Ανάλυση: Η αθλητική χειραφέτηση των γυναικών (graphs)
Ο σεξισμός είναι κάτι χειροπιαστό κι αντιληπτό στην καθημερινότητά. Από τα πιο απλά κοινωνικά ζητήματα ως τα σύνθετα, η απελευθέρωση των γυναικών σε πλείστες όσες κατηγορίες της ζωής, είτε αυτό αφορά τη θέση τους στο σπίτι, την οικονομική τους δραστηριότητα, την επαγγελματική τους επάρκεια και συμμετοχή, ως και την αθλητική τους υπόσταση, το «αδύναμο φύλο» έπρεπε να καλύψει ένα μεγάλο κενό από τους άνδρες και να ανέβει σκαλοπάτια που θεωρήθηκαν κατ’ εποχήν σκανδαλώδης διεκδίκηση.
Η έρευνα του Statathlon μελετάει την αθλητική ύπαρξη των γυναικών και τον βαθμό στον οποίο μπόρεσαν να συμμετέχουν προοδευτικά σε μεγάλα αθλητικά γεγονότα. Κάποτε, όχι πολύ παλιά, αυτά αποτελούσαν χώρο αποκλειστικότητας των ανδρών. Σιγά-σιγά οι γυναίκες δεν μπήκαν στον ανταγωνισμό, αφού κάτι τέτοιο θεωρείται άτοπο. Πλέον όμως μιλάμε για διοργανώσεις γυναικών κι αυτό ούτε δεδομένο ήταν ούτε αυτονόητο.
Τα ιστορικά δεδομένα που συλλέχθηκαν και αναλύθηκαν επικεντρώνονται στους θερινούς και τους χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες. Κύριος στόχος είναι να δείξει ότι η συμμετοχή των γυναικών σε αθλητικές εκδηλώσεις έχει θετικό αντίκτυπο στις συνολικές επιδόσεις μιας χώρας. Το τελευταίο μέρος περιλαμβάνει μια σύντομη ανάλυση της γυναικείας συμμετοχής των μουσουλμανικών χωρών σε αθλητικές εκδηλώσεις και γεγονότα και τις διακρίσεις των αθλητριών.
ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΣΤΟΥΣ ΘΕΡΙΝΟΥΣ ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΥΣ ΑΓΩΝΕΣ
Στους πρώτους σύγχρονους Θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες το 1896, αγωνίστηκαν μόνο αρσενικοί αθλητές. Οι γυναίκες είχαν δευτερεύοντα ρόλο κατά την αναγέννηση του Ολυμπιακού κινήματος, καθώς ο ιδρυτής των σύγχρονων Αγώνων,, Πιέρ ντε Κουμπερτέν, οραματιζόταν ένα αθλητικό γεγονός μόνο για τους άνδρες. Οι αθλητικές διοργανώσεις προωθήθηκαν ως διέξοδος για τη φυσική δύναμη και την αντοχή των ανδρών, ενώ ταυτόχρονα σφυρηλατούσαν την ηθική πυξίδα τους. Ο Κουμπερτέν και οι συνδιοργανωτές του είχαν αρχικά την πρόθεση να επιτρέπεται στις γυναίκες να συμμετέχουν μόνο ως θεατές, όχι ως αθλητές.
Οι γυναίκες εμφανίστηκαν στο «πάλκο» στους θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του 1900. Συγκεκριμένα, 22 αθλήτριες αγωνίστηκαν στο γκολφ και στο τένις. Στους επόμενους Αγώνες του 1904, οι γυναίκες έδωσαν το «παρών» και στην τοξοβολία. Προοδευτικά ο κατάλογος «μάκρυνε», αλλά το χάσμα δεν άρχισε να κλείνει δραστικά, μέχρι τη δεκαετία του 1980. Η πρώτη αθλητική ομοσπονδία που υποστήριξε την ένταξη των γυναικών σε διαγωνισμούς ήταν η Διεθνής Ομοσπονδία Κολύμβησης (ISF), η οποία ψήφισε να συμπεριλάβει τις γυναίκες στην κολύμβηση στους Αγώνες του 1912. Η ενεργός συμμετοχή τους στο γυναικείο αθλητισμό ώθησε άλλες διεθνείς αθλητικές ομοσπονδίες να ξεκινήσουν συμπεριλαμβανομένων των γυναικών. Πριν από τη δεκαετία του 1940, οι γυναικείες αθλητικές ενώσεις ήταν ανεπίσημες και δεν υποστήριζαν τον ανταγωνισμό. Αυτό άλλαξε μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και ο αριθμός των γυναικών ανταγωνιστών αυξήθηκε. Το παρακάτω γράφημα απεικονίζει τη συμμετοχή των γυναικών στους θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες.
