Λέο Μέσι, Αντρές Ινιέστα, Τσάβι Ερνάντεθ, Κάρλες Πουγιόλ, Σέρτζι Μπούσκετς, Βίκτορ Βαλντές αποτελούν τα πιο λαμπρά παραδείγματα που ‘’αποφοίτησαν’’ από την ελίτ ποδοσφαιρική ακαδημία τoυ θρυλικού club της Μπαρτσελόνα, την γνωστή σε όσους ασχολούνται με τα ποδοσφαιρικά δρώμενα, La Masia. Μια ποδοσφαιρική ακαδημία τέτοιας τάξεως θεωρείται, όχι άδικα, μονόδρομος για την επιτυχία.

Κι όμως η τεράστια Μπαρτσελόνα βρέθηκε αντιμέτωπη το 2013 με έρευνες για παραβιάσεις των διατάξεων του κανονισμού της FIFA για το καθεστώς και τη μεταφορά των παικτών (FIFA Regulation on the status and Transfer of Players) και συγκεκριμένα του άρθρου 19 παρ 2 και του δεύτερου παραρτήματος του εν λόγω κανονισμού, που αφορούν τις μεταγραφές των ανήλικων παικτών. Οι έρευνες τελικά ευδοκίμησαν και οδήγησαν στην απαγόρευση για μεταγραφές παικτών για δύο συνεχόμενες μεταγραφικές περιόδους, απαγόρευση η οποία έληξε τον Ιανουάριο του 2016. Με αφορμή το πέρας της απαγόρευσης, αξίζει μια σύντομη αναδρομή στην πολύ ενδιαφέρουσα υπόθεση για το μυθικό αυτό κλαμπ, όχι μόνο σε αθλητικό επίπεδο αλλά κυρίως σε νομικό και κοινωνικό.

Τον Ιανουάριο του 2013, το ΤΜS τμήμα της FIFA (« FIFA TMS=Transfer Matching System ») ειδοποίησε το πειθαρχικό τμήμα της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας για μια ενδεχόμενη παράβαση της F.C Barcelona, που αφορά τον κανονισμό σε σχέση με τη μεταγραφή ενός ανηλίκου παίκτη. Στη συνέχεια, το TMS έφερε στο φως και άλλες πιθανές παραβιάσεις σε σχέση με άλλους παίκτες, βάσει των οποίων, τον Ιούλιο του 2013, η Πειθαρχική Επιτροπή ξεκίνησε μια έρευνα σε βάρος του συλλόγου, που οδήγησε στην εκκίνηση της πειθαρχικής διαδικασίας κατά της Μπαρτσελόνα στις 25.9.13, με αποτέλεσμα η ομάδα να κατηγορείται για την εγγραφή 31 ανήλικων παικτών κατά παράβαση των κανονισμών της FIFA.

Στη συνέχεια, στις 28 Νοεμβρίου 2013, η Πειθαρχική Επιτροπή της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας με απόφασή της επέβαλλε κυρώσεις στην Μπαρτσελόνα και στην Real Federación Española de Fútbol (RFEF) για παραβάσεις που αφορούν τη διεθνή μεταφορά και εγγραφή των ποδοσφαιριστών ηλικίας κάτω των 18. Ειδικότερα, η καταλανική ομάδα βρέθηκε να έχει παραβιάσει το άρθρο 19 του κανονισμού της FIFA στην περίπτωση 10 ανήλικων παικτών και να έχει διαπράξει ταυτόχρονα και αρκετές παραβάσεις του δεύτερου παραρτήματος του ίδιου κανονισμού σε σχέση με άλλους παίκτες. Στο σημείο αυτό αξίζει να αναφερθεί ότι το άρθρο 19 του Κανονισμού της FIFA για το καθεστώς και τη μεταφορά των πακτών, θεσπίζει ως γενικότερο κανόνα την απαγόρευση της διεθνούς μεταγραφής ανήλικου παίκτη, δηλαδή ηλικίας κάτω των 18 ετών, εκτός από 3 περιπτώσεις

α) εάν οι γονείς του παίκτη εγκατασταθούν στη χώρα του νέου σωματείου, για λόγους άσχετους με το ποδόσφαιρο.

