοκινήτου, υπάρχουν τρια διαφορετικά μέλη του προσωπικού πληρώματος. Ο πρώτος, ο «gunner», είναι υπεύθυνος στην έναρξη της διαδικασίας της αφαίρεσης του τροχού από το όχημα, με έναν κύλινδρο για να χαλαρώσει τα παξιμάδια. Ο δεύτερος αφαιρεί τον τροχό και ο τελευταίος είναι υπεύθυνος για την τοποθέτηση του νέου ελαστικού στο αυτοκίνητο. Όλοι αυτοί είναι υπεύθυνοι για τη γρήγορη αλλαγή και των τεσσάρων ελαστικών. Οι τέσσερις «gunners» (3, 7, 14, 19) αφαιρούν τον τροχό και μετά το δεύτερο τμήμα του πληρώματος (2, 8, 13, 18) αφαιρεί τον τροχό και επιτρέπει στο τρίτο (4, 6, 16, 20) να τοποθετήσουν τον νέο τροχό στο αυτοκίνητο F1. Μόλις γίνει αυτό, ο «tyre gunner» σηκώνει τον κύλινδρο στον αέρα για να σηματοδοτήσει το τέλος των εργασιών.

O «lollipop man» (15) τοποθετείται από τον αρχικό μηχανικό και είναι υπεύθυνος για την επίβλεψη ολόκληρης της διαδικασίας. Λειτουργεί περίπου σαν ηγέτης του πληρώματος, όντας υπεύθυνος να δώσει το «σήμα» στον οδηγό, πότε μπορεί να ξεκινήσει.

Τα υπόλοιπα μέλη του πληρώματος επιφορτίζονται με διάφορα πρόσθετα καθήκοντα. Οι αριθμοί 9 και 13 είναι υπεύθυνοι για τις αναπροσαρμογές των «φτερών», ενώ οι αριθμοί 5 και 17 είναι υπεύθυνοι για τον καθαρισμό της προσωπίδας του οδηγού και για τη σταθεροποίηση του αυτοκινήτου σε κάθε πλευρά.

ΟΙ ΚΑΛΥΤΕΡΟΙ ΧΡΟΝΟΙ ΣΕ PIT STOPS ΤΑ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΔΥΟ ΧΡΟΝΙΑ

Όπως διαπιστώθηκε, ο χρόνος διακοπής στα pit stops είναι ιδιαίτερα κρίσιμος. Στο γράφημα που ακολουθεί παρουσιάζονται οι 10 κορυφαίοι χρόνοι της F1 για τη σεζόν 2015/16.

(Πηγή: Statathlon)

Tότε, ο Νίκο Ρόσμπεργκ κατέκτησε τον τίτλο με 385 πόντους, αφήνοντας τον Λιούς Χάμιλτον στη δεύτερη θέση με 380 βαθμούς. Η Μερσέντες κέρδισε τον πρωταθλητή στους κατασκευαστές, κερδίζοντας 19 από τα 21 Grands Prix. Βάσει του προαναφερθέντος γραφήματος, η Γουίλιαμς ήταν η πιο αποτελεσματική ομάδα στα pit stops, έχοντας 7 από τις 10 ταχύτερες στάσεις, με κάτω από 2.3“. Επιπλέον, ο Φελίπε Μάσα με τη Γουίλιαμς πέτυχε το ταχύτερο pit stop εκείνο το έτος (1,92”), ισοφαρίζοντας το παγκόσμιο ρεκόρ.

Το δεύτερο γράφημα απεικονίζει τους ταχύτερους χρόνους διακοπής στα pit stops για τη σεζόν 2016/17.

(Πηγή: Statathlon)

Σε αντίθεση με την προηγούμενη σεζόν, η κατάσταση ισορρόπησε περισσότερο. Ο Λιούις Χάμιλτον αναδείχθηκε πρωταθλητής οδηγών με 363 βαθμούς, οδηγώντας Μερσέντες, που κέρδισε τον τίτλο στους κατασκευαστές. Στο γράφημα, η Γουίλιαμς, με οδηγό τον Μάσα, πέτυχε τον ταχύτερο χρόνο διακοπής σε pit stop (2,02”) στο βρετανικό Grand Prix. Η Red Bull (με οδηγό τον Μαξ Φερστάπεν) κατέχει τη 10η καλύτερη επίδοση με 2,33”, στο Grand Prix της Ρωσίας.

ΟΡΙΣΜΕΝΑ FACTS ΓΙΑ ΤΑ PIT STOPS

• Οι λωρίδες στα pit stops σε κάθε Grand Prix χωρίζεται σε δύο: τη «γρήγορη», σ’ αυτή δηλαδή που βρίσκεται πλησιέστερα στον τοίχο και την «εσωτερική», η οποία βρίσκεται πιο κοντά στον σταθμό.
• Τα πληρώματα επιτρέπεται να εισέρχονται στη λωρίδα μόνο πριν από το pit stop και πρέπει να αποσύρονται όταν τελειώνουν το έργο τους.
• Ο εξοπλισμός που χρησιμοποιεί το πλήρωμα είναι συγκεκριμένος και δεν μπορούν να προστεθούν συσκευές με τροφοδοσία.
• Κάθε ομάδα μπορεί να αποδεσμεύσει το όχημα από τη στάση του, μόνο όταν είναι απολύτως ασφαλές.
• Για λόγους ασφαλείας, το όριο ταχύτητας στη λωρίδα του pit stop είναι 80 χλμ ανά ώρα.
• Σε κάθε ομάδα της οποίας ο οδηγός υπερβαίνει το όριο ταχύτητας επιβάλλεται πρόστιμο και ποινή καθυστέρησης από 5 έως 10 δευτερόλεπτα.

Διαβάστε την πρωτότυπη έρευνα εδώ: A Thorough Analysis of the Pit Stop Strategy in Formula 1

To Statathlon είναι η πρώτη ελληνική startup που ασχολείται με την πρωτογενή επιστημονική έρευνα στο χώρο του αθλητισμού. Περισσότερα στο http://statathlon.com/