Πως δεν θα καθιερωνόταν στη συλλογική μνήμη ως ένας απ’ τους κορυφαίους ποδοσφαιριστές του 20ου αιώνα, αν δεν είχε να παραθέσει όλες τις βραβεύσεις, τις αναγνωρίσεις, τις ατομικές διακρίσεις του; Αντίθετα, πως θα έφτανε στη «Dream Team» του Γιόχαν Κρόιφ και της Μπαρτσελόνα, που σάρωσε τους τίτλους στις αρχές της δεκαετίας του ’90; Όπως έδειξε από νωρίς, με τα κατορθώματα του στην ΤΣΣΚΑ Σόφιας, ο Χρίστο Στόιτσκοφ είχε ό,τι χρειαζόταν για να φτάσει στην κορυφή.

«Μοίρα» του η μπάλα

«Αλήτης» στο χορτάρι, με ποιότητα απ’ αυτή που χαρακτηρίζει το παιχνίδι των πολύ ξεχωριστών παικτών, ο Βούλγαρος έφτασε στην κορυφή του κόσμου, σκαρφαλώνοντας απ’ τις παρυφές του. Βήμα - βήμα αλλά γρήγορα, καθώς οι ικανότητες του δεν τον άφηναν να περιμένει…

Με τον πατέρα του να αγωνίζεται ως τερματοφύλακας στην τοπική ομάδα της γενέτειρας του, της πόλης Πλόβντιβ, πήρε από νωρίς το ερέθισμα να μπει κι αυτός στο γήπεδο. Αρχικά ως ball boy, για να μαζεύει τις μπάλες του μπαμπά και στη συνέχεια με φανέλα και παπούτσια.

Το 1982 και σε ηλικία 16 ετών εντάσσεται στην ομάδα Νέων της Χέμπρος. Παίζοντας 32 φορές και σκοράροντας 14 φορές σε δυο σεζόν, δεν άργησε η ώρα που τον εντόπισαν τα «λαγωνικά» της καλύτερης ομάδας της χώρας. Η ΤΣΣΚΑ Σόφιας τον ενέταξε στο δυναμικό της το 1984 για όσα τον έβλεπε να κάνει με τη μπάλα στα πόδια, βλέποντας έναν εκκολαπτόμενο σκόρερ ολκής. Αυτό που δεν είναι γνωστό αν εκτίμησε απευθείας, είναι πως ο νεαρός ακόμα Στόιτσκοφ είχε τα… μαλώματα με τους αντιπάλους για πανηγύρια!

«Τσαμπουκάς» με το καλημέρα

Στον πρώτο του τελικό του Κυπέλλου Βουλγαρίας το 1985 ενεπλάκη σε καβγά κατά τη διάρκεια του αγώνα. Η συμπεριφορά του ήταν τέτοια, που η αρχική ποινή που του επιβλήθηκε ήταν ισόβιος αποκλεισμός απ’ το ποδόσφαιρο! Στη συνέχεια η ομάδα του άσκησε έφεση, με την ποινή να καταπέφτει στον έναν μήνα. Είχε πια δείξει και το δεύτερο χαρακτηριστικό που συνόδευε την κλάση και την προοπτική του: ήταν ο χαρακτήρας του, όχι ακριβώς προβληματικός, όσο ευέξαπτος, διαρκώς «στα όπλα» κι έτοιμος για φασαρίες.

Αφού πιστοποίησε αυτό, έπρεπε πια να δείξει τι μπορεί να καταφέρει στο επίπεδο της ΤΣΣΚΑ ως παίκτης. Κι αν η πρώτη σεζόν (1985-86) ήταν «φτωχή», με 2 γκολ σε 19 αγώνες, έκτοτε επικράτησε το… κάθε φέτος και καλύτερα! 17/34, 29/38, 39/41 και τέλος, 47 γκολ σε 38 παιχνίδια σε όλες τις διοργανώσεις του χαρίζουν το πρώτο «χρυσάφι» της καριέρας του και την αναγνώριση απ’ όλους! Αναδεικνύεται όχι μόνο πρώτος σκόρερ του βουλγαρικού πρωταθλήματος, αλλά όλης της Ευρώπης, κατακτώντας το «Χρυσό Παπούτσι».

