Οι δημόσιες υπηρεσίες είναι η συμπεριφορά μας

Είναι η εύκολη λύση να κατηγορούμε το δημόσιο. Οι δημόσιοι λειτουργοί είναι ο αγαπημένος σάκος του μποξ. Είναι εμείς κι είναι εύκολο να τους βρίζουμε. Επειδή μάλιστα είναι κι αυτό που λέμε «ακούνητοι», σε μια εποχή που ό,τι είχε χτιστεί σε εργασιακό δικαίωμα, έχει γκρεμιστεί θεαματικά, είναι αυτονόητο ότι οι δημόσιοι υπάλληλοι είναι απεχθώς και ειδεχθώς προνομιούχοι.

Κοιτάξτε, οι δημόσιες υπηρεσίες είναι πάνω κάτω εμείς. Αν θα έπρεπε να το αποδείξω κάπως, απλά κοιτάξτε ιδιωτικές επιχειρήσεις, όπου στελέχη και υπάλληλοι μακροημερεύουν χωρίς κινητικότητα, χωρίς εναλλαγή αντικειμένου, χωρίς ακόμα και χωροταξικές αλλαγές και θα δείτε να εμφανίζονται οι «ασθένειες», που έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε στο δημόσιο. Τα γκαζάκια και τα ματάκια για τον ελληνικό καφέ, οι ανακοινώσεις με το σελοτέιπ στραβά κρεμασμένες, τα φλοράλ μαξιλαράκια στις ετοιμόρροπες καρέκλες γραφείου, οι παιδικές ζωγραφιές ανακατεμένες με τις ποδοσφαιρικές αφίσες ή το ημερολόγιο από την χοροεσπερίδα του χωριού, όλα κολλημένα πάνω σε τοίχους που ξεφλουδίζουν μαυρισμένοι από το κάπνισμα και την πολυκαιρία. Είναι «ασθένειες», που έχω αντικρύσει σε αστυνομικά τμήματα, σε εφορίες, σε υπηρεσίες του δήμου, σε νοσοκομεία, αλλά και σε εταιρίες με ανελκυστήρες, σε λογιστήρια εταιριών, σε ραδιοφωνικούς σταθμούς, σε αντιπροσωπείες τηλεφωνικών κέντρων κλπ κλπ.

Μέσα σε πλήθος λόγων για απεργιακές κινητοποιήσεις, αλήθεια θα ήμουν απείρως περισσότερο αλληλέγγυος, αν μια μέρα η ΑΔΕΔΥ και η ΓΣΕΕ έκαναν απεργία για τις αισθητικές και άλλες συνθήκες υποδομών, στις οποίες είναι υποχρεωμένοι οι άνθρωποι να περνούν περίπου το 1/3 της ζωής τους, που αναντίρρητα υποβαθμίζει και τα άλλα 2/3 του συνολικού τους βίου. Αλήθεια ποιός άνθρωπος θα ήθελε να ζει ή να εργάζεται έτσι; Μου θυμίζει κάτι εκπομπές τύπου extreme make over σπιτιών ειδικά στην Ελλάδα, όπου έμπαινε ο Σπύρος Σούλης μεταμόρφωνε τον χώρο μιας προφανώς αδύναμης οικονομικά οικογένειας χάρη στις εταιρίες-χορηγούς κι έπειτα έφευγε. Ξέρετε πόσες φορές, θα ήθελα να πάω και να χτυπήσω το κουδούνι δυο χρόνια μετά, για να δω έμεινε το σπίτι έτσι κουκλίστικο, όπως τους παραδόθηκε ή παραδόθηκε στην καθημερινή φθορά μέχρι να ξαναρημάξει;

Ας φύγουμε όμως από το περιβάλλον εργασίας κι ας πάμε στις συμπεριφορές. Στην αγένεια, στην απροθυμία, στην οκνηρία και άλλα τινά «δημόσια» φαινόμενα. Πρώτα απ’ όλα δεν είναι δημόσια, τα έχω συναντήσει και στον ιδιωτικό τομέα. Έπειτα έχουμε σκεφτεί κατά πόσο καθρεφτίζεται στη συμπεριφορά ενός υπαλλήλου μιας υπηρεσίας η δική μας συμπεριφορά; Πηγαίνω πολλά χρόνια ως πρώην ελεύθερος επαγγελματίας σε εφορίες, σε ΤΕΒΕ, σε ΙΚΑ, σε ΚΕΠ, έχουν δει πολλά τα ματάκια μου. Έχω δει όμως και κάτι πολίτες, που πάνε να εξυπηρετηθούν με τη διάθεση του γνωστού ανεκδότου «άντε γαμήσου κι εσύ κι ο γρύλος σου», με κάτι νεύρα και μια συμπεριφορά που κανένας υπάλληλος δεν είναι υποχρεωμένος να ανέχεται και που όχι δεν πληρώνεται, για να ανέχεται. Ξεκινάνε όλα από το οθωμανικό κατάλοιπο, «με τον παρά μου γ… και την κυρά μου». Εγώ σε πληρώνω ή από τους φόρους μου πληρώνεσαι, άρα είσαι υπάλληλος μου. Όχι φίλε κάνεις λάθος. Τους μιλάνε οι υπάλληλοι σε απλά ελληνικά και τους ζητάνε πέντε συγκεκριμένα πράγματα κι αυτοί αρχίζουν να αναμασούν γκρίνια και βρισιές για τα υπουργεία, για την κυβέρνηση, για το γαμημένο το σύστημα, λες κι όλοι εμείς δεν είμαστε μέρος του «γαμημένου συστήματος».

