Πως γίνονται οι σχολικές εκδρομές στην υπόλοιπη Ευρώπη
Στις 4 Ιανουαρίου, οι αντιδράσεις από την εκπαιδευτική κοινότητα, τα ιδιωτικά σχολεία αλλά και η έκταση της δημόσιας συζήτησης που προκάλεσε η κατάργηση των εκπαιδευτικών εκδρομών στο εξωτερικό, «ανάγκασε» το υπουργείο να δώσει διευκρινίσεις σε Δελτίο Τύπου, που όριζε ότι απαγόρευε εφεξής τις «εκδρομές που γίνονταν στο εξωτερικό για εκπαιδευτικούς ή πολιτιστικούς λόγους», με βάση την οικονομική δυσπραγία πολλών οικογενειών να ανταποκριθούν.
Η εγκύκλιος του υπουργείου Παιδείας εκδόθηκε τον Μάρτιο 2017, αλλά έγινε ξανά επίκαιρη στις 4 Ιανουαρίου 2018 και «αναστάτωσε» μαθητές και εκπαιδευτικούς. Πυροδοτήθηκαν συζητήσεις για τη χρησιμότητα ή μη των εκδρομών αυτών, για την ανάγκη επαναπροσδιορισμού του πλαισίου τους και ακούστηκαν ατάκες όπως αυτή του υφυπουργού Παιδείας Κωνσταντίνου Ζουράρι «ας πηγαίνουν άλλη ώρα οι μαθητές στα μπουρδέλα» αλλά και αυτή του έτερου υφυπουργού Δημήτρη Μπαξεβανάκη ότι «οι εκδρομές των μαθητών στο Εξωτερικό γίνονταν κυρίως για να ξενυχτούν»!
Αν οι μαθητές ξενυχτούν; Όσοι είναι στα 30 και απήλαυσαν την εμπειρία των εκδρομών και της πενθήμερης στο εσωτερικό ή στο εξωτερικό θα σου πουν ναι. Πιθανότατα δεν εξαρτάται από τα σύνορα αν θα καταναλώσουν αλκοόλ ή όχι, αλλά το αν αυτός είναι επαρκής λόγος για να καταργηθούν οι εκδρομές... τεκμαίρεται.
Η έρευνα για το αν «αυτά γίνονται μόνο στην Ελλάδα» και τι συμβαίνει στις άλλες χώρες του κόσμου δεν ήταν εύκολη. Το Reader.gr απευθύνθηκε σε γονείς που τα παιδιά τους φοιτούν σε σχολεία του εξωτερικού αλλά και σε ενήλικες από όλη την Ευρώπη για να καταθέσουν τις εμπειρίες τους από τα σχολικά τους χρόνια.
Από την έρευνα επιβεβαιώνεται ότι οι βόρειες ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Γερμανία και η Ολλανδία, είναι καλύτερα οργανωμένες ακόμα και στον τομέα των σχολικών εκδρομών, με καθορισμένες δραστηριότητες για τους μαθητές αλλά και... με σύστημα αξιολόγησης!
H Ενγκ είναι μητέρα τριών αγοριών στην Ολλανδία. Τα μικρότερα αγόρια της πηγαίνουν ακόμα στο δημοτικό. Οι εκδρομές γίνονται για εκπαιδευτικούς λόγους, είναι μερικώς χρηματοδοτούμενες από το κράτος ενώ απαιτείται συνδρομή κι από τις οικογένειες των μαθητών. Οι μονοήμερες εκδρομές εντός της πόλης τους είναι υποχρεωτικές για όλους τους μαθητές αλλά τα ταξίδια στο εξωτερικό -που γίνονται μια φορά τον χρόνο- δεν είναι. Ο μαθητής που θα επιλέξει να μην ακολουθήσει, θα ασχοληθεί με κάποιο project στο σχολείο και δεν μπορεί να μείνει σπίτι σε αυτό το διάστημα. Τα παιδιά ήδη από 10 ετών συμμετέχουν σε πενθήμερες εκδρομές εντός της Ολλανδίας ενώ στις μικρότερες τάξεις του δημοτικού οι εκδρομές είναι μονοήμερες. Στο γυμνάσιο, σε ηλικίες 13-15 ετών, οι μαθητές έχουν περιορισμένο ελεύθερο χρόνο -σχεδόν 2 ώρες- στις εκδρομές τους. Οι μεγαλύτεροι από τα 15 μέχρι και τα 18 έχουν λίγες προγραμματισμένες δραστηριότητες και πολλές ελεύθερες ώρες για να περιπλανηθούν στα μέρη που επισκέπτονται. «Tο να επισκεφθούν κάποια παμπ κάποιοι από τους μαθητές συμβαίνει ενίοτε αλλά δεν είναι συνηθισμένο τα παιδιά να “παρεκτρέπονται” στις εκδρομές τους».