Στην Σόφια τον είχαν λατρέψει, βλέποντας στο πρόσωπο του παίκτη που έκανε τη διαφορά, ακόμα και απέναντι στις κορυφαίες ομάδες. Η ομάδα όμως ήταν «μικρή» για να τον χωρέσει, αφού για τον Στόιτσκοφ φαινόταν πως ταίριαζαν τα «σαλόνια»…

Μπαρτσελόνα

Το καλοκάιρι του 1990 η Μπαρτσελόνα ακολουθεί την «εντολή» του Κρόιφ και αποκτά τον Βούλγαρο επιθετικό των 148 συνολικά τερμάτων με την φανέλα της ΤΣΣΚΑ Σόφιας έναντι 4 εκατ. δολαρίων (περίπου 2 εκατ. ευρώ) κι ενός Audi στον ίδιο τον παίκτη!

Ίσως τότε να έμοιαζε με αυτοεκπληρούμενη προφητεία, αν έλεγε κανείς τότε πως οι οπαδοί των Καταλανών θα λάτρευαν το στυλ του, πέραν δηλαδή των όσων θα κατάφερνε με τη μπάλα στο αριστερό του (κυρίως) πόδι.

Στη Βαρκελώνη σκόραρε, πάσαρε κι έδειχνε ότι γουστάρει την φανέλα που φοράει, το γήπεδο που παίζει, τα ντέρμπι που βίωνε. Στο πρώτο clasico μάλιστα, αποβλήθηκε, καθώς πάτησε τον διαιτητή του αγώνα Ουριθάρ στο πόδι με τις τάπες, διαμαρτυρόμενος για την αποβολή του Γιόχαν Κρόιφ νωρίτερα! Ο χαμός που ακολούθησε πιστοποίησε πως πλέον είχε γίνει ένας γνήσιος «antimadridista», ό,τι αρκούσε δηλαδή για να γίνει «σύμβολο» στη Βαρκελώνη!

«Οργίασε» εξαρχής, δίνοντας στη Μπαρτσελόνα ό,τι χρειαζόταν για να μην αφήσει σχεδόν κανέναν τίτλο να της ξεφύγει απ’ τα χέρια για μια πενταετία, ενώ με την έλευση του Ρομάριο βρήκε έναν καλό φίλο, ταίρι στο γήπεδο, αλλά κι εκτός αυτού, με ό,τι αυτό συνεπάγεται…

Με 14 γκολ στο πρωτάθλημα και 21 συνολικά τη σεζόν 1990-91, έδειξε την «πάστα» απ’ την οποία ήταν φτιαγμένος και στο υψηλότερο πλέον επίπεδο. Η παραγωγικότητα του δεν κάμφθηκε τα επόμενα χρόνια, ενώ η Μπάρτσα κατέκτησε μέχρι το 1994 τέσσερα συνεχόμενα πρωταθλήματα, δυο ισπανικά Σούπερ Καπ, ένα Κύπελλο Πρωταθλητριών κι ένα ευρωπαϊκό Σούπερ Καπ! Ο ίδιος μάλιστα, με 109 γκολ σε 212 εμφανίσεις, «αναγκάζει» τον Κρόιφ να παραδεχθεί πως πρόκειται για έναν από τους πιο ταλαντούχους παίκτες που έχει συνεργαστεί.

Μετά το πρώτο Κύπελλο Πρωταθλητριών του συλλόγου το 1992 και δεδομένης της ποιότητας των παικτών και της κατάστασης της Μπαρτσελόνα, ο τελικός της Αθήνας το 1994 έμοιαζε ως ιδανική ευκαιρία για τους Καταλανούς να ζευγαρώσουν τους τίτλους. Παρότι έφτασε στο ΟΑΚΑ ως μεγάλο φαβορί απέναντι στη Μίλαν, ό,τι ακολούθησε ήταν μια τεράστια απογοήτευση για την ομάδα του Κρόιφ. Οι «ροσονέρι» του Φάμπιο Καπέλο τη συνέτριψαν με 4-0 την Μπαρτσελόνα, σκορπώντας απογοήτευση στην παρέα του Στόιτσκοφ.