Μου προσέφερε η εφορία κάποτε ένα μικρό εγκεφαλικό, όταν μου δέσμευσε ένα μεγάλο χρηματικό ποσό από τον τραπεζικό μου λογαριασμό για οφειλή 0,01 του ευρώ. Ξέρετε πόσο εύκολα μπορούσα να μπω μέσα στη ΔΟΥ βρίζοντας Χριστούς και Παναγίες; Για να κερδίσω τί; Πήγα ήρεμος, μου ζήτησαν συγγνώμη για μια μαλακία, που προφανώς έγινε από συστημικό λάθος και πήγα σπίτι μου με τριπλότυπο του ενός λεπτού του ευρώ! Αλλιώς; Θα πήγαινα στο καφενείο (που δεν πάω) και θα έλεγα «πήγα και τους ξεφτίλισα;» Η υπάλληλος που βρέθηκε στο δρόμο μου, θα μπορούσε να είναι η αδερφή μου ή η γυναίκα μου. Αλήθεια έχετε πάει ποτέ για μια συναλλαγή με το δημόσιο σκεπτόμενοι έτσι;

Η τελευταία μου «δημόσια» εμπειρία ήταν στη Διεύθυνση Μεταφορών Ανατολικής Θεσσαλονίκης. Οι υπάλληλοι εκεί συνομήλικοί μου και νεότεροι. Ευγενέστατοι όλοι, όχι τώρα που μπορεί να με γνώρισαν λόγω της εκπομπής, έτσι ήταν πάντα. Στριμωγμένοι μέσα σε ένα άθλιο εργασιακό περιβάλλον, πίσω από βουνά φακέλων, χωρίς μουσική (πάντα με πληγώνει αυτό), υποδέχονταν τον κάθε νεοέλληνα, που πραγματικά αδυνατούσε να ακούσει δυο τρία συγκεκριμένα πράγματα που τον ρωτούσαν. Όλοι ήταν εκεί για μια δουλίτσα, πέντε λεπτάκια θα έπαιρνε, μια εξυπηρετησούλα θέλανε και ήταν κι έτοιμοι να στραβώσουν με το παραμικρό. Μόλις ένας υπάλληλος έλεγε «αυτό που ζητάτε, δε γίνεται» ή «θα πρέπει να ξαναέρθετε», άρχιζαν τα γνωστά νεοελληνικά «δώσε μου το όνομά σου» και «τέτοιοι είστε». Γιατί; Γιατί δε γινόταν η δουλίτσα τους. Και μόνο λίγο καλύτερα ελληνικά να μιλούσαμε όλοι, όλα θα γίνονταν πολύ πιο εύκολα. Τόσο απλά.

Παρεμπιπτόντως να σας πω ότι στη συγκεκριμένη υπηρεσία, υπήρχε στα προηγούμενα χρόνια προϊστάμενος που πήγαινε 1 ώρα πριν το ωράριό του, για να ανάψει τα air condition «ώστε να μην κρυώνουν τα παιδιά, όταν έρχονται να πιάσουν δουλειά», όπως μου εξηγούσε. Αυτόν για τι είδους δημόσιο υπάλληλο τον κόβετε;

Οι ιδιωτικοί υπάλληλοι, που προσφάτως και αδίκως άρχισαν να εργάζονται τα Σαββατοκύριακα, εχθρεύονται το πενθήμερο δημόσιο και τους λειτουργούς του. Κοινωνικός αυτοματισμός λέγεται και είναι αναπόφευκτος. Έχω ακούσει κι εγώ δημοσίους υπαλλήλους να αναμασούν την ηλιθιότητα, «με βολεύει να ψωνίζω Κυριακή», έχω ακούσει όμως να το λένε και κοκότες μεγαλογιατρίνες Βορείων Προαστίων. Η ανοησία είναι υπέρ – ταξική στην ελληνική κοινωνία, ενίοτε μας κυβερνά κιόλας.

Μην πλατιάζω άλλο, το πιάσατε το νόημα. Ό,τι είστε, θα το συναντήσετε. Είναι νομοτελειακό. Έχω πολλά παράπονα από το δημόσιο, έχω πολλές ενστάσεις και για το κοινό, που συναλλάσσεται με το δημόσιο. Για κάποιους είναι πολυτέλεια να εργάζεσαι στο δημόσιο, εγώ, που είμαι παιδί δημοσίων υπαλλήλων, δεν το ζήλεψα ποτέ. Τέλος υπάρχει και αυτή η τεράστια και φθοροποιός παρεξήγηση μεταξύ του τι σημαίνει δημόσιο και τι σημαίνει κρατικό. Τόσο όμορφη η ελληνική γλώσσα, τόσο διακριτά όλα, όταν την μιλάς σωστά, τόσο λίγο την σπουδάζουμε…