Ο Κώστας ήταν μαθητής στη Γερμανία και μας ενημέρωσε ότι οι σχολικές εκδρομές εκεί ξεκινούν από την α´ δημοτικού κι όπως και σε κάθε άλλη χώρα για την οποία βρήκαμε πληροφορίες, οι πρώτες εκδρομές πραγματοποιούνται σε κοντινά μέρη και περιλαμβάνουν ζωολογικούς κήπους, πεζοπορίες στην πόλη ή στην φύση.
Η γερμανική οργανωτικότητα είναι πανταχού παρούσα ακόμα και στην διαδικασία επιλογής προορισμού, η οποία διαφέρει από τις υπόλοιπες χώρες. Στην περίπτωση της Γερμανίας λοιπόν, οι προορισμοί επιλέγονται στην πλειοψηφία τους από τον δάσκαλο κι αργότερα από τον καθηγητή, ο οποίος ανακοινώνει τις προτάσεις του στους γονείς, σε μία βραδινή συνάντηση (Elternabend) στην αρχή του σχολικού έτους. Εκεί οι γονείς ενημερώνονται για τους στόχους, το κόστος και φυσικά τα προβλήματα που μπορούν να προκύψουν. Αυτό ισχύει μέχρι και την τετάρτη δημοτικού. Στα πρώτα χρόνια είθισται να συμμετέχει μία επιτροπή γονέων (δύο ή τρία άτομα) στις εκδρομές.
Αναφορικά με τον εκπαιδευτικό τους χαρακτήρα, «οι πρώτες εκδρομές του σχολείου έχουν ως στόχο την σύσφιξη των συνύπαρξης των παιδιών σε μία ομάδα». Υπάρχουν εκπαιδευτικές εκδρομές σε μουσεία, δάση, δημαρχεία ή ζωολογικούς κήπους.
Από την γ´ δημοτικού, τα σχολεία επιλέγουν και αθλητικές εκδρομές. Αυτές συνήθως αφορούν πατινάζ, σκι ή κολύμβηση. Ο Κώστας που ζούσε στο Βάδεν της Βυττερμβέργης είχε πάει στην δ´ δημοτικού μονοήμερη σε εργοστάσιο παραγωγής αυτοκινήτου για να μάθει από τόσο νωρίς ποια υλικά χρησιμοποιούνται για την κατασκευή του.
Μετά το δημοτικό (στην Γερμανία το δημοτικό τελειώνει στην δ’ τάξη) – κι ανάλογα με το είδος της εκπαίδευσης που επιλέγεται για το παιδί - ξεκινούν και οι ολιγοήμερες εκδρομές. Η πρώτη διήμερη εκδρομή του Κώστα ήταν στην τετάρτη τάξη σε δασική περιοχή, λίγο πριν τις καλοκαιρινές διακοπές, όπου οι μαθητές εξερεύνησαν το δάσος για να ανακαλύψουν την φύση, έπαιξαν βόλεϊ ή μπάλα, έψησαν μόνοι τους για πρώτη φορά κρέας και το βράδυ έπαιξαν επιτραπέζια.
«Ουδέν καλό αμιγές κακού», ωστόσο, για τους μαθητές, καθώς η πρώτη εκδρομή εκτός Γερμανίας ήταν στην έβδομη τάξη και μετά το πέρας της οι μαθητές εξετάστηκαν σε διαγώνισμα με ερωτήσεις που αφορούσαν στα μουσεία, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και γενικότερα στην πόλη την οποία επισκέφτηκαν.