(Πηγή: Statathlon)
Με την πάροδο των ετών, οι αθλήτριες στους Ολυμπιακούς Αγώνες αυξάνονταν συνεχώς. Ενδεικτικά, απ’ το 1900 έως το 1968, ο αριθμός τους δεν ξεπέρασε τις 1000. Στους τελευταίους Ολυμπιακούς Αγώνες (2016) συμμετείχαν σχεδόν 5000 γυναίκες (περίπου το 45% των συμμετεχόντων).
(Πηγή: Statathlon)
Το ποσοστό συμμετοχής των γυναικών στους θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες αυξήθηκε σε περισσότερο από το 10% των συνολικών συμμετεχόντων μετά τη δεκαετία του ’50. Ο αριθμός των παικτών ήταν τριπλασιασμένος (34%) στους Αγώνες του 1996. Στους πιο πρόσφατους Αγώνες του Ρίο, το 2016, το 45% των ανταγωνιστών ήταν γυναίκες.
ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΣΤΟΥΣ ΧΕΙΜΕΡΙΝΟΥΣ ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΥΣ ΑΓΩΝΕΣ
Σχεδόν η ίδια παρατήρηση μπορεί να γίνει αναφορικά με τους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες.
(Πηγή: Statathlon)
Στους πρώτους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες, συμμετείχαν μόνο 11 γυναίκες σε σύνολο 258 αθλητών. Η πρώτη φορά που οι γυναίκες ξεπέρασαν τους 1000 αθλητές ήταν στους Αγώνες του 2010 (1044 αθλήτριες), ενώ το 2014 αγωνίστηκαν 1158 αθλήτριες και ο αριθμός αυτός θα αυξηθεί στους επικείμενους Αγώνες του 2018. Το παρακάτω γράφημα απεικονίζει το ποσοστό συμμετοχής των γυναικών σε σχέση με το συνολικό αριθμό των αθλητών στους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες από το 1924 έως το 2014.
(Πηγή: Statathlon)
ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΣΕ ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ
Δεν πρέπει να υποτιμάται πως οι αυξανόμενοι ρυθμοί συμμετοχής των αθλητριών σε τουρνουά συμβάλλουν στην αντιμετώπιση του φυλετικού ρατσισμού. Συμμετέχοντας σε αθλητικά γεγονότα, οι γυναίκες επιτυγχάνουν πολλά περισσότερα παραπλεύρως: Ενισχύουν τη συμμετοχή τους στην κοινωνία και επιταχύνουν την πρόοδο προς την ισότητα των φύλων, ενώ παράλληλα τα επιτεύγματα των γυναικών στο αθλητικό πεδίο τις καθιστά πρότυπα για νεαρότερες γυναίκες, εξασφαλίζοντας μια συνέχεια προς την ισότητα των φύλων.
Σε διοργανώσεις, όπως οι Ολυμπιακοί Αγώνες, έχει παρατηρηθεί ότι οι χώρες επωφελούνται από τη συμμετοχή των γυναικών, βελτιώνοντας τις συνολικές τους επιδόσεις. Στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Ρίο 2016, γυναίκες από 29 χώρες κέρδισαν περισσότερα συνολικά μετάλλια από τους άνδρες, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, της Κίνας, της Ρωσίας, του Καναδά, των Κάτω Χωρών, της Ουγγαρίας, της Τζαμάικα και της Σουηδίας.
ΤΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΤΩΝ ΗΠΑ ΣΤΟΥΣ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΥΣ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΝΟΥΣ ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΥΣ ΑΓΩΝΕΣ
Οι ΗΠΑ ήταν η πρώτη χώρα που περιλάμβανε περισσότερες γυναίκες από άνδρες στους Αγώνες του 2012 στο Λονδίνο (269 γυναίκες και 261 άνδρες). Αυτό είχε θετικό αντίκτυπο στις επιδόσεις τους, καθώς οι γυναίκες κέρδισαν 58 μετάλλια, ενώ οι άνδρες 45, στέλνοντας έτσι τις ΗΠΑ στην πρώτη θέση. Τέσσερα χρόνια αργότερα, στο ίδιο μοτίβο, έστειλαν στους Αγώνες 292 αθλήτριες από 555 συνολικά, περισσότερες σε οποιαδήποτε χώρα στην ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων. Μάλιστα, η Αμερική κατέκτησε τα περισσότερα μετάλλια από όλες (121), ενώ οι γυναίκες ήταν επίσης πρώτες μεταξύ όλων των γυναικείων αντιπροσωπευτικών συγκροτημάτων.
Η συνέχεια δόθηκε τέσσερα χρόνια αργότερα, στο Ρίο, όπου τα 61 από τα 121 μετάλλια των ΗΠΑ τα κέρδισαν οι γυναίκες (27 χρυσά), ενώ οι άνδρες κέρδισαν 55 (5 μετάλλια ήταν από μικτά αθλήματα). Πολλές χώρες άρχισαν σύντομα να ακολουθούν το ίδιο πρότυπο, κατανοώντας τη σημασία της συμμετοχής των γυναικών. Η Αυστραλία, στους Ολυμπιακούς του 2016, κέρδισε 29 μετάλλια (41,5% από αθλήτριες) φθάνοντας στη 10η θέση, ενώ φόρεσαν τα 5 από τα 8 συνολικά χρυσά.
ΤΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΤΩΝ ΜΟΥΣΟΥΛΜΑΝΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ: ΣΑΟΥΔΙΚΗ ΑΡΑΒΙΑ, ΜΠΑΧΡΕΙΝ, ΚΑΤΑΡ Κ.Α
Σε αντίθεση με την παγκόσμια πλειοψηφία, φυσιολογικά, όπως θα περίμενε κανείς λόγω των πολιτισμικών διαφορών, ορισμένες μουσουλμανικές χώρες εξακολουθούν να έχουν χαμηλή έως μηδενική συμμετοχή των γυναικών.
Πάνω από 2 δισεκατομμύρια άνθρωποι από χώρες σε όλο τον κόσμο είναι μουσουλμάνοι (25% του παγκόσμιου πληθυσμού). Λόγω των διαφόρων τοπικών παραδόσεων και πεποιθήσεων, οι γυναίκες σε ορισμένες μουσουλμανικές χώρες εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν μεγαλύτερες προκαταλήψεις και αποθάρρυνση στους τομείς του αθλητισμού, της τέχνης, της εκπαίδευσης και του πολιτισμού. μια τάση που αλλάζει, αν και με αργό ρυθμό.
Ο Οργανισμός Ισλαμικής Συνεργασίας (OIC) είναι ένας διεθνής οργανισμός που ιδρύθηκε το 1969 και αποτελείται από 57 κράτη μέλη. Όλα τα κράτη-μέλη του OIC είχαν κακή απόδοση στους Ολυμπιακούς Αγώνες.
Η κακή απόδοση των χωρών του OIC μπορεί να συνδέεται άμεσα με την έλλειψη γυναικών αθλητών. έχοντας υπόψη ότι στους αγώνες του 2016 περισσότερα από το 50% όλων των μεταλλίων που κέρδισαν οι 3 πρώτες χώρες κέρδισαν οι αθλητές τους. Παρόλο που οι γυναίκες συνήθως αποτελούν σχεδόν το 50% του πληθυσμού τους, πολλές χώρες του OIC απέτυχαν ή αρνήθηκαν κατά καιρούς να στείλουν αθλήτριες για τους Ολυμπιακούς Αγώνες εδώ και χρόνια.