«Ήταν από τις πιο κακιές βραδιές της ζωής μου» είπε χαρακτηριστικά ο Βούλγαρος μερικά χρόνια αργότερα. Η ειρωνεία είναι πως το 1994 ο Βούλγαρος επιθετικός θα σαρώσει τα βραβεία. Το περιοδικό France Football τον ψηφίζει ως τον κορυφαίο Ευρωπαίο ποδοσφαιριστή της σεζόν και ο Στόιτσκοφ γίνεται ο πρώτος και μοναδικός μέχρι σήμερα Βαλκάνιος που κατακτά τη Χρυσή Μπάλα!

Εξάλλου, το «χρυσό» παπούτσι», ο τίτλος του κορυφαίου Βούλγαρου της χρονιάς, του καλύτερου παίκτη του κόσμου για την τέταρτη θέση της Εθνικής του στο Μουντιάλ των Η.Π.Α, του καλύτερου ξένου στη La Liga και η «αργυρή μπάλα» της FIFA είναι οι τίτλοι που πιστοποιούν την κατάσταση στην οποία βρισκόταν εκείνη την εποχή ο Στόιτσκοφ. Εκείνο το βράδυ στην Αθήνα όμως συνέβη το απρόβλεπτο, το απίθανο, όχι γιατί κανείς δεν περίμενε να κερδίσει η Μίλαν, αλλά επειδή μόνο «τρελός» θα στοιχημάτιζε πως θα ισοπεδωθεί η Μπαρτσελόνα…

Πάρμα

Την επόμενη σεζόν ο Στόιτσκοφ θα συνεχίσει στο ίδιο τέμπο, σκοράροντας 18 φορές σε 38 εμφανίσεις, δίχως όμως να καταφέρει να οδηγήσει τους «μπλαουγκράνα» στην κατάκτηση του πρωταθλήματος, το οποίο καταλήγει στη Μαδρίτη και στη Ρεάλ. Ο Βούλγαρος (έδειχνε πως) περνούσε καλά στην Καταλονία, όμως τα δεδομένα άλλαξαν με τη φυγή του Ρομάριο κατ’ επιλογήν του Κρόιφ. Ο Στόιτσκοφ πήρε το μέρος του φίλου του στην κόντρα και πλακώθηκε και ο ίδιος με τη σειρά του με τον Ολλανδό.

Εν τω μεταξύ, τότε ήταν η εποχή που η Πάρμα, έχοντας από πίσω την εταιρία «Παρμαλάτ», μοίραζε εκατομμύρια και δελέαζε πολλούς μεγάλους παίκτες να παίξουν στο «Ένιο Ταρντίνι». Ο Στόιτσκοφ ήταν ένας απ’ αυτούς κι αποφάσισε να δοκιμάσει την εμπειρία του Καμπιονάτο, με τους «παρμέντσι» να προσφέρουν 15 εκατ. δολάρια στη Μπαρτσελόνα ως αντάλλαγμα.

Στην Ιταλία τίποτα όμως δεν θα είναι ίδιο. Η Πάρμα ψάχνεται, το ίδιο και ο Στόιτσκοφ. Παίζει σε 23 παιχνίδια και πετυχαίνει μόνο πέντε γκολ. Έτσι λοιπόν, μόλις έναν χρόνο μετά την πολύκροτη μεταγραφή του επιστρέφει στο Καμπ Νόου.

Επιστροφή στη Μπαρτσελόνα…

κι επιστροφή της Μπαρτσελόνα στα τρόπαια! Υπο τις οδηγίες πλέον του Μπόμπι Ρόμπσον, το 1997 ο σύλλογος κατακτά το Κύπελλο Κυπελλούχων, κερδίζοντας 1-0 την Παρί Σεν Ζερμέν, ενώ παίρνει και το Κύπελλο Ισπανίας και μάλιστα μέσα στο Μπερναμπέου, κερδίζοντας 3-2 τη Μπέτις. Τον Αύγουστο προστίθεται στη συλλογή και το Σούπερ Καπ Ευρώπης κόντρα στην τότε πρωταθλήτρια Ευρώπης Ντόρτμουντ. Ο Βούλγαρος φορ δεν αγωνίζεται πολύ, όμως χαίρεται ξανά το παιχνίδι και οι Καταλανοί χαίρονται που τον έχουν ξανά στο ρόστερ τους, αφού ο συνδυασμός «Στόιτσκοφ / τρόπαια» μοιάζει να μη χαλάει με τίποτα!