β) αν η μεταγραφή πραγματοποιείται εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) ή του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου, για παίκτες ηλικίας 16-18 ετών. Στην περίπτωση αυτή, το νέο σωματείο θα πρέπει να πληροί τις ακόλουθες υποχρεώσεις:

i.θα πρέπει να παρέχει στον παίκτη εκπαίδευση σε σχέση με το ποδόσφαιρο σύμφωνα με το υψηλότερο εθνικό πρότυπο.

ii. εκτός από την εκπαίδευση και την κατάρτιση στο ποδόσφαιρο, ο σύλλογος θα πρέπει να εξασφαλίσει στον ποδοσφαιριστή μία σχολική η ακαδημαϊκή εκπαίδευση, ώστε να ο νεαρός ποδοσφαιριστής να είναι σε θέση να ασκήσει άλλο επάγγελμα αν σταματήσει να παίζει ποδόσφαιρο ως επαγγελματίας.

iii. ο σύλλογος θα πρέπει να καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια για να παρέχει τη βέλτιστη υποστήριξη προς τον παίκτη (βέλτιστη διαμονή σε μια οικογένεια υποδοχής ή στο κέντρο σύλλογο, την παροχή ενός δασκάλου στο κλαμπ, κ.λπ.).

iv. κατά τη στιγμή της εγγραφής του εν λόγω αθλητή, ο σύλλογος πρέπει να παρέχει στην οικεία ομοσπονδία αποδείξεις, ότι είναι σε θέση να συμμορφωθεί με τις προαναφερόμενες υποχρεώσεις

γ) Ο ποδοσφαιριστής δεν θα πρέπει να διαμένει σε απόσταση πάνω από 50 χιλιόμετρα των εθνικών συνόρων και επίσης ο σύλλογος στον οποίο ο ποδοσφαιριστής επιθυμεί να μετεγγραφεί θα πρέπει επίσης να βρίσκεται σε μέγιστη απόσταση 50 χιλιομέτρων από τα σύνορα. Η μέγιστη απόσταση μεταξύ της κατοικίας του ποδοσφαιριστή και της έδρας του συλλόγου θα πρέπει να είναι 100 χιλιόμετρα. Στην περίπτωση αυτή, θα πρέπει να συνεχίσει να ζει με τους γονείς του και ο σύλλογος να εξασφαλίσει τη ρητή συγκατάθεσή τους.

Η Πειθαρχική Επιτροπή της FIFA θεώρησε ότι οι παραβάσεις είναι ιδιαιτέρως σοβαρές και αποφάσισε να τιμωρήσει την ομάδα με την απαγόρευση της μεταγραφής παικτών τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο για δύο πλήρεις και συνεχείς μεταγραφικές περιόδους, μαζί με ένα πρόστιμο CHF 450.000. Επιπλέον, ο σύλλογος επιπλήχτηκε σύμφωνα με το άρθρο 14 του Πειθαρχικού Κώδικα της FIFA.

Στη συνέχεια όπως ήταν αναμενόμενο,η απόφαση προσβλήθηκε στην Επιτροπή Έφεσης της FIFA, η οποία απλώς επιβεβαίωσε την πρώτη απόφαση της Πειθαρχικής Επιτροπής. Η υπόθεση έφτασε στο CAS (Διαιτητικό Αθλητικό Δικαστήριο της Λοζάνης), το οποίο απέρριψε την προσφυγή της Μπαρτσελόνα και επιβεβαίωσε τις κυρώσεις της FIFA.

