Ο Κομφούκιος έλεγε πως «Το ακούω και το ξεχνώ. Το βλέπω και το θυμάμαι. Το κάνω και το καταλαβαίνω». Ο Καρίμ Αμπντούλ Τζαμπάρ γεννήθηκε κι έκανε πολλά, κυρίως μέσα στα γήπεδα. Κατάλαβε λοιπόν πως είναι να είσαι στην κορυφή, αλλά και πως να προσπαθείς να ανέβεις σ’ αυτή. Μετά από έξι πρωταθλήματα, έξι τίτλους MVP και θέση στο πάνθεον του ΝΒΑ ως ο πρώτος σκόρερ όλων των εποχών, κάθε κουβέντα του έχει αξία. Ακριβώς γιατί την ξεστόμισε κάποιος που ξέρει τι λέει.

«Προσπάθησα να κάνω πάντα το σωστό πράγμα τη σωστή στιγμή. Ίσως ήταν κάτι μικρό κάθε φορά, όμως συνήθως κάνουν τη διαφορά ανάμεσα στον νικητή και τον χαμένο».

Γεννήθηκε σαν σήμερα, 16 Απριλίου το 1947. Η μαμά του ήταν υπάλληλος σε μαγαζί με ρούχα και ο πατέρας του αστυνομικός και ερασιτέχνης τζαζίστας. Απ’ αυτόν κράτησε μόνο την εμμονή να μαζεύει δίσκους τζαζ, φτάνοντας περίπου τους 3.000, που καταστράφηκαν το 1983, όταν κάηκε το σπίτι του στο Λος Άντζελες. Κατά τ’ άλλα, βρήκε άλλο χόμπι, αυτό που όλοι φαντάζονται. μάλλον με μια μπάλα μπάσκετ στο χέρι. Όντας 2.03 μέτρα στο Γυμνάσιο, ξεκίνησε να παίζει σε παιχνίδια και παράλληλα να σπάει ρεκόρ. Έφτασε με την ομάδα του στο Λύκειο, την Power Memorial Academy, σε ένα σερί 71 συνεχόμενων νικών.

Τότε πήρε το ψευδώνυμο «the tower of the Power», φτάνοντας τους 2.067 πόντους, κάτι που ήταν ρεκόρ στα χρονικά του πρωταθλήματος των Λυκείων. Φυσικά έφτασε στην κατάκτηση του πρωταθλήματος και το «μέλι» που έσταζε γι’ αυτόν ο προπονητής του, Τζακ Ντόναχου, του έδωσε την ώθηση για τα Κολλέγιο. Το Χιούστον τον υποδέχθηκε το 1967 και δικαιώθηκε, αφού εκεί ο Καρίμ, στο πρώτο του κιόλας παιχνίδι, έθεσε ψηλότερα από κάθε άλλον τον πήχη με 56 πόντους, τους περισσότερους στην ιστορία.

Ακολούθησαν δυο ανακηρύξεις του σε παίκτη της σεζόν (1967, 1969), πήρε τρία συνεχόμενα πρωταθλήματα (1967-69), ήταν ο πιο εντυπωσιακός παίκτη και στις τρεις σεζόν, ο πρώτος που πήρε το βραβείο «Naismith College Player of the Year» στην τελευταία του χρονιά εκεί. Απ’ το 1967 και μετά απαγορεύτηκαν τα καρφώματα στο NCCA, γιατί ο Τζαμπάρ συνήθιζε να σκοράρει έτσι… Έπρεπε πια να μετακινηθεί σε πιο «μεγάλα» παρκέ, αυτά που τον χωρούσαν…

«Η εκπαίδευση στα βασικά φέρνει πάντα αποτελέσματα. Δούλευε στα κομμάτια εκείνα του παιχνιδιού όπου υστερείς σημαντικά».