Την επόμενη χρονιά, με τον ίδιο να έχει συμπληρώσει τα 32, η Μπαρτσελόνα προσλαμβάνει ως προπονητή τον Λουίς Φαν Χάαλ και αποκτά τον Ριβάλντο και τον Άντερσον. Οι δυο Βραζιλιάνοι, μαζί με τον συμπατριώτη τους, Ζιοβάνι, και τον Λουίς Ενρίκε, δεν αφήνουν χώρο στον Στόιτσκοφ, που αντιλαμβάνεται πως ο κύκλος του στην Μπαρτσελόνα έχει κλείσει οριστικά. Επιστρέφει για λίγους μήνες στη Βουλγαρία και στην ΤΣΣΚΑ Σόφιας, μέχρι να ακολουθήσει έναν δρόμο που δεν έκανε καλό στην υστεροφημία κανενός…

Για τα λεφτά τα κάνεις όλα…

Αποκτώντας τον τίτλο του τυχοδιώκτη, κάνει ένα πέρασμα από κάθε υπανάπτυκτη ποδοσφαιρικά χώρα, έναντι παχυλών μισθών ως αμοιβή. Έτσι, Αλ Νασρ Ριάντ (1998, Σαουδική Αραβία), Κασίβα Ρεϊσόλ (1998-99, Ιαπωνία), Σικάγο Φάιαρ (2000-02, ΗΠΑ) και Ντι Σι Γιουνάιτεντ (2003, ΗΠΑ), όπου κι «έγραψε» το φινάλε της καριέρας του, έγιναν οι επόμενοι προορισμοί του.

«Ήρωας» στην Εθνική

To «έπος» του με την Εθνική Βουλγαρίας στο Παγκόσμιο Κύπελλο 1994 στις Η.Π.Α, όπου η Βουλγαρία κατέκτησε την τρίτη θέση, απέδειξε πως ο Στόιτσκοφ ήταν απ’ αυτούς τους σπουδαίους παίκτες που μπορούν να πάρουν μια ομάδα απ’ το «χέρι». Μαζί με τον Ρώσο Όλεγκ Σαλένκο αναδείχθηκαν πρώτοι σκόρερ της διοργάνωσης, ενώ οι προσωπικές διακρίσεις για τον ίδιο περίσσευαν.

Συνολικά πέτυχε 37 γκολ με τη φανέλα της Εθνική, ενώ συμμετείχε και στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1998, όπως και στο EURO 1996.

Μεγάλος παίκτης, όχι προπονητής

Ο Χρίστο Στόιτσκοφ, ακολούθησε και καριέρα προπονητή, δίχως όμως να φαίνεται έτοιμος να κάνει κι εκεί τη διαφορά. Στην πρώτη του αποστολή διαδέχθηκε τον Πλάμεν Μαρκόφ στον πάγκο της εθνικής Βουλγαρίας, όμως σ’ ένα παιχνίδι με τη Σουηδία αποβλήθηκε γιατί έβρισε τον διαιτητή, ήρθε σε κόντρα με πολλούς διεθνείς, ενώ στο τέλος μάλωσε και με τον πρόεδρο της ομοσπονδίας. Το 2007 παραιτήθηκε για να αναλάβει τη Θέλτα, όμως δεν κατάφερε κάτι αξιόλογο. Σήμερα εργάζεται ως σχολιαστής σε ισπανικά και βουλγαρικά MME.

Σε κάθε περίπτωση, κατάφερε να μείνει στην ιστορία για τις καλές στιγμές. Ήταν πολλές αυτές, άλλωστε, ή τουλάχιστον αρκετές για να τοποθετήσουν τον Βούλγαρο στην 48η θέση των κορυφαίων 100 ποδοσφαιριστών του προηγούμενου αιώνα, σύμφωνα με το World Soccer to 2007.