Η τελευταία εκδρομή του σχολείου στην 12η ή 13η τάξη διαρκεί επτά μέρες συνήθως (Abschlussfahrt). Αν οι γονείς, οι μαθητές και οι δάσκαλοι το εγκρίνουν η διάρκεια μπορεί να επεκταθεί στις εννέα μέρες, για την περίπτωση που για παράδειγμα επιλέξουν κάποιον υπερατλαντικό προορισμό όπως η Νέα Υόρκη. Τον καιρό που ο Κώστας ήταν μαθητής το κόστος βάραινε την οικογένεια των μαθητών, αν κάποιος δεν είχε χρήματα απλά δεν πήγαινε. Σήμερα όμως, «όσοι γονείς είναι στο ταμείο ανεργίας ή στο ταμείο κοινωνικής αλληλεγγύης παίρνουν ένα μικρό ποσό κάθε μήνα, προκειμένου το παιδί να μπορεί να συμμετάσχει στις εκδρομές ενώ ανά περιπτώσεις συνεισφέρουν κι άλλοι γονείς, ώστε όλα τα παιδιά της τάξης να μπορέσουν να πάνε».
«Σαν μαθητές, είχαμε ελεύθερο χρόνο αλλά συνήθως ήμασταν τόσο πτώμα που πέφταμε για ύπνο» αναφέρει. Η κακή χρήση του ελεύθερου χρόνου, παρά το γεμάτο πρόγραμμα των εκδρομών, δεν είναι σπάνιο φαινόμενο, αλλά για την αντιμετώπισή του εφαρμόζονται, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, διαγωνίσματα αλλά και σύστημα αξιολόγησης/βαθμολογίας των μαθητών επί της συμμετοχής του στην εκδρομή. Μάλιστα, σε ορισμένες περιπτώσεις «ασυγχώρητων παραστρατημάτων» ο μαθητής μπορεί να αποβληθεί από το σχολείο ή να μη μπορεί να συμμετάσχει σε επόμενες εκδρομές!
Ο Μάνουελ ζει στην Ισπανία και θυμάται την 7ήμερη εκδρομή που πήγε στο τέλος της β' Λυκείου. Οι μαθητές επισκέφθηκαν κατά τη διάρκειά του ταξιδιού αρκετές πόλεις της Ισπανίας, μεταξύ άλλων πήγαν και σε λούνα παρκ, καθώς «οι εκδρομές στην Ισπανία έχουν μεν εκπαιδευτικό σκοπό αλλά συνδυάζουν και πιο «ανάλαφρες» δραστηριότητες, από την επίσκεψη σε μουσεία». Όταν ο ίδιος ήταν μαθητής τα ταξίδια στο εξωτερικό δεν ήταν συνηθισμένα παρά μόνο για τα δίγλωσσα σχολεία αλλά σήμερα «όλα τα σχολεία διοργανώνουν εκδρομές στο εξωτερικό». Όσον αφορά στο κόστος, οι μονοήμερες εκδρομές χρηματοδοτούνταν από το σχολείο ενώ τα πολυήμερα ταξίδια, που περιλαμβάνουν διανυκτέρευση πληρώνονται από τους γονείς.
Η διάρκεια των σχολικών εκδρομών είναι, κατά έναν τρόπο, ανάλογη της ηλικίας των μαθητών. Στο δημοτικό τα παιδιά πηγαίνουν μόνο «περιπάτους» όπως αποκαλούμε αυτές τις εκδρομές στην Ελλάδα, ή επισκέπτονται κάποια έκθεση, ένα μουσείο ή έναν ζωολογικό κήπο της πόλης τους. Από το γυμνάσιο και έπειτα οι μέρες των ταξιδιών αυξάνονται. Οι μαθητές έχουν κάποιες ελεύθερες ώρες για να κάνουν ό,τι θέλουν με την επιτήρηση των καθηγητών να είναι πιο ελαστική κατά την διάρκεια της ημέρας. Το βράδυ οφείλουν όλοι οι μαθητές να επισκεφθούν το ίδιο μπαρ και η παρουσία των καθηγητών είναι αρκετά έντονη, άρα ήταν δύσκολο να καταναλώσουν αλκοόλ χωρίς να γίνουν αντιληπτοί. «Όταν ένα βράδυ επιχειρήσαμε να φύγουμε με κάποιους συμμαθητές οι καθηγητές μας «έπιασαν επ' αυτοφόρω»!