Αξιοπρόσεκτα είναι τα επιχειρήματα της Μπάρτσα, όπως και η απάντηση του CAS επί αυτών. Ένα από τα βασικά επιχειρήματα του συλλόγου που αξίζει να αναλυθεί, ήταν ότι η ποινή που επιβλήθηκε στο club ήταν δυσανάλογη των παραβιάσεων και δεν θα έπρεπε να είναι τόσο αυστηρή καθώς της απαγορεύτηκαν όλες οι μεταγραφές παικτών ενώ θα μπορούσε να αφορά ένα πιο συγκεκριμένο εύρος ηλικίας. Με αυτή την ολοκληρωτική απαγόρευση, τόνισαν, η ομάδα δεν μπορούσε να επανδρώσει το πρώτο τμήμα επαγγελματιών αθλητών του συλλόγου.

Η απάντηση του δικαστηρίου στο σημείο αυτό ήταν καταπέλτης για το club και χωρίς να αφήνει πολλά περιθώρια, σημείωσε ότι εφόσον δεν προβλέπεται συγκεκριμένη τιμωρία για τις εν λόγω παραβιάσεις από τους κανονισμούς της FIFA, η τελευταία έχει τη διακριτική ευχέρεια να επιβάλλει όποια κύρωση θεωρεί ανάλογη και επομένως η Μπαρτσελόνα θα μπορούσε να βρεθεί αντιμέτωπη με ακόμη πιο σοβαρές κυρώσεις , όπως ο υποβιβασμός σε κατώτερη κατηγορία ή η αφαίρεση βαθμών! Εν ολίγοις, η ομάδα σύμφωνα με την επιχειρηματολογία του CAS θα έπρεπε να ευχαριστεί και όχι να διαμαρτύρεται. Επιπλέον, στην απόφαση του αυτή το CAS συγκρίνοντας τις κυρώσεις που επέβαλλε στην περίπτωση της SION (F.C SION Case), όπου στο σύλλογο είχε απαγορευτεί να αποκτήσει νέους παίκτες για δύο συνεχόμενες περιόδους μετεγγραφών λόγω παραβίασης της συμβατικής σταθερότητας του άρθρου 17 του κανονισμού της FIFA, υπογράμμισε ότι η παραβίαση του εν λόγω άρθρου δεν είναι λιγότερο σημαντική από εκείνη του άρθρου 17 αλλά ίσης σπουδαιότητας. (η προστασία των ανηλίκων δεν είναι λιγότερο σημαντική από ότι η προάσπιση της συμβατικής σταθερότητας).

Η απόφαση του CAS έχει πολλά ενδιαφέροντα σημεία, ένα εκ των οποίων είναι ότι ότι οι παίκτες οι οποίοι βρίσκονταν στην "La Masia" δεν διέτρεχαν κανένα κίνδυνο και ότι η ενδεχόμενη ποδοσφαιρική τους καριέρα δεν κινδύνευε από την παρουσία και την κατάρτιση τους εκεί. Επομένως, ένα από τα επιχειρήματα που χρησιμοποίησε η πειθαρχική επιτροπή της FIFA, θεωρήθηκε από το CAS ως αβάσιμο. Λογικά, αυτό θα έπρεπε να έχει επηρεάσει την τελική απόφαση του CAS, αλλά όπως φαίνεται η τιμωρία της FC Barcelona είχε περισσότερο παραδειγματικό χαρακτήρα. Το δικαστήριο σαφώς και έλαβε υπόψη του το μεγάλο κύρος του club, όπως και την επιρροή του τόσο στο ευρωπαϊκό, όσο και στο παγκόσμιο ποδόσφαιρο. Με τις εν λόγω κυρώσεις η FIFA ήθελε να διασφαλίσει ότι η Μπάρτσα δεν θα επαναλάβει την συγεκριμένηπαράβαση. Επίσης, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η Πειθαρχική Επιτροπή της FIFA κατ’αυτό τον τρόπο έστειλε ένα ισχυρό μήνυμα σε όλους συλλόγους οι οποίοι μπορεί να παραβαίνουν τους εν λόγω κανόνες. Η προστασία των ανηλίκων αποτελεί φυσικά ένα πολύ σοβαρό θέμα, όμως τιμωρώντας έτσι έναν τέτοιο τεράστιο σύλλογο, η Πειθαρχική Επιτροπή της FIFA έστειλε ένα παγκόσμιο ισχυρό μήνυμα.