Το 1969 οι Χάρλεμ Γκλόουμπτρότερς του πρόσφεραν 1 εκατομμύριο δολάρια για να παίξει γι’ αυτούς, όμως παράλληλα τον διάλεξαν και οι Μιλγουόκι Μπακς στο ντραφτ στο Νο1. Παράλληλα τον διάλεξαν και οι Νιου Γιόρκ Νετς, που έπαιζαν εκείνη την περίοδο στο ανταγωνιστικό ABA (American Basketball Association), όμως ο Καρίμ προτίμησε τα «ελάφια», που μετρούσαν μόλις δυο χρόνια ζωής. Εκεί, σε ηλικία μόλις 22 χρονών, φόρεσε τα παπούτσια του πρωταγωνιστή και οδήγησε τους Μπακς στη δεύτερη θέση της Ανατολής με ρεκόρ 56-26, που έμοιαζε με άθλο συγκριτικά με το 27-55 της περασμένης σεζόν. Με 28,8 πόντους και 14,5 ριμπάουντ μέσο όρο και βελτιωμένη εικόνα από παιχνίδι σε παιχνίδι, κατέκτησε τον τίτλο του rookie της χρονιάς.

Η επόμενη χρονιά ήταν ακόμα καλύτερη, για έναν ακόμα καλύτερο Καρίμ. Μαζί με τον αφιχθέντα στο Μιλγουόκι Όσκαρ Ρόμπερτσον, οι Μπακς έφτασαν στις 66 νίκες στη σεζόν 1970-71, πετυχαίνοντας σερί 20 συνεχόμενων. Ο Τζαμπάρ πέτυχε 31,7 πόντους κατά μέσο όρο και 2,596 συνολικά κι οδήγησε την ομάδα του ως τους τελικούς, όπου κατέκτησαν τον τίτλο, με τον ίδιο MVP των αγώνων αλλά και της σεζόν συνολικά, για πρώτη φορά στην καριέρα του.

Τα ρεκόρ είχαν ξεκινήσει, οι Μπακς ήταν πρωταθλητές και ο ίδιος εκτοξευόταν. Δεν σταμάτησε να βελτιώνεται, φτάνοντας τους 34,8 πόντους κατά μέσο όρο την επόμενη σεζόν, ενώ αναδείχθηκε πάλι MVP της σεζόν, ενώ μέχρι το 1974 οι Μπακς τερμάτιζαν επί τέσσερις συνεχόμενες σεζόν στην πρώτη θέση της δυτικής Περιφέρειας, όπου αγωνιζόταν τότε. Το 1974 έπαιρνε τον τρίτο του προσωπικό τίτλο σε πέντε χρόνια και βρισκόταν στο Top-5 σε πόντους, ριμπάουντ, τάπες κι ευστοχία. Πρωτάθλημα όμως δεν μπορούσε να ξαναπάρει, δεν έφτανε καν στους τελικούς μέχρι εκείνη τη σεζόν, όπου έχασαν τον τίτλο με 4-3 απ’ τους Σέλτικς. Πλέον είχε καθιερωθεί ως ένας απ’ τους καλύτερους παίκτες της Λίγκας, όμως - φαίνεται πως - έψαχνε νέο κίνητρο. Εκεί κολλάει και το άλλο του χαρακτηριστικό…

«Πάντα μου αρέσει να ανακαλύπτω νέα μέρη».

Δεν είχε πρόβλημα με τους Μπακς, ούτε μίλησε ποτέ άσχημα για κανέναν εκεί. Όταν όμως εμφανίστηκαν οι Λέικερς το 1975, γοητεύτηκε και ήθελε να φορέσει τα purple & gold φανέλα και να παίξει στο Λος Άντζελες. Μ’ αυτήν συνέχισε τα «όργια». Θα σκεφτεί κανείς πως πολλά επιτεύγματα μπορούν να χαρακτηριστούν έτσι, το γεγονός όμως πως έγινε ο πρώτος παίκτης που έγινε ο πρώτος παίκτης στην ιστορία που φτάνει σε μια σεζόν τον αριθμό 4.000 σε πόντους, ριμπάουντ και ασίστ τον κατατάσουν στην κατηγορία του μύθου.