Η Λάουρα ζει στη Νεβάδα των ΗΠΑ και έχει δύο κορίτσια 8 και 10 ετών. Οι εκδρομές αρχίζουν ήδη από το νηπιαγωγείο με στόχο κυρίως να κοινωνικοποιηθούν τα παιδιά εκτός σχολικού περιβάλλοντος. Στο δημοτικό όπου φοιτούν οι κόρες της έχουν μέχρι στιγμής επισκεφθεί έναν ζωολογικό κήπο, μια γκαλερί και ένα κολέγιο, όπου παρακολούθησαν μια θεατρική παράσταση. Σε αυτές τις ηλικίες η συμμετοχή δεν είναι υποχρεωτική και απαιτείται φυσικά η γονική συναίνεση. Για τις μονοήμερες αυτές εκδρομές το κόστος βαραίνει τους γονείς. Σε περίπτωση μάλιστα που οι δάσκαλοι δεν επαρκούν για την επιτήρηση των μαθητών, συμμετέχουν εθελοντικά κάποιοι γονείς. Παρότι δεν υπάρχει ένα κοινό καθεστώς σε τόσες διαφορετικές πολιτείες, στην περίπτωση του Λας Βέγκας, «οι εκδρομές αφορούν κυρίως τις μικρότερες ηλικίες και όσο μεγαλώνουν τα παιδιά είναι σπανιότερες».
Στην γειτονική Ιταλία από την άλλη, οι σχολικές εκδρομές παρουσιάζουν κάτι ασυνήθιστο έως κι εντυπωσιακό. Όπως ανέφερε ο Τομάσο στο Reader.gr όταν ήταν μαθητής συμμετείχε κυρίως στις εκδρομές των τάξεων του δημοτικού και του γυμνασίου. «Στο Λύκειο η συμμετοχή στις εκδρομές εξαρτάτο από την “κόσμια διαγωγή” των μαθητών και μιας και η τάξη μου δεν ήταν «ιδιαίτερα ήσυχη», εξαιρείτο σχεδόν κάθε χρόνο!». Οι εκδρομές ήταν κατά κύριο λόγο οικονομικές χάρη σε συμβάσεις που σύναπτε η εξωτερική υπηρεσία του σχολείο με ξενοδοχεία, εστιατόρια και αξιοθέατα. Αποτέλεσμα ήταν το κόστος ενός τριημέρου να φτάνει τα 200 ευρώ για κάθε μαθητή.
Όσο για την διάρκεια των ταξιδιών αυξάνεται ανάλογα με την ηλικία, ξεκινούν από μονοήμερες εκδρομές στο δημοτικό, φτάνουν στις 2-3 ημέρες μετά τα 13 έτη και το ανώτατο όριό τους είναι τα πενθήμερα ταξίδια για τους μαθητές του Λυκείου. Οι μαθητές του Λυκείου έχουν μεγαλύτερη ελευθερία στις εκδρομές τους και κάποιες φορές κάνουν κατάχρηση αυτής, καταναλώνοντας αλκοόλ. Ωστόσο «δεν είναι συχνό φαινόμενο» εκτιμά ο Τομάσο.
Ο Μπαστιάν, που μεγάλωσε στο Βέλγιο, πήγε κι αυτός «περιπάτους» και μονοήμερες εκδρομές σαν μαθητής δημοτικού σε πάρκα ή παραλιακά μέρη «για να παρατηρήσουν τη φύση, τα ζώα και τα δέντρα». Οι μεγαλύτεροι μαθητές, από 14 ετών και πάνω, συμμετέχουν πλέον και σε εκδρομές στο εξωτερικό, κυρίως σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Ιταλία και η Βρετανία. Ο προορισμός «εξαρτάται και από τον εκπαιδευτικό στόχο που τίθεται κάθε φορά αλλά κι από το budget που επιθυμεί να διαθέσει το σχολείο. Ο ελεύθερος χρόνος είναι κι εδώ ανάλογος της ηλικίας των μαθητών αλλά ο Μπαστιάν «δεν θυμάται περιπτώσεις κακής χρήσης αυτού ή κατανάλωσης αλκοόλ καθώς οι απαγορεύσεις τηρούνται με ευλάβεια»!
Πηγή: Reader.gr