Οι μεταγραφές των ανηλίκων παικτών αποτελούν ένα φλέγον ζήτημα και πλέον οι προϋποθέσεις έχουν γίνει ακόμη πιο αυστηρές. Από το Μάρτιο του 2015, όλες οι διεθνείς μεταγραφές ανήλικων παικτών κάτω των 10 ετών, θα πρέπει να συνοδεύονται από ένα Διεθνές Πιστοποιητικό Μεταφοράς (ITC), ενώ πριν λίγο καιρό το όριο ήταν στην ηλικία των 12 ετών. Επιπλέον, η FIFA επεσήμανε ότι, αν μια εθνική ομοσπονδία ποδοσφαίρου (FA) επιθυμεί να εγγράψει αθλητή κάτω από την ηλικία των 10, παρά το γεγονός ότι δεν έχει ITC και δεν έχει υποβληθεί αίτηση στη FIFA για το εν λόγω πιστοποιητικό, είναι ευθύνη της εκάστοτε εθνικής ομοσπονδίας να ελέγξει και να διασφαλίζει ότι οι απαιτήσεις για την προστασία των ανηλίκων του άρθρου 19 παρ. 2 του Κανονισμού του καθεστώτος και Μετεγγραφών Ποδοσφαιριστών (FIFA RSTP) πληρούνται.

Όλες οι εθνικές ποδοσφαιρικές ομοσπονδίες υποχρεούνται να υποβάλλουν αιτήσεις για την έγκριση μιας διεθνούς μεταφοράς ανηλίκου παίκτη ή μιας πρώτης εγγραφής του μέσω του Συστήματος FIFA's Transfer Matching System (TMS), το οποίο επιτρέπει τις διεθνείς μεταγραφές, μόνο όταν ένας παίκτης είναι 18 ετών και άνω. Υπάρχουν εξαιρέσεις στον κανόνα αυτόν, που έχουν οριστεί στο άρθρο 19 παρ. 2 του κανονισμού της FIFA. Για να αποκτήσει ένα ITC η εθνική ομοσπονδία για έναν ανήλικο παίκτη, θα πρέπει να υποβάλλει όλα τα απαραίτητα δικαιολογητικά που επιβεβαιώνουν ότι οι προϋποθέσεις της εξαίρεσης πληρούνται. Χωρίς το ITC, o ποδοσφαιριστής δεν μπορεί να αγωνιστεί.

Πάντως, ενώ από τη μία πλευρά η FIFA τιμωρεί την Μπαρτσελόνα και έμμεσα την αποδεδειγμένα παραδειγματική ποδοσφαιρική της ακαδημία, La Masia, προσπαθώντας να προασπίσει τα δικαιώματα των ανήλικων παικτών, από την άλλη ελευθερώνει πλήρως από οποιαδήποτε προϋπόθεση απόκτησης άδειας ασκήσεως του επαγγέλματος του football agent από τον Απρίλιο του 2015, αφήνοντας έτσι ανοιχτό το δρόμο για όποιον θέλει ευκαιριακά να βγάλει λεφτά από το ποδόσφαιρο να υπόσχεται διάφορα σε ανήλικους παίκτες και όχι μόνο…

*Η Ολυμπία Καραβασίλη είναι Ελληνίδα ασκούμενη δικηγόρος, με ειδίκευση στο αθλητικό δίκαιο. Η διπλωματική της στο master «Juriste du Sport» που πραγματοποιεί στη Νίκαια της Γαλλίας έχει αντικείμενο το ντόπινγκ. Μεγάλο κομμάτι του ακαδημαϊκού της background αναλώνεται στις διαδικασίες της FIFA, του CAS και άλλων ανώτατων οργάνων σχετικά με τον αθλητισμό, o oποίος αποτελεί και το αντικείμενό της.