Τότε ήταν που απέκτησε και τα προβλήματα με την όραση του, εξ ου και τα χαρακτηριστικά γυαλιά που ξεκίνησε να φοράει. Ο αμφιβληστροειδής του είχε πληγεί απ’ τα χτυπήματα, τον ιδρώτα, την ένταση, αποκτώντας σύνδρομο που έχριζε ιατρικής αντιμετώπισης. Κάτι άλλο που χρειάστηκε να κάνει για να μπορεί να παίζει όπως ήξερε και όπως ήθελε, ήταν να ξεκινήσει τη γιόγκα, ώστε να αποκτήσει την κατάλληλη ευελιξία. Εκεί οφείλει τη διάρκεια του, καθώς έφτασε ως τα 40 στα παρκέ, ενώ ο ίδιος παραδέχεται πως «δεν υπήρχε περίπτωση να παίξω τόσο πολύ στην καριέρα μου, αν δεν έκανα γιόγκα»! Θυσίες, επιμονή, αφοσίωση και νέες τακτικές, που επιτελούσαν έναν στόχο: τη δίψα του να παραμείνει στον «αφρό», όπως αυτός τον καταλάβαινε.

Το παιχνίδι του πάντως συνέχισε να γίνεται όλο και καλύτερο. Η αμυντική του κλάση συνδυαζόταν με το ταλέντο και την εμπειρία του στην επίθεση, κάνοντας τον πρωταγωνιστή συνεχώς. Έγινε για πέμπτη φορά MVP, μπήκε στις καλύτερες αμυντικές πεντάδες, ανέβαζε διαρκώς τα στατιστικά του.

Ούτε εκείνη τη σεζόν πάντως πήρε πρωτάθλημα, ούτε την επόμενη. Το 1977 έφτασε με τους «λιμνάνθρωπους» ως τους τελικούς του ΝΒΑ, όπου αντιμετώπισαν τους Μπλέιζερς. Τις δυο επόμενες (1977-78, 1978-79) οι Σιάτλ Σούπερσόνικς αποδείχθηκαν ανυπέρβλητο εμπόδιο. Ο Καρίμ «έγραφε» αποτυχίες στο κοντέρ, όμως τα καλύτερα ακόμα ήταν μπροστά του…

«Δεν μπορείς να μάθεις να κερδίζεις, εκτός αν πρώτα μάθεις να χάνεις».

Μέχρι το 1979 ο Καρίμ μάθαινε να χάνει. Όταν ήρθε ένας τύπος που άκουγε στο όνομα «Μάτζικ Τζόνσον», βρήκε το στήριγμα που χρειαζόταν για να γίνει κατά συρροήν νικητής. Έμπαινε η δεκαετία του ’80, στην οποία θα κυριαρχούσε με κάθε τρόπο, παρέα με τον Μάτζικ και τους υπόλοιπους συμπαίκτες του. Οι Λέικερς έφτασαν στους τελικούς 8 φορές και κέρδισαν πέντε πρωταθλήματα, γιγαντώνοντας τον μύθο της ομάδας στον αιώνα τον άπαντα.

Εκείνος μεγαλώνοντας δεν έβγαζε την ίδια κυρίαρχη εικόνα που είχε στα ’70s, όμως έπαιζε πια σε μια ομάδα που μπορούσε να τον συντηρεί σε καλή κατάσταση διαρκώς. Μη φανταστεί κανείς πως οι αριθμοί του υποχώρησαν δραματικά: βρισκόταν σταθερά πάνω απ’ τους 20 πόντους ανά αγώνα στην κανονική περίοδο και «άγγιζε» 30άρες στα πλέι οφ και στους εκάστοτε τελικούς, απ’ τους πολλούς κερδισμένους, ήταν ο καλύτερος παίκτης. Το 1984 έσπασε το ρεκόρ του Ουίλτ Τσέιμπερλεϊν, όταν έγινε πρώτος σκόρερ στην ιστορία του ΝΒΑ.

«Πέντε τύποι στο γήπεδο που δουλεύουν μαζί μπορούν να καταφέρουν περισσότερα απ’ όσα πέντε ταλαντούχες μονάδες που παίζουν για τον εαυτό τους».

Αυτό κι αν το κατάλαβε. Απ’ τους Μπακς, όπου ο ίδιος αναδείχθηκε, υπάρχει μια διαφορά. Στους συμπαίκτες. Όταν ο Ρόμπερτσον τον συμπλήρωσε, τα «ελάφια» κατέκτησαν το πρωτάθλημα. Το ίδιο έγινε και στο Λος Άντζελες, όταν ήρθε - κυρίως - ο Μάτζικ. Συνολικά το «μυθικό» ρόστερ των «λιμνανθρώπων» με τον Νίξον, τον Ουίλκς, τον Κούπερ, τον Χέιγουντ και τους άλλους έκανε τη διαφορά ανάμεσα στην καλή ομάδα και την πρωταθλήτρια.