Οι Ολυμπιακοί Αγώνες του Λονδίνου το 2012 έχουν αποτυπωθεί στην ιστορία ως οι πρώτοι, όπου κάθε συμμετέχουσα χώρα είχε αθλήτριες. Η Σαουδική Αραβία, το Κατάρ και το Μπαχρέιν μπήκαν επίσης στην ιστορία με την αποστολή γυναικών αθλητών για πρώτη φορά.
Παρακάτω παρατίθενται διαγράμματα για ορισμένες μουσουλμανικές χώρες από τρεις διαφορετικές περιοχές: Μέση Ανατολή, Νότια Ασία και Αφρική. και τη γυναικεία συμμετοχή τους στους τελευταίους 6 Θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες.
(Πηγή: Statathlon)
Το Ιράν συμμετείχε στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2016 με 63 αθλητές, μόνο εννέα εκ των οποίων ήταν γυναίκες. Ιστορία «έγραψε» τότε η Κίμια Αλιζαντέχ, αθλήτρια του ταε κβο ντο, που έγινε η πρώτη Ιρανή που κατέκτησε ολυμπιακό μετάλλιο.
Η πρώτη συμμετοχή της Σαουδικής Αραβίας έγινε το 2012 με δύο αθλήτριες. Τέσσερα χρόνια αργότερα ο αριθμός διπλασιάστηκε.
(Πηγή: Statathlon)
(Πηγή: Statathlon)
ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΙ ΕΠΙΤΕΥΓΜΑΤΑ
Μερικά ενδιαφέροντα γεγονότα και επιτεύγματα γυναικών που συμμετέχουν στους θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες είναι τα εξής:
- Η πρώτη γυναίκα που κέρδισε ολυμπιακό χρυσό μετάλλιο σε ατομική εκδήλωση ήταν η Σάρλοτ Κούπερ του Ηνωμένου Βασιλείου, ο οποίος κέρδισε στο μονό τένις το 1900.
- Η Nάντια Κομανέτσι ήταν η πρώτη αθλήτρια στην ιστορία της γυμναστικής που πήρε τέλειο σκορ (10,0) σε Ολυμπιακούς Αγώνες.
- Η πρώτη μουσουλμάνα που κέρδισε χρυσό ολυμπιακό μετάλλιο ήταν η Ναβάλ Ελ Μουταβουκέλ από το Μαρόκο, που κέρδισε στα 400μ εμπόδια γυναικών στο Λος Αντζελες το 1984.
- Στους Ολυμπιακούς Αγώνες το 1988, οι γυναίκες μπορούσαν να τρέξουν μόνο στον Μαραθώνιο.
- Με την προσθήκη της γυναικείας πυγμαχίας στο Ολυμπιακό πρόγραμμα, οι Αγώνες του 2012 στο Λονδίνο ήταν οι πρώτοι, στις οποίες συμμετείχαν γυναίκες σε όλα τα αθλήματα.
- Στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Ρίο 2016 υπήρχαν δύο τουρνουά μόνο για γυναίκες: σύγχρονη κολύμβηση και ρυθμική γυμναστική.
- Η Λάρισα Λατίνια κατέχει 18 ολυμπιακά μετάλλια, η δεύτερη καλύτερη επίδοση για αθλητή.
- Στο Ρίο 2016 το 44% των μεταλλίων απονεμήθηκαν σε γυναίκες, που αποτελεί την καλύτερη επίδοση ever. Αντίθετα, το 1984 το ίδιο ποσοστό ήταν 25%.
- Υπάρχουν μόνο δύο ολυμπιακά αθλήματα που έχουν μικτές ομάδες: τένις και μπάντμιντον.
- Υπάρχουν μόνο δύο ολυμπιακά αθλήματα, όπου οι άνδρες και οι γυναίκες ανταγωνίζονται: ιππασία και ιστιοπλοΐα.
To Statathlon είναι η πρώτη ελληνική startup που ασχολείται με την πρωτογενή επιστημονική έρευνα στο χώρο του αθλητισμού. Περισσότερα στο http://statathlon.com
Μπορείτε να διαβάσετε την πρωτότυπη έρευνα εδώ: The Evolution of Women Participation in Sports Events