Κάτι άλλο που κατάλαβε επίσης καλά είναι πως μια κατηγορία στην οποία μπορούσε να διαπρέψει ήταν οι ασίστ, ήτοι, να δίνει «ψωμί» στους υπόλοιπους. Το 1980, όταν πήρε το δεύτερο του πρωτάθλημα, πρώτο με τους Λέικερς, μοίρασε πάνω από 300 ασίστ. Το ίδιο είχε κάνει και στο πρωτάθλημα του 1971 με τους Μπακς. Όταν κάποιος που μπορούσε στα καλά του μόνος του να φτάσει μια ομάδα στο τέλος του δρόμου, καταλαβαίνει τη σημασία του ομαδικού παιχνιδιού, τότε μόνοι κερδισμένοι είναι οι συμπαίκτες του και ο σύλλογος. Πασπαλίζονται με τη «χρυσόσκονη» του και φτάνουν στα δαχτυλίδια.

«Δεν μου αρέσουν τα κηρύγματα, όμως οι περισσότεροι άνθρωποι πρέπει να αρχίσουν να περνούν περισσότερο χρόνο στη βιβλιοθήκη απ’ ότι σ’ ένα γήπεδο μπάσκετ».

Ο ίδιος ήταν συγγραφέας, άρα - τουλάχιστον - του άρεσε να διαβάζει και φυσικά να γράφει. Παρότι πέρασε μια ζωή στα γήπεδα, έβρισκε αξία στην πνευματική καλλιέργεια, κάτι που πολύ λίγοι παίκτες αυτού του επιπέδου έκαναν και ζητούσαν. Το ενδιαφέρον του για τη θρησκεία, η ενασχόληση με κοινωνικά ζητήματα και το «πολιτικό ζώο» που έκρυβε μέσα του τον κατέστησαν τακτικό γραφιά σε εφημερίδες και περιοδικά, ενώ συμμετείχε και σε εκπομπές λόγου στην τηλεόραση σε ένα σωρό συζητήσεις. Αρκετές φορές υπερασπιζόταν το Ισλάμ, όπου ζητούσε να μην κατακρίνονται συλλήβδην οι μουσουλμάνοι για τις ενέργειες των εξτρεμιστών, όπως ακριβώς συνέβαινε και με τους χριστιανούς, που δεν έπρεπε αντίστοιχα να απολογηθούν για τις ακρότητες της δικιάς τους θρησκείας.

Στις αρχές του 2012 η Χίλαρι Κλίντον ανακοίνωσε πως ο Καρίμ δέχθηκε τη θέση του πολιτιστικού πρέσβη των Η.Π.Α. Κατά τη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου, ο θρύλος του ΝΒΑ μίλησε για τα δικαιώματα και την ιστορία των Αφροαμερικανών, καθώς και την κληρονομιά τους στον πολιτισμό της Αμερικής: «Θυμάμαι όταν ο Λούις Άρμστρονγκ είχε αναλάβει αντίστοιχο ρόλο για τον πρόεδρο Κένεντι. Είναι πολύ ωραίο να ακολουθώ τα δικά του βήματα και να κάνω ό,τι κι αυτός».

Το Νοέμβριο του 2014 το περιοδικό Jacobin δημοσίευσε ένα άρθρο του, όπου υποστήριζε πως πρέπει να αμείβονται οι παίκτες του κολλεγίου: «Είναι το μόνο δίκαιο, αξίζουν να παίρνουν χρήματα για την αξία τους και είναι λάθος να μη συμβαίνει αυτό».

«Έχω λευχαιμία… Κάνω ό,τι μου λένε οι γιατροί, ελέγχω το αίμα μου, παίρνω φάρμακα και ακολουθώ κάθε οδηγία για να μην με επηρεάσει στην καθημερινότητα μου».

Τον Δεκέμβριο του 2008, με συμπτώματα συνεχείς ημικρανίες που τον ταλαιπωρούσαν, έκανε εξονυχιστικές εξετάσεις που κατέδειξαν πως έπασχε από χρόνια μυελώδη λευχαιμία. Το 2009 παρέθεσε συνέντευξη Τύπου στην οποία εξηγούσε ότι θα κάνει τα πάντα ώστε να διαχειριστεί την κατάσταση του ώστε να ζήσει μια άκρως φυσιολογική ζωή. Το 2011, μέσω twitter ανακοίνωσε πως πλέον ήταν σχεδόν 100% υγιής.

Εντούτοις τα προβλήματα υγείας δεν τον άφησαν. Τον Απρίλιο του 2015 ήταν η καρδιά του που πήγε να τον «προδώσει» και στα 68 του έκανε τετραπλό μπάι-πας, με τον κίνδυνο να φαίνεται πως έχει πια απομακρυνθεί…

«Είδα στο Ισλάμ τον σωστό τρόπο ζωής και επέλεξα να προσπαθώ να ζω έτσι».

Όλα ξεκίνησαν την Πρωτομαγιά του 1971, όταν οι Μπακς κατέκτησαν τον τίτλο. Ήταν ο πρώτος για τον Φέρντινταντ Λιούις Άλσιντορ. Έτσι ήταν γεννημένος ο Τζαμπάρ, πριν ασπαστεί το Ισλάμ. Το έκανε μια μέρα αφού έγινε πρωταθλητής. Τότε διάλεξε ως όνομα το Καρίμ, που σήμαινε κάτι σαν «γενναιόδωρος, ταπεινός», το Αμπντούλ, δηλαδή «υπηρέτης» και το Τζαμπάρ, περίπου κάτι σαν «γιός του Θεού». Το σκεπτικό του για την τεράστια αυτή αλλαγή ήταν ότι «στράφηκα προς κάτι που έχει να κάνει με την κληρονομιά μου, αφού πολλοί απ’ τους σκλάβους που ήρθαν παλιά στην Αμερική ήταν μουσουλμάνοι. Η οικογένεια μου ήρθε εδώ από έναν Γάλλο ονόματι Άλσιντορ, που είχε μετακινηθεί με τη σειρά του εδώ απ’ το Τρινιντάντ τον 18ο αιώνα. Η φυλή μου είναι αυτή των Yoruba και ο πολιτισμός μας επιβίωσε, παρότι πάντα ήμασταν σκλάβοι. Ο πατέρας μου έμαθε σχετικά με όλα αυτά όταν ήμουν παιδί και μου τα έμαθε όλα, ώστε να ξέρω ποιός είμαι, ακόμα κι αν το αγνοούσαν όλοι οι άλλοι. Όταν ήμουν παιδί, κανείς δεν πίστευε τίποτα καλό για τους μαύρους. Αυτό είναι απαίσιο, είναι ειλικρινά θλιβερό, καθώς δεν έχουν ιδέα για την ιστορία μας».

Το 1998, όταν μάλιστα, όταν ένας τύπος, ονόματι Σάρμον Σα, παίζοντας για τους Μαϊάμι Ντόλφινς με το… Νο33, πήρε το όνομα Καρίμ Αμπντούλ - Τζαμπάρ, ο αυθεντικός Καρίμ του έκανε μήνυση, ζητώντας του να αλλάξει το όνομα του. «Αισθάνομαι ότι εκμεταλλεύεται τη φήμη μου για να αποκτήσει τη δική του». Τελικά, ο νεότερος μετονομάστηκε σε Αμπντούλ - Καρίμ Αλ Τζαμπάρ.

«Δεν έχω αμφιβολίες για τη θρησκεία μου. Είμαι πολύ ανήσυχος για το γεγονός ότι υπάρχουν άνθρωποι που υποστηρίζουν πως το να είσαι μουσουλμάνος σημαίνει να σκοτώνεις ανρθώπους και να είσαι μισαλλόδοξος. Το Ισλάμ δεν έχει σχέση με όλα αυτά και αυτό πρέπει να το ξέρουν όλοι. Εξαρτάται από εμάς να τους κάνουμε να το κατανοήσουν»...